به گزارش ایرنا، دولت سیزدهم با هدف اصلاح نظام عادلانه یارانه ها و به منظور جلوگیری از فروش خارج از شبکه و قاچاق آرد و نان، طرح مهیا یا همان مدیریت هوشمند یارانه آرد و نان را اجرایی کرد و این طرح با استقبال نانوایی های خراسان شمالی همراه بود که بر این اساس ۹۴ درصد از نانوایی های این استان زیر پوشش این طرح قرار گرفتند.
خراسان شمالی دارای ۸۶۳ هزار نفر است که ۴۴ درصد مردم این استان روستانشین هستند به همین دلیل سرانه مصرف آرد و نان در این خطه محروم ۲ کیلوگرم بیشتر از میانگین کشوری است و هر فرد در خراسان شمالی ماهانه حدود ۹.۵ کیلوگرم آرد مصرف می کند و این در حالی است که این سرانه در سطح کشور رقم ۷.۵ کیلوگرم را نشان می دهد و این بدان معناست که این برکت آسمانی قوت غالب مردم این استان را تشکیل می دهد و مصرف این محصول در این خطه از کشور بالاست.
کارشناسان امر بر این باورند که اجرای طرح مهیا، به نوعی در راستای حمایت دولت از مردم است و البته یارانه وقتی بر کالایی چون نان اختصاص می یابد، قشر محرومتر نفع بیشتری می برند چون مصرف بالاتری دارند.
با این حال اگر به میزان مصرف سرانه نان و محرومیت این خطه از شمالشرق کشور توجه می شود؛ پُرواضح است که این مردم محروم خراسان شمالی هستند که به نسبت سایر استان‌های متمکن سود بیشتری از اجرای این طرح خواهند برد.
کارشناسان می گویند که در اجرای طرح مهیا، قیمت نان افزایش نمی یابد و سهمیه بندی در عرضه نان اعمال نشده است، بر این اساس خانواده ها محدودیتی در خرید این محصول ندارند. اما در خراسان شمالی، تعداد کمی از نانوایی ها به علت هایی همچون مراجعه نکردن مالکان نانوایی‌ها، مشکل پروانه کسب و یا تطبیق نداشتن اطلاعات شخصی آنها هنوز این طرح را به طور کامل اجرا نکرده اند.
نصب کارتخوان در ۹۴ درصد نانوایی ها
مدیرکل دفتر امور اقتصادی استانداری خراسان شمالی در مورد روند اجرای طرح مهیا گفت: یکهزار و ۳۰۱ واحد نانوایی در استان فعال است که از این تعداد؛ یکهزار و ۲۲۲ واحد معادل ۹۴ درصد از این نانوایی ها به کارتخوان هوشمند مجهز شدند و نصب این تجهیز در سایر نانوایی ها در دست انجام است.
محمد بدری اظهار داشت: پیشرفت اجرای کار در برخی از شهرستان ها بالا است به طوری که در گرمه و جاجرم ۹۷ درصد، فاروج ۹۶ درصد و در راز و جرگلان ۹۵ درصد از نانوایی ها به این سیستم مجهز شده اند.
وی افزود: موارد باقیمانده مربوط به نانوایی هایی است که به دلیل فوت صاحب مجوز، مالکیت نانوایی تعیین تکلیف نشده است و یا واگذاری پروانه بدون هماهنگی اتحادیه ها انجام شده است.
مدیرکل دفتر امور اقتصادی استانداری خراسان شمالی خاطرنشان کرد: در کارگاه آموزش بازرسی و نظارت بر حوزه آرد و نان و تنظیم بازار که به مدت یک روز برگزار شد، بیش از ۱۰۰ نفر از نیروهای بسیج، کارکنان و بازرسان فرمانداری‌ها، جهاد کشاورزی و اداره کل غله خراسان شمالی شرکت داشتند که با محورهای فرآیند بازرسی و تشکیل پرونده، قانون تعزیرات حکومتی، قانون نظام صنفی و سامانه‌های مربوطه آشنا شدند.
