به گزارش خبرنگار سینمایی ایرنا، حبیب ایل‌بیگی نام آشنایی برای مدیریت یک دهه گذشته سینمای ایران است. مدیری که از حوزه هنری و انجمن سینمای جوان تا بنیاد فارابی و سازمان سینمایی حضور داشته و هم‌اکنون نیز یک سال است که به‌عنوان معاونت ارزشیابی و نظارت عالی‌ترین نهاد سینمایی کشور، مشغول به کار است.
یک سال سخت که در ابتدا با چالش رونق سینما پس از دوران سیاه کرونا آغاز شد؛ در ادامه برخی مخالفت‌ها از سوی بدنه سینما با شوراهای ساخت و نمایش و این اواخر نیز ناآرامی‌های اجتماعی سبب شدند تا مهم‌ترین چالش‌های مدیریتی این دوران برای ایل‌بیگی رقم بخورند. مدیری که البته در دوران‌های مختلف حضور خود در کسوت‌های گوناگون، آشنایی بسیاری با این چالش‌ها و البته راهکارهای برون‌رفت از آنها دارد.
به دلیل یک‌ساله شدن مدیریت ایل‌بیگی در معاونت ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی، با این مدیر سینمایی گفت‌وگویی ترتیب داده‌ایم که در ادامه، نظر شما را به مطالعه آن جلب می‌کنیم.
نگرانی عمده‌ای بابت موضوع اکران وجود داشت
واقعا سال سختی بود؛ به دلیل اینکه ما بعد از دو سال کرونایی، تعطیلی سالن‌های سینما و مشکلاتی که در حوزه اشتغال سینما و بحث اقتصادی آن به وجود آمده بود، شروع به کار کردیم که وجود این مشکلات برای راه‌اندازی آن، زحمات زیاد و هماهنگی‌های بسیار فراوانی را می‌طلبید.
ضمن اینکه تجربه ما نشان می‌دهد که همیشه در شروع دوره جدید دولت‌ها، هماهنگی که باید بین جامعه سینمایی، مدیران و سیاست‌گذاران برای رسیدن به یک تفاهم و هماهنگی برقرار باشد، کمتر است که در بسیاری از مواقع می‌تواند با مشکلاتی همراه شود که در همین حوزه، ما این مسائل را داشتیم. نگرانی عمده‌ای که وجود داشت در خصوص راه افتادن اکران و نمایش فیلم بود که در دوره کرونا به‌وجود آمده و همه پیش‌بینی می‌کردند که این مشکل، شاید سال‌ها طول بکشد تا مردم دوباره اعتماد کنند و به سینما بیایند.
خوشبختانه این استقبال در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ و با اتفاقاتی نظیر واکسیناسیون اکثریت مردم و اعتماد آنها به سینما رخ داد. فیلم‌های پرفروشی به روی پرده آمدند و رونق گردش کار سینما اتفاق افتاد. این رخداد به عنوان لوکوموتیوی که سینما را با خودش در حوزه‌های دیگر می‌کشد، باعث شد تا اتفاقات خوبی بیفتد.
طبیعی بود که در روزهای اول کمی دچار اصطکاک شویم
ما در دولت سیزدهم، باید سیاست‌های فرهنگی دولت را اجرا می‌کردیم. دو سال کرونا باعث شده بود که در یک حوزه‌هایی، واقعا اولویت فقط این باشد که سینماگران اشتغال داشته باشند چرا که اعمال برخی سیاست‌ها، آن‌گونه که باید اتفاق می‌افتاد، نبوده و اینها طی ماه‌ها برای ما در شروع کار، چالش‌هایی ایجاد کرد که خوشبختانه اکنون از این موارد عبور کرده‌ایم و آمار و ارقام مجوزها هم نشان می‌دهد که این تعامل دوطرفه شکل گرفته و با گفت‌وگوهایی که بین ما، سینماگران و اعضای شوراها صورت گرفته، تعامل کامل برقرار شده است.
