به گزارش ایرنا، «موازی کاری»، «واگرایی» و «تقابل» از جمله اصطلاحات رایج و مألوفی است که در سال های گذشته در انتقاد به انجام فعالیت های اجتماعی و فرهنگی در سطح ملی و به تبع آن آذربایجان شرقی به کار برده شده و حاکی از ضرورت اتخاذ تدبیری برای هم افزایی در این حوزه حساس و راهبردی بوده است؛ ایراد و اشکالی که با تهیه نقشه راهبردی مهندسی فرهنگی کشور در سطح کلان و برش های استانی آن در سطح محلی و بومی می تواند برطرف شود.
در واقع با اجرایی شدن برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی در آذربایجان شرقی، ضمن هم افزایی نهادهای مسوول برای اجرای برنامه های هماهنگ و منسجم در حوزه فعالیت های اجتماعی و فرهنگی، از هدررفت سرمایه و توان نیروی انسانی جلوگیری و بر کیفیت برنامه های اجرایی افزوده می شود.
در واقع با اجرایی شدن برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی در آذربایجان شرقی، ضمن هم افزایی نهادهای مسوول برای اجرای برنامه های هماهنگ و منسجم در حوزه فعالیت های اجتماعی و فرهنگی، از هدررفت سرمایه و توان نیروی انسانی جلوگیری و بر کیفیت برنامه های اجرایی افزوده می شود.
بدیهی است که اجرای شدن برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی در آذربایجان شرقی مانند هر برنامه تکلیفی دیگر نیازمند ۱- تطبیق برنامه های همه دستگاه های متولی فرهنگ با این سند و ۲- تامین اعتبار لازم از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی و هدفمند کردن اعتبارات در اختیار دستگاه های متولی است.
البته در بحث از اجرای سند نقشه مهندسی فرهنگی در آذربایجان شرقی نباید از این نکته نیز غافل شد که این سند هنوز در سن یک سالگی است و به سامان شدن آن نیازمند چکش کاری و گذشت زمان است.
برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی آذربایجان شرقی چه می گوید؟
آذربایجـان شـرقی از لحاظ جمعیـت، ششـمین استان کشور و پرجمعیت ترین استان ناحیــه شمال غربی ایران؛ از سمت شمال بــه جمهوری‌هـای آذربایجـان، ارمنسـتان و نخجـوان و از سـمت غـرب در همسـایگی کشورهای ترکیه و عـراق قرار دارد. قدمـت تاریخی چنـد هزارسـاله و پایتختی حکومـت صفویـه و ایلخانان در پیشـینه شـهرهای تبریـز و مراغـه از شـهرهای مهــم ایــن اسـتان بــه چشـم می‌خـورد.
از این رو کمیته تخصصی مسـئله‌یابی فرهنگی استان، مسـائل اساسـی فرهنگـی اسـتان را از طریق گـردآوری و بررسـی اسـناد و مطالعـات پیشـین و پس از برگزاری جلسـات فشـرده علمی و مشـورتی، احصـاء و ضمـن طـرح در جلسـه شـورای فرهنـگ عمومـی اسـتان به شـرح ذیـل تصویـب کرد:
۱ .تشـدید فقـر فکـری و جابجایـی ارزش‌هـا و ضـد ارزش‌ها در حـوزه «اخلاق و فرهنگ عمومی»
۲ .تضعیـف بنیـان خانـواده و ضعـف مهارتی در حوزه «سـبک زندگـی اسلامی ایرانی»
۳ .ضعـف محتوایـی و مدیریتی در حوزه «فضای مجازی»
۴ .ضعـف در حمایت، تولید و توزیع محصولات فرهنگی؛ متناسـب با مصارف و نیازهای فرهنگی
۵ .کـم توجهـی بـه ظرفیت‌هـا و فرصت‌هـا در حـوزه «هویـت فرهنگـی، محلـی و بومـی»
پس از احصاء مسایل استان، برای هر مسأله پنج اقدام طراحی و تصویب شد و برای هر اقدام برنامه عملیاتی و نگاشت نهادی اجرایی سازی نقشه طراحی شد. مطابـق آییـن نامـه تدویـن و اجـرای برش‌هـای اسـتانی نقشـه مهندسـی کشـور:
۱.شـورای برنامه ریـزی الزامـات قانونـی مـورد نیـاز بـرای اجرای بـرش اسـتانی را از طریـق مراجع ذی ربـط (کمیتـه تلفیـق و سـتاد هماهنگـی نقشـه مهندسـی فرهنگـی کشـور، شـورای عالـی، سـازمان برنامـه و بودجـه کشـور) پیگیـری و تأمیـن کنـد.
