به گزارش ایرنا، سانحه یا بحران ممکن است به‌طور ناگهانی و غیرمنتظره یا به آرامی روی دهد که در هر ۲ صورت، وظیفه اساسی دستگاه‌های امدادی به‌ویژه جمعیت هلال احمر و سازمان امداد و نجات، به‌کارگیری همه امکانات و شیوه‌های موثر و قابل اجرا برای مدیریت حوادث و بحران است.
حدود ۵۰ گسل فعال در خراسان جنوبی وجود دارد که بیشتر شهرها و روستاهای استان روی آنها قرار دارند و اگرچه خراسان جنوبی با ۶ استان کشور همجوار است اما مرکز استان با استان‌های معین حداقل ۵۰۰ کیلومتر فاصله دارد.
این استان با ۱۱ شهرستان در ۲ شهر بیرجند و طبس فرودگاه دارد اما مرکز استان هنوز به ریل سراسری وصل نیست لذا بیشتر ترددها به‌صورت زمینی انجام می‌شود و بخش زیادی از امدادرسانی در این استان مربوط به حوادث جاده‌ای است.
جمعیت هلال احمر در خراسان جنوبی نقش اساسی در امدادرسانی دارد و تقویت این حوزه همواره از مطالبات مسوولان استانی بوده است.
چنانکه معاون توسعه مدیریت و منابع استاندار خراسان جنوبی مرداد امسال در مراسم تکریم و معارفه مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی که با حضور رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر برگزار شد، گفت: بُعد مسافت بین شهرهای استان گاهی سبب بروز مشکلاتی در حوزه امدادرسانی می‌شود لذا این حوزه نیاز به توجه خاص دارد.
ناصر ناصری افزود: خراسان جنوبی استانی گسترده و پهناور است لذا درخواست داریم درخصوص تجهیز انبارهای و ذخیره کالاها، توسعه پایگاه‌های امداد و نجات و سایر نیازها توجه ویژه‌ای به این استان شود.
ساخت ۱۰ پایگاه امداد و نجات نیاز است
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی درباره نیازهای امدادی این استان گفت: با توجه به حادثه‌خیزی و وسعت زیاد استان، ساخت و تکمیل حداقل ۱۰ پایگاه (پنج پایگاه ثابت و پنج پایگاه موقت) بین شهری، علاوه بر پایگاه‌های موجود نیاز است.
محمدعلی کاووسی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در حال حاضر ۲۵ پایگاه ثابت و پنج پایگاه موقت در سطح استان فعالیت دارند همچنین تعداد ۱۴ مرکز عملیاتی در خراسان جنوبی فعال است.
وی گفت: جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی از مرکز کنترل و هماهنگی عملیات (eoc) و تیم ۲۴ ساعته آنست (آموزش و نگهداری سگ‌های تجسس) برخوردار است که البته تیم واکنش سریع و همکاری بیش از هزار امدادگر و نجاتگر داوطلب را هم باید به آنها اضافه کرد.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی در پاسخ به این سوال که سهم استان از تجهیزات امداد و نجات خودروهای امدادی ویژه استان‌های آسیب‌پذیر چیست؟ گفت: سال گذشته با توجه به اینکه خرید کلی توسط جمعیت هلال احمر صورت نگرفته، با پیگیری مسوولان یک دستگاه مینی‌بوس، یک دستگاه ون، یک دستگاه وانت ۲ کابین آمیکو و سه دستگاه موتور تریل به استان اختصاص داده شده است.
وی تعداد کل داوطلبان جمعیت هلال احمر در حوزه امداد و نجات را ۲ هزار و ۳۳۴ نفر ذکر کرد و افزود: از این تعداد هزار و ۲۴۳ نفر در قالب تیم‌های تخصصی (نجات فنی، انتقال، اسکان و تغذیه اضطراری) به‌صورت فعال در پایگاه‌های امداد و نجات بین شهری، مرکز کنترل و هماهنگی عملیات (eoc)، تیم واکنش سریع، تیم آنست و مراکز کشیک اضطراری شعب، خدمت می‌کنند.
در پاسخ به نیاز استان عملیات اجرایی احداث پایگاه امداد و نجات بین شهری در محور نهبندان - زابل سوم آذر امسال با حضور استاندار خراسان جنوبی آغاز شد.
هدف از اجرای این پروژه، پاسخگویی به نیاز حوادث جاده‌ای محور نهبندان - زابل با توجه به نبود پایگاه در این محور و نیز امدادرسانی به حوادث طبیعی و غیرطبیعی روستاهای همجوار و حاشیه مرز عنوان شد که قرار است طی یک سال به بهره‌برداری برسد و چهار نیروی امدادگر در این پایگاه مستقر شوند.