در حوزه سینما، گرفتاری‌هایی وجود دارد. مثلا طی چند ماه اخیر، در بحث اکران، مشکلات تاحدودی وجود داشته که آن هم با تعامل با اعضا، روسا و نمایندگان صنوف سینمایی، سینماداران، پخش‌کنندگان، تهیه کنندگان و صاحبان فیلم‌ها و تعاملی که دارد با صداوسیما و دیگر حوزه‌ها اتفاق می‌افتد، به سمت رونق دوباره پیش رفته است. ضمن اینکه در سازمان سینمایی، در همین چندماهه، برنامه‌های سالانه هم بدون هیچ فوت‌وقتی در حال انجام است. جشنواره فیلم کوتاه و جشنواره سینما حقیقت که چندی پیش پایان یافت، به خوبی برگزار شد و ان‌شاءالله همکاران ما تلاش می‌کنند تا در دهه مبارک فجر هم جشنواره فیلم فجر به شکل خوبی برگزار شود.
طی ماه‌های ابتدایی فعالیت مدیریت سینمایی جدید، یک‌سری سینماگران، اعتراض‌هایی داشتند. همان‌گونه که عرض کردم به‌هرحال در اوایل دولت‌ها، به‌خصوص در زمانی که شما می‌خواهید سیاست‌های فرهنگی را کامل و تمام اجرا کنید، بر رعایت قوانین و مقررات اصرار دارید تا آثار در ادامه کار، با مشکل مواجه نشوند. در آن زمان، این نگرانی از سوی سینماگران وجود داشت. در طول نه ماه گذشته، عملکرد شورای پروانه ساخت به ترتیبی بود که ۹۷ فیلم، مجوز ساخت دریافت کردند.
طیف‌های مختلف با سلیقه‌ها و آثار متنوع در همه گونه‌ها، در بین ۹۷ فیلم هستند و نسل‌های مختلف سینمایی ایران هم توانستند مجوز بگیرند و فیلم‌هایشان را بسازند. بنابراین کاملا طبیعی است در روزهای اول برای اینکه به یک هماهنگی برسیم و مواردی که باید به دلیل قوانین و مقررات، دوباره به برخی سینماگران محترم توجه داده می‌شد، گفته شد. شورای پروانه ساخت طبق قوانین و مقرراتی که باید اعمال و اجرا کند، پیش می‌رود که به همین دلیل، کمی اصطکاک داشتیم که خوشبختانه من می‌توانم اعلام کنم که اکنون شرایط به شکل خوبی دارد پیش می‌رود به‌طوری‌که اکنون در صدور مجوزهای پروانه ساخت، به‌روز هستیم. یعنی ما هر درخواستی که برای ساخت فیلم ارائه می‌شود را در کمتر از سه هفته بررسی می‌کنیم. در بسیاری از موارد، گفت‌وگوهای خوب و سازنده‌ای ایجاد شده و راهنمایی، تعامل و گفت‌وگوهای مثبتی را شاهده بوده‌ایم.
باید فیلم‌های دارای پروانه نمایش از دولت قبل را می‌دیدیم تا...
خوشبختانه شورای پروانه نمایش، بسیار دقیق و منظم و اتفاقا در یک ماه‌هایی، بیش از زمانی که لازم بود، وقت گذاشتند و تمام فیلم‌های متقاضی پروانه نمایش را بازبینی کردند و به ۸۱ فیلم، پروانه نمایش دادند و تعداد فیلم‌های کمی هم در مراحل اخذ مجوز هستند.
وقتی فیلمسازان متوجه می‌شدند که این بازبینی به چه دلیل است و ما چرا داریم بازبینی می‌کنیم، همه تقریبا با این مساله کنار آمدنداحیانا اصلاحاتی دارند و گفت‌وگوهایی با شورا که در مراحل مختلف آماده کردن برای بازبینی دوباره توسط شورا هستند. این کاملا طبیعی است که در هر دوره‌ای، وقتی مسئولی می‌خواهد آثاری را نمایش دهد، باید در جریان آن آثار قرار بگیرد. درست است بسیاری از فیلم‌هایی که نامشان اعلام شده، در همان دوره کرونا، پروانه نمایش اخذ کرده بودند اما باید بپذیریم که آن‌زمان، شرایط خاص و ویژه‌ای بود و ما به عنوان ارزشیابی نظارت و رییس سازمان به عنوان کسی که مسئولیت همه فیلم‌هایی که در دوره او به نمایش عمومی در می‌آید، بر عهده اوست، لازم دانستیم که تمام آثار متقاضی اکران را توسط یک کمیته‌ای که منصوب رییس سازمان بودند را ببینیم و اتفاقا تطبیق دهیم با صورت‌جلسه‌های آنها.
