حدود دو ماه پیش بود که معاون فرهنگی سازمان تبلیغات اسلامی از قانونمندشدن مراکز و سایت های همسرگزینی و همسریابی خبر داد و اعلام کرد هر مجموعه ای که از وزارت ورزش و جوانان و سازمان تبلیغات مجوز دریافت نکرده باشد، اجازه فعالیت در این زمینه نخواهد داشت.
۱۷ میلیون دهه شصتی مجرد در کشور
حجت الاسلام رضا عزت‌زمانی با استناد به تبصره ماده ۳۷ قانون خانواده و جوانی جمعیت تصریح کرد هیچ مجموعه ای با عنوان انتخاب همسر در فضای مجازی یا حقیقی اجازه هیچ فعالیتی ندارد و ضابطان قانونی اجازه برخورد با این سایت‌ها را دارند.
بر اساس برخی آمارها حدود هشت و نیم میلیون پسر و هشت و نیم میلیون دختر دهه شصتی، ۲ و نیم میلیون پسر و ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار دختر در کشور هنوز مجرد هستند که در بازه‌های سنی ۳۰ تا ۳۹ سال قرار دارندبر اساس ماده ۳۷ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، سازمان تبلیغات اسلامی مکلف است به منظور ترویج و تسهیل در امر ازدواج، از طریق موسسات فرهنگی، مساجد و روحانیون و دیگر ظرفیت های مردمی به توسعه فرهنگ واسطه گری در امر انتخاب همسر، با محوریت و مشارکت خانواده ها و رعایت موازین قانونی و شرعی بپردازد. در تبصره این ماده نیز آمده است که وزارت ورزش و جوانان موظف است با تایید سازمان تبلیغات اسلامی مجوز مراکز فعال در امر انتخاب همسر را صادر نماید.
سال گذشته علی اکبر معصوم، کارشناس جمعیت شناسی در مصاحبه خبری گفته بود که ۲۲۰ هزار نفر بالای ۵۰ سال در کشور هنوز ازدواج نکرده و مجرد قطعی محسوب می‌شوند. در همین رابطه امیرمحمود حریرچی، جامعه شناس و استاد دانشگاه نیز گفته بود که پژوهش‌ها بیانگر آن است که حدود هشت و نیم میلیون پسر و هشت و نیم میلیون دختر دهه شصتی، ۲ و نیم میلیون پسر و ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار دختر در کشور هنوز مجرد هستند که در بازه‌های سنی ۳۰ تا ۳۹ سال قرار دارند. حال اگر ۱۰ درصد این جوانان از طریق سایت های همسریابی قصد ازدواج داشته باشند، درحدود دو میلیون نفر به مراکز همسریابی مراجعه خواهند کرد تا شاید بختشان از این طریق باز شود.
بنابر این یکی از مراکز اشتغال زایی و درآمدزایی در آینده ای نه چندان دور، همین مراکز خواهد بود که با توجه به تغییر سبک زندگی و سلیقه های جدید پسران و دختران برای ازدواج، فرصت سرخاراندن هم نخواهند داشت.
عبور ۳۰ مرکز همسریابی از خوان شرایط
با این حال به گفته مسئول دبیرخانه ستاد خانواده و جمعیت سازمان تبلیغات اسلامی حدود ۳۰۰ مرکز طی دو ماه اخیر برای دریافت تاییدیه مراکز همسرگزینی به پایگاه اینترنتی سازمان تبلیغات اسلامی مراجعه کرده اند که با توجه به شرایط اعلام شده و مدارک موردنیاز تاکنون فقط ۳۰ مرکز موفق به گذر از دو خوان شده اند.
حجت الاسلام محمدصادق ابوترابی گفت: تاکنون ۳۰ درخواست کننده، مدارک لازم را تکمیل و بارگذاری کرده اند و حالا برای استعلام های قضایی و انتظامی معرفی شده و همزمان، تحقیق میدانی درباره این مراکز، مسئولان آن ها و نوع فعالیتشان انجام می شود که کار تحقیق میدانی ۱۰ مرکز که قدیمی تر بوده اند، انجام شده و مصاحبه آنها نیز رو به پایان است.
ابتدای هفته آینده شورای بررسی صلاحیت ها با تشکیل جلسه درباره ۱۰ مرکز قدیمی تر تصمیم گیری خواهند کرداین ۱۰ مرکز در واقع خوان سوم را رد کرده و هفته آینده به خوان چهارم خواهند رسید. چون ابوترابی گفت ابتدای هفته آینده شورای بررسی صلاحیت ها با تشکیل جلسه درباره این ۱۰ مرکز تصمیم گیری خواهند کرد.
این شورا شامل یک جامعه شناس، یک روانشناس، یک کارشناس حوزه خانواده و زنان، نماینده وزارت ورزش و جوانان، دبیر و حجت الاسلام عزت زمانی، رئیس قرارگاه جمعیت و خانواده سازمان تبلیغات اسلامی است و همچنین سه نفر از کنشگران در این حوزه هستند.
البته گذر از این چهار خوان طی ۲۰ تا ۲۵ روز بوده و اگر این ۱۰ مجموعه از سوی شورای موردنظر تایید شوند، به خوان پنجم خواهند رسید. شاید این گذر، پنج خوان داشته باشد. چون معاون سازمان تبلیغات اسلامی گفت: تمام مراحل طی شده به اطلاع متقاضیان می رسد. مثلا وقتی از مرحله تحقیق میدانی به مرحله مصاحبه می رسند، به آنان اطلاع رسانی می شود و زمانی که تایید شوند، پیامکی به عنوان تاییدیه دریافت می کنند و آنگاه وارد سامانه وزارت ورزش شده و با بارگذاری مجوز خود، بلافاصله در وزارت ورزش و جوانان تایید می شوند.
