به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی، علی دارابی روز چهارشنبه - ٣٠ آذر - در نشست خبری با اهالی رسانه، گفت: سیلاب مرداد ماه خسارت های زیادی به بافت های تاریخی کشور زد. متاسفانه تخریب گسترده ای در بافت تاریخی یزد انجام شد همان روز های اول برای بازدید به یزد رفتم برآوردی بیش از ٢هزار میلیارد تومان برای بازسازی خانه ها و بناهای تاریخی به دولت اعلام شد اما متاسفانه هنوز اعتباری برای بازسازی بافت تاریخی یزد تخصیص نیافته است.
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی اظهار داشت: غیر از مبلغی که هفته اول از اعتبارات وزارتخانه و رقم بسیار بسیار کمی از استان تخصیص داده شد، بودجه دیگری برای مرمت و بازسازی اختصاص نیافته است و این نگرانی بزرگی ایجاد می‌کند. البته قول‌هایی داده شده که اعتبار مورد نظر اختصاص داده شود، اما بودجه‌ای که از سوی وزارت میراث فرهنگی و استان داده شده، در مقابل درخواست ما از دولت، قابل مقایسه نیست.
مکاتبات بین‌المللی برای پرتره مظفرالدین شاه
دارابی درباره موضوع مفقود شدن پرتره مظفرالدین شاه در کاخ گلستان توضیح داد: برای بررسی این موضوع کارگروهی تشکیل شد، طبق گزارش‌ها و مستندات آخرین بار سال ١٣۴٧ این تابلو در کاخ گلستان بوده است. کاخ گلستان دو سه سال پس از انقلاب کاخ گلستان به میراث فرهنگی ملحق شد.
وی توضیح داد: هنوز مشخص نیست این تابلو دقیقا چه زمانی و چگونه از کاخ گلستان و کشور خارج شده است اما ما مکاتبات لازم را با حراجی که در لندن آن را فروخته انجام داده ایم و در حال پیگیری یافتن و استرداد آن هستیم.
دارابی توضیح داد: بعضی از پرونده‌ها زمان می‌برد. درباره این پرتره همان موقع کاخ گلستان نظرش را اعلام کرد و دستگاه‌های بازرسی هم بررسی کردند.کارگروهی تعیین شد چند نوبت صاحب نظران برجسته از نزدیک موضوع را بررسی کردند تا قصوری نشده باشد.
چهار پرونده میراث ملموس در نوبت ثبت جهانی یونسکو
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی گردشگری و صنایع دستی گفت: چهار پرونده جنگلهای دیزمار، ۵۶ کاروانسرا و منظر فرهنگی ماسوله و منظر فرهنگی هگمتانه به عنوان میراث ملموس ایران برای قرار گرفتن در فهرست جهانی سال آینده در یونسکو بررسی می‌شود.
به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی علی دارابی روز چهارشنبه - ٣٠ آذر - در نشست خبری گفت: اکنون با ثبت ٢۶ اثر ملموس در جایگاه نهم جهان و پنجم آسیا قرار داریم، سه پرونده جنگلهای دیزمار، ۵۶ کاروانسرا و ماسوله به عنوان میراث ملموس ایران برای قرار گرفتن در فهرست جهانی سال آینده در یونسکو بررسی می‌شود.
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی اظهار داشت: در میراث ناملموس تا قبل از اجلاس هفدهم در مراکش ١٧ اثر ایران در فهرست جهانی ثبت شده بود که در این دوره با ثبت چهار پرونده تعداد آثار ایران به ٢١ رسید و جایگاه ایران با یک رتبه ارتقا به ششم جهان و چهارم آسیا رسید که «یلدا / شب چله» یکی از این پرونده ها بود که به صورت مشترک با کشور افغانستان به ثبت رسید.