متاسفانه یک سوءتفاهمی ایجاد شده بود که گویا قرار است مجدد پروانه نمایش صادر شود که اصلا چنین موردی وجود نداشت و فقط همین مورد بود و ما به‌هرحال فیلم‌ها را با پروانه نمایش، به صورت‌جلسه تطبیق می‌دادیم که آیا واقعا آنچه که شورا گفته بوده، انجام و اصلاحات اثر انجام شده یا خیر. واقعا در چند مورد، به دلیل اینکه شاید از سوی همکاران ما و شاید از سوی شورا، این حساسیت به شکل دقیقی اجرا و اعمال نشده بود، برخی از آثار، اصلاحاتی که نظر شورا بود را انجام نداده بود و همین‌ها باعث شد که ما اتفاقا این فیلم‌ها را ببینیم تا قدرت پاسخگویی ما در زمان اکران بالا برود که ما هم بدانیم چه اثری دارد اکران می‌شود تا در مقام پاسخگو بتوانیم اشراف داشته باشیم.
فیلمسازان با بازبینی فیلم‌هایشان کنار آمدند
سلایق مختلفی در کشور ما وجود دارد. بسیاری با توجه به سیاست‌های فرهنگی این دولت، تصورشان آن بود که یک شبه، همه چیز باید عوض شود یعنی تعداد زیادی فیلم سینمایی که در زمان قبل از کرونا ساخته شده بودند و پروانه نمایش داشتند و به دلیل کرونا، بسیاری از آنها اکران نشده بود، یک حجم زیادی فیلم پشت صف اکران و پشت صف پروانه نمایش مانده بود. ضمن اینکه در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ که سینما رونق گرفت، همه تقاضای اکران داشتند. بعد همه اصرار داشتند برای اینکه در زمانی که اکران راه افتاد، بیایند و فیلم‌شان را اکران کنند. در اکران نوروز هم ما یک تنش‌هایی داشتیم که همه اینها برمی‌گشت به همین شرایط دوره کرونا. وقتی در یک سال، برای هر هفته، فیلم‌هایی در صف اکران هستند و می‌خواهند سریع پروانه بگیرند و اکران شوند، نوعی ترافیک به وجود می‌آید که این اتفاق در آن مقطع رخ داد.
وقتی فیلمسازان متوجه می‌شدند که این بازبینی به چه دلیل است و ما چرا داریم بازبینی می‌کنیم، همه تقریبا با این مساله کنار آمدند. اکنون تقریبا می‌شود گفت که دیگر آثار قبلی تمام شده و اندک آثاری مانده که یا به اکران رسیده یا ما بازبینی کرده‌ایم. الان دیگر وارد آثار جدیدی می‌شویم که در اوایل این دولت، پروانه ساخت گرفته‌اند که چند نمونه آن پروانه نمایش هم گرفته مانند فیلم مرد بازنده و بخارست که اکران هم شده. این فیلم از آثاری است که در همین دولت، پروانه ساخت گرفته است. مسیر گفت‌وگو باز است و مشکل معمولا از سوءتفاهم‌هایی است که خیلی مواقع دامن زده می‌شود یا پیش‌داوری‌هایی که صورت می‌گیرد. در اوایل دولت، طبیعی است که اتفاق‌هایی از این دست پیش بیاید و پیش‌داوری‌هایی صورت بگیرد که خیلی از آنها به مرور زمان، رفع می‌شود.
مرداد و شهریور امسال، بهترین مرداد و شهریور سینمایی چند سال اخیر بود
پیش از کرونا، تولید در سینمای ایران سالانه بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ فیلم بود اما کرونا همه چیز را تغییر دادپیش از کرونا، تولید در سینمای ایران سالانه بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ فیلم بود اما کرونا همه چیز را تغییر داد. این دو سال کرونایی باعث شده که عده‌ای از بخش خصوصی، با نگرانی وارد تولید شوند. این نگرانی البته هنوز هم وجود دارد چون ما هنوز به آن روال عادی فروش و رونق نرسیده‌ایم. البته ما در ماه‌های مرداد و شهریور امسال، شاید بتوان ادعا کرد که بهترین مرداد و شهریور چند سال گذشته را پشت سر گذاشتیم چون در ماه صفر بودیم و چیدمان درست فیلم‌ها، هماهنگی دقیق شورای صنفی نمایش با سازمان سینمایی و انتخاب‌های درست و دقیق فیلم‌ها در این ۲ ماه نشان داد که به هر حال پتانسیل بسیارخوبی در تمام ماه‌های سال برای فروش و اکران وجود دارد.
