به گزارش خبرنگار ایرنا، روزانه حدود ۵۸ هزار تن زباله در کشور تولید می‌شود که در این میان سهم استان‌های گردشگرپذیر مانند گیلان، مازندران و گلستان بسیار نگران کننده است؛ در این سه استان در حالت عادی روزانه حدود ۶ هزار تُن پسماند تولید می‌شود که این رقم در پیک سفر گاه تا سه برابر هم افزایش می یابد.
این موضوع فاجعه‌ای برای محیط زیست شمال کشور است، زیرا شیرابه‌های این حجم زباله، جنگل و طبیعت منطقه را نابود می‌کند و در نهایت با ورود به محصولات کشاورزی، زندگی و سلامت مردم را تحت تاثیر قرار می دهد.
چالش مدیریت پسماند درد کهنه‌ای بر هیبت پر شکوه گیلان است که با هجوم گردشگران زجرش بر جان مردم این استان هر بار بیشتر مستولی می‌شود؛ بطوریکه اسدالله عباسی مقام ارشد استان در نشست تشکل‌های گردشگری گیلان بر این موضوع تاکید می‌کند و می‌گوید با ورود نزدیک به ۵۳ میلیون گردشگر مشخص است که مدیریت پسماند از کنترل خارج می‌شود اما بی انصافیست اگر اقدامات دولت سیزدهم برای مدیریت پسماند استان را نادیده گرفت.
استاندار گیلان در این نشست با تاکید بر آموزش و ارتقاء فرهنگ گردشگری از وجود ۶۰۰ روستای سبز و بدون زباله در استان خبر داد و گفت: در تلاشیم این روند ادامه یابد.
عباسی در این نشست بر فرهنگ سازی و آموزش در زمینه گردشگری تاکید کرد.
جمع آوری ۵ تن زباله گردشگران در قلعه رودخان
زیست بوم طبیعی امروزه با دخالت و بهره‌وری نامعقول انسان‌ها به بحران دچار شده و محیط زیست گیلان نیز فارغ از این دغدغه نیست؛ چالشی که تنها راهکارش توسعه پایدار و حفظ زمین برای ما و آیندگان است و این انتخاب بیش از حرف نیازمند عمل است.
در خبری جدید باز هم نیروهای مردمی دست به کار شدند تا رد خشونت گردشگران غیر مسئول را از قلعه رودخان یکی از جاذبه های تاریخی –طبیعی بی مثال گیلان که هزار پله اش در اعماق جنگل‌های کهن شهرت جهانی یافته است را بزدایند.
قلعه رودخان، دژی بر بلندای گیلان زمین در ۲۳کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن و در میان جنگل‌های سر به فلک کشیده و نمادی از کوشش گیلانیان برای حفاظت و صیانت از این سرزمین به شماره ۱۵۴۶ در تاریخ سی ام مردادماه ۱۳۵۴در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
ظرفیت گردشگر پذیری این دژ عظیم تاریخی در نیمه شهریور امسال بدلیل هجوم گردشگران تکمیل اعلام شد و از ورود مسافران جلوگیری شد و اینک رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان فومن اعلام کرد: به همت برخی از تشکل های غیردولتی بومی و غیر بومی و جمعی از کارکنان اداره حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی شهرستان فومن، زباله های پارک جنگلی قلعه رودخان فومن در یک حرکت نمادین و با شعار دوستی با طبیعت جمع آوری شد.
مصطفی فلاح مجاور افزود: زباله های بجا مانده مسافران در پارک جنگلی قلعه رودخان یکی از مشکلات بجا مانده در محیط زیست منطقه محسوب می شود که هر ساله آسیب های جدی به محیط و زیبایی های طبیعت استان وارد می سازد لذا در یک حرکت نمادین برخی از تشکل های غیردولتی بومی و غیر بومی و جمعی از کارکنان اداره حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی شهرستان فومن، حدود ۵ تن زباله رها شده در طبیعت را از این مناطق پاکسازی کردند.
فلاح مجاور گفت : علاوه براینکه دهیاری ها و بخشداری ها در روستاها وظایف جمع آوری و ساماندهی پسماند را بر مبنای قانون برعهده دارند، اداره حفاظت محیط زیست فومن نیز ماهانه به کمک گروه‌های مردم نهاد به پاکسازی نقاط گردشگری می پردازد.
آئین‌نامه «کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی» در دولت تصویب شد
مهم ترین مسیر گردشگری گیلان جاده‌ها و راه‌هایی هستند که در این خطه از شمال کشور خود بخشی از جاذبه های گردشگری محسوب می‌شود؛ جاده های گیلان چه روستایی، شهری، مواصلاتی، فرعی و اصلی همه و همه دارای چشم اندازی خیره کننده هستند که بسیاری از مسافران تفریح خود را در مسیر تعریف می کنند.
