به گزارش خبرنگار ایرنا ، رودخانه پرآب ، خروشان و زیبای چشمه کیله که در مرکز شهر تنکابن واقع است ، هر ساله میزبان کاکایی هایی می شود که با طی مسافتی طولانی از سیبری به این نقطه از کره زمین مهاجرت می کنند.
پرواز کاکایی ها بر فراز رودخانه چشمه کیله تنکابن جلوه خاصی به این شهر داده و بسیاری از مسافران و گردشگرانی که به غرب مازندران سفر می کنند با دیدن پرواز دل انگیز این پرندگان زیبا ، با عکاسی و فیلمبرداری به ثبت تصاویری زیبا و خاطره انگیز می پردازند.
کاکایی‌ها دارای منقار درشت و سخت، جثه بزرگ و توپر هستند و گونه بالغ آنها عموماً با زیر تنه سفید، روتنه خاکستری تا تیره و پاهای زرد صورتی و قرمز پرده‌دار دیده می‌شوند.آنها پرجثه‌تر از پرستوهای دریایی هستند؛ با بال‌های پهن‌تر و پاهای درازتر. اغلب به راحتی راه می‌روند و نر و ماده آنها تقریبا همشکل هستند و روی زمین یا صخره‌های مشرف به دریا آشیانه می‌سازند.
غذای پرندگان خانواده کاکایی شامل ماهی‌ها، سخت‌پوستان، نرم‌تنان، حشرات و لاشه‌حیوانات است ، اما در عین حال از محبت مردم این دیار و حتی مسافران و گردشگران بی نصیب نمی مانند و دوستداران کاکایی ها با دادن تکه های نان از آنها پذیرایی می کنند.
مهمانانی حساس به محیط زندگی
یک عضور انجمن حمایت از حیات وحش شهرستان تنکابن درباره ویژگی های این پرنده مهاجر گفت : کاکایی‌ها پرندگانی کم غذا هستند که بیشتر در مناطق کم عمق و در کناره‌های رودخانه‌ها به شکار بچه ماهیان بسیار ریز می‌پردازند.
سلمان عسگری مقدم در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : این پرندگان مهاجر نسبت به زیستگاه خود بسیار حساس هستند ، به طوری که اگر احساس ناامنی کنند بلافاصله زیستگاه خود را ترک خواهند کرد.
وی با اشاره به اینکه کاکایی ها جزء پرندگان حرام گوشت محسوب می شوند ، اظهار داشت : نزدیکی رودخانه چشمه کیله به دریا ، عدم شکار این پرندگان از سوی انسان ها و همچنین وجود منابع غذایی متنوع و پایدار در رودخانه چشمه کیله موجب شده تا تعداد زیادی از کاکایی ها این نقطه از غرب مازندران را برای زیستگاه پاییز و زمستان انتخاب کنند.
به گفته عسگری مقدم ، خروجی پساب بازار ماهی فروشان حاشیه رودخانه چشمه کیله تنکابن همیشه مملو از تکه های کوچک ماهی است و همین وضعیت موجب شده تا کاکایی ها به لحاظ تامین غذا دغدغه ای نداشته باشند.
وی یادآور شد : مازندرانی ها و بویژه تنکابنی ها همیشه میزبان خوبی برای این پرندگان مهاجر بوده اند و همین مهمان نوازی سبب شده تا هر ساله بر تعداد کاکایی ها افزوده شود.
جای خالی جشنواره
یک شهروند تنکابنی در این باره گفت : کاکایی ها از جاذبه های گردشگری شهر تنکابن هستند و پرواز آنها زیبایی دوچندانی را به رودخانه چشمه کیله می دهد.
پرهام ابراهیمی به خبرنگار ایرنا افزود : باید از این ظرفیت که در سایر شهرهای همجوار کمتر دیده می شود در قالب تورهای گردشگری و سیاحتی استفاده شود و حضور این پرندگان را به فال نیک گرفت.
وی با بیان این که امسال کاکایی ها خیلی زودتر به رودخانه چشمه کیله مهاجرت کردند ، اظهار داشت : علت این موضوع را نمی دانم اما برخی ریش سفیدان معتقدند که مهاجرت زود هنگام آنها به این منطقه، دلیلی بر رسیدن زمستانی پرسوز و سرمای زودرس در سال جاری است.
