به گزارش روز شنبه ایرنا، تصمیم طالبان مبنی بر ممنوعیت تحصیل دختران در تمامی دانشگاههای افغانستان واکنش‌های بین المللی گسترده در نکوهش این اقدام و انتقادات تندی را در سطح جهان بدنبال داشت.
سه روز پیش سر پرست وزارت تحصیلات عالی افغانستان با نشر خبرنامه‌ای از تعلیق آموزش دختران در دانشگاه‌ها خبر داد؛ خبری که واکنش گسترده جامعه جهانی را بدنبال داشت.
مولوی ندامحمد ندیم سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان افغانستان در گفت‌وگویی با تلویزیون ملی، به چهار دلیل مسدود شدن دانشگاه‌ها به روی دختران اشاره کرده است: رفت‌وآمد دختران از راه های دور به دانشگاه ها بدون محرم، یکی از دلایل مسدود شدن دانشگاه‌ها به روی دختران اعلام شده است.
به گفته این مقام طالبان، عدم رعایت حجاب از سوی دانشجویان دختر، ادامه اختلاط میان دانشجویان دختر و پسر در برخی دانشگاه‌ها و حضور دختران در دانشکده‌هایی مثل مهندسی و کشاورزی که به گفته او، «برای عزت و وقار آنها مساعد نیست»، سه دلیل دیگر برای تعلیق آموزش دختران در دانشگاه‌ها است.
این اقدام حکومت طالبان باعث اعتراض شدید زنان و دختران افغان و تظاهرات گروهی از آنان در کابل شد اما نیروهای امنیتی طالبان با حضور در خیابان ها، مانع ادامه این تظاهرات شدند.
یک روز پس از اظهارات سرپرست وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان در باره ممنوعیت دختران دانشجو از دانشگاه‌ها، حتی برخی از عالمان دینی افغانستان هم واکنش نشان دادند و اعلام کردند که این گفته‌ها را پذیرفتنی نمی‌دانند و از حکومت طالبان می‌خواهند تا دانشجویان دختر را از رفتن به دانشگاه‌ها منع نسازد.
جمهوری اسلامی ایران جزو اولین کشورهایی بود که به این اقدام حکومت طالبان واکنش نشان داد. ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت با ابراز تاسف از خبر تعلیق ادامه تحصیل دختران در دانشگاههای افغانستان تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران امیدوار است مسؤلان ذیربط کشور افغانستان سریعا با رفع موانع، زمینه ازسرگیری تحصیلات دانش آموزان و دانشجویان دختر این کشور در تمام مقاطع تحصیلی را فراهم آورند.
کنعانی اظهار داشت: جمهوری اسلامی ایران به عنوان همسایه افغانستان و علاقه‌مند به صلح و ثبات و توسعه در این کشور، از شنیدن خبر وجود موانع برای تحصیلات عالی دانشگاهی دختران و بانوان در افغانستان متأسف شده است.
کنعانی افزود: جمهوری اسلامی ایران امیدوار است مسؤلان ذیربط کشور افغانستان سریعا با رفع موانع، زمینه ازسرگیری تحصیلات دانش آموزان و دانشجویان دختر این کشور در تمام مقاطع تحصیلی را فراهم آورند تا آنان بتوانند ضمن بهره مندی از حق تحصیل علم و دانش، نقش مؤثرتری در توسعه و شکوفائی افغانستان داشته باشند.
وزارت امور خارجه روسیه نیز شب گذشته با انتشار بیانیه ای به بسته شدن درهای دانشگاه‌ها به روی دختران افغان واکنش نشان داد و اعلام کرد مسکو انتظار دارد که مقامات افغانستان وضعیت را با تضمین حقوق تحصیل اصلاح کند.
وزارت امور خارجه روسیه ضمن ابراز نگرانی از منع شدن دختران افغان از رفتن به دانشگاه ، تاکید کرد حق تحصیل یکی از حقوق و آزادی‌های اساسی بشر است و از هیچ کس نباید گرفته شود.
روسیه تاکید کرد: ما انتظار داریم که کابل به زودی اقدامات لازم را برای اصلاح این وضعیت انجام دهد.
هیات ریاست دانشگاه الازهر مصر با ابراز تاسف از مسدود شدن دانشگاه‌ها به روی زنان و دختران در افغانستان، تصمیم طالبان در محروم کردن زنان و دختران از آموزش عالی را خلاف دین اسلام خوانده است.
