گروه جامعه ایرنا - مهمترین موضوعی که در وزارت بهداشت در دولت سیزدهم دارای اهمیت بود، بحث شیوع و همه‌گیری ویروس کرونا بود، این ویروس همه چیز را تحت تاثیر قرار داد، در حوزه سلامت که کووید ۱۹ آن را به نوعی متحول کرد، اقدامات اثرگذاری در راستای اجرای تولید واکسن، واکسیناسون گسترده و سراسری و به نوعی مهار ویروس کرونا و به صفر رساندن آن در خرداد ۱۴۰۱ انجام شد.
در کارنامه یکساله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اقدامات گسترده‌ای برای ارتقای سلامت و آموزش پزشکی انجام شد که البته مهمترین و اولویت اصلی این وزارتخانه در دولت سیزدهم مهار ویروس کرونا بود.
در بخش کنترل و مهار ویروس کرونا مهمترین اقدام واکسیناسیون سراسری و همگانی علیه این ویروس بود که به میزان ۱۶۰ میلیون دز واکسن برای مردم تزریق شد که نتیجه آن آمار روزانه جانباختگان کرونا از ۷۰۰ نفر در زمان تحویل دولت سیزدهم به تک رقمی و سپس به صفر رساندن این ویروس بود.
در این دولت اقدام دیگری که در بخش مهار ویروس کرونا به خوی انجام شد، تعداد استان‌های پرخطر این بیماری از ۲۸ استان در زمان تحویل دولت سیزدهم در مرداد ماه ۱۴۰۰ به عدد صفر در زمان فعالیت این دولت رسید، از آنجا که در روزهای پایانی مرداد و ابتدای شهریور ۱۴۰۰ روزانه بیش از ۵ هزار بیمار کرونایی شناسایی و ۷۰۹ نفر فوت می‌کردند، اکنون در یک سال فعالیت دولت مردمی این آمار بستری و مرگ ناشی از کرونا روند چشمگیر کاهشی دارد.
تولید ۱۴ میلیون و ۸۶۱ هزار و ۹۴۰ دز واکسن پاستوکووک و پاستوکووک‌پلاس در دوران پاندمی ویروس کووید ۱۹ و نیاز فوری کشور به واکسن موثر و معتبر، توسط انستیتو پاستور با همکاری شرکت فینلای کوبااز مهمترین اقدامات وزارت بهداشت در این دولت بود
تشکیل کمیته علمی مبارزه با ویروس کرونا با شرکت ۶۰ پزشک و دانشمند درجه اول کشور و تدوین دستورالعمل‌های علمی و کشوری درمان کرونا، طراحی و ساخت کیت تشخیص امیکرون، افزایش دو برابری تخت‌های آی سی یو اطفال (در زمان پیک سویه امیکرون)، واکسیناسیون بیش از ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار از اتباع و مهاجرین، حمایت از تولید ۶ واکسن داخلی، افزایش دسترسی و بهره‌مندی عادلانه از خدمات بهداشتی درمانی مرتبط با کووید ۱۹ در سراسر کشور شامل توزیع متمرکز ۱۹۹۳ نفر پزشک، توزیع متمرکز ۵۳۸ نفر دندانپزشک، بکارگیری۲۲ هزار و ۹۹۴ نفر سایر رشته‌ها از دیگر اقدامات یکساله در حوزه کنترل کرونا است.
پوشش بیمه سلامت برای حدود ۶ میلیون نفر
پوشش بیمه همگانی سلامت و کاهش هزینه‌های درمانی سه دهک نخست جامعه از دیگر اقدامات وزارت بهداشت در دولت مردمی بود که در راستای اجرای این طرح مهم، افراد فاقد بیمه پایه سه دهک پایین درآمدی، به صورت رایگان و بدون پرداخت حق بیمه تحت پوشش قرار گرفتند، از هفدهم اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۱ با اجرای این طرح، پنج میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در این دهک‌های اول جامعه تحت پوشش بیمه قرار گرفتند.
با توجه به اینکه ۴۰۰ هزار نفر نیز در ۲ ماه پایانی سال ۱۴۰۰ در مناطق کم برخوردار حاشیه شهر بیمه شدند در واقع دهک‌های پایین با اطمینان بالا تحت پوشش قرار گرفته و عمده افراد باقی مانده در دهک‌های بالاتر جامعه هستند.
با توجه به اینکه سرانه حق بیمه در سال جاری یک میلیون و ۱۰۰ هزار تومان به ازای هر فرد در سال ۱۴۰۱ است؛ پرداخت این میزان سرانه برای ۳ دهک اول جامعه توسط خود افراد امکانپذیر نبود که با تقبل حق بیمه این افراد توسط دولت به صورت رایگان بیمه شدند.
