به گزارش خبرنگار ایرنا، عطر خوش هیزم ، نفس کشیدن در کوچه باغ‌هایی فراخ همراه با بخشش طعم لذت آواها و نواها،عطر خوش شالی، باران و جنگل، عطر خوش برنج هیزمی ،همراهی در برآوردن محصولات کشاورزی و هزاران گیرایی که هر کدامش اگر در یکی از کشورهای دور بود امروز خود به تنهایی شاید چرخ اقتصاد می‌راند، زندگی برآمده از دل زندگی روستایی اجدادی است که گردشگران روستایی در گیلان تجربه می‌کنند.
گیلان از استان‌هایی است که برخلاف روند مهاجرت روستانشینان، همچنان دارای درصد جمعیت روستایی بالاتری به نسبت کشور است؛ فضای گیلان نسبت به سایر استان‌های شمالی، بکرتر مانده و روستاهای آن تا حدود زیادی دستخوش تغییر نشده و می توان با آمایش، کارشناسی و برنامه ریزی با تاکید بر غذاهای بومی و محلی از آنها در راستای توسعه گردشگری روستایی بهره گرفت.
بی‌مانند است؛ در آن هنگام که خسته از کار کشاورزی، دام و جنگل برمی‌گردی و زنان روستایی نان از تنور برگرفته با پنیر محلی و ریحان چیده شده از باغ و گردوهایی که از درختان عظیم توسط کهن سال‌ترین مرد خانه چیده شده و آثار جدا کردن پوست سبز گردوها بر دستانشان گویی نقش حنا نگاشته در خانه هایی برآمده از جان طبیعت سفره گشوده اند؛ چای از هیزم بر می‌گیرند تا دیگ فسنجان مرغابی را برای شب بر زغال گداخته بگذارند
توسعه صنایع دستی، انجام کشت دوم در شالیزارها، اشتغال خانگی و خرد در خانه‌های روستایی، توسعه و احیای تولید پیله ابریشم، توسعه فضاهای گردشگری روستایی و بوم گردی و ایجاد واحدهای صنعتی کوچک در روستاها با مشارکت روستائیان از مهمترین برنامه‌های استان برای اشتغالزایی در روستاهاست.
رشت بواسطه عطر بومی غذاهای محلی مادربزرگان روستاهای گیلان از سال ۹۴ در کنار شهرهای آدلاید استرالیا، بارسلونای اسپانیا، برگن از نروژ، بوداپست مجارستان، دیترویت آمریکا، لیورپول انگلیس، رم از ایتالیا، مونته ویدئوی اروگوئه، سالوادور برزیل، سنگاپور و۲۲ شهر دیگر از ۴۶ کشور جهان به عضویت شبکه شهرهای خلاق جهان درآمد. دفتر یونسکو در پاریس روز دوشنبه ۹ نوامبر (۱۷ آبان۱۴۰۰) ۴۹ شهر جهان را به عنوان شهر خلاق خوراک انتخاب کرد که کرمانشاه هم به عنوان تنها شهر ایران در این فهرست قرار داشت.
یونسکو به‌عنوان سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی از سال ۲۰۰۴ شبکه شهرهای خلاق را با هدف قرار دادن خلاقیت و صنایع فرهنگی در مرکز برنامه‌های توسعه محلی و همکاری‌های بین‌المللی مطرح کرد. شبکه شهرهای خلاق یونسکو، هفت حوزه خلاق صنایع دستی، هنرهای بومی، هنرهای رسانه‌ای، فیلم، طراحی، خوراک‌شناسی، ادبیات و موسیقی را پوشش می دهد. تقویت خلاقیت، تولید، توزیع و بهره‌مندی از محصولات و خدمات فرهنگی در سطح محلی، ترویج خلاقیت و بیان خلاقانه به‌ویژه در میان اقشار آسیب‌پذیر از جمله زنان و جوانان، افزایش دسترسی به زندگی فرهنگی و شرکت در آن و نیز بهرمندی از محصولات فرهنگی، تلفیق صنایع فرهنگی و خلاق در برنامه‌های توسعه محلی اهداف شبکه شهرهای خلاق یونسکوست.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان چندی پیش از میزبانی این استان برای شهرهای خلاق یونسکو ایران داد .
