به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، دولت سیزدهم جهان را از دریچه جدید می‌بیند و در راستای این بینش است که دولت درهای دیپلماسی را به روی جهان گشوده است. جهانی که صرفا محدود به تروییکای اروپا و آمریکا نیست. هفتمین دور نشست روند آستانه در تهران از یک‌سو نشانه خنثی شدن سناریوهای ایران هراسی و از سوی دیگر نشانه دیگری از افول هژمونی قدرت‌های قدیم و شکل‌گیری نظم جدیدی در جهان است.
تغییر نگاه جهان به ایران
یکی از هجمه‌هایی که برخی به دولت سیزدهم از همان روزهای آغازین داشتند، این بود که دولت نخواهد توانست با جهان ارتباط برقرار کند. گذشت یک‌سال از آن روزها و دو موضوع اثبات شد: جهان لزوما تروییکای اروپا و آمریکا نیست و دولت سیزدهم می‌تواند ظرفیت‌هایی فراتر از این چهارکشور را در جهان به نفع ایران به کار گیرد. تغییر نگاه به جهان از سوی دولت سیزدهم سرآغاز تغییراتی در محورها و اولویت‌های دیپلماتیک در جمهوری اسلامی ایران شد و در سایه این چرخش، مقصد نخستین سفر آیت‌الله رئیسی به تاجیکستان و حضور در نشست کشورهای عضو پیمان شانگهای بود. عضویت مسکوت مانده ایران در این پیمان با حضور آیت‌الله رئیسی، تایید شد و جمهوری اسلامی ایران به عنوان نهمین کشور عضو اصلی سازمان همکاری شانگهای به این سازمان بین‌المللی پیوست. نشست سازمان همکاری‌های اکو و حضور رئیس‌جمهور در عشق‌آباد ترکمنستان، فرصتی برای رفع یک سوتفاهم قدیمی در حوزه انرژی با این کشور بود که منجر به امضای قرارداد سوآپ گازی سه جانبه میان ایران، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان شد.
دعوت از آیت‌الله رئیسی به اجلاس بریکس و سخنرانی رئیس‌جمهور ایران جمع سران ۵ قدرت کنونی و آینده جهان (برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) نشانه‌ای از اقبال جهان به چرخش نگاه جمهوری اسلامی در عرصه روابط بین‌الملل بود. نشستی که ائتلاف قدرت‌های آن بدون مشارکت اروپا و امریکا نشان از آغاز دورانی متفاوت از نظم جهانی به ویژه در حوزه اقتصاد دارد. حضور رؤسای جمهور روسیه و ترکیه در تهران به منظور شرکت در هفتمین نشست روند آستانه یا مذاکرات صلح سوریه هم نشان دیگری بر اقبال بلوک‌های قدرت از رویکرد تهران داشت.
حذف یا حتی کاستن از تاثیر ایران در معادلات جهان، غرب آسیا و خاورمیانه، گرچه مهم‌ترین هدف آمریکا و رژیم صهیونیستی است و برای دستیابی به این مهم سالانه میلیون‌ها دلار بودجه اختصاص داده می‌دهند اما شواهد یک سال اخیر نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی هوشیارانه در برابر تمام تلاش‌های آن‌ها ایستاده و به عنوان لنگرگاه و مرکز ثقل امنیت منطقه، علیرغم تمام تهدیدات نقش‌آفرینی می‌کند. تهران شاهراه ارتباطی شمال و جنوب و شرق و غرب است و نادیده‌گرفتن این شاهراه هزینه های بسیاری دارد که سرزمین‌های همسایه و قدرت‌های بزرگ پرداخت آن را تنها به دلیل خوشامد غرب، عقلانی نمی‌دانند.
