واقعه ای که شاید به خودی خود هولناک نباشد اما سهل انگاری‌ها و بی توجهی های ما چون هماره آن را تبدیل به چونان واقعه ای دهشتناک تبدیل کرد که فراموشی بر آن خبطی بزرگ است و امروز بیش از هر چیز ارتقا تاب آوری کالبدی در حوزه شهرها و روستاها و نیز تاب آوری اجتماعی یا همان آموزش چگونگی آمادگی در برابر حوادثی از این دست اهمیت دارد.
زلزله ای ۷.۴ ریشتری سال ۶۹ به آنی شهرهای آباد و زیبای رودبار، منجیل، لوشان و ۷۰۰ روستای آباد و سرسبز نگین درخشان ایران گیلان‌زمین را به نابودی کشاند و از آنها فقط تلی خاک و ۴۰ هزار کشته و ۶۰ هزار مجروح و ۵۰۰ هزار بی خانمان برجای گذاشت.
به واقع زلزله بلا نیست بلکه بی توجهی و سهل انگاری های ماست که از آن بلا می سازد. زلزله را به عنوان رخدادی طبیعی شاید هنوز با علم و تکنولوژی نتوان پیش بینی کرد اما رعایت استانداردها و توجه به فرهنگ توسعه ایمنی سازه‌ها و تقویت نظارت ها بر این امر و به عبارتی ارتقا تاب آوری کالبدی می تواند نقش بسزایی در کاهش خسارت ها و تلفات داشته باشد.
این حادثه مدام باید زنگ هشداری برای ما باشد که گیلان چون بسیاری از نقاط این سرزمین بر روی گسل زلزله است و قبل از وقوع حادثه باید چاره جست.
روزگار به انسان ها می آموزد، قبل از آنکه پدیده‌های نابهنجار طبیعت، چهره واقعی خود را نشان دهند و دست ساخته های بشر را ویران سازند، می‌توان با فراهم کردن تمهیداتی آسیب‌ها و خطرات حوادثی از این دست را تاحد زیادی کاهش داد.
۷۵۰ زمین لرزه از سال ۸۵ تاکنون گیلان را لرزانده است
از ۴۳ پدیده طبیعی در دنیا ۳۲ مورد آن در ایران رخ داده و جزو ۱۰ کشور حادثه خیز دنیا هستیم اما در میان همه آنها زلزله خسارت بارترین در کشور ماست چنانکه براساس آمارها، بیشترین تلفات ناشی از زلزله در دنیا را کشور ما به خود اختصاص داده و زلزله رودبار با حدود ۴۰ هزار کشته از بزرگترین زلزله های رخ داده در دنیاست بنابراین توجه به گسل ها و فعالیت آن در استان و اقدامات پیشگیرانه از ضروریات در این مبحث است.
مدیرکل زمین شناسی و اکتشافات معدنی گیلان در همین ارتباط با اشاره به اینکه بخشی از گسل ها در این استان قرار دارد، گفت: براساس اعلام مرکز لرزه نگاری ژئو فیزیک دانشگاه تهران از سال ۸۵ تا کنون؛ ۷۵۰ زمین لرزه گیلان را لرزانده است که از این تعداد ۶۰۰ خرده لرزه با بزرگی یک تا سه ریشتر و ۱۵۰ زمین لرزه به بزرگی سه تا پنج ریشتر بوده است.
مسلم امانی با بیان اینکه یکی از مهمترین گسل ها در رودبار است، افزود: از ۳۰ زلزله رخ داده مرگبار در دنیا پنج مورد آن در ایران اتفاق افتاده که زمین لرزه رودبار یکی از آنها بوده است و این نشان می دهد گیلان یکی از استان های پرخطر است.
وی لرزش زمین و تخریب سازه ها، سونامی، تغییر ویژگی فیزیکی و شیمیایی آب های زیرزمینی و چشمه ها، ایجاد شکاف و زمین لغزش را از جمله پیامدهای زلزله برشمرد و گفت: برای کاهش خسارات ناشی از زلزله، سازمان زمین شناسی برنامه های میان مدت و بلند مدت را در دستور کار دارد.
امانی پیش بینی تاریخی زمین لرزه با بهره گیری از تغییرات فیزیکی و شیمیایی چشمه ها و دستگاهها را از جمله برنامه های میان مدت اداره کل زمین شناسی گیلان عنوان و بیان کرد: سازمان زمین شناسی در حال مطالعه بر روی این دستگاهها برای پیش بینی زمین لرزه از لحاظ مکان و بزرگی است.