در بیانیه الازهر آمده است این تصمیم طالبان با شعار از گهواره تا گور دانش بجوی که مربوط به زنان و مردان است مغایرت دارد و دین اسلام با وضع محدودیت‌ها در برابر تحصیل زنان مخالف است.
سازمان همکاری اسلامی نیز مصوبه بستن دانشگاه‌ها به روی دختران و زنان در افغانستان و منع کردن آنها از تحصیلات عالی را رویکردی نگران‌کننده توصیف و به شدت محکوم کرده بود.
«مولود چاووش اوغلو»، وزیر امور خارجه ترکیه نیز ضمن ابراز مخالفت کشورش با مصوبه طالبان مبنی بر ممنوعیت تحصیلات دانشگاهی زنان و دختران در افغانستان، اقدام این گروه را ظالمانه، غیرانسانی و غیراسلامی توصیف و ابراز امیدواری کرد که طالبان از این تصمیم عقب‌نشینی کند.
وزارت امور خارجه عربستان نیز با ابراز تعجب و تاسف از تصمیم دولت موقت افغانستان مبنی بر ممنوع کردن تحصیلات دانشگاهی برای دختران در این کشور، این رویکرد را در منافات با حقوق زنان دانسته و خواستار لغو این مصوبه شده است.
این وزارتخانه، در این اعلامیه، اقدام طالبان حیرت انگیز خوانده شده و تحصیل زنان حق مشروع آنان دانسته است.
ملاله یوسف‌زی، دختر پاکستانی فعال در حوزه حقوق زنان و برنده جایزه صلح نوبل، تصمیم طالبان را نکوهش کرد و نوشت: هیچ توجیه دینی و فرهنگی برای بستن دانشگاه ها به روی دختران وجود ندارد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز نگرانی عمیق خود را از اقدام طالبان به ممنوع کردن آموزش عالی برای زنان و دختران افغانستان ابراز داشته و خواستار تضمین برابری در دسترسی به آموزش در تمامی سطوح در افغانستان شد.
«استفان دوجاریک»، سخنگوی دبیرکل سازمان ملل متحد در بیانیه‌ای گفت: دبیر کل تاکید می‌کند که محرومیت از تحصیل نه تنها آسیب زدن به حقوق برابر زنان و دختران است، بلکه تأثیر مخربی بر آینده افغانستان خواهد داشت.
در میان کشورهای غربی، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، در واکنش به این اقدام حکومت طالبان تهدید کرد که اگر طالبان از تصمیم خود مبنی بر ممنوعیت تحصیلات عالی دختران در افغانستان عقب‌نشینی نکند، بهای گزافی خواهد پرداخت.
بلینکن گفته که طالبان با بستن در دانشگاه‌ها به روی زنان، آنها را به آینده‌ای تاریک، محکوم کرده است.
ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه ایالات متحده نیز پیشتر ممنوعیت رفتن دختران به دانشگاه در افغانستان را محکوم کرده بود و این تصمیم را وحشیانه خوانده بود. وی گفت: این موضع‌گیری غیرقابل قبول، عواقب معناداری را برای طالبان دربرخواهد داشت و آنها را بیش از پیش از جامعه بین المللی و مشروعیتی که به دنبال آن هستند دور خواهد کرد.
وزرای خارجه هفت کشور صنعتی جهان موسوم به «گروه هفت» نیز در بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن اقدامات طالبان و ظالمانه دانستن رفتار آنها با زنان و دختران در افغانستان، خواستار لغو مصوبه ممنوعیت تحصیلات عالی زنان از سوی طالبان شده و تاکید کردند که این‌گونه رویکرد به موجب «اساس‌نامه رم» دیوان کیفری بین‌المللی، که افغانستان آن را امضا کرده، می‌تواند به عنوان جنایت علیه بشریت تلقی شود.
این کشورها تاکید کردند که سیاست طالبان در ممنوعیت تحصیلات عالی زنان و محروم ساختن آنها از زندگی اجتماعی بر نحوه تعامل این کشورها و گروه ۷ تاثیر گذاشته و عواقب جدی به‌دنبال خواهد داشت.