فرانشیز سه دهک اول جامعه برای خدمات بستری به ۵ درصد و خدمات سرپایی به ۱۵ درصد کاهش یافت
خدمات بیمه سلامت ایران مختص دهک‌های پایین جامعه نیست و سازمان بیمه سلامت ایران به ۷ دهک درآمدی بعدی هم فراخوان داده است تا این افراد براساس آزمون وسع حداکثر ظرف دو هفته و با پرداخت درصدی از مشارکت در پرداخت حق بیمه تحت پوشش بیمه قرار گرفتند، در حال حاضر و با پوشش جدید بیمه‌ای، بیش از ۴۶ میلیون نفر تحت پوشش بیمه سلامت ایران بوده و ۲۰ میلیون نفر بیمه شدگان روستایی به صورت رایگان تحت پوشش قرار دارند و فرانشیز سه دهک اول برای خدمات بستری به ۵ درصد و برای خدمات سرپایی به ۱۵ درصد کاهش یافته است.
همچنین در راستای تدوین و ابلاغ دستور العمل اجرایی برنامه بیمه روستایی، شناسایی و معرفی مادران باردار، شیرده و دارای کودک زیر پنج سال که بر اساس آزمون وسع، نیازمند حمایت بوده به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی شدند و محتوای سبد تغذیه ای و بسته بهداشتی رایگان ماهیانه آنها (بیمه رایگان مادران باردار و کودکان تا ۵ سالگی) طراحی شد.
تولید بیش از ۳ میلیون دز واکسن هپاتیت
در حوزه بهداشت نیز کارهای گسترده‌ای انجام شده که می‌توان به تولید بیش از ۳ میلیون دز واکسن هپاتیت ب و ۳ میلیون دز واکسن ب ث ز و بیش از ۸۷۰ هزار ویال ۵۰ سی سی از محلول‌های تزریقی شامل سولفات منیزیوم، لیدوکائین، پتاسیم کلراید در انستیتو پاستور اشاره کرد.
تکمیل و بهره برداری از ۸۵ پروژه بهداشتی با زیربنای ۳۵ هزار و ۸۰۰ مترمربع در قالب ۳ آزمایشگاه، ۳ آموزشگاه بهورزی، ۱۵ پایگاه سلامت شهری، ۳ خانه بهداشت، ۱۷ پروژه زیست پزشک، ۲ ستاد شبکه، ۲۳ مرکز جامع سلامت روستایی و ۲ پروژه بیماری‌های رفتاری، نصب و راه‌اندازی بیوراکتورهای خط تولید صنعتی واکسن ها و کشت سلول‌های جانوری در انستیتو پاستور، توسعه و اجرای برنامه ایمنی آب آشامیدنی در ۳۲ شهر و منطقه روستایی، راه‌اندازی سامانه ملی پایش برنامه‌های سلامت و سطوح نظام شبکه برای اولین بار در حوزه بهداشت و تشکیل قرارگاه جوانی و جمعیت و حمایت از خانواده از دیگر اقدامات این وزارتخانه در دولت سیزدهم است.
پوشش بیمه‌ای پایه و کامل همه اقدامات تشخیصی و درمانی لازم برای زوج‌هایی که به‌رغم اقدام به بارداری به مدت یک سال یا بیشتر، صاحب فرزند نشده‌اند؛ شامل برنامه‌های معاینه، بیماریابی، تشخیص علت ناباروری و درمان آن بدون محدودیت زمان و دفعات مورد نیاز به تشخیص پزشک معالج، اختصاص یک پایگاه سلامت به ازای متوسط هر ۱۲ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت در مناطق حاشیه نشین و شهری، اختصاص یک مرکز خدمات جامع سلامت برای هر ۲۵ تا ۵۰ هزار نفر جمعیت در مناطق حاشیه نشین و شهری، جذب مراقب سلامت بازای هر ۲ هزار تا ۲ هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت در مناطق حاشیه نشین و شهری نیز از اقدامات مهم دیگر در کارنامه وزارت بهداشت ثبت شده است.
اجرای قانون تعرفه‌های خدمات پرستاری پس از ۱۵ سال
در حوزه درمان و پرستاری نیز اقداماتی مانند هویت بخشی و تکریم عملی حرفه پرستاری با نهایی سازی تعرفه‌های خدمات پرستاری و ابلاغ ارزش نسبی و ضریب ریالی آن در سال ۱۴۰۱ (پس از ۱۵ سال) در اجرای قانون «تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری مصوب تیرماه ۸۶ و حسب تأکید رهبر معظم انقلاب در آذرماه ۱۴۰۰ که مطابق آن سهم سازمان‌های بیمه‌گر پایه برای بسته خدمات و مراقبت‌های پرستاری، در بخش بستری و بستری فوریت‌های پزشکی (اورژانس) ۹۰ درصد و در بخش سرپایی ۷۰ درصد تعیین شده، انجام شد و قشر پرستار از مزایای این قانون بهره‌مند شدند.
