به گزارش ایرنا، آذربایجان غربی با دارا بودن ۹۶۷ کیلومتر مرز با سه کشور ترکیه، اقلیم کردستان عراق و جمهوری خودمختار نخجوان یکی از استان‌های دارای بیشترین ظرفیت مرزی کشور است.
این پهنه طولانی (نوار مرزی) از ۱۷ شهرستان تابعه استان آذربایجان غربی، ۹ شهرستان پلدشت، ماکو، چالدران، خوی، سلماس، ارومیه، اشنویه، پیرانشهر و سردشت را در بر گرفته، پنج پایانه رسمی و یک بازارچه غیررسمی نیز فعالیت دارد البته برخی دیگر از مناطق مرزی این استان نیز فعلا غیر فعال است.
وجود پایانه مرزی بازرگان در ماکو به عنوان یکی از بزرگترین مرزهای کشور و فعال‌ترین مرز زمینی جمهوری اسلامی ایران، مرز ریلی و جاده‌ای رازی خوی، مرز سِرو در نزدیکترین فاصله مراکز استان‌های آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی با کشور ترکیه، صنم بلاغی پلدشت به عنوان یکی دیگر از معابر مهم با جمهوری خودمختار نخجوان و شهر شاه تختی این جمهوری و همچنین مرز تمرچین به عنوان یکی از شاهراه‌های تجاری با منطقه شمال عراق، ظرفیت‌های بی نظیری است که در هیچ یک از مرزهای کشور مشابه آن را نمی‌توان یافت.
البته در این میان مرز کیله سردشت در جنوب آذربایجان غربی که هنوز به رسمیت نرسیده را نیز باید اضافه کرد که در صورت رسمی شدن، این مرز نیز می‌تواند مبدایی برای مبادله مرزی با شمال عراق شود که در حال حاضر نیز بخشی از ظرفیت‌های تجاری با این منطقه را به صورت غیر رسمی به دوش می‌کشد.
همچنین مرزهای مهم دیگری از جمله در کوزه رش سلماس و یک مرز زمینی در چالدران نیز وجود دارد که باز شدن آنها نیز ظرفیت قابل توجه دیگری به مبادلات با ترکیه و کشورهای مختلف اروپایی می‌تواند، بیفزاید.
این ظرفیت قابل توجه مرزی موجب شده تا این استان به یکی از مهمترین استان‌های مرزی کشور بویژه دروازه اروپا تبدیل شود و بیشترین تجارت ایران با ترکیه و از این طریق، با اروپا از مسیر مرزهای سه گانه آذربایجان غربی شامل بازرگان، سِرو و رازی صورت گیرد.
با نگاهی به آمار ارائه شده از سوی گمرک به عنوان نهاد رسمی ارائه دهنده اطلاعات حوزه تجارت مرزی، در نیمه نخست امسال بیش از ۲ میلیون و ۸۶۰ هزار تُن تجارت در مرزهای استان صورت گرفته که شامل ۸۳۸ هزار و ۵۴۰ تُن صادرات خود استان، یک میلیون و ۶۶۰ هزار تُن صادرات دیگر گمرکات از مرزهای استان و همچنین واردات ۳۶۶ هزار تُنی است.
حجم صادرات آذربایجان‌غربی ۱۱ درصد بیشتر از سال گذشته
ناظر گمرکات آذربایجان غربی با اشاره به تلاش همه حوزه‌های گمرکی برای توسعه تجارت مرزی در راستای ارتقای شاخص‌های تجاری کشور و استان گفت: در نیمه نخست امسال، ۸۳۸ هزار و ۵۴۰ تُن کالا از استان صادر شده که ۱۱ درصد بیشتر از مدت مشابه سال گذشته است.
خالد جنگجو افزود: ارزش این میزان صادرات در نیمه نخست امسال به ۳۳۲ میلیون دلار رسیده که سه درصد نسبت به ۶ ماهه اول سال گذشته افزایش دارد.
وی با بیان اینکه کالاهای دیگر نقاط کشور هم از مبادی مرزی آذربایجان غربی صادر می‌کنند، اضافه کرد: در نیمه نخست امسال، یک میلیون و ۶۶۰ هزار تُن کالای دیگر گمرکات از استان صادر شده که ارزش آن به یک میلیارد و ۶۵۰ میلیون دلار می‌رسد.
جنگجو ادامه داد: در این حوزه نیز از نظر ارزش ریالی هشت و از نظر وزنی ۱۰ درصد افزایش داریم.
ناظر گمرکات آذربایجان غربی از واردات ۳۶۶ هزار تن کالا به ارزش ۵۵۲ میلیون دلار طی نیمه نخست امسال از گمرکات استان خبر داد و اظهار کرد: در این حوزه نیز به ترتیب با رشد ۱۹ و ۲۷ درصدی مواجه هستیم.
