به گزارش ایرنا، حتی تصور اینکه یک بیمار دیالیزی باید سه روز در هفته و هر بار ساعت‌ها بی حرکت زیر دستگاه دیالیز قرار بگیرد تا تمام خون بدن او خارج، تصفیه و سپس وارد بدن شود، سخت و جانکاه است، چه رسد به اینکه این ساعت‌های ملال‌انگیز با مشکلات دیگری نیز همراه باشد.
دیالیز شدن خود به اندازه کافی دردناک و زجرآور هست، حال تصور کنید یک فرد در لحظات طولانی و کشنده انجام دیالیز با خاموشی دستگاه مواجه شود و ساعت‌ها برای تعمیر دستگاه منتظر بماند.
بیماران دیالیزی در استان ایلام علاوه بر رنج بیماری با مشکلات دیگری نیز مواجه هستند که استفاده از دستگاه دیالیز را برای آنها با چالش و مشکل روبرو کرده است.
یکی از اندام‌های حیاتی بدن همه انسان‌ها کلیه است که نقش تصفیه خون را در بدن بر عهده دارد و با وجود کوچکی اندازه، اما بخشی مهم از زندگی را سلامتی کلیه‌ها تامین می کند.
کلیه یا همان اندام لوبیایی شکل با تصفیه مایعات دریافتی، املاح و مواد معدنی مورد نیاز را جذب و مابقی را یا برای دفع به مثانه هدایت یا در قالب رسوبات در درون خود ذخیره‌سازی می‌کند.
با وجود کوچکی اندازه، اما قسمت مهمی از سلامتی ما به کارکرد درست کلیه‌ها بستگی دارد و اختلالاتی نظیر سنگ و شن کلیه، نارسایی، عفونت و از کارافتادگی کلیه‌ها می‌تواند برای هر فردی مخاطره‌آمیز باشد.
هرچند ساختار کلیه‌ها به گونه ای است که اگر فردی یک کلیه را به طور کامل و ۸۰ درصد کلیه دیگرش را از دست بدهد باز هم با ۲۰ درصد می‌تواند به حیات خود ادامه دهد.
اما کسانی که به هر عنوان کلیه‌های خود را از دست می‌دهند و به اصطلاح عامیانه کلیه‌های آنها از کار می‌افتد، در زمره افرادی هستند که شانس بقا برای آنها در صورت عدم پیوند کلیه، تنها از یک طریق میسر است؛ دیالیز.
دستگاه دیالیز و تجهیزات جانبی آن همان کار کلیه‌ها را برای بدن انجام می‌دهند اما بدون شک کیفیت و خروجی کار دستگاه دیالیز با وجود ابعاد بزرگش با عملکرد کلیه طبیعی قابل قیاس نیست.
بیماری که از نعمت سلامت کلیه محروم و عملکرد کلیه‌هایش متوقف می‌شود و تجربه رنج خستگی چندین ساعته دستگاه دیالیز را دارد، بهتر از هرکسی دیگر نعمت سلامتی کلیه‌ها را درک می‌کند.
به طور متوسط هر بیمار بین ۲ تا چهار ساعت بنا به تشخیص پزشک باید در زیر دستگاه دیالیز بماند تا از طریق این دستگاه علاوه بر تصفیه خون، مواد زائدی که کلیه‌ها امکان دفع آنها را ندارد، دفع شود.
برای یک فرد عادی تصورش سخت است که یک بیمار دیالیزی ۲ یا سه روز در هفته مجبور باشد چندین ساعت را ساکن و با کمترین تحرکی، برای ادامه حیات وابسته به دستگاهی باشد که نقش کلیه‌ها را برایش ایفا کند.
مکان و امکانات سخت‌افزاری مورد نیاز بیماران دیالیزی از مهمترین پیش‌شرط‌ها برای خدمات‌گیری مطلوب توسط آنهاست و بیماران دیالیزی باید با خاطری آسوده به یک مرکز استاندارد برای انجام دیالیز مراجعه کنند.
دیالیز خودبخود آنقدر رنج و محنت دارد که دیگر روا نباشد بیمار رنج مضاعفی متحمل شود اما در استان کوچک ایلام در غربی‌ترین نقطه کشور، زحمت و درد دیالیز در مقابل ضعف زیرساخت ها و کمبود امکانات، رنگ باخته است.
شاید مهمترین نکته ساختمان قدیمی مرکز دیالیز است که استانداردهای لازم برای پذیرش بیماران دیالیزی را ندارد اما به عنوان تنها مرکز دیالیز شهرستان ایلام مورد استفاده جمع زیادی از بیماران است.
دستگاه‌های فرسوده و از رده خارج نیز بر حجم مشکلات و نارسایی‌های این مرکز افزوده و پرسنل درمان و بیماران نیازمند دیالیز را با چالش مواجه کرده است.