ولی جهانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: شهرهایی که به جمع شهرهای خلاق یونسکو می‌پیوندند، تعهد می‌کنند که فعالیت‌های مثبت خود را با دیگران به اشتراک بگذارند.
وی اظهار داشت: این اشتراک‌گذاری بمنظور ایجاد همکاری بین بخش‌های عمومی، خصوصی و جامعه مدنی برای دستیابی و تقویت آفرینش، تولید و توزیع فعالیت‌ها، محصولات و خدمات فرهنگی انجام می‌شود و با همین هدف برگزاری نخستین جشنواره شهرهای خلاق ایران در شهر رشت برنامه‌ریزی شده است.
پیش از آن هم ۳۶ شهر خلاق خوراک از ۲۸ کشور جهان انتخاب شده بودند و کرمانشاه بعد از رشت به عنوان دومین شهر خلاق خوراک ایران و در کنار شهرهای اصفهان و بندرعباس به عنوان شهر خلاق صنایع دستی، و شهر سنندج به عنوان شهر خلاق موسیقی به عنوان پنجمین شهر ایران در شبکه شهرهای خلاق عضو شد.
رشت؛ شهر خلاق خوراک‌شناسی (Gastronomy)
گردشگری غذا یکی از جاذبه های روستاهای گیلان است و رسوخ این جاذبه بومی در رستوران های گیلان سبب شد رشت در سال ۹۴ به‌عنوان شهر خلاق خوراک‌شناسی (Gastronomy) در یونسکو به ثبت برسد.
از دلایل ثبت این شهر به‌عنوان شهر خلاق خوراک، استفاده از مواد غذایی محلی و متناسب فصل، منابع غذایی طبیعی غنی و همراه با فرهنگ محلی منطقه را می‌توان نام برد. آشپزی رشتی، نسل‌ها نه‌تنها دستور غذاهای قدیمی، بلکه روش‌های آشپزی و استفاده درست از وسایل را نیز انتقال داده است. بنابراین در رشت به‌عنوان شهر خلاق با یک فرهنگ منحصر به‌فرد غذایی روبرو هستیم.
با ثبت شهر رشت به‌عنوان شهر خلاق خوراک، ایجاد موزه غذای محلی در حفظ و ترویج محصولات و دستور غذایی محلی از جمله فرهنگ غذایی بومی گیلان، حمایت از تحقیق و توسعه در زمینه غذا و تغذیه از طریق شبکه‌ای از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقات، توانمندسازی زنان، گروه‌ها و افراد آسیب‌پذیر در زمینه فرهنگ، امور اجتماعی و اقتصادی با ارائه آموزش‌ها و فرصت‌های شغلی بیشتر به آنها، همکاری با سایر شهرهای خلاق خوراک‌شناسی از راه تبادل دانش، تجربیات و انجام ابتکارات مشترک مد نظر است.
ایجاد موزه تخصصی خوراک
سرپرست معاونت گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان هم در این زمینه گفت: زمینه راه‌اندازی نخستین موزه آشنایی با خوراک در رشت به‌عنوان «شهر خلاق خوراک یونسکو» فراهم شده و گیلانیان می‌توانند در تکمیل این مکان فرهنگی - تاریخی نقش آفرین باشند.
رضا حسن پور گفت: ایجاد موزه تخصصی خوراک، برپایی جشنواره ها، برگزاری نشست‌های تخصصی و ایجاد خیابان غذا برنامه‌هایی است که برای پایداری این عنوان در رشت پیش‌بینی شده است.
سرپرست معاونت گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان ادامه داد: در همین راستا فراخوان مربوط به جمع‌آوری آثار مرتبط با راه‌اندازی این موزه از سوی این معاونت صادر و منتشر شده است.
حسن پور گفت: آثار ارزشمند اهداکنندگان، جمع‌آوری و پس از آن بهترین و کاربردی‌ترین آثار پس از بررسی در شورای تخصصی برای نمایش در این موزه انتخاب می‌شود.
