به گزارش ایرنا، معاون پژوهش حوزه‌های علمیه در این نشست که در کربلای معلی برگزار شد، اظهارداشت: موضوع اربعین به عنوان یک همایش جهانی و قدرت‌نمایی شیعه در آن بر کسی مخفی نیست. درست است که اربعین برای تعظیم شعائر حسینی است اما باید در کنار آن تأملی صورت گیرد تا بیشترین استفاده را از این اجتماع بزرگ مردمی داشته باشیم.
وی گفت: همایش «اربعین و تمدن نوین اسلامی» محلی برای گفت‌وگو در این زمینه میان اندیشمندان اسلامی است تا بتوانیم در سیاستگذاری فرهنگی از این حضور میلیونی بهره ببریم.
مقیمی حاجی با بیان اینکه در غرب یک سرنوشت محتوم برای تمدن‌سازی قائل هستند، افزود: هر چند در همان غرب هم کسانی هستند که با این نگاه مخالفند. قرائت اول، جنگ تمدن‌ها و قرائت دوم، رقابت تمدن‌ها را به وجود می‌آورند.
معاون پژوهش حوزه‌های علمیه با بیان اینکه در باور دوم، یک پایه تمدن اصلی تمدن‌ساز، وجوه فرهنگی است، اظهارداشت: در ارتباط نظریه‌ها با اربعین، سه کلان مولفه داریم که به آنها می‌توانیم بپردازیم؛ اول مولفه‌های شناختی از منظر هستی، انسان و ابزار معرفت، دوم؛ مولفه‌های هویتی و سوم مولفه‌های زیستی. همه اینها در ارتباط با اربعین شواهد واضح و مشخصی دارند.
مدعیان ایجاد تمدن نوین اسلامی
جاسم حلو الموسوی الجزایری یکی از اساتید حشدالشعبی نیز در این نشست با اشاره به تعریف تمدن گفت: تمدن جمع همه نیازهای مادی و معنوی برای زندگی انسانی است که ویژگی‌های مختلفی برای آن بیان شده است. هم مکاتب مختلف و هم ادیان خاص، تمدن‌هایی را به وجود آورده‌اند. در زمان پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) فرصتی برای تحقق تمدن نوین اسلامی ایجاد نشد و هنوز هم این تمدن محقق نشده است که این وظیفه ما را سنگین‌تر می‌کند.
وی با اشاره به توسعه و گسترش اربعین در سال‌های اخیر افزود: اربعین بعد از سقوط صدام از ۵۰۰ هزار زائر آغاز شد و امسال حدود ۲۰ میلیون نفر به زیارت سیدالشهدا(ع) در اربعین آمده‌اند.
این پژوهشگر با تأکید بر اینکه چهار گروه مدعی ایجاد تمدن نوین اسلامی هستند، اظهارداشت: گروه اول جریان وهابیت است. گروه دیگر، طرفداران اسلام لیبرالی هستند که فقط ظاهر اسلامی دارند. گروه دیگر هم مسلمانان غرب‌گرا هستند که همان شعارهای تمدن غربی را به نام تمدن اسلامی می‌دهند اما جریان چهارمی که قدرت احیای تمدن نوین اسلامی را دارد همان اسلام اصیل است که انقلاب اسلامی ایران پرچمدار آن است.
الجزایری، مهمترین دستاورد اربعین را ایجاد امیدواری به تشکیل حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) دانست و افزود: در اربعین، آن جامعه آرمانی به شکل کوچکی تحقق پیدا می‌کند و این مهمترین دستاورد تمدنی اربعین است.
ایجاد فرهنگ جدید جهان با اربعین
حجت الاسلام و المسلمین سیدمهدی میرباقری استاد حوزه و دانشگاه نیز در این همایش با تأکید بر اینکه برای داشتن یک تمدن معنوی به یک رویا و نگاه آرمانی نیاز داریم، اظهارداشت: این نگاه آرمانی باید با مطالبات فکری بشر هماهنگ باشد. برای حرکت دادن بشر به سوی این تمدن به ایمان و داده‌های انگیزشی در مقیاس همان رویا، عقلانیت بنیادین و فلسفی و عقلانیت راهبردی و کاربردی نیاز است.
وی با اشاره به وضعیت تمدن‌های مادی گفت: تمدن‌های مادی هم که می‌توانند کاری را پیش ببرند، معمولا از اینگونه لایه‌های ایدئولوژیک و ساخت فلسفی به سمت یک آرمان‌شهر و رویا برخوردار بوده‌اند البته بخشی از آنها با ناکامی، رویای خود را تغییر داده‌اند؛ مانند آنچه در آمریکا اتفاق افتاده است.
میرباقری با تأکید بر اینکه آنچه در دنیای اسلامی می‌بینیم، رویای عصر ظهور است، افزود: ظهور، حقیقتی فراتمدنی است؛ جهان دیگری است که مختصات خاص خودش را دارد و از جنس حیات‌الاخره است.