اما با این حال همواره رهاسازی زباله در حاشیه راهها، زخمی کهنه و به نظر التیام ناپذیر بوده است که نه تنها چهره گردشگرپذیری استان را مخدوش کرده است، بلکه محیط زیست پیرامونی و شکننده آن را نیز به مخاطره انداخته و می اندازد؛ دراین میان پلاستیک و کیسه های نایلونی به سبب ماندگاری بیشترین آسیب را به محیط زیست می زنند زیرا برخلاف مواد غذایی فاسد شدنی، این محصولات شیمیایی مدت زمان زیادی را بدون تغییر در طبیعت می مانند.
در خبری تازه به نقل از خبرنگار حوزه دولت ایرنا، هیأت وزیران در روزهای اخیر در راستای حفظ سلامت جامعه برابر اثرات سوء ناشی از رهاسازی کیسه‌های پلاستیکی سبک وزن در محیط زیست و همچنین تولید میکروپلیمرها (ریزپلاستیک) در طبیعت و با هدف کمک به توسعه پایدار و کاهش اثرات زیست‌محیطی پلاستیک‌ها بر مبنای اقتصاد چرخشی (توسعه بازیافت) و اقتصاد زیستی (توسعه پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر)، «آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی» را تصویب کرد.
بر این اساس و به موجب ماده (۴) قانون مدیریت پسماندها، وزارت صنعت، معدن و تجارت مکلف است ترتیبی اتخاذ کند تا تولیدکنندگان کیسه‌های پلاستیکی با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون از تاریخ ابلاغ این آیین‌نامه طی یک برنامه ۵ ساله، سالانه ۲۰ درصد از ظرفیت تولیدی خود را با کیسه‌های سازگار با محیط زیست یا زیست‌تخریب‌پذیر جایگزین کند. وجوه هزینه شده برای این محل، جزو هزینه‌های قابل قبول مالیاتی تولیدکنندگان مربوطه محاسبه خواهد شد.
همچنین در اجرای ماده (۴) قانون مدیریت پسماندها، وزارت صنعت، معدن و تجارت با همکاری وزارت کشور موظفند حسب مورد در راستای کاهش تولید پسماند و محدود کردن تولید، توزیع و مصرف کیسه‌های پلاستیکی حداکثر ظرف ۳ ماه از تاریخ تصویب این آیین‌نامه، شیوه‌نامه‌های مربوطه را با لحاظ موارد ذیل تهیه و اجرا کنند:
- ممنوعیت توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی
- ممنوعیت توزیع کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون
- ممنوعیت توزیع کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۶۰ میکرون در فروشگاه‌های زنجیره‌ای
- استفاده از سیاست‌های تشویقی برای استفاده مجدد مشتریان از اقلام سازگار با محیط زیست
- منظور کردن امتیازاتی بر روی کارت عضویت فروشگاه‌های بزرگ و زنجیره‌ای در صورت عدم دریافت کیسه پلاستیکی
- الزام تولید کنندگان به افزایش ضخامت کیسه‌های پلاستیکی و سایر اقلام پلاستیکی مانند دستکش و سفره یک‌بار مصرف به بیش از ۲۵ میکرون به‌منظور امکان بازیافت و استفاده مجدد.
همچنین بر اساس آیین‌نامه یاد شده، به‌منظور کاهش تولید و انتشار میکروپلاستیک‌ها در طبیعت، تولید انواع کیسه‌های پلاستیکی حاوی افزودنی جهت شکستن زنجیره‌های پلیمری و تبدیل آن به میکروپلیمرها که نفوذپذیری بالایی به محیط زیست و به‌ویژه آب‌های زیرزمینی دارند، ممنوع است.
مدیریت اجرایی پسماندهای عادی در خارج از محدوده و حریم شهرها و روستاها موظف است با همکاری وزارت راه و شهرسازی با ایجاد سازوکار لازم نسبت به جمع‌آوری کیسه‌های پلاستیکی رها شده در محیط و پیرامون محورهای مواصلاتی با همکاری دستگاه‌های اجرایی ذیربط و مشارکت اصناف، مراکز و مجتمع‌های خدماتی و رفاهی اقدام کند.
وزارت جهاد کشاورزی نیز موظف است در راستای حفاظت از خاک و محیط زیست نسبت به اطلاع‌رسانی و ابلاغ ممنوعیت رهاسازی کلیه پلاستیک‌های مصرفی در اراضی زراعی و باغی به کشاورزان اقدام و بر حُسن اجرای آن نظارت کند و با مستنکفین برابر جرایم و مجازات‌های مقرر در قانون حفاظت از خاک رفتار خواهد شد.