در یک سال گذشته تهران تلاش کرده است تا این اطمینان را به همسایگان خود بدهد که تهدیدی از سوی ایران هرگز متوجه آن‌ها نبوده و نخواهد بود. تداوم گفت‌وگوها با عربستان سعودی، سفر به پایتخت‌های عمان و قطر، میزبانی هیات‌های عالی‌رتبه این کشورها و نیز دیگر کشورهای منطقه در تهران، تماس‌های متناوب و مستمر با روسای جمهور و مقامات کشورهای منطقه و جهان، همگی گویای این مهم است که در دولت سیزدهم مبنا اعتمادسازی در راستای اهمیت افزایی با همسایگان، منطقه و قدرت‌های نوظهور جهان است.
امنیت سازی جمهوری اسلامی ایران در برابر رویکرد امنیت‌زدای رژیم صهیونیستی، حتی اگر پروپاگاندای رسانه‌ای هم هر روز شدت گیرد، باز هم از دید کشورهای منطقه و جهان پنهان نمانده و نشانه واضح آن دستان خالی جوبایدن از سفر به خاورمیانه است.
دو هدف مشخص دولت از دیپلماسی پویا
نقش آفرینی بین المللی و دیپلماسی فعال دولت در منطقه و جهان که در قالب نشست‌هایی چون بریکس، اکو، شانگهای و آستانه نمود یافته است با دو هذف مشخص در حالی پیگیری است: الف) بهبود شرایط اقتصادی و معیشتی مردم، ب) تثبیت اثرگذاری در منطقه بر اساس اصول همسایگی و در راستای عظمت فرهنگی و اشتراکات تمدنی.
در همین راستا تلاش می‌کند به جرگه کشورهایی بپیوندد که به تعبیر «ویاچسلاو ولودین» رئیس دومای دولتی روسیه؛ در جنگ های تحریمی شرکت نمی کنند. این کشورها یعنی چین، هند، روسیه، اندونزی، برزیل، مکزیک، ایران و ترکیه از نظر تولید ناخالص داخلی ۴/۲۴ درصد از گروه قدیمی کشورهای توسعه‌یافته (گروه هفت) از نظر تولید ناخالص داخلی و برابری قدرت خرید جلوتر هستند.
در همین راستاست که تلاش می‌کند روابط «عمیق و استراتژیک» با چین و روسیه را تثبیت کند و تجارت دوجانبه با مسکو را در یک سال به ۸۰ درصد افزایش داده و به ۴ میلیارد دلار برساند و هدف گذاری ۴۰ میلیارد دلار در سال داشته باشد.
یا در همین راستاست که تلاش می‌کند نقش سازنده‌ای در شانگهای ایفا کند، سازمانی که بر اساس آمار مرکز تجارت بین الملل، کل حجم تجارت کالایی کشورهای عضو آن در سال ۲۰۲۰، حدود ۶۰۰۰ میلیارد دلار (۱۷.۳ درصد تجارت کالایی جهان) بوده است. از این حجم تجارت، میزان ۳.۲ هزار میلیارد دلار (۵۴ درصد) مربوط به صادرات و ۲.۷ هزار میلیارد دلار (۴۶ درصد) مربوط به واردات بوده است. غنای تمدن ایرانی-اسلامی در غرب و جنوب غرب آسیا، گستره نفوذ آن را هزاران کیلومتر دورتر از مرزهای رسمی گسترده و این فرصتی برای بهره‌گیری از بازارهای مشترک است.
آمریکا و هژمونی رو به افول/ ایران و آینده‌سازان جهان
سفر اخیر «جو بایدن» به خاورمیانه گرچه با اهداف و سناریوهای مختلفی برنامه ریزی شده بود اما در عمل جز چند عکس یادگاری با مقامات کشورهای عرب و دلداری! به مقامات رژیم صهیونیستی، به اذعان تحلیلگران بین‌الملل دستاورد دیگری به دست نیاورد. بایدن امیدوار بود در سایه ایران هراسی بتواند بن‌سلمان را راضی کند که چاه‌های نفت خود را به روی بازارهای تشنه انرژی در جهان بگشاید که به نظر می‌رسد در تامین این هدف چندان موفق نبوده است. سناریو دوم تحریک، تطمیع و حتی تهدید برخی کشورهای عربی برای تن دادن به بازی‌هایی چون ناتوی عربی بود که در رد صریح آن از سوی این کشورها، بار ناکامی های سفر بایدن را افزایش داد.