وی با تاکید بر لزوم صیانت از یارانه‌های مردم توسط تیم‌های نظارتی اضافه کرد: برخورد قاطع و شدید با متخلفان بدون هیچ گونه چشم پوشی انجام می‌شود.
قطعی اینترنت سد راه طرح
گزارش میدانی خبرنگار ایرنا از تعدادی از نانوایی های بجنورد حاکی از این است که برخی از نانوایی ها هم که این تجهیزات را نصب کرده اند با مشکلاتی همچون قطعی اینترنت و مشکل آنتن دهی روبه رو هستند و برخی هم از اصرار مشتریان بر خرید نان به صورت نقدی گلایه دارند.
یک شهروند اهل راز مرکز شهرستان مرزی راز و جرگلان در این‌باره به خبرنگار ایرنا گفت: فروش نان با استفاده از کارتخوان هوشمند برخی از افراد به ویژه پیرمردها و پیرزن ها را به دردسر انداخته است، این افراد که کارت بانکی همراه ندارند و با نحوه استفاده از آن آشنا نیستند در تامین نان با مشکل جدی مواجه می شوند که اغلب این شهروندان نیز رمز کارت بانکی را فراموش می کنند.
سعید یزدانی اظهار داشت: این افراد در مراجعه به نانوایی اصرار دارند تا نان به صورت نقدی عرضه شود و نانوایی ها نیز در این‌باره معذوریت دارند.
مالک یکی از نانوایی های بجنورد در مورد نحوهفعالیت کارتخوان هوشمند گفت: هنگام خرید با دستگاه‌های کارتخوان هوشمند تصویر نان اعم از لواش، بربری، سنگگ و حتی نایلون در آن نمایش داده شده و خریدار با لمس نوع و تعداد نان، مبلغ خرید را با کشیدن کارت پرداخت می‌کند، ضمن اینکه باید خرید با کارت‌های بانکی انجام شود و نانوایی‌ها نمی‌توانند از مشتری‌ها پول نقد دریافت کنند، چرا که قرار است هر نانوا به میزان فروش خود، از دولت یارانه آرد دریافت کند.
سعید دهقان پیر عنوان کرد: با نصب دستگاه کارتخوان جدید در واحدهای نانوایی، تمامی نانوایی‌ها رصد می‌شوند و در مرحله بعد هر نانوا براساس میزان پخت نان، آرد یارانه‌ای دریافت می‌کند، بنابراین اجرای این طرح سبب می‌شود تا نانوایی‌ها کیفیت نان خود را افزایش دهند.
وی درباره مشکلات اجرای این طرح اضافه کرد: مشکلاتی همچون قطعی مکرر دستگاه و نبود آنتن دهی مناسب در اوایل طرح ایجاد می شد که اکنون با مجهز کردن دستگاه ها به گزینه آفلاین این مشکلات برطرف شده است و به زودی نصب دستگاه دوم به صورت ثابت به خط تلفن متصل می شود و دیگر مشکلی در این زمینه نخواهیم داشت.
اگرچه در این گزارش میدانی تعدادی از نانوایی‌های آزادپز از افزایش هزینه‌هایی از جمله بالا بودن اجاره مغازه، افزایش دستمزد و بیمه کارگر گلایه داشتند که این مشکلات ربطی به این طرح ندارد و شهروندان نیز با استقبال از طرح هوشمندسازی یارانه نان بر این باورند که نانوایی‌ها علاوه بر افزایش کیفیت نان نمی‌توانند دخل و تصرفی در قیمت نان داشته باشند.
مهار سودجویی
رییس اتحادیه نانوایان بجنورد هم با اشاره به اجرای طرح فروش نان با کارتخوان هوشمند در خراسان شمالی گفت: این طرح با نصب دستگاه کارتخوان در بیش از ۹۰ درصد از نانوایی های بجنورد مرکز استان در حال اجراست که به زودی سایر واحدها هم به این سیستم مجهز شوند.