گله‌مندی بیماران از امکانات ضعیف بخش دیالیز ایلام
یکی از بیماران بخش دیالیز که از ۲ سال و نیم گذشته برای دریافت خدمات درمانی به این مرکز مراجعه می‌کند، گفت: چون این مرکز فاقد دستگاه‌های دیالیز جایگزین است و تمامی دستگاه‌های موجود همزمان زیر بار می‌روند، در صورت اختلال در عملکرد یک دستگاه، بیمار حین انجام دیالیز با مشکلاتی مواجه می‌شود.
علی دلشاد افزود: دستگاه‌های این مرکز به علت قدیمی و فرسوده بودن، گاه در هنگام فعالیت دچار اختلال می‌شوند و سلامت بیمار به مخاطره می‌افتد اما با تلاش تیم فنی و کادر درمان این دستگاه‌ها در حال خدمات رسانی به بیماران هستند.
یکی دیگر از بیماران دیالیزی که بیش از سه سال است به این مرکز مراجعه می‌کند، هم اظهار داشت: دستگاه‌های مرکز دیالیز ایلام با وجود فرسودگی در تمامی ۲۴ ساعت شبانه روز فعالیت دارند با اینکه عمر مفید بیشتر این دستگاه‌ها از مدت‌ها قبل به اتمام رسیده است اما به علت نبود دستگاه‌های جایگزین، همچنان فعال هستند.
محمد سلطانی ادامه داد: در استان‌های دیگر که سابقه انجام دیالیز داشته‌ام، شرایط مراکز دیگر استان‌ها قابل قیاس با ایلام نیست چرا که در مراکز دیالیز استان‌هایی چون فارس، تهران یا اصفهان چندین تخت و دستگاه و حتی اتاق ویژه بیماران مهمان تعبیه شده است در حالیکه در بخش دیالیز ایلام تمامی تخت‌ها برای بیماران دائمی و مهمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وی یادآور شد: نبود روانشناس، پزشک متخصص تغذیه، یکسان و یکنواخت بودن منوی غذا، صبحانه و میان وعده بیماران، نبود لباس یکبار مصرف مخصوص بیمار، نبود اتاق ویژه بیماران مهمان به ویژه در ایام پرتردد اربعین، نبود پتو یا ملحفه استریل یکبار مصرف برای هر بیمار، فضای نامناسب و عدم استرلیزه بودن ساختمان دیالیز و احتمال انتشار بیماری‌های عفونی در بدن بیماران از دیگر مشکلات این بخش است.
یکی دیگر از بیمارانی که از حومه شهر ایلام هر روز به مرکز دیالیز شهر ایلام مراجعه می‌کند، نیز گفت: سه روز در هفته هزینه گزاف رفت و آمد به بخش دیالیز و خرید دارو فشار زیادی را به من و خانواده‌ام وارد می‌کند هرچند بخشی از هزینه‌ها را انجمن حمایت از بیماران کلیوی تقبل کرده است اما بازهم در مقابل خرید دارو و رفت و آمدها این هزینه‌ها جوابگو نیست.
فضای فیزیکی بخش دیالیز ایلام استاندارد نیست
مسوول بخش دیالیز بیمارستان شهید مصطفی خمینی(ره) شهر ایلام در این باره گفت: مرکز تخصصی دیالیز و تالاسمی شهر ایلام توسط یک فرد خیر به نام زنده یاد حاج حسین سعیدتهرانی برای ۱۰ تا ۱۲ تخت در آن زمان با توجه به تعداد کم بیماران ساخته شد، در حالیکه اکنون با ۲۰ تخت فعال در ماه پذیرای ۱۰۶ بیمار است که هر ماه حدود هفت بیمار جدید به این تعداد اضافه می‌شود.
ولی نصیری ادامه داد: فضای کنونی بخش دیالیز ایلام جوابگری تعداد بیماران دائمی مرکز نیست و همواره بیماران دیالیزی مهمان از دیگر شهرستان‌ها یا استان‌ها نیز به این مرکز مراجعه می‌کنند که این حجم از بیماران و دستگاه‌های فرسوده، مرکز را با چالش و مشکل مواجه کرده است.
وی افزود: تمامی تخت‌های این بخش (به استثنای تک تخت ویژه بیماران هپاتیت بی) در هر شیفت کاری با ظرفیت کامل به مدت ۲ تا چهار ساعت بسته به نظر پزشک به بیماران خدمات می‌دهند و بیماران باید تا زمان خالی شدن و شستشوی تخت و نیز تعمیر دستگاه‌ها برای شیفت بعدی منتظر بمانند.