علاوه بر این سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران موظف است طبق برنامه یکپارچه تبلیغاتی در راستای فرهنگ‌سازی و تغییر الگوی رفتاری خانوار برای کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی نسبت به تهیه و پخش برنامه‌های آموزشی برای تشویق به تغییر رفتار داوطلبانه فروشندگان و مصرف‌کنندگان اقدام کند.
وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هم مکلفند نسبت به اطلاع‌رسانی و آموزش اثرات مخرب محیط زیستی ناشی از مصرف یک‌باره کیسه‌های پلاستیکی و رهاسازی آنها در طبیعت اقدام و برای اصلاح الگوی مصرف از طریق تفکیک از مبداء، مصرف مجدد و تشویق به استفاده از محصولات سازگار با محیط زیست در مدارس، دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی اقدام کنند.
مدارا با گردشگران غیر مسئول کافیست
کاملیا رشیدی کارشناس گردشگریست و زندگی در کشورهای مختلف از جمله ترکیه، مالزی، آلمان و ... را تجربه کرده و می گوید: گردشگری در کشورهای توسعه یافته با برنامه ریزی و مدیریت جمعیت گردشگران همراه است و به نظر می رسد مدارا با گردشگران غیرمسئول کافیست.
وی می‌افزاید: دیگر کار از فراهم کردن تسهیلات سفر از سوی دولت فراتر رفته و اینک بحث ارتقاء فرهنگ گردشگری است که باید به انحاء گوناگون از نصب بنر تا اخطار شفاهی و اعمال جریمه برای گردشگران غیر مسئول هشدار داد؛ باید برای گردشگری غیرمسئولانه جریمه وضع کرد و این جریمه می تواند بصورت زیست محیطی و در لحظه باشد بگونه ای که در مقاصد گردشگری پرتردد حافظان زیست محیطی مستقر باشند و در صورت ارتکاب خطای زیست محیطی از سوی گردشگران آنان را وادار به جبران خطای خود نمایند.
وی مدیریت گردشگری در جاذبه طبیعی" حلیمه جان" رودبار را تجربه ای موفق در این خصوص ذکر کرد و گفت: گردشگران غیرمسئول و نامهربان با محیط زیست در این مکان در صورت عدم توجه به اخطار حافظان زیست محیطی حتی از حضور در این جاذبه گردشگری محروم می شوند و اجازه ماندگاری نمی یابند.
رشیدی مشکل زباله را گریبانگیر گیلان می داند و در گفت و گو با ایرنا می افزاید: طبیعت گیلان از کشورهای جاذب گردشگر، هیچ کم ندارد اما متاسفانه شریان های طبیعی گیلان زیر بار زباله دچار گرفتگی شده و به سختی نفس می کشند و برنامه ریزی های گردشگری می تواند یاری گر مدیریت زباله در این استان با زیبایی های بکر باشد.
سفر نشان گیلان است و خاطرات شمال آنچنان در نوستالژی مردمان سرزمین های دور و نزدیک رخنه کرده که واژه شمال خود به تنهایی زایش حس خوشایند شالی، جنگل، باران، عطر خوش هیزم و باران در هیاهوی شکفتن پامچال ها و ... است اما این روزها با فراهم آمدن برخی زیرساخت های گردشگری چون آزاد راه شمال، سفر به گیلان سهل تر شده بطوریکه گاه مردمان خطه شمال نه تنها بهره ای از گردشگری نمی برند بلکه تنها سهمشان از گردشگری آلایندگی محیط زیست، ترافیک سرسام آور، چهره ناخوش شهری، گرانی و ... دیگر آثار منفی است.
پیک سفر در گیلان با میزبانی نزدیک به ۵۳ میلیون مسافر به اتمام رسید و اینک استان مانده است و رد پایی گردشگران غیر مسئول بر پیکره کم رمق محیط زیست گیلان. زیست بومی که قرن ها و از دیرباز گذشتگانمان در آن همدلانه زیسته اند، امروز درگیر بدخبرهای زیست محیطی است نه از خشم طبیعت بلکه از زیاده خواهی انسان مدرن، انسانی که تیشه بر دست گرفته و آگاه و ناآگاه به جان ریشه طبیعت افتاده است.
هوا، آب، خاک، گونه‌های گیاهی، حیات وحش و هر آنچه که محیط زیست را می سازد امروز دچار چالش‌های فراوانی شده است و رفع آنها که برای ادامه حیات ضروری است در گرو بازنگری رفتارها و روش های توسعه و روی آوری به توسعه پایدار دور از تخریب، بازآفرینی و ترمیم دوباره این محیط زیست کم نظیر است.