رضا قاسمیان اظهار داشت: یکی از رویکردها و اهداف مهم در اجرای فروش نان با کارتخوان هوشمند، جلوگیری از عرضه خارج از شبکه آرد و نان و پیشگیری از قاچاق این محصول است در این طرح محدودیت خاصی برای خرید نان برای افراد وجود نداشته و قیمت این محصول افزایشی ندارد.
وی درباره دغدغه های اجرای این طرح در خراسان شمالی گفت: در اجرای طرح فروش نان با کارتخوان هوشمند، دولت یارانه را به حساب نانوا واریز می کند اما این رقم برای واحدهای نانوایی مرکز استان متفاوت است به طوری که برخی ۱۵ درصد و برخی میزان کمتر از ۱۱ درصد معادل فروش نان یارانه دریافت کرده اند.
وی افزود: مشکل دیگر نبود آنتن دهی در برخی روستاها و قطعی اینترنت است که استفاده از این سیستم را با مشکل روبه رو کرده است، علاوه بر آن در روستاها مردم همچنان اصرار دارند که نان را به صورت نقدی خریداری کنند و وقتی تلاش نانوا برای توجیه کردن آنان به ویژه سالمندان بی نتیجه می ماند، دلخوری هایی میان نانوا و مشتریان ایجاد می شود.
قاسمیان خاطرنشان کرد: پایین بودن قیمت نان و ناچیزبودن دستمزد کارگران نانوایی همچنان گریبانگیر واحدهای نانوایی استان است.
ساماندهی نانوایی ها
فرماندار بجنورد هم در این باره گفت: یکی از مزایای اجرای طرح مهیا، کاهش عرضه خارج از شبکه آرد در این استان است، پیش از این شاهد عرضه خارج از شبکه این محصول در شهرستان های خراسان شمالی بودیم و در این طرح کنترل و نظارت بیشتری بر تخلفات قابل انجام است.
محمدباقر باقرپور اظهارداشت: با هوشمند شدن عرضه نان میزان مصرف در مناطق مختلف قابل رصد و بررسی است، بر این اساس در این زمینه برنامه‌ریزی و هدفگذاری مناسب انجام شده است.
وی خاطرنشان کرد: در این طرح می توان تخلفات نانوایی ها از جمله تعطیلی های خودسرانه و یا کاهش ساعت پخت را شناسایی کرد.
فرماندار بجنورد درباره گلایه ها از قطعی اینترنت و بروز مشکل در استفاده از کارتخوان ها گفت: تلاش داریم تا با مجهز کردن دستگاه ها به گزینه آفلاین این مشکل برطرف شود و با نصب دستگاه دوم و اتصال به خط تلفن تمامی مشکلات برطرف می شود.
اگرچه کارشناسان امر بر این باورند که امکان خرید اتباع خارجی با کارتخوان های هوشمند نان، کاهش خریدهای اینترنتی نان از طریق اسنپ، قهوه خانه‌ها و رستوران ها با مشکل مواجه هستند ولی هر طرحی در ابتدا دارای معایبی است و بعد از اجرا این معایب برطرف می شود.
اصلاح زیرساخت‌ها و روش‌های پرداخت یارانه آرد و نان از اهداف این طرح محسوب می شود و دولت نیز اشراف کامل‌تری بر میزان هدر رفت یارانه‌ها در زنجیره تامین آرد و نان به‌دست آورده است ضمن اینکه افزایش نیافتن قیمت نان با استقبال مردم از این طرح همراه بوده است.
خراسان شمالی با ۸۳۶ نفر جمعیت در شمالشرق کشور واقع است این استان دارای هشت شهرستان بجنورد، شیروان، اسفراین، فاروج، گرمه، جاجرم، مانه و سملقان و راز و جرگلان است.