پسری ۱۸ ساله که برای کار به استان‌های همجوار خراسان شمالی مهاجرت کرده بود به دیدن پدر و مادر خود در روستای جمی از توابع شهرستان بجنورد آمد و نیمه شب برای اینکه پدر و مادرش از خواب بیدار نشوند، آرام و در سکوت وارد خانه شد، پدر و مادرش را لحظه ای مشاهده کرد و بدون اینکه چراغی را روشن کند به سمت اتاق رفت.
چندین بار پدر و مادر را صدا کرد اما صدایی از آنها شنیده نشد چرا که به خواب ابدی رفته بودند.
این حکایت تلخ زن و شوهر سالمندی است که در سال گذشته بر اثر مسمومیت گاز منوکسید کربن جان خود را از دست داده بودند.
بی رنگ و بی بو است و در شرایطی کاملا غافلگیر کننده قربانیان را به دام می‌اندازد و به آرامی وارد خون شده و با جایگزین شدن به جای اکسیژن، جان فرد را تا حد مرگ به خطر می‌اندازد و با همین روش جان پیرمرد و پیرزن بجنوردی را گرفت، هر چند که این قاتل خاموش با فرا رسیدن فصل سرما پیدا می شود بر قربانیان خود می افزاید.
با آغاز فصل سرما نگرانی‌هایی در ارتباط با گازگرفتگی و رعایت نکردن نکات ایمنی به وجود می‌آید، در صورتی که با رعایت کردن نکات اصولی بسیار ساده می‌توان از رخ دادن چنین حوادث ناخوشایندی راحت پرهیز کرد.
کارشناسان و پزشکان از مسمومیت با گاز منواکسید کربن به عنوان یکی از مسمومیت‌های خطرناک نام می‌برند که در نتیجه آن فرد بدون این که خود متوجه باشد، خاموش به کام مرگ کشیده می‌شود. به عقیده این کارشناسان و پزشکان، گاز منواکسیدکربن در اتاق های کوچک کارگری، خوابگاه های دانشجویی و اماکنی که هوا در آن در جریان نیست، قربانیان خود را به کام مرگ می کشاند.
مناطق حاشیه ای شهرها و حتی روستا ها بیش از هسته مرکزی شهر عرصه حوادث گازگرفتگی است اما این اتفاق، روستا و شهر و یا مرکز و حاشیه نمی شناسد و هر غفلتی سبب می شود تا اتفاق هولناکی دامن گیر شهروندان شود.
روستاییان خراسان شمالی قربانیان جدید گازگرفتگی
خراسان شمالی در سال های گذشته حتی در ردیف نخستین استان‌های کشور از نظر مرگ بر اثر مسمومیت با منواکسیدکربن، به نسبت جمعیت، بوده و بر این اساس این استان به نوعی جولانگاه قاتل خاموش شده است.
فصل سرما که می‌شود، قاتل خاموش در خانه‌ها، کارگاه‌های ساختمانی و اماکن عمومی خراسان شمالی پرسه می‌زند تا غفلت مردم را دستمایه جولان مرگ‌آور خود قرار دهد.
رییس اورژانس پیش بیمارستانی و مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با بیان اینکه امسال پنج نفر بر اثر استنشاق گاز منوکسیدکربن جان خود را از دست دادند، گفت: این آمار نگران کننده است و باید مردم توصیه های ایمنی را در این زمینه جدی بگیرند.
دکتر تقی دولت آبادی افزود: سال گذشته نیز ۹ نفر از اهالی استان بر اثر مسمومیت ناشی از منواکسید کربن جان خود را از دست دادند و ۱۵ نفر نیز بر اثر انفجار فوت شدند.
وی اظهار داشت: متاسفانه در روستاهایی که به تازگی گاز رسانی شده است اتفاقات ناشی از استشناق منواکسید کربن خفگی بیشتر مشاهده می شود چرا که آنان دارای بخاری های با سوخت نفت سفید و یا هیزمی بوده اند که در کانال خروجی به مرور دوده جمع شده است و این امر باعث می شود تا گازهای سمی از دودکش خارج نشوند.
مدیر حوادث دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با بیان اینکه یکی از علت های شایع گازگرفتگی در این استان، استفاده از وسیله پخت و پز و یا اجاق گاز تک شعله به عنوان وسیله گرمایشی است، افزود: استفاده از این تجهیزات در فضای بسته و بدون تهویه، سبب کمبود اکسیژن و انتشار گاز مرگ آور می شود.
وی ادامه داد: این گاز را که به آن قاتل خاموش هم می‌گویند، ۳۰۰ برابر راحت‌تر از اکسیژن با گلبول‌های قرمز ترکیب می‌شود و سالانه هزاران نفر را به کام مرگ می‌کشاند و مردم روستایی باید آگاه باشند که این گاز از طریق استفاده از پیک نیک در داخل فضاهای بسته، استفاده از بخاری‌های بدون دودکش در فضاهایی که مجهز به سامانه تهویه نیست به راحتی موجب مرگ می شود.