استرداد الواح هخامنشی از آمریکا به ایران/ در دادگاه لندن موفق شدیم
دارابی درباره استرداد الواح هخامنشی از دانشگاه شیکاگو آمریکا به ایران گفت: بخش بزرگی از کار انجام شده بود آثار بسته بندی هم شد که متاسفانه در چند ماه اخیر با توجه مشکلاتی که در کشور ایجاد شد روابط خارجی و بین المللی هم تحت تاثیر قرار گرفت و روند استرداد متوقف شد.
وی با بیان اینکه کارگروهی ویژه جهت استرداد اشیای تاریخی از کشورهای دیگر تشکیل شده است، اظهار داشت: سه پرونده مفتوح دیگر داریم؛ اخیرا در دادگاه لندن موفق شدیم تعدادی از آثار فوق‌العاده نفیس را پس بگیریم خبر آن در هفته‌های آینده اعلام می‌شود؛ هفته قبل از طریق وزارت خارجه اقدامات لازم برای پرداخت حق‌الوکاله وکیل مربوطه انجام شد. از وزارت خارجه هم تشکر می‌کنم که با جدیت و غیرت کمک می‌کند. امیدوارم هر چهار پرونده استرداد اشیاء را به نتیجه برسانیم.
تعهد کردیم سالی ٣۵ موزه راه‌اندازی شود
در دولت سیزدهم تعداد موزه های کل کشور به ٨٠٠ موزه رسید در سال اول دولت ٣۵ موزه راه اندازی شد تعهد کردیم اگر اعتبارات تامین شود تا پایان این دولت سالی ٣۵ تا ۴٠ موزه راه اندازی کنیم البته از مجموع ٨٠٠ موزه حدود ٣٠٠موزه متعلق به وزارت میراث فرهنگی و بقیه متعلق به سایر نهادها و موزه خصوصی هستند.
مخالفت وزارت میراث‌فرهنگی با آبگیری سد چمشیر
دارابی درباره سد چمشیر هم گفت: میراث فرهنگی در دو مرحله وارد مسئله باستان شناسی آن شده و ۳۰ محوطه را برای کاوش در نظر گرفته است و ۱۸ محوطه دیگر هم در سال گذشته شناسایی شد. وزارت میراث فرهنگی درباره سد چمشیر نظر داده چون آنجا آثار زیادی پیدا شده است به خاطر وجود این آثار هم گمانه زنی‌هایی انجام شده است. در این باره مطالعاتی هم داشته ایم.
دارابی درباره سد «چمشیر» با توجه به زیرآب رفتن حدود ۱۲۰ محوطه باستانی و نیمه‌کاره ماندن کاوش‌های نجات‌بخشی و موضع وزارت میراث فرهنگی در این‌باره، اظهار کرد: این موضوع جدیدی نیست. پژوهشگاه میراث فرهنگی از دهه هشتاد کاوش در حوضه آبگیری این سد را آغاز کرده است، سه کاوش هم انجام شده و ۱۸ محوطه دیگر شناسایی شده است. میراث فرهنگی موضع و نظرش را رسماً به دستگاه‌های مسؤول اعلام کرده است و در چمشیر فعال بوده و آثار نفیسی پیدا کرده است.
وی درباره نظر مشخص میراث فرهنگی درباره آبگیری سد چمشیر گفت: پژوهشگاه میراث فرهنگی رسماً اعلام کرده است که آبگیری این سد موجب می‌شود بخش زیادی از آثار باستانی از بین برود. طبیعی است که وزارت میراث فرهنگی و پژوهشگاه نظر مخالف را اعلام کرده‌اند و این کاملا روشن است.