به گفته این شهروند تنکابنی ، تا پیش از شیوع کرونا جشنواره کاکایی ها در تنکابن برگزار می شد و اکنون که شرایط کرونایی همچون سال های گذشته نیست بهتر است تا بار دیگر مسئولان محلی به فکر برگزاری مجدد آن باشند.
وی یادآور شد : حضور کاکایی ها در رودخانه چشمه کیله یک فرصت است و باید از آن به نحو مطلوبی در راستای رونق اقتصاد گردشگری استفاده نمود.
بستری برای رونق پرنده‌نگری
رییس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری شهرستان تنکابن نیز در این باره گفت : کاکایی های رودخانه چشمه کیله در سال ۹۷ در فهرست آثار معنوی کشور به ثبت رسیده و یک دوره نیز جشنواره ای به همین منظور برگزار گردید.
سعید بهادری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : شرایط کرونایی به وجود آمده در سال های ۹۸ و ۹۹ اجازه برگزاری آن را نداد و باید دید که امسال چه شرایطی رقم خواهد خورد.
وی با بیان اینکه کاکایی ها رودخانه چشمه کیله را به عنوان یک جاذبه گردشگری تبدیل کرده اند ، اظهار داشت : پرنده نگری بهترین گزینه برای رونق گردشگری در رودخانه چشمه کیله تنکابن است و این منطقه می تواند به مرکزی برای دوست داران این نوع از گردشگری باشد.
بهادری پرنده‌نگری را قدرتمندترین بازوی صنعت اکوتوریسم در جهان دانست خاطرنشان کرد : در ایران فعالیت پرنده‌نگری امری نوین محسوب می‌شود اما در سال های اخیر پیشرفت خوبی داشته و افراد زیادی در این عرصه فعالیت می کنند.
وی تصریح کرد : پرنده نگری در رودخانه چشمه کیله باعث شده تا بسیاری از گردشگران به تنکابن سفر کنند و باید تلاش کنیم تا با برنامه ریزی و سازماندهی بهتر در جهت جذب حداکثری مسافر و گردشگر گام های موثرتری برداریم.
وی چشمه کیله تنکابن را منطقه نمونه گردشگری عنوان کرد و افزود : در دهه ۸۰ یک طرح گردشگری در ۹ قسمت برای چشمه کیله تهیه شد که تنها بخشی از آن توسط شهرداری تنکابن به اجرا درآمد.
به گفته رییس اداره میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری تنکابن ، اگر طرح گردشگری رودخانه چشمه کیله اجرا شود می توان برنامه های متنوعی را برگزار نمود که یکی از آنها کاکایی ها خواهد بود.
وی یادآور شد : اگر امسال شرایط کرونایی اجازه بدهد جشنواره کاکایی ها را بار دیگر برگزار خواهیم کرد.
شروع فعالیت پرنده نگری در ایران همزمان با آغاز به کار دوره‌های آموزشی راهنمایان طبیعت گردی در سال ۱۳۸۱ به بعد است. این دوره‌ها در شهر تهران ابتدا توسط موسسه طبیعت به همت زنده یاد محمدعلی اینانلو راه اندازی شد و در سال‌های بعد چندین موسسه دیگر نیز تأسیس و به آموزش راهنمایان اکوتوریسم پرداختند که متأسفانه برخی از آنها دوره فعالیت کوتاهی داشتند.
امنیت و مهاجرت
رییس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان تنکابن در واکنش به مهاجرت کاکایی ها به رودخانه چشمه کیله گفت : هر ساله شاهد هفت گونه کاکایی و ۱۰۰ گونه پرنده زمستان گذران در زیست گاه های شهرستان تنکابن بویژه رودخانه چشمه کیله هستیم.
هادی منصور کیایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : گروه اول از کاکایی ها که در مرداد ماه به چشمه کیله مهاجرت می کنند دارای جثه بزرگ و قوی هستند و این مکان را برای استراحت انتخاب می کنند تا پس از چند روز تجدید قوا به مناطق مرکزی و جنوبی ایران سفر نمایند.