جنگجو با اشاره به اینکه در حال حاضر ۲ بازارچه مرزی غیررسمی تمرچین پیرانشهر و کیله سردشت هم در آذربایجان غربی فعال است، گفت: میزان واردات این بازارچه‌ها در نیمه اول سال جاری به پنج هزار با ارزش ۲۸ میلیون دلار رسید.
بیش از یک میلیون و ۸۰۰ هزار تُن ترانزیت در نیمه نخست سال
وی یادآور شد: آذربایجان غربی یکی از استان‌های فعال در حوزه ترانزیت داخلی و خارجی است بطوریکه در نیمه نخست امسال ۲۳۱ هزار تُن ترانزیت داخلی و یک میلیون و ۵۹۵ هزار تُن ترانزیت خارجی در مرزهای استان داشته‌ایم.
جنگجو تاکید کرد: ارزش ترانزیت خارجی صورت گرفته از مرزهای استان چهار میلیارد و ۳۹۱ میلیون ریال و ارزش ترانزیت داخلی ۶۵۸ میلیون دلار بود که به ترتیب ۳۷ و ۱۱۸ درصد رشد را نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است.
صادرات کالا از گمرک مهاباد سه برابر شد
رییس گمرک مهاباد نیز گفت: در نیمه نخست امسال، چهار میلیون دلار انواع کالا در قالب ۸۳ اظهارنامه صادراتی از گمرک این شهرستان صادر شده که این مقدار در مقایسه با ارزش صادرات سال قبل سه برابر شده است.
احمد احمدی افزود: طی این مدت فرش ماشینی، محصولات پتروشیمی و پودر رختشویی عمده‌ترین کالاهای صادراتی از گمرک مهاباد و مقصد بیشتر کالاهای صادراتی از این گمرک کشورهای عراق، ترکیه و افغانستان بوده است.
وی با بیان اینکه ارزش کالاهای صادر شده سال قبل از گمرک مهاباد یک میلیون و ۲۸۵ هزار دلار بود، اضافه کرد: یکی از دلایل این افزایش ارزش کالاهای صادراتی از گمرک مهاباد، صادرات محصولات مجتمع پتروشیمی از این گمرک است حال آنکه در سال‌های گذشته محصولات پتروشیمی مهاباد از طریق سایر گمرکات صادر می‌شد.
رییس گمرک مهاباد با اشاره به اینکه از ابتدای امسال ۱۳۶ پرونده کالای قاچاق نیز در مهاباد به ثبت رسید، گفت: ارزش ریالی این اقلام ۱۱۸ میلیارد ریال است که نسبت به سال پیش از آن ۴۷ درصد کاهش یافته است.
وی با اشاره به انواع کالاهای قاچاق کشف شده در گمرک مهاباد نیز یادآور شد: پارچه و پوشاک، لوازم خانگی و گوشی لوازم تلفن همراه بیشترین کالای قاچاق کشف شده را شامل می‌شود.
احمدی تاکید کرد: امسال با توجه به کاهش شیوع کرونا و افزایش تعاملات مرزی، یک هزار و ۹۰ پروانه خروج موقت خودرو در مهاباد صادر شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته بیش از ۱۰۰ درصد افزایش نشان می‌دهد.
گمرک مهاباد یکی از گمرکات غیرمرزی آذربایجان غربی و کشور است که با وجود این، روند تجارت از این گمرک بسیار قابل توجه و امسال حتی به سه برابر سال گذشته در حوزه صادراتی رسیده است.
تجاری سازی مبادی مرزی از اولویت‌های آذربایجان غربی است
البته با وجود افزایش‌های صورت گرفته، استاندار آذربایجان غربی بازهم بر رونق بیش از پیش تجارت در مرز تاکید دارد و همچنین تجاری سازی مبادی مرزی را از اولویت‌ها می‌داند.
استاندار آذربایجان غربی با اشاره به اهمیت فعالیت‌های اقتصادی و تجاری گفت: یکی از مهمترین اولویت‌های استان تجاری سازی مبادی مرزی است.
محمدصادق معتمدیان افزود: در کنار تجاری سازی، تلاش برای رونق تردد از مرزها، ظرفیت تردد و تجارت مرزی نیز باید افزایش یابد.
وی با تاکید بر برنامه‌ریزی بلندمدت جهت توسعه مبادی و پایانه‌های مرزی استان، اظهار کرد: با نیازسنجی کامل و فراهم سازی زیرساخت‌ها، برخی معابر در مرزهای استان جهت رونق تجارت خرد مرزی بازگشایی می‌شود.
معتمدیان بخش مهمی از مشکلات استان را برخی اموری دانست که در راه انجام کارها مانع ایجاد می‌کند و ادامه داد: اقدامات دولت باید برای مردم ملموس باشد چون در قبال رفع مشکلات مردم و توسعه استان مسوول هستیم
وی با بیان اینکه منافع بلندمدت کشور در توسعه مبادی و پایانه‌های مرزی باید مورد توجه قرار گیرد، گفت: مدیران با رفتاری انقلابی و مدیریت زمان در تامین زیرساخت‌ها و توسعه مرزهای استان، عزمی راسخ برای رفع مشکلات مردم داشته باشند.
