خراسان شمالی تجربه ای متفاوت در بخش مسکن را طی سال های گذشته سپری کرده است و نابسامانی این بازار و افزایش نرخ اجاره نشینی در استان شرایط را نابسامان کرده است تا جایی که خرید واحد مسکونی به آرزویی دور و حتی دست نیافتنی برای اقشار کم درآمد جامعه تبدیل شده است.
تامین مسکن نیازمندان طی سال های گذشته مورد بی مهری قرار گرفته و به دلیل رهاسازی، اوضاع آن بحرانی شده است چرا که در این استان افزیش قیمت زمین، افزایش قیمت مسکن و حتی اجاره باعث نگرانی و دغدغه شمار زیادی از شهروندان به ویژه دهک های پایین جامعه شده است.
گرچه بر اساس نظر دست اندرکاران این حوزه؛ ۱۸ هزار واحد مسکونی در این خطه کمبود وجود دارد که با احتساب نرخ واحدهای فرسوده و ناپایدار و ازدواج، شرایط حاد و بحرانی نیز خواهد شد ولی با آمدن دولت سیزدهم برنامه ریزی برای ساخت مسکن آغاز و این مهم در اولویت قرار گرفت.
بررسی ها نشان می دهد که ۲۱ درصد مردم این خطه اجاره نشین هستند و در مجموع ۲۶ درصد نیز در مسکن های ناپایدار سکونت دارند که باید تخریب و بازسازی شوند و بیشتر این افراد شامل خانوار های نیازمند به ویژه مددجویان نهاد های حمایتی می شود که برای تامین مسکن نیازمند کمک دولت هستند.
با این حال، دولت سیزدهم از زمان آغاز به کار روی ساماندهی بازار مسکن و حل بحران این بخش تمرکز کرده و در این راستا چند اقدام راهبردی در دستور کار خود قرار داده که از جمله آن می توان به ساخت واحدهای مسکن توسط بخش خصوصی، ساخت مسکن برای دهک های متوسط با حمایت نسبی دولت، ساخت واحدهای مسکونی برای دهک های اول تا سوم با حمایت حداکثری دولت و ساخت واحدهای مسکونی روستایی اشاره کرد.
تا افق ۱۴۰۵ باید در استان خراسان شمالی سالانه دست کم ۱۳ هزار و ۸۰۰ واحد مسکونی شهری ساخته و تحویل شود تا در زمینه مسکن به تعادل برسیم، در طرح نهضت مسکن ملی تلاش می شود تا بخشی از عقب ماندگی در ساخت و ساز مسکن جبران شود و این در حالی است که تعداد زیادی از محرومان در روستا نیز از مسکن غیر مقاوم برخوردار هستند ولی در یکسال گذشته ساخت مسکن محرومان در استان شدت یافت و بسیاری از نهادهای حمایتی زودتر از موعد ساخت مسکن برای نیازمندان زیر پوشش را آغاز کردند که در ذیل این گزارش به برخی از این اقدامات اشاره می شود.
ساخت ۷۰۰ واحد مسکونی برای مددجویان بهزیستی
مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی در این زمینه گفت: ۳۰ میلیارد تومان اعتبار از محل سفر رییس جمهور به بهزیستی این استان اختصاص یافت که در مرحله اول یک میلیارد تومان اعتبار برای ساخت واحدهای مسکونی، مراکز توانبخشی و تسهیلات اشتغالزایی بهزیستی استان جذب شد.
محسن توحیدی مقدم اظهار داشت: بهزیستی استان ساخت ۷۰۰ واحد مسکونی مددجویی را امسال در برنامه دارد که بیشتر اعتبارات جذب شده از محل سفر رییس جمهور در این بخش و مابقی نیز برای تسهیلات طرح های اشتغالزایی هزینه می شود.
وی عنوان کرد: بر اساس بررسی‌های انجام شده حدود چهار هزار مددجوی بهزیستی در شهرها و روستاهای این استان مسکن ندارند که در نوبت دریافت کمک قرار دارند و از مجموع خانوارهای نیازمند زیر پوشش این سازمان حمایتی فاقد مسکن در استان سه هزار خانوار در شهرها و یکهزار خانوار در روستاها سکونت دارند و بیشتر این افراد را بیماران روانی مزمن، زنان سرپرست خانوار، معلولان جسمی و حرکتی و ذهنی، نابینایان، ناشنوایان و بیماران قطع نخاعی را شامل می شوند.
مدیرکل بهزیستی خراسان شمالی افزود: ۱۱۷ هزار و ۴۱ نفر در قالب ۴۲ هزار خانوار که شامل یک هشتم جمعیت استان می شود زیر پوشش این نهاد قرار دارند که نیازمند توجه حمایت های بیشتر در حوزه ها مختلف بویژه مسکن هستند.
وی یادآور شد: پارسال ۸۷۰ مددجوی زیر پوشش این نهاد حمایتی در استان خانه‌دار شدند که در این زمینه بیش از ۴۵ میلیارد تومان اعتبار هزینه شد و این نهاد برای کمک به خانوارهای نیازمند مستاجر به ازای هر خانوار ۲۰ میلیون تومان کمک بلاعوض به آنان پرداخت می کند که پارسال ۳۰۰ خانوار از این تسهیلات بهره مند شدند و ۴۰ خانوار نیز از تسهیلات ودیعه مسکن تا سقف ۵۰ میلیون تومان بهره مند شدند.
توحیدی مقدم در بخش دیگری از سخنانش بر آسان سازی طرح مسکن ملی برای مددجویان بهزیستی تاکید کرد و افزود: تسهیلات ساخت مسکن باید برای اقشار کم درآمد و مددجویان بهزیستی پایین تر از ۱۸ درصد باشد تا آنان از این مزایا بهره مند شوند و همچنین برخی از شرایط دریافت مسکن ملی باید برای مددجویان متفاوت از سایر اقشار باشد به طور مثال شرایط ازدواج برای مددجویان زیر پوشش بهزیستی سخت است که بعضا با سنین بالا نیز مجرد هستند.