وی اظهار داشت : گروه دوم و اصلی که تعداد بیشتری هستند در شهریور ماه به چشمه کیله تنکابن می رسند و این مکان را به عنوان زیستگاه دائمی خود در پاییز و زمستان بر می گزینند.
این مسئول با بیان اینکه حدود هشت هزار کاکایی هر ساله در رودخانه چشمه کیله تنکابن مهاجرت می کنند ، خاطرنشان کرد : وجود امنیت ، سهولت درتامین غذا و فاصله نزدیک بین رودخانه و دریا باعث شده تا کاکایی ها هر ساله رودخانه چشمه کیله را برای زمستان گذرانی انتخاب کنند.
وی تصریح کرد : از آنجایی که این پرنده همه چیز خوار است ، نان دادن مردم به آنها هیچ تاثیری بر رژیم غذایی آنها نخواهد گذاشت اما به واسطه بیماری های مشترک بین انسان و پرندگان ، به افراد توصیه می شود در هنگام غذا دادن به کاکایی ها نهایت دقت را داشته باشند.
جای خالی برنامه بلندمدت
شهردار تنکابن نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : کاکایی ها بیشتر از نیمه دوم سال مهمان ما هستند و جشنواره کاکایی ها در تقویم رویدادهای شهر تنکابن گنجانده شده است.
محمد ابراهیم لاریجانی با اشاره به برگزاری یک دوره جشنواره کاکایی ها در تنکابن افزود : نگاه ما به جشنواره کاکایی ها این است که بتوانیم آن را به یک بسته سفر تبدیل کنیم و در این زمینه اطلاع رسانی لازم به آژانش های مسافرتی سایر استان ها صورت گرفته است.
وی اظهار داشت : جشنواره کاکایی ها در یک بازه زمانی سه ماهه برگزار خواهد شد و آژانس های مسافرتی می توانند با آوردن گردشگر در جهت معرفی و رونق گردشگری منطقه گام بردارند.
لاریجانی با بیان اینکه حاشیه رودخانه چشمه کیله نیازمند یک زیرساخت در حوزه گردشگری است، خاطرنشان کرد: جذب مسافر و گردشگر نیازمند ایجاد زیرساخت هایی جهت اقامت ، اسکان وپذیرایی است و باید مراکز تفرجگاهی و پرنده نگری برای علاقه مندان و بازدید کنندگان ایجاد شود.
وی ایجاد پارک در دو طرف رودخانه چشمه حدفاصل پل تاریخی چشمه کیله تا دریا را از جمله اقدامات در این زمینه برشمرد و یادآور شد : به دنبال جذب حداکثری مسافر و گردشگر در زمان برگزاری جشنواره کاکایی ها هستیم و تلاش داریم تا این اتفاق مهم برای تنکابن رقم بخورد.
در چند سال اخیر صنعت پرنده نگری در دنیا رشد خوبی کرده که توسعه آن در ایران با دارا بودن این پتانسیل می تواند چرخ اقتصاد کشور را تا حد زیادی به حرکت در آورد و در کنار آن، زیستگاه و به دنبال آن انواع گونه های پرندگان محافظت شوند.
در واقع پرنده نگری در گردشگری حیات وحش از جمله فعالیت های در حال رشد است و روزانه افراد بیشتری به این شاخه از گردشگری علاقه مند می شوند. این رشته در نقاط مختلف دنیا هواداران و متقاضیان بی شماری دارد و صدها هزار پرنده نگر حرفه ای درآمدهای کلانی را از رهگذر این نوع توریسم یا گردشگری عاید کشورهایی می کنند که با اقلیم متنوع خود میزبان پرندگان از سراسر جهان هستند.
بر اساس آمار منتشر شده از منابع جهانی، در سال ۲۰۰۹ حدود چهار میلیون نفر از ژاپن با هدف پرنده نگری از کشور خارج شده و به کشورهای مختلف سفر کرده‌اند.این در حالی است که ایران جزو کشورهایی با تنوع گونه‌ای بالا است و حدود ۶۰۰ گونه پرنده وجود دارد که سال به سال نیز به تعداد آنها اضافه می‌شود.