ضعف زیرساختی ۱۷ پایگاه امدادی خراسان جنوبی
وضعیت پایگاه‌های موجود موضوعی است که مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی در نشست بررسی مشکلات زیرساخت پایگاه‌های امداد و نجات استان که اوایل ماه جاری با حضور معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار خراسان جنوبی برگزار شد، به آن اشاره کرد و گفت: از مجموع پایگاه‌های امداد و نجات جاده‌ای استان تعداد ۱۷ پایگاه ضعف زیرساختی دارد.
وی تصریح کرد: وجود پایگاه‌های امداد و نجات جاده‌ای باعث ارتقای ایمنی در سطح جاده‌های استان می‌شود و عملیات امداد و نجات یکی از مهمترین اصول واکنش اضطراری است که باید در زمان کوتاه بعد از رخداد حادثه آغاز شود و با سرعت ادامه یابد تا خسارت‌های جانی کاهش یابد.
کاووسی افزود: در حال حاضر بیش از هزار امدادگر داوطلب در پایگاه‌های امدادی سطح استان فعالیت می‌کنند که برای حفظ جان انسان‌ها و انگیزه داوطلبان حداقل امکانات باید برای آنان در پایگاه‌ها تامین شود.
پایگاه‌های امداد هوایی، واکنش سریع و مزینی در بیرجند، پایگاه شهید ابوالحسنی عدالت‌پناه در بشرویه، پایگاه شهید محبوبی سرایان، پایگاه‌های دیگ رستم و مسجد شکر شهرستان طبس، پایگاه حوض رباط قاینات، پایگاه‌های اداری - امدادی، ماژان و معصوم‌آباد خوسف، پایگاه چاهداشی نهبندان، پایگاه‌های مرزی میل ۷۸ درح و امدادی سربیشه، پایگاه کلاته نو در زیرکوه، پایگاه اسدیه شهرستان درمیان و پایگاه باغستان شهرستان فردوس به گفته وی نیاز به رفع مشکلات زیرساختی دارند.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی گفت: ضعف زیرساختی آب، برق، گاز، زیرسازی و آسفالت مسیر دسترسی، نبود تابلوهای راهنما و نبود خطوط تلفن ثابت از اهم مشکلات پایگاه‌های امداد و نجات در سطح استان است که امیدواریم هرچه زودتر برطرف شود.
وی افزود: نیروهای هلال احمر براساس پیش‌بینی‌های قبل از بحران و ساماندهی و انجام تمرین‌های تخصصی با سناریوهای مختلف و تجهیز تیم‌های عملیاتی، همواره آماده پاسخگویی به حوادث طبیعی و انسان ساخت هستند و با همه توان و استفاده از تجهیزات تخصصی برای کاهش آسیب هموطنان گام بر می‌دارند.
آشیانه برای بالگرد
اما در این بین کمبود یا نبود برخی تجهیزات در ارایه خدمات به موقع ممکن است موجب اخلال شود، همانطور که کاووسی اظهار داشت: یک فروند از بهترین بالگردهای موجود در جمعیت هلال احمر کشور و تیم امداد هوایی به‌صورت شبانه‌روزی در استان آماده‌باش است که قابلیت امدادرسانی در حوادث مختلف را دارد.
وی گفت: به دلیل نبود آشیانه بالگرد و دوری گروه پروازی از محل استقرار بالگرد، شاهد کاهش سرعت عمل تیم عملیات پروازی در انجام ماموریت‌ها هستیم.
نیاز به ۶ سوله انبار امدادی جدید
انبارهای امدادی نیز از ارکان حوزه امداد و نجات است که مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی وضعیت این انبارها در استان را خوب توصیف کرد اما گفت که نیاز به توسعه دارد.
کاووسی گفت: در حال حاضر انبارهای امدادی در وضعیت خوبی قرار دارد و براساس شاخص‌های ذخیره‌سازی تا حد ۲ درصد جمعیت استان، اقلام امدادی موجود است.
وی بیان کرد: ۱۷ سوله انبار امدادی به متراژ ۱۰ هزار و ۳۳۴ متر مربع در خراسان جنوبی وجود دارد اما با توجه به وسعت زیاد و حادثه‌خیز بودن استان علاوه بر ظرفیت‌های موجود ۶ سوله انبار امدادی نیز مورد نیاز است و باید احداث شود.
مدیرعامل جمعیت هلال احمر خراسان جنوبی در حالی ۱۷۰ دستگاه انواع خودرو شامل آمبولانس، خودرو نجات، خودرو کمک‌دار، کامیون و کامیونت را از داشته‌های هلال احمر برای امدادرسانی معرفی کرد که معتقد است به خاطر فرسودگی و ناکارآمدی برخی خودروها و تجهیزات، هفت دستگاه خودرو نجات، پنج دستگاه آمبولانس، پنج خودرو کمک‌دار و پنج دستگاه ست نجات دیگر نیاز است تا بتوان در مواقع بحران بهتر عمل کرد.