۲ .مسـئولیت اجرای برش اسـتانی نقشه بر عهده دسـتگاه‌های اجرایـی ذی ربـط با اسـتفاده حداکثری از ظرفیـت گروه‌هـای فعال مردمی اسـت
۳ .شـورای برنامه‌ریـزی، بـرش اسـتانی نقشـه را بـرای اجـرا و مبادله موافقت نامه با سـازمان مدیریت و برنامه‌ریـزی اسـتان بـه دسـتگاه‌های اجرایـی ذی ربـط ابلاغ مـی‌کند.
همچنین در حوزه نظارت و ارزیابی این نقشه آمده است:
الـف. نظـارت بـر رونـد تدویـن و اجـرای برش‌هـای اسـتانی نقشـه و ارزیابـی نتایـج آثـار آنها بـر عهده شـورای فرهنگ عمومی اسـتان اسـت. این شـورا موظف اسـت گزارش‌هـای مربوطـه را تهیه و بـرای نظـارت عالیـه بـه شـورای فرهنـگ عمومی و گـزارش نهایـی توسـط شـورای فرهنـگ عمومی به دبیرخانه ارسـال شـود.
تبصـره: شـاخص‌های تحقـق اهـداف برش‌های اسـتانی توسـط دبیرخانه با همکاری شـورای فرهنگ عمومـی طرح می‌شـود.
ب. کارگـروه موظـف اسـت گـزارش عملکـرد اجرای برش اسـتانی نقشـه را براسـاس شاخص‌های مذکـور، بـه صـورت فصلـی و سـالانه تهیـه و بـه شـورای فرهنـگ عمومـی اسـتان و دبیرخانه ارسـال کند.
پ. دبیرخانـه موظـف اسـت گـزارش عملکـرد سـالانه مجموعـه اسـتان‌ها را به کمیته تلفیق و سـتاد نقشـه مهندسـی فرهنگی کشـور ارائـه دهد.
ت. سـتاد نقشـه مهندسـی فرهنگـی کشـور موظـف اسـت براسـاس نتایـج حاصـل از گزارش‌ها و ارزیابی‌هـا تصمیمـات لازم در مـورد اصلاحـات و تغییـرات مـورد نیـاز را اتخـاذ و نتیجـه را به شـورای عالـی گـزارش کند.
برای هماهنگی اجرایی سازی این سند نیز آمده است:
الف. مسـئولیت ایجاد هماهنگـی بین برش اسـتانی نقشه برعهده شـورای فرهنگ عمومی است. ایـن شـورا موظـف اسـت گزارش‌هـای مربوطـه را تهیـه و بـه دبیرخانه ارسـال کند.
ب. شـورای فرهنـگ عمومـی اسـتان موظـف اسـت براسـاس دسـتورالعمـل دبیرخانـه بـه طـور مسـتمر اطلاعـات مربـوط بـه دسـتور جلسـات و تصمیمـات مربـوط بـه فرایندهـای تدویـن و اجرای بـرش اسـتانی نقشـه را منتشـر کنـد.
لازم بذکر است افـق زمانـی بـرش اسـتانی نقشـه متناسـب بـا قوانین برنامه‌های پنج سـاله توسـعه و بودجه سـالانه کشـور است.
همه فعالیت های اجتماعی و فرهنگی استان باید ذیل سند نقشه مهندسی فرهنگی باشد
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار آذربایجان شرقی با اشاره به تلاش ها و کار کارشناسی وسیع انجام گرفته برای تدوین و تصویب برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی آذربایجان شرقی گفت: از این پس هر گونه فعالیت اجتماعی و فرهنگی نهادهای متولی باید ذیل این سند و هم راستا با آن باشد تا از پراکنده کاری و موازی کاری پرهیز شود.