ساخت ۲ هزار و ۲۵۰ واحد مسکونی کمیته امداد
مدیرکل کمیته امداد امام خمینی(ره) خراسان شمالی نیز در مورد عملکرد این نهاد در ساخت مسکن محرومان گفت: ساخت ۲ هزار و ۲۵۰ واحد مسکونی برای مددجویان زیر پوشش این نهاد در دولت سیزدهم براساس تفاهم نامه‌های منعقد شده در دستور کار قرار گرفت.
مجید الهی راد افزود: این تعداد مسکن با همکاری بنیاد مستضعفان، سپاه جوادالائمه(ع)، بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و کمیته امداد امام خمینی(ره) خراسان شمالی ساخته می‌شود و بر اساس این تفاهم نامه، سپاه جوادالائمه(ع) متعهد به ساخت یکهزار و ۶۰۰ واحد مسکونی محرومان، بنیاد مستضعفان ۶۰۰ واحد و ۵۰ واحد نیز توسط بنیاد مسکن انقلاب خراسان شمالی احداث می شود.
الهی راد با بیان اینکه این واحدها به طور میانگین بازیر بنای ۶۰ متر مربع احداث می شود گفت: سپاه عملیات ساخت ۸۰۰ واحد مسکونی را آغاز و تا پایان سال به مددجویان کمیته امداد استان تحویل می دهد و ۸۰۰ واحد مسکونی دیگر نیز با اتمام عملیات شناسایی تا سال ۱۴۰۲ به پایان می رسد.
ساخت ۱۰۰ واحد توسط بسیج
مسوول بسیج سازندگی سپاه جوادالائمه(ع) خراسان شمالی نیز در این باره گفت: این نهاد حمایتی ۵۰ واحد مسکونی با اعتبار ۱۱ میلیارد تومان احداث و در هفته بسیج امسال ( ۲۹ آبان تا پنجم آذرماه امسال) به محرومان این استان تحویل داد.
سرهنگ علی دارابی اظهار داشت: این واحدهای مسکونی در تمامی شهرستان های استان با مشارکت بنیاد مسکن و کمیته امداد امام خمینی(ره) ساخته و برای هر واحد ۲۲۰ میلیون تومان اعتبار هزینه شده است.
وی افزود: همچنین ساخت ۵۰ واحد مسکونی باا عتبار ۱۱۰ میلیارد تومان برای محرومان مناطق کمتر برخوردار استان در دست ساخت است که از این تعداد ۲۰ واحد مسکونی بالای ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند و تا پایان امسال به بهره برداری می رسد.
مسوول بسیج سازندگی سپاه جوادالائمه(ع) خراسان شمالی تصریح کرد: تفاهم نامه ساخت ۸۰۰ واحد مسکونی برای محرومان و نیازمندان استان با بنیاد مسکن و کمیته امداد امام خمینی (ره) امضاء شده است که در مدت سه سال باید تحویل داده شود.
ساخت سه هزار واحد بنیاد مسکن
معاون امور بازسازی و مسکن روستایی بنیاد مسکن انقلاب اسلامی خراسان شمالی نیز در مورد عملکرد ساخت مسکن محرومان در حوزه کاری خود گفت: ساخت ۲ هزار و ۹۶۲ واحد مسکونی برای اقشار محروم و ضعیف در روستاهای استان آغاز شده که در قالب تفاهم‌نامه‌های مختلف در دست اجرا است.
علی روحانی اظهار داشت: ساخت یکهزار و ۶۰۰ واحد مسکونی برای قشر محروم در روستاهای استان در قالب تفاهم نامه با کمیته امداد و بسیج سازندگی در دست پیگیری و انجام است و برای اجرای این تعداد واحد مسکونی تسهیلات ویژه طرح مسکن روستایی به متقاضیان پرداخت می شود و کمیته امداد هم به ازای هر واحد مسکونی ۴۰ میلیون تومان تسهیلات بلاعوض پرداخت می کند.
وی عنوان کرد: در تمامی این تفاهم نامه ها قید شده است، در صورتی که متقاضی مسکن روستایی نیاز به زمین داشته باشد بنیاد مسکن باید آن را تامین کند و در این طرح، متقاضیان از دریافت ۷۵ میلیون تومان کمک بلاعوض بهره مند می شوند که ۴۵ میلیون تومان از این رقم به وسیله بنیاد مستضفان پرداخت می شود و کمیته امداد پرداخت ۳۵ میلیون تومان کمک را تعهد کرده است.
روحانی خاطرنشان کرد: در این طرح، مددجویان محروم و متقاضی مسکن به وسیله کمیته امداد اولویت بندی و معرفی می شوند تا از مسکن بهره مند شوند.
خراسان شمالی با جمعیت یک میلیون نفری دارای ۶۰ هزار و ۲۵۵ خانوار با جمعیتی در حدود ۱۱۲ هزار نفر زیر پوشش خدمات حمایتی کمیته امداد امام خمینی (ره) و ۱۱۰ هزار نفر زیر پوشش بهزیستی دارد.
این استان از نظر سرانه درآمد خانوار در رده آخرین استان‌های کشور قرار دارد که نیازمند توجه حمایت های بیشتر در حوزه ها مختلف به ویژه مسکن هستند.
طبق آمار اداره کل راه و شهرسازی خراسان شمالی در مجموع نیاز به مسکن به حدود ۱۸ هزار واحد برای تمامی اقشار در این استان است.