اطلس مراکز همسریابی دارای مجوز تهیه می شود
به قول قدیمی‌تر ها کار از محکم کاری عیب نمی کند و سازمان تبلیغات با ارسال نامه ای به وزارت ورزش و جوانان مشخصات مراکزی که موفق به دریافت تاییدیه شده اند را اعلام می کند.
ابوترابی که مدیرکل آموزش های تخصصی سازمان تبلیغات اسلامی هم هست، اظهار داشت: مراکز فعال در امر همسریابی بر اساس قانون باید از طریق سازمان تبلیغات و وزارت ورزش و جوانان مجوز بگیرند. بر همین اساس در روزهای آینده نامه ای به فرمانده نیروی انتظامی ارسال خواهد شد تا ضمن اطلاع رسانی این موضوع، اعلام کنیم که مثلا از دو ماه آینده فعالیت تمام مراکز همسریابی و همسرگزینی بدون مجوز، غیرقانونی خواهد بود.
حدود شش هزار مرکز و سایت همسریابی در سطح کشور فعالیت می کنند، بسیاری از این مراکز و کانال ها، غیرقانونی هستندبا توجه آمار اعلام شده که درحدود شش هزار مرکز و سایت همسریابی در سطح کشور فعالیت می کنند، بسیاری از این مراکز و کانال ها، غیرقانونی هستند و خارج از روال قانونی و شرعی عمل می کنند ولی به گفته ابوترابی، یک مرکز همسریابی در تهران با هشت شعبه به صورت قانونی فعالیت می کند و درخواست مجوز خود را به سازمان تبلیغات هم داده است ولی برخی از این مراکز فقط یک کانال در فضای مجازی دارند.
با این تفاصیل سازمان تبلیغات اسلامی باز هم محکم کاری کرده و علاوه بر فراخوان عمومی، به مراکز شناخته شده در این حوزه اعلام کرده که هر چه سریعتر برای دریافت مجوز اقدام کنند تا در فهرست مراکز غیرقانونی قرار نگیرند.
مسئول دبیرخانه ستاد خانواده و جمعیت سازمان تبلیغات اسلامی درباره علت طولانی شدن زمان صدور مجوز برای مراکز همسریابی گفت: یکی از این دلایل، تعداد زیاد درخواست کنندگان بود ولی به مرور زمان از هنگام دریافت درخواست تا تحقیق میدانی، بررسی های ما هر روز سرعت می گیرد.
حالا سوال این است اگر تعداد مراکز همسریابی هر روز افزایش یابد، چگونه می توان از رسمی بودن آن مطمئن شد که ابوترابی گفت: در صفحه اول همان سایتی که به درخواست کنندگان گفتیم تا برای دریافت تاییدیه به آن سایت مراجعه کنند، یک اطلس قرار خواهیم داد تا مراکزی که از ما مجوز گرفته اند، مشخص شود و هر کسی می تواند وارد سایت شده و نزدیکترین مرکز به منزل خود را پیدا کند.
البته اعطای مجوز به مراکز همسریابی یکی از فعالیت های ستاد خانواده و جمعیت سازمان تبلیغات اسلامی است و کارهایی دیگری نیز در دست اقدام دارند. مثلا در زمینه جمعیت وخانواده کار مفصلی را اخیرا آغاز کرده و مجموعه ای از کنشگران جمعیت را که موضوع همسریابی نیز جزیی از آن است، شناسایی کرده است و در حال حاضر یک گروه ۱۵ نفره ضمن ارتباط گرفتن با مراکز مرتبط با بحث جمعیت و فرزندآوری، به جمع آوری گزارش ها و اقدامات، شناسایی فرصت ها و آسیب های این زمینه مشغول هستند و قرار است پس از جمع آوری گزارش ها و ایده های کارشناسان، علاوه بر برنامه ریزی برای انجام هرچه بهتر و دقیق تر تکالیف قانونی، نمایشگاهی تخصصی ترتیب دهند تا مردم نیز از این فعالیت ها آگاه شوند.
طبق ماده ۳۰ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، سازمان تبلیغات اسلامی در چهارچوب اساسنامه خود موظف است برنامه جامعی جهت حمایت از فعالین مردمی در حوزه فرزندآوری و تسهیل ازدواج، در قالب هیات ها، مساجد، کانون های فرهنگی، اعزام مبلغ و مانند آن تدوین نماید.
ماده ۳۱ نیز تصریح دارد: وزارتخانه های کشور، ورزش و جوانان و فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین سازمان تبلیغات اسلامی، ستاد امر به معروف و نهی از منکر و سایر نهادهای ذی ربط مکلفند حداقل ۳۰ درصد از بودجه حمایتی از سازمان های مردم نهاد و تشکل های فرهنگی را به مجموعه هایی از قبیل گروه های فرهنگی و جهادی، کانون های فرهنگی مساجد و سازمان های مردم نهاد که در جهت کاهش سن ازدواج، تسهیل ازدواج جوانان، تشویق به فرزندآوری و استحکام خانواده با رویکرد دینی تشکیل شده، اختصاص دهند.
حال باید دید بخت چند مرکز همسریابی از طریق سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت ورزش و جوانان برای راهنمایی پسران و دختران دم بخت، باز خواهد شد.