به گزارش خبرنگار ایرنا، طبق آمار رسمی اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی؛ ۷۱۴ هکتار سکونتگاه غیررسمی و ۵۹۰ هکتار بافت فرسوده شهری وجود دارد که ساکنان آن از توسعه نامتعادل و توزیع نابرابر خدمات و پایین بودن تاب آوری شهرها در مواجهه با بلایا و مخاطراتی از جمله سیل و زلزله رنج می برند.
کارشناسان بر این باورند که نبود همسویی سیاست‌ها و اقدامات دستگاه‌ها موجب شده تا انجام کارها برای اجرای پروژه های مختلف در محلات بازآفرینی شهری در این استان به خوبی پیش نرود و رشد قارچ گونه این پدیده در ۳۶ محله شامل سکونتگاه های غیر رسمی و ۴۵ محله شامل بافت فرسوده پدیدار شود.
بجنورد مرکز خراسان شمالی در بین هشت شهرستان استان شرایط بدتری دارد و تمرکز ۳۰ درصدی جمعیت در این شهر در مناطق حاشیه ای امروزه به معضلی اساسی برای این شهر تبدیل شده است.
فارغ از آسیب های اجتماعی که در زیر پوست بجنورد و در مناطق حاشیه نشین نمایان می شود این شهروندان با بسیاری از شاخص های رفاهی و فرهنگی فاصله زیاد دارند.
کم عرض بودن معابر، سکونت در منازل غیرمقاوم، فقر درآمدی، نبود زیر ساخت های بهداشتی و آموزشی و خدمات اجتماعی تنها بخشی از مشکلات شهروندانی است که در این مناطق زندگی می کنند.
گرچه مسوولان استانی در این باره دغدغه مند هستند و در این مواقع کمبود اعتبارات در نوک هرم این مشکلات قرار می گیرد ولی طرح های مختلفی در قالب بازآفرینی شهری بجنورد در دست اجراست و نبود انسجام در میان مدیران و جزیره ای کار شدن به عنوان مشکل اصلی عنوان می شود.
حاشیه نشینی ۳۰ درصد جمعیت بجنورد
بر اساس آخرین آمار اداره کل ثبت احوال خراسان شمالی در مجموع ۸۷ هزار و ۳۵۴ نفر از جمعیت حدود یک میلیون نفری خراسان شمالی در مناطق حاشیه نشین و کمتر برخوردار زندگی می کنند.
در شهر بجنورد، مرکز خراسان شمالی ۳۰ درصد شهروندان در سکونتگاه های غیررسمی و یا همان نقاط حاشیه ای زندگی می کنند. در این شهر بیش از ۷۰ هزار نفر از شهروندان در ۲۶ محله سکونتگاه غیررسمی ساکن هستند که از کمترین سهم رفاه شهری بهره‌مند هستند.
بر اساس مطالعات انجام شده؛ بجنورد دارای ۱۵۴ هکتار بافت فرسوده و ۵۲۳.۸ هکتار سکونتگاه‌های غیررسمی است و در مجموع از ۶۷۷.۸ هکتار بافت ناکارآمد شناسایی شده است که حدود ۱۶ درصد از مساحت این شهر را به خود اختصاص داده است.
اجرای ۵ طرح بازآفرینی شهری در بجنورد
رییس سازمان عمران و بازآفرینی فضای شهری شهرداری بجنورد در ادامه اظهارداشت: پنج طرح بازآفرینی شهری با اعتبار ۱۰ میلیارد و ۳۸ میلیون تومان در مرکز خراسان شمالی در دست اجرا و پیگیری است.
هادی حقانی افزود: ساخت مجتمع فرهنگی ورزشی در محله جوادیه به وسعت ۶۵۰ مترمربع با یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومان در دست اجرا است و ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و حدود سه میلیارد تومان اعتبار در سال گذشته برای این پروژه مصوب شد و با تکمیل آن ساکنان محله امام هادی(ع) بجنورد از این پروژه بهره مند می شوند.