این استاد حوزه و دانشگاه، تمدن‌های مادی را بازار مکاره‌ای دانست که می‌خواهد انسان را از راه انبیا دور کند و اظهارداشت: فرهنگی که می‌خواهد یک امت بسازد، باید ساز و کار مقابله با رقیب را داشته باشد. بنابراین در مقابل آنچه که در برابر امت اسلام شکل گرفته، امامی لازم است که فضا را از فرهنگ بت‌پرستی تطهیر کند و قواعد امت را ارتقا دهد.
وی با اشاره به طراحی گردشگری جهانی گفت: متاسفانه گردشگری جهانی در خدمت فرهنگ مادی است. در برخی از دولت‌های ما هم شرایط به گونه‌ای شد که سفر به برخی از اماکن غربی برای شهروندان ما مجانی تمام می‌شد بلکه درآمدی هم برای مسافران داشت. اینها برای فریفتگی، تحقیر و استحاله فرهنگی است. آنچه در ساحت امت اسلامی به آن نیاز داریم، هجرت برای زیارت است، برای رحل از دنیای مادی است.
میرباقری بیان کرد: در کشورهای اسلامی همچون ترکیه، لبنان، عراق و ایران تلاش می‌شود غرب‌گرایانی که تمدن مادی را قبول دارند و می‌خواهند پوششی اسلامی به آن دهند، تقویت شوند. در برابر این جریان ما باید تمدن اسلامی خود را بسازیم که ایده رهبر بزرگوار انقلاب اسلامی است.
این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه رنسانس در غرب توانست مظهری همچون فرهنگ نقاشی آنها را منقلب کند، افزود: رویدادی همچون آیین اربعین ما هم می‌تواند یک فرهنگ جدید در جهان ایجاد کند. به همین دلیل سعی می‌شود آن را بایکوت خبری و بعد هم علیه‌اش توطئه کنند؛ تا وحدت ایجاد شده توسط آن را بی‌اثر کنند.
دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور نیز در ادامه این نشست به موضوع تغییرات فرهنگی ناخواسته در جامعه اشاره کرد و گفت: تغییرات فرهنگی ناخواسته از مولفه‌های برون‌زا یا از کژکارکردی مولفه‌های درون‌زا برمی‌آید. اگر جلوی ناامنی فرهنگی یا همان تغییر ناخواسته را نتوانیم بگیریم، اساسا همه چیز تمام می‌شود. برای انبیای پیشین هم همین اتفاق افتاد اما تقدیر امت دین خاتم این است که به مدد واقعه عاشورا امکان این تحریف منتفی شده است.
مجید امامی با تاکید بر اینکه با نهاد زیارت، ائمه ما تلاش کردند ابتکار عمل را در جریان تغییرات فرهنگی بدست بگیرند، افزود: از این طریق، شیعیان در مغناطیس جدید سوق به سمت اهل بیت(ع) قرار می‌گیرند. با گردشگری الهی، احیای فرهنگی آغاز می‌شود که کمترین دستاوردش جلوگیری از تبلیغات سو و مخرب است.
اصلاح باورها و رفتارها با زیارت اربعین
در ادامه نشست بین‌المللی «اربعین و تمدن نوین اسلامی»، عبدالرسول هاجری مسئول دبیرخانه انجمن‌های علمی حوزه علمیه قم درباره مسئولیت اعضای جامعه اسلامی برای ایجاد یک تمدن نوین اسلامی، ویژگی‌های انسان و مسئول تراز در آن و نیز ضرورت وجود امام راهبر برای جامعه اسلامی به سمت تمدن نوین اسلامی سخن گفت.
معاون آموزش جامعه المصطفی نیز در این نشست، تمدن اسلامی را به معنای تلاقی عقلانیت، عدالت و معنویت در چارچوب یک نظام قدرتی و حکومتی دانست و افزود: تمدن اسلامی به معنای بروز و نمود ولایت عملی خداوند متعال در زمین است. مصداق بارز این تمدن، حکومت حضرت مهدی(عج) است اما این به آن معنا نیست که نمادهای تمدن اسلامی را در جهان پیشین نداشته باشیم. یکی از نمودهای این تمدن اسلامی، خود واقعه عاشوراست. عاشورا از نمودهای تمدن اسلامی است که فرموده شد چیزی جز زیبایی در آن ندیده‌اند.
سیدحمید جزایری با اشاره به اینکه در تمدن‌های غیراسلامی، حیات دنیوی و مادی‌محور است، گفت: برعکس تمدن‌های غیراسلامی، در تمدن اسلامی، آنچه اصالت و ارزش دارد، مرگ شرافتمندانه و عزتمند است.
جزایری، اربعین را به عنوان یک نماد تمدن اسلامی قابل طرح در جهان دانست و افزود: در زیارت اربعین اصلاح در باورها، عاطفه‌ها و رفتارها با هجرت و حرکت را می‌بینیم. ایثار، انفاق و از مال گذشتن، همه اینها نشانه‌های تمدن اسلامی است. پس اربعین را به عنوان مذهب و جلوه‌گاه به سمت تمدن اسلامی می‌توان قرار داد. البته طبیعتا دشمن هم بیکار نخواهد نشست.
نشست «اربعین و تمدن نوین اسلامی» از سلسله نشست‌ها و همایش‌های بین‌المللی اربعین به همت کمیته فرهنگی ستاد اربعین در کربلای معلی برگزار شد.