جوامع محلی و خیران، بازوی هلال احمر در خدمت‌رسانی
وی تاکید کرد: باید مشارکت مردم در برنامه‌های هلال احمر افزایش یابد چرا که در ساختار جمعیت هم تعریف شده پس استفاده از ظرفیت‌های جوامع محلی در دستور کار هلال احمر است.
کاووسی گفت: در این راستا و با توجه به اهداف متعالی جمعیت هلال احمر و نقش داوطلبان و خیران در پیشبرد این اهداف، برنامه‌هایی همچون ارتقای سطح آموزش‌های امدادگران و نجاتگران، فعال کردن باشگاه‌های امدادگران و نجاتگران در سطح شعب، استان و کشور، مشارکت خیران و داوطلبان در طرح‌های محرومیت‌زدایی مانند طرح نذر آب را در دستور کار داریم.
وی افزود: استان‌های خراسان رضوی، سمنان، اصفهان، یزد، کرمان و سیستان و بلوچستان، استان‌های معین خراسان جنوبی در زمان وقوع حوادث فوق حاد هستند که حداقل فاصله خراسان جنوبی با این استان‌ها ۵۰۰ کیلومتر است و نیروهای امدادی استان در زمان وقوع حادثه پیشگام هستند.
استاندار خراسان جنوبی هم که حدود یک ماه پیش از جمعیت هلال احمر استان بازدید کرد، با اشاره به لزوم تقویت زیرساخت‌های امداد و نجات گفت: درخصوص تامین تجهیزات پایگاه‌های امدادی پیگیری‌های لازم با اولویت انجام خواهد شد تا زیرساخت امداد و نجات در استان تقویت شود.
جواد قناعت افزود: در زمینه پیشنهادات سفر دوم رئیس جمهور ۶ میلیارد تومان برای سوله‌های امدادی، ۳۵ میلیارد تومان برای تکمیل ساختمان اداری، پنج میلیارد تومان برای تکمیل مرکز آموزش‌های تخصصی و ۱۰ میلیارد تومان برای تامین تجهیزات خودروهای امداد و نجات در نظر گرفته شده است.
وی اظهار امیدواری کرد که با تصویب این اعتبارات و تحقق آن بخش زیادی از کمبودها در حوزه امداد و نجات استان رفع شود.
سابقه وقوع ۲۰ نوع حادثه در خراسان جنوبی
خراسان جنوبی همواره به عنوان مجموعه‌ای از حوادث طبیعی و غیرطبیعی شناخته شده است به‌طوری که مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی گفت: سابقه وقوع بیش از ۲۰ نوع بلای طبیعی و غیرطبیعی در این استان وجود دارد و زلزله، خشکسالی، سیل، توفان و سرمازدگی بیشترین فراوانی را دارند.
محمدعلی آخوندی ادامه داد: در پهنه خراسان جنوبی به عنوان سومین استان پهناور کشور با ۱۵۱ هزار کیلومتر مربع مساحت، می‌توان بیشترین زمینه‌های بلایای طبیعی را یافت.
وی گفت: بسیاری از بلایایی که در سطح کشور شناخته شده به نوعی در خراسان جنوبی هم با میزان شدت کم و زیاد وجود دارد و می‌توان به زلزله، خشکسالی، صاعقه، توفان، گرد و غبار، سیل، بیماری‌های مشترک بین انسان و دام، فرونشست زمین، سرمازدگی، تگرگ، آتش‌سوزی، فرسایش زمین، حوادث زیست محیطی، خودسوزی میدان‌های زغالی، رانش و لغزش زمین، ریزش کوه و حوادث انسان‌ساز جاده‌ای و فرودگاهی اشاره کرد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی یادآور شد: از این تعداد زلزله، خشکسالی، سیل، توفان و سرمازدگی از جمله بلایایی است که خراسان جنوبی بیشترین مواجهه با آنها را دارد.
وی افزود: خراسان جنوبی با گسل‌های فعال از مناطق دارای شدت زلزله‌خیزی در کشور محسوب می‌شود و در سال‌های گذشته شاهد وقوع زلزله‌های مخرب در طبس، فردوس و قاینات بودیم.
طبق آمار بیش از دو سوم مساحت استان از نسبت زلزله‌خیزی بالا و بسیار بالا برخوردار است و مردم این دیار به‌طور میانگین هر ۱۲ سال یک بار شاهد زلزله‌های بالای ۶ ریشتر و خسارت‌های زیان‌بار ناشی از آن بوده‌اند.
همچنین با توجه به کاهش نفوذپذیری خاک بر اثر خشکسالی متوالی، بارندگی‌های رگباری در بازه زمانی کم منجر به جاری شدن سیلاب در این استان می‌شود و خساراتی را در پی دارد.