وی یادآور شد: علاقه‌مندان می‌توانند با مراجعه به معاونت گردشگری اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان آثار خود در قالب عکس، کتاب‌های قدیمی، کلیپ‌های منحصربه‌فرد و ادوات آشپزی قدیمی خود را برای تکمیل و راه‌اندازی این موزه اهدا کنند.
چندی پیش خبر سلب عنوان جهانی شهر خلاق خوراک یونسکو از رشت در فضای مجازی موجب نگرانی دغدغه‌مندان فرهنگی این سرزمین شده بود که مدیر کمیته علمی ثبت شهر رشت بعنوان شهر خلاق خوراک یونسکو اعلام کرد: خبر سلب عنوان جهانی شهر خلاق خوراک یونسکو از رشت کذب است؛ رشت و کرمانشاه دو شهر خلاق خوراک ایران در فهرست شهرهای خلاق یونسکو هستند.
روشن بابایی در خصوص دست به دست شدن خبری در فضای مجازی مبنی بر سلب عنوان یاد شده از رشت در گفت و گو با خبرنگار ایرنا توضیح داد: رشت از سال ۹۴ به عضویت شبکه شهرهای خلاق جهان پیوست و کرمانشاه نیز ۹ نوامبر ۲۰۲۱ (۱۷ آبان ۱۴۰۰) به این فهرست افزوده شد.
وی تاکید کرد: برگزاری نشست های تخصصی، جشنواره ها، ایجاد خیابان غذا، موزه های تخصصی غذا برنامه هایی است که برای پایداری این عنوان در رشت پیش بینی شده است.
۳۰۰ نوع غذا ارمغان روستاهای گیلان به جهان
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان بیان کرد : ۳۰۰ نوع غذای محلی در گیلان شناسایی شده که ۲۷ شیوه پخت از این تعداد غذا در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
ولی جهانی یکی از مزیت های برندینگ را تسهیل در تصمیم گیری گردشگران عنوان و بیان کرد: علاوه بر غذاهای محلی که به ثبت ملی رسیده است، ۷ پرونده دیگر از شیوه پخت غذاهای محلی گیلان نیز برای ثبت ملی در حال آماده سازی است.
وی اظهار داشت:فرهنگ و آداب مربوط به پخت و پز، از جایگاه ویژه ای در بین فرهنگ عامه مردم گیلان برخوردار است و این امر موجب شده تا ۲۷ اثر از حدود یکصد اثر ناملموس گیلان در فهرست میراث ملی کشور به فرهنگ آشپزی این سرزمین اختصاص یابد.
جهانی، از برگزاری برنامه ریزی برای کارگاه‌های آموزشی در این راستا خبر داد و گفت: ۱۰ کارگاه آموزشی تخصصی و تجربه گرایانه در زمینه های مختلف نظیر ژئوتوریسم، آشنایی با زندگی عشایری، ادوات آشپزی، طبیعت‌گردی و همچنین کوه‌نوردی توسط موسسات آموزشی برنامه ریزی شده است.
روستا در فرهنگ مردم سرزمینمان به موجب عطر طبیعت، سادگی و صفایش نماد زندگی است و روستاهای گیلان هنوز به سبب اقلیم و تلاش روستائیان در هر فصل تصاویری خلق می‌کنند که به نقش نقاشان چیره دست می‌ماند؛ البته گاه دلمان می گیرد مادامیکه که در جست و جوی نوستالژی نفس کشیدن در فضای زندگی مادربزرگان در دل عمیق ترین فضای روستایی نیز با معماری دلگیر شهر رو به رو می شویم.
بی گمان ذهن مردمان مان هیچ گاه بواسطه شاعرانگی های مفاخرش از روستا خالی نمی شود؛ آنگاه که سهراب می گوید: آب را گل نکنیم، چه گوارا این آب!/چه زلال این رود!/مردم بالادست، چه صفایی دارند! / چشمه‌هاشان جوشان، گاوهاشان شیرافشان باد!/ ... مردمان سر رود، آب را می‌فهمند، گل نکردندش، ما نیز آب را گل نکنیم...
پانزدهم مهرماه روز روستا و عشایر نامگذاری شده است.