تجهیز ۷۹ بیمارستان با بیش از ۸ هزار و ۱۰۰ تخت و احداث حدود ۵۵ مرکز درمانی در مناطق محروم با رویکرد توزیع عادلانه خدمات سلامت، اختصاص ۷۵ درصد از کل پزشکان متخصص ضریب کا به مناطق محروم از مجموع پزشکان ضریب کا توزیع شده در سطح کشور، افزایش ۱۰۰ درصدی حق ماندگاری پزشکان متخصص مقیم در مناطق محروم جهت ادامه خدمت در این مناطق و عدم جابه‌جایی به کلان‌شهرها، ابلاغ ۷۰ محصول دانشی (راهنمای بالینی و استاندارد خدمت در حوزه درمان بیماران) و تدوین ۲۰ استاندارد خدمات ناباروری و آیین نامه مراکز درمان ناباروری سطح ۲ و سطح ۳ دیگر اقدامات وزارت بهداشت در یک سال گذشته است.
تدوین برنامه نظام شبکه آزمایشگاهی کشوری، صدور مجوز گردشگری سلامت برای ۲۰۰ بیمارستان کشور، اجرای قرارداد خرید ۱۰۰۰ دستگاه آمبولانس، پرداخت مبلغ ۳.۰۰۰ میلیون ریال از محل ارزش افزوده به هیات امنای صرفه جویی ارزی (مبلغ ۲.۰۰۰ میلیارد ریال بابت خرید تجهیزات و طرح های بیمارستانی و مبلغ ۱.۰۰۰ میلیارد ریال بابت تامین واکسن)، گسترش شبکه خون رسانی شامل ۲۰۳ مرکز هاب انتقال خون در ۳۱ استان ودستیابی به ۲۰۳۴۷۸۶ واحد اهدای خون داوطلبانه با وجود شرایط پاندمی کرونا نیز عملکرد یکساله وزارت بهداشت در بخش درمان است.
افزایش حق انتخاب رشته محل در آزمون دستیاری از ۱۰ به ۱۰۰ رشته محل، اختصاص سهمیه بومی مناطق محروم در آزمون دستیاری سال ۱۴۰۴ در راستای عدالت آموزشی و تامین نیاز نیروی متخصص پزشکی در مناطق کمتر برخوردار، افزایش حقوق دستیاران تخصصی در راستای افزایش انگیزش و حمایت از شرکتهای دانش بنیان در حوزه علوم پزشکی نیز در یکسال اخیر در حوزه علوم پزشکی تحقق یافته است از دیگر اقدامات انجام شده در حوزه علوم پزشکی است.
تبدیل وضعیت ۶۷ هزار نفر از کارکنان سلامت
عملکرد یکساله وزارت بهداشت در بخش توسعه منابع و نیروی انسانی حوزه سلامت نشان نیز شامل تعیین تکلیف پرونده‌های شهدای مدافع سلامت و تعیین مصادیق و امتیازات و ابلاغ دستورالعمل نحوه تشکیل پرونده و بررسی مدارک و مستندات شهید خدمت در جهت ارج نهادن به جانفشانی ها و فداکاری های کارکنان حوزه سلامت که در مقابله با بیماری کرونا جان خود را از دست داده ند حسب فرمایش های مقام رهبری (مدظله) و با توجه به بند (۳) مصوبات ۷۳۷ جلسه شورای عالی امنیت ملی انجام و تبدیل وضعیت ۶۷ هزار نفر از کارکنان نظام سلامت تابع قانون ایثارگران مشخص شده است.
صدور ۱۷ هزار و ۱۵۲ مجوز جذب نیروهای مشمول قانون پزشکان و پیراپزشکان در ۶ رشته شغلی پرستار، اتاق عمل، هوشبری، علوم آزمایشگاهی، رادیولوژی و فوریت‌های پزشکی و همچنین تعداد ۶۴۱ مجوز بکارگیری نیروی شرکتی به دانشگاهها و دانشکده‌های علوم پزشکی و سازمان‌های تابعه وزارت متبوع در جهت تامین نیروی انسانی مورد نیاز در حوزه‌های مختلف بهداشت، درمان، فوریت‌های پزشکی، توزیع اعتبار به مبلغ ۱.۵۰۸ میلیارد ریال از محل سازمان هدفمندی یارانه‌ها بابت ردیف بیماران صعب‌العلاج، توزیع اعتبار به مبلغ ۱۶.۴۹۰.۰۰۰ میلیون ریال به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور بابت ردیف حوادث ترافیکی، اختصاص مبلغ ۱۶.۰۰۰ میلیارد ریال از محل منابع یک میلیارد یورو، پرداخت مستقیم سازمان برنامه و بودجه به هیات امنای صرفه‌جویی ارزی بابت خرید واکسن نیز از دیگر اقداماتی است که در دولت سیزدهم از سوی وزارت بهداشت انجام شد.