آنالنا بائربوک، وزیر امورخارجه آلمان که کشورش تا پایان سال ریاست گروه هفت را برعهده دارد با انتشار توئیتی به این موضوع واکنش داد: طالبان با تخریب آینده دختران و زنان در افغانستان تصمیم گرفته‌اند تا آینده‌ی کشور خود را نابود کنند، جهان نظاره‌گر است.
ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا نیز با محکومیت تصمیم مقامات طالبان برای ممنوعیت ورود زنان به دانشگاه‌ها آن را یک گام جدی رو به عقب خواند.
او در صفحه توئیتر خود نوشت: «به عنوان پدر دختران، نمی توانم دنیایی را تصور کنم که در آن از تحصیل محروم باشند. زنان افغان چیزهای زیادی برای ارائه دارند. محروم کردن آنها از دسترسی به دانشگاه یک گام رو به عقب جدی است. جهان ناظراست، ما طالبان را با اعمال آنها قضاوت خواهیم کرد.
وزارت خارجه فرانسه نیز در همین روز تصمیم مقامات افغانستان را محکوم کرد و آن را عمیقاً تکان دهنده خواند.
«ان کلر لژاندر»، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در یک نشست مطبوعاتی در واکنش به این تصمیم گفت: این تصمیم به فهرست بی‌شمار نقض‌ها و محدودیت‌های حقوق و آزادی‌های اساسی زنان افغان توسط طالبان می‌افزاید؛ مواردی که هرگز قابل قبول نبوده‌اند.
وی تاکید کرد: فرانسه تعهد همیشگی خود را در راستای حق جهانی آموزش و توجه ویژه‌ی خود را نسبت به دفاع از حقوق دختران، نوجوانان و زنان یادآوری می‌کند.
در ادامه واکنش‌های بین‌المللی، منطقه‌ای و محلی به ممنوعیت تحصیل زنان در افغانستان، بیش از ۷۰ استاد دانشگاههای این کشور طی دو روز گذشته استعفا داده‌اند.
۱۵ استاد دانشگاه روز چهارشنبه و ۴۸ استاد دیگر روز پنج‌شنبه در ولایت‌های مختلف افغانستان استعفا داده و یا دست به تحصن زده و اعلام کردند تا زمانی که دختران به دانشگاه‌ها باز نگردند آنها نیز در مراکز آموزشی تدریس نخواهند کرد.
شماری از دانشجویان پسر دانشگاه پلی‌تکنیک کابل نیز کلاس‌های درسی را تحریم کرده و گفته‌اند تا زمانی که به زنان اجازه تحصیل داده نشود آنها نیز سر کلاس‌های درس حاضر نخواهند شد.
گزارش‌ها حاکی است که دانشجویان پسر چندین کلاس در دانشکده‌های مهندسی، شهرسازی و علوم کامپیوتر در نامه‌ای به ریاست این دانشگاه نوشته‌اند ممنوع کردن دانشگاه برای زنان تبعیض سیستماتیک علیه زنان است.
پیشتر نیز شماری از دانشجویان پسر دانشگاه ننگرهار نیز به نشانه اعتراض صحنه امتحان دانشگاه را ترک کرده بودند.
سه روز پس از بسته شدن دانشگاه‌ها به روی زنان، طالبان محدودیت‌های تازه را علیه استادان و کارکنان زن نیز وضع کرده است.
روزنامه «اطلاعات روز» جمعه ۲ دی، به نقل از منابع خود گزارش داده است که طالبان استادان و کارکنان زن را نیز از حضور در دانشگاه‌ها منع کرده و به آنها گفته‌اند تا اطلاع ثانوی در دانشگاه‌ها حاضر نشوند.
طالبان در ادامه وضع محدودیت‌ها علیه زنان و دختران در تازه‌ترین اقدام خود در کنار دانشگاه‌ها، حضور زنان در آموزشگاه‌ها را نیز ممنوع کرده است.
مقامات طالبان روز سه‌شنبه ۲۱ دسامبر ۲۰۲۲ طی نامه‌ای به تمام دانشگاههای دولتی و خصوصی این کشور اعلام کردند که ازاین پس تحصیل دختران در دانشگاههای کشور افغانستان ممنوع است. براساس این حکم، محافظان مسلح روز چهارشنبه از ورود صدها زن جوان به محوطه دانشگاه در افغانستان جلوگیری کردند.