مسوول بخش دیالیز بیمارستان شهید مصطفی خمینی(ره) شهر ایلام اظهار داشت: فضای فیزیکی این بخش فاقد استانداردهای لازم از جمله رختکن استرلیزه بیماران قبل از شروع دیالیز، اتاق بیماران مهمان، اتاق انتظار و انباری است و وسایل و تجهیزات مورد نیاز در راهرو خود بخش دپو شده که این موارد نظافت و استرلیزه کردن فضای بخش را با مشکلات عدیده‌ای مواجه کرده است.
نصیری با بیان اینکه مرکز دیالیز ایلام نیاز به دستگاه‌های جدید دارد، اضافه کرد: بهای هر دستگاه دیالیز بسته به نوع آن متفاوت است اما میانگین قیمت خرید حدود پنج میلیارد ریال است که باید دانشگاه علوم پزشکی به طور متوسط در طول سال یک یا ۲ دستگاه را خریداری و جایگزین این دستگاه‌های قدیمی کند.
وی تاکید کرد: از ۲۰ دستگاه موجود ۱۰ عدد با فرسودگی کامل مواجه است که هر بار با تعمیرات فنی به چرخه خدمات رسانی بازگردانده می‌شود و ۱۰ دستگاه دیگر نیز با وجود پایان یافتن عمر مفید دستگاه، اما بازهم با سرویس فنی، برای بیماران قابل استفاده است.
مسوول بخش دیالیز بیمارستان شهید مصطفی خمینی(ره) ایلام یادآور شد: دستگاه‌های کنونی در سه نوبت کاری صبح، عصر و شب هر بار بین ۲ تا چهار ساعت به بیماران دیالیزی خدمات می‌دهند و حجم بار و کارکرد این دستگاه‌ها به علت تعداد زیاد بیماران و نیز محدودیت تخت‌ها بسیار بالاست و همین امر فرسودگی دستگاه‌ها را تشدید می‌کند و کیفیت عملکرد دستگاه را پایین می‌آورد.
انتقاد امام جمعه ایلام از وضعیت نامساعد بخش دیالیز
وضعیت بغرنج بخش دیالیز ایلام به حدی است که نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه ایلام چندی پیش در بازدید از این مرکز گفت: امکانات درمانی و تجهیزات پزشکی موجود در استان جوابگوی تعداد زیاد بیماران کلیوی نیست.
حجت‌الاسلام والمسلمین اله‌نور کریمی‌تبار اظهار داشت: برخی از بیماران کلیوی به علت نبود یا کمبود تجهیزات و امکانات پزشکی، برای مداوای خود مجبور هستند با پرداخت هزینه‌های گزاف به دیگر استان‌های کشور سفر کنند.
وی ضمن قدردانی از انجمن حمایت از بیماران کلیوی استان افزود: با توجه به تعداد زیاد بیماران، این انجمن به تنهایی قادر به پاسخگویی نیازهای درمانی آنها نیست و ورود خیرین حوزه سلامت به این بخش ضروری است.
امام جمعه ایلام یادآور شد: بسیاری از بیماران کلیوی علاوه بر رنج بیماری جسمی، برای مداوا و تهیه داروی خود با مشکل مالی مواجه هستند و مشکل این گروه از افراد به خاطر بیماری و تنگدستی بیشتر است که باید انجمن و خیرین سلامت به این اقشار توجه مضاعفی داشته باشند.
حجت‌الاسلام کریمی‌تبار تاکید کرد: یکی از مهمترین نیازهای استان ایلام، ایجاد امکانات و تجهیزات پزشکی ویژه بیماران کلیوی در برخی نقاط استان است تا بیماران شهرستان‌ها در نزدیکترین مرکز درمانی به محل سکونت خود مراجعه و خدمات درمانی دریافت کنند.
وی از مسوولان انجمن حمایت از بیماران کلیوی خواست: از ظرفیت خیرین سلامت برای ایجاد مراکز درمانی در شهرستان‌های دیگر و حمایت مالی از بیماران نیازمند بهره‌گیری کنند، چرا که ورود خیرین به این حوزه برای انجمن و بیماران تاثیرگذار خواهد بود.
پرداخت ۳۰ درصد هزینه داروهای بیماران دیالیزی
سرپرست انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی استان ایلام نیز در این خصوص گفت: ۵۰ درصد مجموع بیماران کلیوی ایلام ساکن مرکز استان هستند و دستگاه‌های بخش دیالیز بیمارستان شهید مصطفی(ره) جوابگوی حجم زیاد مراجعان نیست.
دکتر محمدرضا کیخاوندی اظهار داشت: از ۲۷ دستگاه دیالیز موجود در این بیمارستان، ۶ دستگاه به طور کامل از رده خارج و مابقی دستگاه‌ها نیز مستعمل و فرسوده است ، سال ۹۹ مبلغ یک میلیارد ریال برای بهسازی تجهیزات بیمارستان شهید مصطفی هزینه شد.