اعتبار ۱۰۰ میلیارد تومان برای ۸۰۰ همکار پایگاه های میراث فرهنگی
دارابی درباره حقوق و قراردادهای نیروهای پایگاه‌های میراث فرهنگی که با نقص قانون استخدام مواجه شده است، توضیح داد: بیش از ۱۵۰ پایگاه میراث ملی و جهانی داریم که نیروهای آن به صورت قرارداد همکاری، کار می‌کردند که در پایان کار باید دنبال کار دیگری می‌رفتند، اما خیلی از آنها با پایگاه‌ها ادامه همکاری دادند. در دولت سیزدهم که به وزارت میراث فرهنگی آمدیم با پدیده‌ای مواجه شدیم؛ وقتی آقای رییس‌جمهوری به تخت جمشید رفتند همکاران ما گفتند پنج ماه حقوق نگرفته‌اند، علت آن این بود که از محل بودجه عمرانی حقوق می‌گرفتند.
وی تصریح کرد: کار بزرگی انجام دادیم، سرفصل حقوق این نیروها که نزدیک به ۸۰۰ نفر می‌شود را به بودجه جاری انتقال دادیم. مصوبه دولت را هم گرفتیم. در عمل باید فهرست آنها را تهیه می‌کردیم که اسامی آنها دارای اختلاف بود. بعضی از اسامی با صورتِ استان همخوانی نداشت. استان بعضی از نیروها را در بخش دیگری به کار گرفته بود، برای همین تا به آمار درستی برسیم زمان برد.
دارابی اضافه کرد: از طرفی، آن نیروها باید با یک شرکت دیگر طرف قرارداد می‌شدند که شرکت توسعه گردشگری طرف قرارداد شد. برای این ۸۰۰ همکار نزدیک به ۱۰۰ میلیارد تومان باید بودجه پیش‌بینی می کردیم که یک ریال آن در ردیف بودجه دولت و وزارت نبود، به ناچار امسال این ۱۰۰ میلیارد تومان را از محل بودجه عمرانی پایگاه‌ها تأمین کردیم، اما مشکلی که پیش آمد این بود این نیروها مقداری دیون داشتند، از طرف دیگر باید افزایش حقوق صورت می‌گرفت که نزدیک به ۵۰ میلیارد تومان بودجه اضافی تحمیل می‌کرد. به هر حال آقای ضرغامی دستور داد از بخش‌های دیگر این بودجه تأمین شود.
معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی گفت: اکنون از تمام استان‌ها اسامی نیروهای پایگاه‌ها را داریم، سوابق کار و تعهدات آنها هم مشخص است. دیروز هم جلسه طولانی برای تطبیق وضعیت صورت گرفت. امیدوارم هفته آینده احکام جدید ابلاغ شود. جای نگرانی وجود ندارد. بخش قابل توجهی از مشکلات مطرح شده به خاطر تأمین منابع و تبدیل وضعیت است.
دارابی این اطمینان را داد که برخلاف گذشته نیروهای پایگاه‌ها مثل بقیه همکاران میراث فرهنگی زیرنظر اداره کل منابع انسانی قرار بگیرند که این اداره موظف است ماهانه حقوق آنها را پرداخت کند و امیدوارم در هفته آینده این مشکل حل شود.
واگذاری میدان مشق طبق زمان بندی انجام می شود
دارابی درباره ه پرونده «میدان مشق» و واگذاری ساختمان‌های محدوده آن از جمله ساختمان وزارت امور خارجه و تعلل در خروج وزارت خارجه از این میدان، گفت: این پرونده سال‌ها معطل مانده بود، اما پس از بازدید آقای رییسی از میدان مشق، واگذاری ساختمان‌ها زمان‌بندی شده و موضوع را پیش می‌بریم. در موضوع میدان مشق، وزارت خارجه توافق را امضا کرده و برنامه این است که سالانه ساختمان‌ها تخلیه شوند و زمان آن را دولت باید اعلام کند که هنوز اعلام نکرده، علت آن این است که مکانی را برای جابه‌جایی باید تعیین کنند؛ درباره تخلیه ساختمان‌های وزارت خارجه ابتدا مخالفت‌هایی بود، اما با مذاکره و گفت‌وگو موافقت شد، وزیر امور خارجه همکاری خوبی داشتند.