استاندار آذربایجان‌غربی اهتمام جدی مدیران استانی جهت رفع موانع توسعه را نیز ضروری دانست و اضافه کرد: مانع تراشی و فرصت سوزی برخی از دستگاه‌ها در مسیر توسعه و فعال سازی مرزهای استان پذیرفتنی نیست.
وی با تاکید بر تسریع روند آماده سازی زیرساخت‌های توسعه مبادی مرزی و راه‌های مواصلاتی یادآور شد: همه باید برای تسریع در امور اجرایی و بهبود وضعیت این حوزه تلاش کرده و پای کار باشند.
در راستای اجرای برنامه هایی در این خصوص، اقداماتی از سال های گذشته در آذربایجان غربی صورت گرفته که در ماه های اخیر با روی کار آمدن دولت سیزدهم، روند سریع تری در آنها ایجاد شده و همچنین برخی اقدامات برای استفاده بهینه از مرزها تدارک دیده شده که یکی از مهمترین آنها، ایجاد زمینه برای استفاده مرزهای استان بویژه تمرچین و سرو از ظرفیت‌های راه آهن در نزدیک ترین فاصله است که در این خصوص، برنامه ریزی‌های خوبی صورت گرفته است.
مرزهای تمرچین و سرو به خط ریلی ارومیه - میاندوآب متصل می‌شوند
استاندار آذربایجان غربی در این خصوص با اشاره به سه برنامه بلندمدت برای توسعه خط ریلی در این استان گفت: در نظر داریم مرزهای تمرچین و سرو را از طریق ایستگاه‌های نقده و ارومیه به خط آهن ارومیه - میاندوآب - مراغه متصل کنیم.
معتمدیان افزود: اتصال ایستگاه نقده به مرز تمرچین پیرانشهر با نگاه اقتصادی و تجاری در دستور کار قرار دارد.
وی اضافه کرد: همچنین با توجه به راه اندازی منطقه ویژه اقتصادی ارومیه - سرو، اتصال راه آهن از ارومیه به مرز سرو را هم در نظر داریم تا بیشترین استفاده اقتصادی از این خط صورت گیرد.
استاندار آذربایجان غربی ادامه داد: همچنین برنامه ریزی برای ایجاد مسیر ارومیه - تبریز نیز در دستور کار قرار دارد و تلاش می‌کنیم مقدمات آن را فراهم کرده و عملیات اجرایی آنها در آینده اجرایی شود.
در کنار آن، تنها مرز ریلی آذربایجان غربی (مرز رازی خوی) هم در آستانه بهره برداری طرح جدید است که افتتاح آن می‌تواند زمینه رونق بیش از پیش این مرز را در کنار بازرگان، سرو و تمرچین داشته باشد.
مهمترین پایانه مرزی ایران در مرز ترکیه آماده بهره‌برداری است
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای آذربایجان غربی گفت: ساختمان مسافری و تجاری پایانه مرزی رازی خوی به عنوان مهمترین پایانه در مرز با ترکیه و یکی از پرترددترین مرزهای زمینی کشور، آماده بهره‌برداری است.
پیمان آرامون افزود: بخش‌های مختلف این پایانه شامل ساختمان مسافری و تجاری به طور کامل اجرا شده و دستگاه‌های خدمات رسان مستقر در مرز بزودی به مکان جدید منتقل می‌شوند.
وی اضافه کرد: به زودی با نصب برخی تجهیزات از جمله دوربین‌های کنترلی، آیین افتتاح پایانه رازی خوی به صورت رسمی برگزار خواهد شد.
مدیرکل راهداری و حمل و نقل جاده‌ای آذربایجان غربی ادامه داد: برای احداث ساختمان مسافری و تجاری پایانه مرزی رازی خوی تا این مرحله ۲۲۰ میلیارد تومان هزینه شده است.
آرامون گفت: مرز رازی، یکی از پرترددترین مرزهای مسافری کشور و در مرز با استان وان ترکیه قرار دارد و با احداث ساختمان‌های جدید، از مجهزترین پایانه‌های مرزی جمهوری اسلامی ایران خواهد شد.
با توجه به وضعیت موجود و البته اجرای طرح های متعدد عمرانی در مسیر و داخل مرزها و گمرکات آذربایجان غربی، انتظار می‌رود که روز به روز شاهد رشد و ارتقای آمارهای مربوط به تجارت مرزی آذربایجان غربی باشیم که در آن صورت، یکی از مهمترین زمینه‌های توسعه این خطه از کشور فراهم می‌شود که باید از آن به بهترین شکل ممکن در راستای توسعه درآمد، ارتقای شاخص‌های اشتغال و افزایش ظرفیت‌های اقتصادی بهره برد.