رشد ۶۲ درصدی گاز دار شدن روستاهای خراسان شمالی در سال های اخیر موجب شد تا هم‌اکنون تمامی ساکنان روستاهای دور و نزدیک این استان از گاز شهری برخوردار شوند و نشان انرژی سبز برسینه روستاهای این استان بدرخشد و از آنجایی که روستاییان با نکات ایمنی آن آشنا نیستند بیشتر در معرض خطر گازگرفتگی قرار دارند.
جولان قاتل خاموش همزمان با فصل سرما
همین که هوا به سردی می‌گراید، تمام در و پنجره‌های آپارتمان را با انواع و اقسام ابزار ابتدایی و پیشرفته به اصطلاح کیپِ کیپ می‌کنند. حتی یک دریچه کوچک برای نفس کشیدن خانه و راه ورود و خروج هوای تازه نمی‌گذارند.
از طرفی سهل انگاری در چک کردن بخاری و استاندارد کردن دودکش و بخاری یکی از بزرگترین علل شایع دامن زدن به مرگ خاموش است.
مدیرعامل آتش‌نشانی بجنورد در خصوص نکات ایمنی مهم در مورد نصب وسایل گازسوز در فصل سرما، گفت: حوادث مرتبط با گازگرفتگی با کاهش دما و سرد شدن هوا و استفاده هموطنان از وسایل گرمایشی افزایش می‌یابد، در نتیجه توصیه‌های ایمنی را برای پیشگیری از تبعات این حوادث مرگبار باید جدی گرفت.
محمد حسن صحراگرد افزود: از جمله توصیه های پیشگیرانه برای جلوگیری از گازگرفتگی و مسمومیت با گاز مونوکسید کربن و مرگ خاموش می‌توان به استفاده از سیستم‌های آشکارساز و هشداردهنده نشت گاز مونوکسید کربن (CO-detector) دارای تاییدیه یا نشان استاندارد اشاره کرد.
مدیرعامل آتش‌نشانی بجنورد گفت: اگر شهروندان از وسایل شعله دار نظیر انواع بخاری‌های گازی، نفتی، شومینه، آبگرمکن و پکیج استفاده می‌کنند، هرگز تمام راه‌های ورودی هوا را نبندند و حتماً مسیر مناسبی را برای ورود اکسیژن و هوای تازه به محیط در نظر بگیرند.
وی تصریح کرد: پکیج، مقدار زیادی اکسیژن مصرف می‌کند و در صورت تامین نشدن هوای مورد نیاز، به سرعت محیط را، به ویژه در منازل با متراژ کم، با کاهش اکسیژن مواجه می‌کند، پس ضروری است این وسیله در خارج از منزل و در محیطی مناسب که به فضای آزاد راه دارد، نصب شود.
صحراگرد ادامه داد: شهروندان قبل از نصب بخاری نیز از باز بودن مسیر دودکش‌های داخل دیوار اطمینان حاصل کنند؛ به این منظور می‌توانند از سطح پشت بام یک وزنه کوچک را با ریسمان به داخل دودکش بفرستند که اگر تا انتها پایین آمد، نشان دهنده باز بودن مسیر است، دودکش‌های داخل دیوار از جنس سیمانی بوده و باید تا انتهای ارتفاع ساختمان بالا رفته و از سطح بام نیز ۱۵۰ سانتی‌متر بالا آمده باشد و در انتها کلاهک اچ (H) بر روی آن نصب شده باشد.
مدیرعامل آتش‌نشانی بجنورد با بیان اینکه باید از به کاربردن دودکش‌های مشترک برای ۲ یا چند وسیله و یا تغییر دادن اندازه دهانه خروجی دودکش‌ها خودداری شود، افزود: گاهی مشاهده می‌شود که افراد، دهانه خروجی دودکش های روی دیوار را با ایجاد موانعی کوچک می‌کنند که به اصطلاح هوای گرم کمتری خارج شود که این عمل باعث انباشت گازهای خطرناک داخل دودکش و انتشار آن به داخل محل می‌شود.
وی همچنین به شهروندان توصیه کرد که از قرار دادن انتهای دودکش‌ها در فضای درز انقطاع ساختمان خودداری کنند، زیرا این گاز به سادگی از ترک ها و شکستگی‌های روی دیوار حتی در واحدهای دیگر وارد منزل می‌شود و از قرار دادن انتهای دودکش‌ها در سطل آب نیز خودداری کنند؛ چون این گاز در آب حل نشده و تنها باعث مسدود شدن مسیر خروجی آن شده و گاز از طریقی دیگر خارج و وارد فضای داخلی محیط می‌شود.