سرانجام «عمارت مسعودیه»
دارابی درباره سرانجام «عمارت مسعودیه»، اظهار داشت: دو جلسه برگزار شده که پس از اقامه دعوا تجدیدنظر شد. جلساتی در میراث با طرف قرارداد برگزار شد و درباره زمان و مدت اجاره و نحوه مرمت توافق‌های خوبی صورت گرفته و درحال نهایی شدن است؛ ما در میانه کاری وارد موضوع عمارت مسعودیه شدیم که باید مدیریت می‌کردیم. حالا هم با توافق‌های خوبی برای میراث فرهنگی و همچنین سرمایه‌گذار صورت گرفت. در این دو سه جلسه قرار بر این شد به لحاظ زمان و نحوه بهره‌برداری و موضوع مرمت آنجا، اقداماتی را انجام دهند؛ صندوق احیا هم که آنجا مستقر است پیگیر موضوع است.
نخل و چای ایران را هم ثبت می‌کنیم
دارابی درباره ثبت پرونده «یلدا» در یونسکو که مشترک با افغانستان اتفاق افتاد، اظهار داشت: سفیر کنونی افغانستان در یونسکو از دولت قبل است و ارتباطی به طالبان ندارد. یونسکو معتقد بود افغانستان کاری برای یلدا انجام نداده است، این میان رسانه‌های ایرانی نقش موثری داشتند و با جوامع محلی گفت‌وگو کردند و ما این مستندات را به یونسکو ارایه کردیم.
معاون میراث فرهنگی افزود: با توجه به سهمیه محدود یونسکو برای ثبت، شورایی تشکیل شد تا اولویت‌ها مشخص شود.در پرونده‌های مشترک باید طرف دیگر آمادگی داشته باشد، هیچ مشکلی نیست، ما پرونده‌های چای و نخل را آماده می‌کنیم و با کشورهای دیگر ثبت خواهیم کرد.
وی افزود: گاهی همکاری با کشورهای دیگر ساده‌تر است تا برخی از کشورها که نزدیکتر هستند و ملاحظات سیاسی دارند. طبق قواعد یونسکو تهیه پرونده مشابه منعی ندارد، مثلا نان لواش را ارمنستان ثبت کرده بود، اما بعد ایران و جمهوری آذربایجان هم درخواست ثبت نان لواش را به یونسکو ارائه کردند، مثل پرونده کُشتی پهلوانی که ایران آن را سال ۲۰۱۰ ثبت کرده بود، اما جمهوری آذربایجان امسال ثبت کرد. در اجلاس اخیر چند نوع خرما از سوی کشورها ثبت شده و منعی نبوده است. ما امیدواریم پرونده‌های بیشتری را به عنوان میراث ناملموس ثبت کنیم.
امشب یلدای جهانی را جشن می گیریم
دارابی گفت: شب قبل از ثبت جهانی پرونده یلدا مسابقه فوتبال ایران و آمریکا بود و ما وقتی آن را دیدیم خیلی سخت گذشت فردای آن روز در یک مسابقه جهانی دیگر موفق شده و پرونده شب یلدا به ثبت جهانی رسید.
وی افزود: ما همیشه در ایران جشن یلدا را برگزار می‌کردیم اما این بار یلدا جهانی شده و به نوع دیگری جشن گرفته می‌شود. این سنت نیاکان ماست. قدمت یلدا به قدمت نوروز است و برخلاف بسیاری از جشن‌ها این یگانه جشن شبانه ایرانی هاست.
دارابی بیان کرد: ما این پرونده را با افغانستان به صورت مشترک ثبت کردیم در برنامه یونسکو، سفیر افغانستان از دولت قبل به جلسه یونسکو آمده بود. دولت طالبان چنین برنامه‌هایی را قبول ندارد. یونسکو می‌گفت افغانستان تلاشی برای یلدا نکرده است، اما خبرنگار افغانستان از دانش آموزان فیلم گرفت و ما توانستیم آن را در پرونده لحاظ کنیم.