تراب محمدی در گفت و گو با ایرنا، با بیان اینکه حداقل ۱۹ دستگاه در آذربایجان شرقی متولی فعالیت های فرهنگی و اجتماعی هستند، افزود: با اینکه فرهنگ با زندگی همه ما عجین شده، اما در گذشته همواره مظلوم بوده و بودجه آن به شکل موزاییکی از اینجا و آنجا تامین شده است.
تراب محمدی در گفت و گو با ایرنا، با بیان اینکه حداقل ۱۹ دستگاه در آذربایجان شرقی متولی فعالیت های فرهنگی و اجتماعی هستند، افزود: با اینکه فرهنگ با زندگی همه ما عجین شده، اما در گذشته همواره مظلوم بوده و بودجه آن به شکل موزاییکی از اینجا و آنجا تامین شده است.
وی اضافه کرد: برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی آذربایجان شرقی در واقع کتابچه راهنما و دستورالعمل اجرایی برای انجام بهینه و به دور از موازی کاری فعالیت های اجتماعی و فرهنگی در استان است که این مهم باید توسط همه مدیران اجتماعی و فرهنگی جدی گرفته شود.
وی ادامه داد: اگر به این ترتیب عمل شود، تامین اعتبار و باز کردین ردیف برای فعالیت های سازمان های متولی فرهنگ در استان از طریق تطبیق برنامه های آنها با سند نقشه مهندسی فرهنگی ممکن خواهد بود.
معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار آذربایجان شرقی با انتقاد از کم توجهی مدیران استان به مقوله فرهنگ تاکید کرد: چون فرهنگ و فعالیت های مرتبط با آن خیلی به عدد و رقم در نمی آید، مورد غفلت واقع می شود، اما انتظار این است که مدیران نهادهای مختلف در استان همانند مسایل عمرانی به مسایل فرهنگی نیز اهمیت دهند.
وی بیان کرد: هر گونه کم کاری در حوزه فرهنگ سبب می شود که امر فرهنگی در وهله اول به امر سیاسی و سپس امر امنیتی تبدیل شود.
بودجه درخواستی چهار میلیارد تومانی برای اجرای نقشه مهندسی آذربایجان شرقی
مدیرکل فرهنگ و ارشاد السامی آذربایجان شرقی نیز به ایرنا گفت: اوایل سال ۱۳۹۹ در استان ما هم تهیه برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی، آغاز و ۶ ماه بعد، با حضور دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی کارگروه ویژه ای در اداره کل فرهنگ و اشراد اسلامی آذربایجان شرقی با حضور نهادهای مختلف، تشکیل و تدوین برش استانی شروع شد.
سیدقاسم ناظمی افزود: این سند بعد از ۶ ماه، تهیه و تدوین و پس از تصویب در شورای فرهنگ عمومی آذربایجان شرقی برای تصویب به شورای برنامه ریزی استان ارایه و پس از تصویب در آنجا به شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور ارایه شد و جزو استان های نخست بودیم که برش استانی نقشه مهندسی شان در سطح عالی تصویب شد.
وی اضافه کرد: تهیه، تدوین و تصویب این نقشه در نوع خود اتفاق متفاوتی است، زیرا فعالیت های فرهنگی و اجتماعی تاکنون از نبود پیوست یکدستی در رنج بوده است، افزود: قدم بعدی در ارتباط با برش استانی نقشه مهندسی کشور این بود که آن را به سمت عملیاتی شدن پیش ببریم.
وی اضافه کرد: تهیه، تدوین و تصویب این نقشه در نوع خود اتفاق متفاوتی است، زیرا فعالیت های فرهنگی و اجتماعی تاکنون از نبود پیوست یکدستی در رنج بوده است، افزود: قدم بعدی در ارتباط با برش استانی نقشه مهندسی کشور این بود که آن را به سمت عملیاتی شدن پیش ببریم.