وی خاطرنشان کرد: خانه محله صادقیه از جمله دیگر طرح هایی است که با حدود سه میلیارد تومان اعتبار در دست اجرا است و شهرداری زمین مورد نیاز را در محله مطهری تامین کرده است و ساخت این طرح ۵۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
رییس سازمان عمران و بازآفرینی فضای شهری شهرداری بجنورد بیان کرد: ساخت این طرح به عنوان نخستین خانه محله در استان در شهر بجنورد سال ۹۷ آغاز و به علت کمبود اعتبار و مسایل فنی متوقف شد که اکنون فعال است.
وی اضافه کرد: سرای محله باقرخان ۲ هم به عنوان دومین سرای محله مرکز استان در حوالی بوستان گلچین با اعتبار سه میلیارد تومان و ۱۰ درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجراست.
حقانی یادآور شد: سرای محله، مجتمعی فرهنگی-آموزشی است که مکانی برای اجرای فعالیت های فرهنگی، اقتصادی و آموزشی به شمار می رود.
وی گفت: ایجاد، توسعه و اصلاح معابر درون شهری از دیگر پروژه هایی است که در محلات هدف بازآفرینی شهری در دست پیگیری است و امسال روکش آسفالت معابر فرعی کوچه شهید نجفی اجرا شد و به بهره برداری رسید.
حقانی بیان کرد: سالن ورزشی بانوان صادقیه با اعتبار یک میلیارد و۲۰۰ میلیون تومان هم از دیگر پروژه ها است که در این زمینه زمین مورد نیاز در انتهای محله صادقیه به وسیله شهرداری تامین شده است و راه شهرسازی اعتبار مورد نیاز را به صورت نقد تامین خواهد کرد.
اختصاص ۲۵۰ تن قیر رایگان
حقانی در بخش دیگر سخنان خود درباره اختصاص قیر رایگان برای اجرای پروژه های بازآفرینی شهری گفت: در سال جاری ۲۵۰ تن قیر رایگان در سه پروژه جذب و مصرف شد، ۸۸ تن قیر برای محله جنوب فرودگاه و ۱۶ متری بافت فرسوده جذب شد، ۶۵ تن قیر هم برای پروژه های آسفالت معابر گلستان شهر، مقابل دانشگاه فرهنگیان و جاده لنگر اختصاص یافته است.
رییس سازمان عمران و بازآفرینی فضای شهری شهرداری بجنورد خاطرنشان کرد: ۱۰۶ تن از قیر رایگان هم برای آسفالت معابر محله حاشیه نشین نیروگاه و ناظرآباد جذب شده است و شهرداری در حال آماده سازی برای آسفالت است.
جزیره‌ای عمل کردن دستگاه ها
چند وقت پیش بود که سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان شمالی از نبود هم افزایی درست برای اجرای طرح های بازآفرینی شهری انتقاد کرد و گفت: متاسفانه هنوز فهم مشترک میان مسوولان و نهادهای مختلف برای اجرای بازآفرینی شهری ایجاد نشده است.
مهدی رشیدی اظهار داشت: البته نبود فهم مشترک و آشنایی لازم برای تحقق اهداف بازآفرینی شهری مختص این استان نیست و در کشور مشاهده می شود.
وی ارایه آموزش را لازمه سرعت دادن به کارهای مربوط به بازآفرینی شهری عنوان کرد و افزود: باید در این زمینه آموزش لازم به اعضای ستادهای استانی و شهرستانی داده شود و نتیجه هزینه ها و انرژی صرف شده در بافت ناکارآمد شهری و یا بافت فرسوده برای مردم محسوس و قابل لمس باشد.
سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان شمالی ادامه داد: نشست های ستاد بازآفرینی شهری در استان و شهرستان ها به خوبی برگزار نشده و برخی کارگروه ها در این زمینه کوتاهی می کنند.
مشارکت مردم در احیای بافت فرسوده
عضو شورای اسلامی شهر بجنورد هم در این باره بر ضرورت همکاری میان‌بخشی برای سرعت دادن به اجرای پروژه های مختلف در محلات هدف بازآفرینی شهری تاکید کرد و گفت: برای بهبود محیط زندگی در شهر و توسعه متوازن اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و احیای بافت‌های فرسوده و نامناسب شهری و استحکام بخشی به ساخت و سازها باید توجه ویژه مبذول شود.