وی درباره تناقض عملکرد یونسکو در موضوع ثبت عناصر فرهنگی ایران توسط کشورهای دیگر گفت: البته این سوال را باید از وزارت خارجه پرسید. ساحت یونسکو فرهنگی است. همین جمهوری آذربایجان دو هفته قبل در حمایت از ما برای ثبت یلدا و بقیه آثار رأی مثبت داد. در موضوع کارهایی که آذربایجان در رسانه‌هایش انجام می‌دهد این دستگاه‌های دیگر هستند که باید واکنش نشان دهند.
ازبکستان در فکر تصرف ابن سینا
دارابی گفت: چند هفته پیش مطلع شدیم ازبکستان چند جلد کتاب درباره «ابوعلی سینا» به عنوان مشاهیر خود منتشر کرده و در اختیار کشورهای دیگر قرار داده است، که ما به یونسکو اعتراض کردیم. البته هنوز به آن کتاب دسترسی پیدا نکردیم، گزارشی بوده که براساس آن واکنش نشان دادیم.
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی درباره ثبت فرهنگ پهلوانی به نام جمهوری آذربایجان خاطرنشان کرد: لزومی ندارد ما جلوی ثبت این اثر را بگیریم، آن چکشی که در کمیته یونسکو می‌زنند، یعنی ثبت شد. درباره عود یا بربط هم که ما ثبت کردیم، با توجه به گستره این ساز در حوزه کشورهای عربی، آنها هم می‌توانستند معترض شوند، ولی رأی مثبت دادند.
برخی در ثبت دماوند مداخله می کنند و مانع می شوند
معاون میراث فرهنگی درباره ثبت پرونده دماوند و مداخله برخی سازمان ها ونهادها اظهار داشت: یکی از مشکلات برای ثبت چنین پرونده‌هایی مزاحمت و مداخلاتی است که مانع ایجاد می‌کند. یک ماه قبل به دلیل آنکه ثبت منظر فرهنگی همدان و هگمتانه دستور کار ما است به این منطقه سفر کردم، تاکید داشتم مداخلات باید رفع شود، به هر حال ناظران یونسکو در ارزیابی میدانی متوجه این موانع می‌شوند. دماوند هم وضعیت مشابهی دارد، مداخلات زیادی شده است. این موانع دست و پا گیر و زمان‌بر است.
کدام پرونده های میراث ملموس و ناملموس برای ثبت جهانی آماده اند؟
دارابی درباره پرونده‌های در دست برای ثبت گفت: پرونده ۵۶ کاروانسرای تاریخی، جنگلهای دیزمار ومنظر فرهنگی ماسوله و منظر فرهنگی همدان و هگمتانه در دست است. در ثبت میراث ناملموس یک سال در میان نوبت داریم، سال گذشته از سهمیه ملی ایران استفاده شد و امسال از پرونده‌های مشترک استفاده شد.
قائم مقام وزیر میراث فرهنگی توضیح داد: زیارت رضوی و افطاری" را برای سال آینده داریم، در عین حال که پرونده «ساز رباب» و «جشن مهرگان (سده)» تکمیل خواهد شد. سعی می‌کنیم در تهیه این پرونده‌ها سلیقه فردی اعمال نشود.
تدوین سند چشم اندازه۱۰ ساله وزارت میراث در افق ۱۴۱۱
دارابی همچنین از ضبط تاریخ شفاهی بزرگان میراث فرهنگی خبر داد و افزود: در دولت سیزدهم تعداد موزه‌ها به ۸۰۰ موزه رسید و ۳۵ موزه جدید ایجاد شد و این تعهد سالانه در دولت ایجاد شده است. همچنین سند چشم اندازه۱۰ ساله وزارت میراث در افق ۱۴۱۱ تدوین شده است. در عین حال که بخشی از امور تفویض اختیار می‌شود.