وی بیان کرد: واقعیت این است که موازی کاری ها در حوزه فعالیت های فرهنگی تاکنون آسیب زا بوده و بسیاری از فعالیت های فرهنگی انجام شده به جای اینکه مکمل یکدیگر باشند، در تقابل با هم و در بهترین حالت موازی باهمدیگر بوده اند که نتیجه آن واگرایی امکانات و هدررفت هزینه هاست.
ناظمی تشریح کرد: پس از تصویب برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی آذربایجان شرقی در عالی ترین سطح کشور، مقرر شد که سازمان مدیریت و برناتمه ریزی استان، برنامه عملیاتی آن را آماده کند و بر این اساس، اکنون آیین نامه اجرایی سند، حاضر و دستور العمل های لازم برای اجرای آن آماده شده است.
وی گفت: در سال گذشته، آذربایجان شرقی از جمله معدود استان هایی بود که منابع مالی برای اجرای برش استانی نقشه مهندسی آن اختصاص یافت، اما اجرایی شدن آنها مستلزم این است که هم دستگاه های فرهنگی، برنامه های مشخص خود در تطابق با سند را ارایه کنند و هم سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان بودجه لازم برای اجرای آنها تخصیص دهد.
وی یادآوری کرد: البته ممکن است این سوال پیش بیاید که هر یک از دستگاه های متولی فرهنگ، برنامه های رایج خود را انجام دهند و بودجه دیگری توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی برای اجرای برنامه های فرهنگی دیگری هم راستا با سند برش استانی نقشه مهندسی استان اختصاص یابد که این گونه نیست.
مدیرکل فرهنگ و ارشاد السامی آذربایجان شرقی افزود: در واقع همه دستگاه های حوزه فرهنگ در آذربایجان شرقی موظف هستند برنامه های کلان خود را به وزارت یا سازمان متبوع خود ارجاع دهند و همه آنها پس از مطابقت با نقشه مهندسی استان اجرایی شوند.
وی اضافه کرد: از سوی دستگاه های متولی حوزه فرهنگ آذربایجان شرقی برای اجرای برنامه های هم راستا با برش استانی نقشه مهندسی حدود چهار میلیارد تومان درخواست شده است که البته چون سال نخست اجرای سند می باشد، تلاش مضاعفی را از سوی همه می طلبد.
وی با با بیان اینکه ما در اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی تلاش کردیم فارغ از تخصیص یا عدم تخصیص بودجه از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان، برخی برنامه های سال گذشته را مطابق با نقشه مهندسی پیش ببریم، ادامه داد: قرار است شورای عالی انقلاب فرهنگی این سند را به سازمان مدیریت و برنامه ریزی ابلاغ کند و هر دستگاه فرهنگی متناسب با ماموریت های خود، شناسنامه ای برای آن تعیین کند.
ناظمی اظهار کرد: پشتیبانی از دستگاه های فرهنگی آذربایجان شرقی برای اجرای برش استانی نقشه مهندسی بر اساس پنج مساله و مشکل محوری انتخاب شده از بین ۴۰ مساله، متشکل از ۱- تشدید فقر فکری و جابجایی ارزش ها و ضد ارزش ها در حوزه اخلاق و فرهنگ عمومی، ۲- تضعیف بنیان خانواده و ضعف مهارتی در سبک زندگی، ۳- ضعف محتوایی و مدیریتی در حوزه فضای مجازی، ۴- ضعف در حمایت از تولید و توزیع معارف فرهنگی و ۵- کم توجهی به ظرفیت های فرهنگی و هویت ملی و بومی انجام می شود.
وی بیان کرد: برخی نهادها مانند سپاه عاشورا، جهاد دانشگاهی و سازمان تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی تاکنون برنامه های خود را در چارچوب برش استانی نقشه مهندسی مطرح کرده اند و مقرر شده آنها را اجرایی کنند.
وی بیان کرد: برخی نهادها مانند سپاه عاشورا، جهاد دانشگاهی و سازمان تبلیغات اسلامی آذربایجان شرقی تاکنون برنامه های خود را در چارچوب برش استانی نقشه مهندسی مطرح کرده اند و مقرر شده آنها را اجرایی کنند.