یوسف مغروری اظهار داشت: در این باره باید موضوع مشارکت مردمی مورد توجه باشد و زمینه برای ورود مردم به مقاوم سازی و نوسازی سازه ها و منازل فراهم شود تا کارها با سرعت بیشتر پیش رود.
رییس کمیسیون خدمات و محیط زیست شهری شورای اسلامی شهر بجنورد افزود: برای مدیریت بهتر و کارآمد احیای بافت فرسوده باید مجموعه مشخص ورود پیدا کند که اطلاعات دقیق داشته باشد تا از انجام جزیره ای و پراکنده کارها جلوگیری شود.
وی، کم عرض بودن معابر در بافت فرسوده شهری را چالشی برای خدمات رسانی دستگاه های به هنگام حادثه در این مناطق عنوان کرد و گفت: آسیب پذیری بناها و منازل در این مناطق زیاد است و با توجه به کاسه ای بودن و زلزله خیز بودن بجنورد باید در این مورد چاره اندیشی کرد.
مغروری تصریح کرد: اعتبارات پروژه های بازآفرینی که از طرف وزات کشور و وزارت راه و شهرسازی و تسهیلات احیای بافت فرسوده به استان ها اختصاص می یابد ظرفیتی برای بازسازی محسوب می شودو باید به درستی استفاده کرد.
وی پیشنهاد کرد که شهرداری با همکاری استانداری و سازمان مدیریت و برنامه ریزی، بسته های تشویقی برای مالکان بافت فرسوده و ناکارآمد شهری در نظر بگیرند تا مردم ترغیب به نوسازی واحدهای مسکونی و ساخت و ساز شوند.
۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل طرح های بازآفرینی
مدیرکل راه شهرسازی خراسان شمالی در این باره گفت: تکمیل طرح های بازآفرینی شهری در سه شهر بجنورد، شیروان و اسفراین ۲۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد.
قاسم قاسمی اظهارداشت: پروژه های در دست اجرا در این سه شهر در صورت تامین اعتبار تا کمتر از ۲ سال دیگر به بهره بردای می رسد.
وی تصریح کرد: در سال ۱۴۰۰ برای اجرای ۲۱ پروژه در محلات هدف بازآفرینی شهری استان ۲۳۰ میلیارد ریال اعتبار اختصاص یافت.
قاسمی ادامه داد: امسال چهار پروژه در محلات بازآفرینی به بهره برداری رسید و مابقی طرح ها نیز در حال اجرا است که از صفر تا ۱۰۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند و اجرای این طرح ها با کمبود اعتبار مواجه است.
وی تصریح کرد: طرح‌های بازآفرینی شهری خراسان شمالی به کندی پیش می رود و تخصیص قطره چکانی اعتبارات از مشکلات این بخش محسوب می شود.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان شمالی، نبود همکاری مناسب از طرف دستگاه های دخیل به ویژه شهرداری بجنورد را یکی دیگر از مشکلات در اجرای پروژه های بازآفرینی شهری دانست و گفت: بیش از ۲۰ دستگاه در اجرای طرح های بازآفرینی شهری همکاری می کنند و همین تعدد و جزیره ای کار کردن در کند بودن روند اجرای کار موثر بوده است، ضمن اینکه برخی از دستگاه ها در این زمینه تخصص لازم را ندارند.
قاسمی ادامه داد: هفت طرح بازآفرینی در شهر بجنورد، شیروان و اسفراین هر کدام با ۶ پروژه در حال اجرا است و برای هر کدام از شهرها به ترتیب حدود ۱۲۰ میلیارد ریال، ۶۳ میلیارد و ۲۰۰ میلیون ریال و ۵۱ میلیارد ریال مصوب شده است.
براساس سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، شهرستان بجنورد به عنوان مرکز استان ۳۲۴ هزار نفر جمعیت دارد که ۲۳۰ هزار آن در شهر بجنورد ساکن هستند.
استان ۸۶۳ هزار نفری خراسان شمالی در شمال شرق کشور واقع است و ۴۴ درصد از این جمعیت در روستاها ساکن هستند.