با مقصران مرمت گنبد مسجد جامع عباسی اصفهان تعارف نداریم
دارابی درباره تداوم شیوه نادرست و غیر اصولی مرمت‌ها و سرانجام مرمت گنبد مسجد جامع عباسی اصفهان، گفت: این مرمت پرونده ۱۲ ساله داشت و قطعا یونسکو از ما گزارش می‌خواست، بنابراین کارگروهی متشکل از سه نفر از کارشناسان برجسته مرمت تشکیل دادیم. به استان‌های دیگر هم اعلام کردم که کارگروه ویژه بر مرمت‌ها نظارت کند. گزارش هیأت تعیین شده برای مسجد جامع اصفهان نیمه دی ماه در اختیار ما قرار می‌گیرد و حتما اطلاع‌رسانی می‌شود و هر کسی قصور احتمالی کرده باشد تعارف نداریم.
دارابی درباره شورای راهبردی موزه ها بیان کرد: این شورا با هدف استفاده از ظرفیت دستگاه‌های متخلف با عضویت پنج تا هفت شخصیت حقوقی تشکیل شده است و این افراد در امور اجرایی و فنی دخالت ندارند و در احکام آنها وظایفشان مشخص است.
مکاتبه با وزیر کشور درباره گذر خیابان از بافت تاریخی نیشابور
معاون میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی درباره تفویض اختیار به استان‌ها گفت: وقتی کاری را می‌توان در استان پیگیری کنیم، چندماه معطل نگه داریم. درست است که استاندار نماینده عالی در استان است، ولی به معنای مداخله در امور میراث فرهنگی نیست. ما همین حالا در چند طرح با استانداری‌ها اختلاف داریم، مثل خیابان سرداران در ارومیه که ما مخالفت کردیم. البته می پذیرم گاهی وقت‌ها (نظر مقامات استانی) سایه می‌اندازد. ما باید مدیران توانا داشته باشیم. البته برای برخی امور تفویض شده، زمان تعیین کرده‌ایم که اگر مشکلاتی ایجاد کند، آن اختیار را پس می‌گیریم.
وی درباره اقدامات خودجوشی که در بافت تاریخی نیشابور بیان کرد: درباره گذر خیابان از بافت تاریخی نیشابور نامه به وزیر کشور و نامه مدیرکل میراث فرهنگی به استاندار و دستور استاندار به فرماندار نیشابور موجود است و هفته آینده گروهی را برای بازدید میدانی می‌فرستیم، ولی تعجب می کنم در استانی، شهردار یا فرماندار به دستور استاندار بی‌اعتنایی می‌کند.
حوادث اخیر آسیب جدی به گردشگری زد / ایران رامنطقه قرمز اعلام کردند
وی درباره بررسی وضعیت گردشگری و اقدامات انجام شده در برابر ایران‌هراسی گفت: حوادث اخیر بعد از کرونا ضربه مهلکی به گردشگری وارد کرد، خیلی از کشورها ایران را منطقه قرمز اعلام کردند و حتی تا دو روز پیش هشدار بازگشت به اتباع خارجی داده شده است، در این شرایط آسیب جدی به صنعت گردشگری وارد شده است، درحالی که پیش‌بینی ما این بود بعد از کرونا، سونامی سفر داشته باشیم و جلوه‌های آن را هم در نوروز گذشته شاهد بودیم.
دارابی افزود: گزارشی دقیق با عدد و رقم در همکاری با آژانس‌ها و تورگردانان در اختیار دولت قرار گرفته است، اما واقعیت تلخی وجود دارد که این حوادث و رخدادها به وجود آمده است. هرچند باید از دستگاه‌های امنیتی تشکر کنیم که مشکل گردشگرانی که گرفتار شده بودند را برطرف کرد. واقعیت این است حوادث بر کسب و کار گردشگری سایه انداخته است.