وی با بیان اینکه استان ما در مقایسه با استان های دیگر در زمینه این سند اقدامات بهتری انجام داده است، اضافه کرد: اگر بتوانیم ۳۰ درصد سند برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی در آذربایجان شرقی را اجرایی کنیم، گام بزرگی برداشته ایم.
ناظمی گفت: از مجموع بودجه ۴۴ میلیارد تومانی سال جاری اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی آذربایجان شرقی تنها یک میلیارد تومان آن بودج برنامه ای است که حتی پول یک آپارتمان کوچک در تبریز هم نمی شود باید با این رقم طیف متنوعی از برنامه های فرهنگی و هنری را در سطح استان اجرا کرد.
سند نقشه مهندسی فرهنگی آذربایجان شرقی اکنون در مرحله عمل است
مدیرکل اجتماعی و فرهنگی آذربایجان شرقی نیز به ایرنا گفت: انتظار می رود سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان در ارتباط با اجرایی شدن سند نقشه مهندسی فرهنگی آذربایجان شرقی و سایر برنامه های فرهنگی اهتمام بیشتری داشته باشد.
اسداللهی افزود: سند برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی آذربایجان شرقی در همه نهادهای بالادستی و محلی تصویب شده و دیگر نمی توان در مورد محتوای آن بحث و گفت و گو کرد، بلکه اکنون باید آن را اجرا کرد.
وی اضافه کرد: این سند پیش از این در شورای فرهنگ عمومی، شورای برنامه ریزی آذربایجان شرقی و کارگروه فرهنگی اجتماعی استانداری آذربایجان شرقی مصوب شده، ضمن اینکه مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی را هم دارد؛ بنابراین در اجرای آن و اختصاص بودجه برای این منظور، جای هیچ گونه بحث و گفت و گو نیست.
وی با تاکید بر لزوم تسریع در اجرایی کردن سند گفت: این سند در سال نخست آن و لو به شکل حداقلی باید اجرا شود، زیرا مدت زیادی از سال باقی نمانده است.
مدیرکل اجتماعی و فرهنگی استانداری آذربایجان شرقی تاکید کرد: اگر برنامه های مرتبط با پنج مساله اصلی مورد تاکید برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی آذربایجان شرقی در قالب یک برنامه عملیاتی تعریف شوند، ارزیابی اثربخشی آنها در یک دوره زمانی معین ممکن می شود.
اجرای ۳۹ برنامه نقشه مهندسی آذربایجان شرقی نیازمند ۳۰ میلیارد تومان اعتبار است
مدیر مرکز آموزش و پژوهش های توسعه و آینده نگری سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی نیز گفت: بر اساس آنچه به دست ما رسیده در راستای اجرایی کردن سند برش استانی نقشه مهندسی فرهنگی در آذربایجان شرقی ۳۹ برنامه اصلی احصاء شده که اجرای آن نیازمند ۳۰ میلیارد تومان اعتبار است.
رقیه فرید افزود: این ۳۹ برنامه عموماً جزو وظایف سازمان ها و نهادهای متولی حوزه فرهنگ در استان است و ما فقط باید به آنها سمت و سو دهیم تا متناسب با سند شوند.
وی اضافه کرد: مقرر شده برنامه عملیاتی سند در کارگروه اجتماعی و فرهنگی استانداری آذربایجان شرقی تصویب و برای تخصیص اعتبار لازم به شورای برنامه ریزی استان ارایه شود.
وی ادامه داد: بخش عمده اجرای برنامه های نقشه مهندسی فرهنگی آذربایجان شرقی را شورای عالی انقلاب فرهنگی و در برش استانی نیز سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان کمک می کند.
مدیر مرکز آموزش و پژوهش های توسعه و آینده نگری سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی تاکید کرد: هر قرمی که قرار باشد برای اجرای نقشه مهندسی فرهنگی استان اختصاص یابد، باید مصوبه شورای برنامه ریزی را داشته باشد.