به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۲ سه برنده داشت که فعالیت‌هایشان در زمینه کلیک شیمی و شیمی متعامد زیستی آنها را شایسته دریافت این جایزه کرده است.
بَری شارپلس (Barry Sharpless) متولد ۲۸ آوریل ۱۹۴۱ (۸ اردیبهشت ۱۳۲۰)، اهل آمریکا و از دانشمندان مؤسسه تحقیقاتی اسکریپس است که اکنون دومین جایزه نوبل شیمی خود را دریافت کرده است. او در حدود سال ۲۰۰۰، مفهوم کلیک شیمی را ابداع کرد، که شکلی از شیمی ساده و معتبر است، که در آن واکنش‌ها به‌سرعت رخ می‌دهند و از فرآورده‌های جانبی ناخواسته اجتناب می‌شود.
مورتَن مِلدال (Morten Meldal) متولد ۱۶ ژانویه ۱۹۵۴ (۲۶ دی ۱۳۳۲)، شیمیدان دانمارکی و استاد دانشگاه کپنهاگ است.
مورتَن مِلدال و بری شارپلس، مستقل از یکدیگر، یک واکنش شیمیایی را ارائه دادند که اکنون جواهر تاج کلیک شیمی است و اکنون به صورت گسترده‌ای از آن استفاده می‌شود از جمله در ساخت داروها و نقشه‌برداری ژنتیکی.
کارولین بِرتوزی (Carolyn Bertozzi) متولد ۱۰ اکتبر ۱۹۶۶ (۱۸ مهر ۱۳۴۵)، شیمیدان اهل آمریکا و استاد دانشگاه استنفورد است که در ۳۳ سالگی برنده جایزه نابغه مک‌آرتور شد. او کلیک شیمی را به سطح جدیدی برد. او به دلیل فعالیت در زمینه شیمی متعامد زیستی شهرت داشت.
از شیمی متعامد زیستی برای کاوش سلول‌ها و ردیابی فرایندهای بیولوژیکی استفاده می‌شود. استفاده محققان از واکنش‌های متعامد زیستی باعث پیشرفت در ساخت داروهای سرطانی شده است که در مرحله آزمایش‌های بالینی قرار دارند. کلیک شیمی و واکنش‌های متعامد زیستی، شیمی را وارد عصر کارکردگرایی کرده‌اند و این بزرگ‌ترین سود را برای بشریت به ارمغان می‌آورد.
دانستنی‌هایی درباره جایزه نوبل شیمی
۱۱۴ جایزه نوبل شیمی بین سال‌های ۱۹۰۱ تا ۲۰۲۲ اهدا شده است.
۲۵ جایزه شیمی توسط دو برنده به اشتراک گذاشته شده است.
تاکنون ۸ زن موفق به دریافت جایزه شیمی نوبل شده‌اند.
۲ نفر، فردریک سنگر و بری شارپلس، دو بار جایزه شیمی را دریافت کردند.
جوان‌ترین برنده شیمی نوبل تاریخ، فردریک ژولیو بود که در هنگام دریافت این جایزه (سال ۱۹۳۵) ۳۵ساله بود.
مسن‌ترین برنده جایزه نوبل شیمی جان بی. گودیناف در هنگام دریافت این جایزه ۹۷ ساله بود.