اکنون هم چنان‌چه کارشناسی درستی از سوی اعضای شورای صنفی نمایش صورت بگیرد، گفت‌وگوهای خوب و دقیقی با صاحبان فیلم‌ها و پخش کنندگان، می‌توانیم در ماه‌هایی که در سال‌های قبل معمولا از ماه‌های کم‌فروش و کم‌رونق در اکران سینما بودند، برسیم به ماه‌هایی که جزو پرتماشاگرترین ماه‌های سال هستند. امیدوارم که شرایط این روزها هم ان‌شاءالله به سرعت تغییر کند تا دوباره مردم به سینماها بروند. خوشبختانه طی چند هفته گذشته، ما با یک افزایش مخاطب در سینماها مواجه بوده‌ایم که این امر نشان می‌دهد ان‌شاءالله با اکران فیلم‌های جدیدی که با هماهنگی ما در حال آماده‌سازی هستند، برای اکران در سینما، سه‌ماهه آخر سال‌مان بتواند از ماه‌های خوب فروش و اکران سینما باشد.
فیلم‌های جدیدی به سینما می‌آیند
موضوع اکران، شاید مهم‌ترین چالش این روزهای ماست. ما جلسات بسیار زیاد و متعددی را با روسای صنوف، نمایندگان و صاحبان آثار داریم چون فیلم‌ها متعلق به ما نیست و ما مالک فیلم‌ها نیستیم. همچنین با توجه به شرایطی که ما در آن قرار داریم، بخشی از امکان تبلیغات برای فیلم‌های سینمایی در فضای مجازی محدود شده و البته که از برنامه نمایش مردمی فیلم‌ها که با حضور دست‌اندرکاران آثار و مردم برگزار می‌شد نیز بهره‌مند نیستیم. ضمن اینکه شبکه‌های اجتماعی داخلی ما نیز هنوز آن توانایی که بتوانند چنین سرویسی برای تبلیغات فیلم‌ها بدهند را ندارند که امیدوار هستیم این اتفاق بیفتد. در تلویزیون هم جسته‌وگریخته همکاری وجود داشته ولی در این مقطع تلاش و هماهنگی شد و خوشبختانه ریاست سازمان صداوسیما و سازمان سینمایی، تفاهمی منعقد کردند برای فیلم‌هایی که در این روزها داوطلب اکران می‌شوند و امکان تبلیغات مناسبی پیش‌بینی شده که الحمدلله هم‌اکنون تیزرهای فیلم‌ها در تلویزیون خودمان به صورت رایگان و به تعداد مناسب و قابل قبول پخش می‌شود.
می‌ماند راضی کردن صاحبان فیلم‌ها و سرمایه‌گذارانی که به‌هرحال با توجه به شرایط افزایش قیمت‌های تولید فیلم، سرمایه‌گذاری میلیاردی داشته‌اند و نگرانی‌هایی از این بابت دارند که بحث بازگشت سرمایه است. آنها تقاضاهایی دارند که اگر ما فیلم‌هایمان را بیاوریم، باید یک ضمانتی از سوی دولت صورت بگیرد. ما در این مدت، فیلم بخارست را با گفت‌وگوهایی که با صاحبان فیلم داشتیم، به نمایش گذاشتیم که خوشبختانه طی دو، سه هفته گذشته، رشد نسبتا قابل قبولی در حوزه اکران فیلم و فروش گیشه اتفاق افتاده. همین امروز هم جلسه‌ای داشتیم و خوشبختانه توافقاتی صورت گرفت که بتوانیم انشاالله از چهارشنبه به‌زودی، چند فیلم که هماهنگی‌اش صورت گرفته را اکران کنیم. فکر می‌کنم با این اتفاق، ما شاهد رونق دوباره سینما خواهیم بود چون این روزها مردم به سینما می‌روند و این، نکته‌ای است که سینماروها اعلام می‌کنند.