انتشار دارونامه داروهای سنتی و طبیعی کشور برای اولین بار
در حوزه غذا و دارو نیز اقدامات قابل توجهی انجام شد که اجرای طرح ملی ارتقا سلامت و اصالت غذا، شروع تجهیز آزمایشگاه‌های کنترل غذا و داروی مرزی به منظور کنترل دقیق فراورده های وارداتی و صادراتی، ایجاد پنجره واحد تسهیل تولید دانش بنیان بین سازمان غذا و دارو، معاونت تحقیقات وزارت بهداشت و معاونت علمی ریاست جمهوری، بروزرسانی و انتشار آخرین نسخه فارماکوپی داروهای ایران پس از ۶ سال تاخیر، باز کردن فهرست دارویی ایران و ثبت بیش از ٣٠ ملکول جدید، در زمینه TTAC ایجاد سامانه بر خط قیمت‌گذاری دارو و کاهش کمبودهای دارویی با وجود محدودیت‌های ارزی و تحریم ها از جمله این برنامه‌های وزارت بهداشت در حوزه سازمان غذا و دارو است.
در حوزه فرهنگی و دانشجویی، برگزاری جشنواره قرآنی استادان و دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی با شرکت تقریبی حدود ۵۰ هزار دانشگاهی و توجه ویژه به خوابگاههای دانشجویی متاهلی و افزایش ویژه و جدی کمک هزینه های تحصیلی دستیاران تخصصی و دانشجویان برای نخستین بار از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد توجه قرار گرفت.
دیپلماسی سلامت در دولت مردمی
طی یکسال اخیر حضور در هفتاد و پنجمین مجمع عمومی سازمان جهانی بهداشت، برشمردن موفقیت‌های جمهوری اسلامی ایران در مبارزه با کرونا به ویژه با تاکید بر این نکته که این دستاوردها با وجود اعمال تحریم‌های ظالمانه علیه کشور حاصل شده است، دیدارهای دو جانبه وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با مدیرکل سازمان جهانی بهداشت، مدیر منطقه‌ای سازمان جهانی بهداشت، وزرای بهداشت قطر، عمان، سوریه، هند، کوبا، پاکستان، لبنان، جمهوری آذربایجان و ونزوئلا و دیدار با جمعی از ایرانیان مقیم سوئیس(دیپلماسی سلامت) از جمله دستاوردهای دیپلماسی سلامت است.
سفر به عراق و سوریه و دیدار با مقامات دو کشور با هدف تقویت دیپلماسی سلامت بین ایران و عراق و ایران و سوریه و تسریع در ثبت داروهای ساخت ایران، گسترش گردشگری سلامت، ارائه خدمات درمانی به بیماران دو کشور در جمهوری اسلامی، تبادل استاد و دانشجو، فعال‌سازی توافق نامه های قبلی دو کشور، همکاری در حوزه بهداشت و مقابله با بیماری‌ها، ایجاد بازار مشترک محصولات سلامت محور و رفع موانع توسعه همکاری ها در امور گمرک و صدور مجوزها جزو اقدامات دیپلماسی سلامت محسوب می‌شود.
اقدامات حوزه حقوقی وزارت بهداشت در دولت سیزدهم
اخذ رای هیات داوری موضوع ماده ۳۱ قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل ۲۲ قانون اساسی درباره استرداد سهام شرکت پالایش و پژوهش خون که توسط سازمان خصوصی‌سازی به بخش خصوصی واگذار شده بود، به دولت و وزارت بهداشت به ارزش بیش از ۲۱۱ هزار میلیار تومان و صدور ۲۷۳۱ دادنامه که ۸۷ درصد آرا له وزارتخانه بوده وآراء شاخص مربوط به آزمون استخدامی، آزمون‌های دستیاری، دانشنامه، ارتقاء، شهریه‌های تحصیلی، انتقال به داخل، تفاوت تطبیق، پذیرش مدرک تحصیلی غیر معتبر ابطال تعهدات و ماده ۴۶ قانون جوانی جمعیت بودند، از جمله اقدامات یکساله وزارت بهداشت در حوزه حقوقی است.