وی آموزش را نیز در جهت کاهش تلفات انسانی و خسارت ها موثر دانست و گفت: آموزش افراد برای آمادگی قبل از زلزله و چگونگی رفتار کردن در حین و بعد از زلزله بسیار موثر است؛ ضمن اینکه توجه به حریم های گسل و آیین‌نامه ۲۸۰۰ می تواند در جهت رعایت ایمنی و ساخت و ساز اصولی و صحیح در استحکام سازه ها بسیار موثر باشد.
۵۷ درصد از واحدهای مسکونی روستایی گیلان مقاوم سازی شد
سازه های روستاها هم اگر نوسازی نشده باشند به طور معمول به‌دلیل ساخت و سازهای سنتی که در گذشته بدون نظارت های مهندسی انجام می شده و مستهلک شدن در طول سالیان از کانون های خطر در خسارات در زمان وقوع حوادثی همچون زلزله هستند. مقاوم سازی واحدهای مسکونی یکی از اقداماتی است که در همین راستا انجام می شود.
مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گیلان نیز در همین رابطه به آماری از آنچه که برای مقاوم سازی روستاهای استان انجام شده اشاره و اظهار کرد: تا کنون ۱۷۰ هزار و ۲۶۳ واحد مسکونی در روستاهای استان مقاوم سازی شده که این آمار ۵۷ درصد از مقاوم سازی را در واحدهای مسکونی روستایی استان نشان می دهد.
حامد دائمی با بیان اینکه طبق آمارها، ارقام و مستندات موجود؛ بیشترین خساراتی که در دوره‌های گذشته تاکنون به گیلان وارد شده به‌واسطه وقوع زلزله بوده است، افزود: وجود گسل‌های بسیار و متعدد در مرکز، شرق و غرب این منطقه را به استانی زلزله‌خیز درکشور تبدیل کرده است.
وی تصریح کرد: طبق آخرین سرشماری نفوس و مسکن ۲۹۷ هزار و ۶۹۷ واحد مسکونی در ۲ هزار و ۶۳۱ روستای دارای سکنه در استان وجود دارد که از این تعداد بیش از ۱۷۰ هزار آن مقاوم و از استحکام کامل و لازم برخوردارند.
دائمی با اشاره به اینکه در حال حاضر شاخص مقاوم سازی واحدهای روستایی کشور ۴۹ درصد است، افزود: طرح بهسازی مسکن روستایی از سال ۱۳۸۴ توسط بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، با هدف بهبود کیفیت مسکن و بافت روستایی و ارتقاء سطح ایمنی، بهداشتی، رفاه و آسایش مسکن روستایی آغاز شد که بر همین اساس تاکنون ۱۱۲ هزار و ۲۳۳ فقره تسهیلات به متقاضیان پرداخت شده است.
مدیر کل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی گیلان با اشاره به حادثه خیز بودن گیلان و غیر ممکن بودن جبران برخی از این خسارت ها گفت: جلب توجه عمومی به عواقب و نتایج ناشی از پدیده‌ها و حوادث طبیعی و غیرمترقبه، اقدامات و تمهیدات پیشگیرانه به منظور کاهش خسارات ناشی از آن و توسعه فرهنگ ایمنی در جامعه یکی از ضروریات است.
وی تصریح کرد: آموزش عمومی، حمایت از ابتکارات و فعالیت‌های علمی، نظارت بر ساخت و سازها، ظرفیت سازی نهادی و نیروی انسانی، بکارگیری تجهیزات و ابزارهای لازم، استفاده از فناوری‌های نوین، توسعه سیستم‌های هشدار و پایش و اتخاذ سیاست‌های راهبردی از مواردی است که زمینه را برای نیل به اهداف مورد نظر فراهم می‌آورد.
به گفته امیر مرادی مدیرکل مدیریت بحران استانداری گیلان نیز طبق قانون و بعد از سال ۹۸ تمامی مخاطرات باید بر اساس قانون مدیریت بحران اجرایی و برای آن برنامه‌ریزی شود که با تلاش‌های صورت گرفته ۶ برنامه در راستای برای مقابله بحران برنامه مصوب شده و یک برنامه در حوزه پیشگیرانه در حال تنظیم است.
به گزارش ایرنا، آموزش چگونگی رفتار در زمان بروز زمین لرزه، مقاوم سازی ساختمان ها، بکارگیری مصالح ساختمانی استاندارد و بهره گیری از استادکاران ماهر، نظارت صحیح مراجع ذیربط در امر ساخت و ساز و تامین بموقع اعتبار تسهیلات لازم نقش بسزایی در کاهش صدمات ناشی از زلزله دارد و موارد پیش گفته سرمایه گذاری هایی است که در زمان بروز خسارت، هزینه های مادی و معنوی جبران را به طور چشمگیری کاهش می دهد.