وی افزود: ۲۰۳ بیمار دیالیزی و ۱۵۶ بیمار پیوند کلیه در ایلام عضو انجمن حمایت از بیماران کلیوی هستند و این بیماران ماهیانه مبلغ ۲۰۰ میلیون ریال از طرف انجمن برای هزینه‌های درمان خود دریافت می‌کنند.
سرپرست انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی استان ایلام ادامه داد: سال گذشته مبلغ پنج میلیارد ریال به بیماران تحت حمایت انجمن در قالب مستمری ماهیانه، کمک هزینه پیوند کلیه، ۳۰ درصد هزینه‌های درمانی بیمار مانند ویزیت، دارو و آزمایش پرداخت شده است.
کیخاوندی تاکید کرد: تمامی هزینه‌های بیماران تحت پوشش این انجمن از محل درآمد درمانگاه خیریه حضرت زهرا (س) وابسته به انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی تامین می‌شود و تمامی خدمات درمانگاه برای بیماران کلیوی عضو انجمن رایگان است.
وی گفت: هدف انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی تلاش برای کاهش بیماران دیالیزی و سوق این افراد به سمت دریافت کلیه مناسب است که انجمن نیز بخشی از کمک هزینه خرید کلیه را تقبل می‌کند.
سرپرست انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی استان ایلام با بیان اینکه شهرستان‌های مختلف استان بجز سیروان و هلیلان دارای بخش دیالیز هستند، یادآور شد: ایجاد بخش دیالیز برای شهرستان محروم هلیلان در دست اقدام و پیگیری است که با تشکیل انجمن خیریه سلامت استان، تلاش برای جذب خیرین دارای تمکن مالی با هدف خدمات‌رسانی درمانی به مناطق محروم بیشتر شده است.
کیخاوندی اظهار داشت: یکی از نقاط ضعف استان ایلام عدم همکاری افراد دارای تمکن مالی در بخش سلامت و انجمن خیریه حمایت از بیماران کلیوی است که باید این ضعف و نقیصه با همکاری دستگاه‌های مرتبط چون استانداری مرتفع شود و انجمن در کنار خیرین نیازمند همکاری بنیادهایی چون برکت و مستضعفان است.
وی به روند رو به افزایش تعداد بیماران کلیوی در استان ایلام اشاره کرد و توضیح داد: بیماری‌های زمینه ای نظیر فشار خون بالا، مصرف زیاد نمک، نارسایی‌های جسمانی، سبک زندگی غلط و بیماری‌های زمینه‌ای وراثتی و ژنتیکی در افزایش جمعیت بیماران کلیوی استان تاثیر بسزایی دارد.
نارسایی کلیه چه کسانی را بیشتر درگیر می‌کند
یکی از بخش‌های بیمارستان تازه تاسیس رازی شهر ایلام به پذیرش بیماران دیالیز اختصاص دارد که در صورت راه‌اندازی، بخشی از فشار مضاعف بر روی مرکز دیالیز بیمارستان شهید مصطفی خمینی(ره) شهر ایلام باتوجه به شمار روزافزون بیماران نیازمند دیالیز برداشته خواهد شد.
اکنون کادر درمان بخش دیالیز بیمارستان شهید مصطفی خمینی(ره) شهر ایلام و بسیاری از بیماران این مرکز چشم انتظار راه‌اندازی و شروع به فعالیت بخش دیالیز بیمارستان ۳۶۰ تختخوابی رازی هستند که زمان مشخصی از سوی مسوولان دانشگاه علوم پزشکی برای آغاز به فعالیت این بخش اعلام نشده است.
شایع‌ترین علایم نارسایی کلیه عبارتند از تهوع و استفراغ، کاهش میزان ادرار، تورم به خصوص در ناحیه مچ پا و دور چشم، طعم نامطبوع در دهان و احساس بویی شبیه به ادرار در بازدم، خستگی مزمن، تنگی نفس، کاهش اشتها، مشاهده خون در ادرار، مشاهده کف در ادرار، ایجاد ضایعات پوستی و کاهش حافظه است.
لازم است افراد به محض مشاهده این علائم به خصوص تغییرات ادرار به پزشک مراجعه کنند چرا که تشخیص انواع بیماری‌های کلیوی به کمک آزمایش خون و ادرار و سونوگرافی انجام می‌شود و در صورت مراجعه زودهنگام به پزشک، بسیاری از بیماری‌های کلیه قابل درمان هستند ولی در صورت بی توجهی به نارسایی منجر می‌شوند.
افراد بالای ۶۰ سال، بیماران دیابتی، افراد با فشار خون بالا، افرادی با پیشینه بیماری‌های قلبی و سکته مغزی، سابقه خانوادگی از بیماری‌های کلیوی، افراد سیگاری، چاق و کم‌تحرک بیشتر از سایرین در معرض نارسایی کلیوی قرار می‌گیرند.