آمریکا علیرغم تمام تلاش‌های خود نتوانسته است در برابر ایران برنامه‌های خصمانه خود را به صورت کامل پیش برد، رژیم صهیونیستی با وجود تمام پیمان‌های بسته و نبسته و طرح‌های مختلف منطقه هنوز نتوانسته است، اتحادی علیه جمهوری اسلامی به وجود آورد و سیاست‌های منطقه‌ای دولت سیزدهم می‌تواند خنثی‌کننده طرح‌های تل‌آویو در منطقه باشد. افول هژمونی آمریکا در جهان را حتی همپیمانانش هم می‌دانند.
آنچه در تهران گذشت
تهران، سه‌شنبه ۲۸ تیرماه میزبان «ولادیمیر پوتین» و «رجب طیب اردوغان» رؤسای جمهور روسیه و ترکیه در هفتیمن نشست روند آستانه بود. آیت‌الله «سید ابراهیم رئیسی» صبح سه‌شنبه در کاخ سعدآباد از همتای ترک خود استقبال کرد، ۲ کشور هشت سند همکاری امضا کردند و آیت‌الله رئیسی در نشست خبری از هدف‌گذاری ارتقای روابط اقتصادی به سطحی تا سه برابر بالاتر از میزان فعلی یعنی تا سی میلیارد دلار خبرداد. اردوغان هم چشم‌انداز آیت‌الله رئیسی برای ارتقای همکاری‌های ایران با همسایگانش بسیار مثبت ارزیابی کرد و از ضرورت مقابله با تروریسم به هر شکل آن سخن گفت. در هفتمین نشست شورای عالی همکاری ایران و ترکیه هم راهکارهای ارتقای روابط بررسی شد.
عصر سه‌شنبه هواپیمای حامل رئیس جمهور روسیه در فرودگاه مهرآباد به زمین نشست و پوتین مورد استقبال «جواد اوجی» وزیر نفت قرار گرفت، بلافاصله در دیداری فشرده با آیت‌الله رئیسی درباره گسترش روابط در حوزه‌های انرژی، ترانزیت و مبادلات تجاری و نیز تحولات منطقه گفت‌وگو کرد و شامگاه گذشته به دیدار رهبر معظم انقلاب رفت. ضرورت خروج آمریکایی‌ها از منطقه شرق فرات مهم‌ترین نکته‌ای بود که رهبر انقلاب در گفت‌وگو با پوتین بر آن تأکید کردند و تعمیق و گسترش همکاری تهران-مسکو را به‌ویژه در پی تحریم‌های غرب، ضروری و به نفع هر دو کشور دانستند.
هفتمین اجلاس سران کشورهای ضامن روند آستانه هم سه‌شنبه شب با حضور رؤسای جمهور ایران، روسیه، ترکیه و «فیصل مقداد» وزیرامورخارجه سوریه برگزار شد. در این نشست آیت‌الله رئیسی تصریح کرد: طرف‌هایی که موفق نشدند با ناامن کردن سوریه به اهداف سیاسی خود برسند، اکنون با سیاست تحریم و فشار به دنبال برآورده کردن مطامع نامشروع خود هستند.
اردوغان با اشاره به فعالیت گروه‌های تروریستی در سوریه، تصریح کرد: این گروه‌ها با کسب حمایت خارجی به دنبال تجزیه خاک سوریه هستند و ما نمی توانیم در این زمینه سکوت کنیم.
پوتین هم تصریح کرد: بسیار مهم است که ایران، روسیه و ترکیه تلاش بسیار مهمی برای کمک رساندن به مردم سوریه برای ساخت و ساز این کشور داشته باشند.