به گزارش خبرنگار ایرنا، رسیدگی و برطرف کردن مشکلات برزمین مانده و تنگناهای مختلف از جمله مهمترین رویکردهای سفرهای استانی رئیس جمهور و دولت سیزدهم به نقاط مختلف و دورافتاده و محروم کشور است و در این بین تزریق اعتبارات مناسب برای تکمیل طرح‌های آبرسانی در استان خشکی مانند بوشهر از جمله ضرورت‌هایی بود که از نگاه دولت پنهان نماند.
استان بوشهر از نظر تقسیم بندی منابع آب در انتهای ۲ حوضه آبریز حله (۵۳ درصد) و مند (۱۷ درصد) قرار دارد و بیشترین آب آشامیدنی این استان از استان‌های مجاور و آب کشاورزی آن نیز از رودخانه‌هایی که تحت تاثیر منابع بالادست است، تامین می‌شود.
میانگین ۲۵۵ میلی متری بارش سالانه استان بوشهر درحالی است که در چهار دهه آماری، آسمان این استان تنها در ۱۰ سال بیش از ۳۰۰ میلی متر باریده و ۳۰ سال نیز بارندگی آن در حد میانگین و یا پائین‌تر از آن به ثبت رسیده است، طوریکه بررسی‌ها نشان می‌دهد در این مدت ۵۰ تا ۶۰ درصد بارندگی‌ها پائین‌تر از میانگین، حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد در حد میانگین و تنها ۲۵ تا ۳۰ درصد بارش‌ها بیش از میانگین بوده است که آن هم در صورتی ترسالی به شمار می‌رود که پراکندگی بارش‌ها مناسب باشد.
با نگاهی خوش‌بینانه ۷۰ درصد سال‌های آبی استان بوشهر در حد و زیر میانگین و کمتر از ۳۰ درصد بالای میانگین هستند؛ نکته‌ای که اقلیم استان بخوبی نشان می‌دهد این است که بیشتر با سال‌های خشک روبرو هستیم و باید در مقابل این واقعیت طبیعی از منابع موجود استفاده بهینه‌تری شود.
در کنار بارش‌های کم سال‌های گذشته دمای استان نیز افزایش یافته به نحوی که آمار و ارقام حاصل از ایستگاه‌های هواشناسی نشان می‌دهد دمای این استان نسبت به بلند مدت (۳۰ سال گذشته) از ۲۴.۵ به ۲۶.۱ معادل ۱.۶ درجه افزایش یافته و در این شرایط دمایی، تبخیر نیز بیشتر می‌شود.
افزایش دما منجر به افزایش میزان تبخیر شده که کاهش آب‌های جاری ناشی از بارندگی‌ها را به دنبال دارد؛ مجموع این شرایط کاهش آب‌های سطحی را در استان بوشهر رقم زده است به نحوی که میانگین بلند مدت حجم آب سطحی این استان از ۲ میلیارد و۵۰۰ میلیون مترمکعب درسال گذشته با ۳۹ درصد کاهش و به یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون مترمکعب رسیده است.
همچنین میزان آب های تجدید شونده استان بوشهر در دراز مدت از ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون مترمکعب به به ۲ میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته است که کاهش آورد رودخانه‌ها وآب‌های تجدید پذیر تاثیربسزایی برمحیط زیست (خشکی تالاب‌ها و رودخانه‌ها)، برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی و ضعیف شدن این سفره‌ها را به دنبال داشته است.
برای گذر از این شرایط شکننده بویژه در استان بوشهر که در انتهای حوضه آبریز قرار دارد و به خلیج فارس می‌ریزد اجرای برخی طرح‌های سازه‌ای ساختی از جمله سدها که موجب افزایش ظرفیت ذخیره سازی رواناب‌ها و سایر طرح‌های آبرسانی به عنوان ضرورتی اجتناب ناپذیربه شمار می‌رود.
رهاورد ششمین سفراستانی رئیس جمهور و هیات دولت سیزدهم به استان بوشهر هشت مصوبه با ۶۸۳میلیارد تومان اعتبار برای کاهش مشکلات و پیامدهای کم آبی و خشکسالی در این استان است که به گفته معاون طرح و توسعه شرکت سهامی آب منطقه‌ای استان بوشهر تاکنون۲۵۹ میلیارد تومان از این اعتبار معادل ۳۸ درصد تخصیص پیدا کرده است و موجب سرعت بخشی در روند اجرای پروژه‌های آبرسانی به این استان شده است.
تکمیل سد مخزنی خائیز با ۷۰ میلیارد تومان
رئیس دولت سیزدهم در ششمین سفر استانی خود به استان بوشهر در بازدید از نخلستان‌های شهرستان اهرَم استان بوشهر در گفت وگوی بی واسطه به کشاورزان قول داد "با همت یکدیگر اجازه نخواهیم داد برای نخلستان‌های این استان مشکلی ایجاد شود".
آیت الله رئیسی در همان سفر تاکید کرد که دولت مبلغ مورد نیاز تکمیل سد خائیز را اختصاص می دهد تا این سد در کمترین زمان به بهره برداری برسد و مشکل تامین آب کشاورزان استان بوشهر و تنگستان تا حدودی برطرف شود.
در همین راستا رهاورد سفر یک روزه رئیس دولت سیزدهم تصویب ۷۰ میلیارد تومان اعتبار بود که به گفته جمشید تویل معاون طرح و توسعه شرکت سهامی آب منطقه ای بوشهر تاکنون ۳۳ میلیارد تومان این اعتبار تخصیص یافته و پروژه ۸۹ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
قرار گرفتن سد مخزنی خائیز در ردیف مصوبه‌های سفر و عزم دولت برای به سرانجام رساندن آن نقطه امیدی تازه برای نخلداران این منطقه برای زنده نگه داشتن کار آبا و اجدادی آنها است.
خشکسالی حدود ۲۰ ساله و خشکیدن شمار زیادی از چشمه ها و افت آبدهی رودخانه های تنگستان باعث از بین رفتن نخیلات و وارد آمدن خسارت زیادی به باغداران شده و تکمیل سد خائیز همواره از مطالبه های مهم مردمان این منطقه به شمار می رود.
عملیات اجرایی سد خاکی با هسته رسی خائیز با حجم مخزن ۱۶ میلیون مترمکعب، آب تنظیمی ۳.۹ میلیون مترمکعب، حجم خاکریزی یک میلیون مترمکعب، طول تاج ۶۱۰ متر، ارتفاغ ۳۶ متر و با ۱۷۰ میلیارد تومان اعتبار در خرداد سال ۹۷ در ۱۰ کیلومتری جنوب شهر اهرم با هدف تامین آب بخش کشاورزی (نخیلات)، حقابه‌های زیست محیطی رودخانه خائیز، بهبود اقتصاد کشاورزان، کنترل سیلاب در شهرستان تنگستان، آبیاری ۶۸۱ هکتار از نخیلات زیر پوشش شبکه آبیاری اهرم، کاهش اتکا به آب‌های زیر زمینی، افزایش راندمان آبیاری و کیفیت محصولات کشاورزی، اشتغال و تثبیت جمعیت آغاز شد.
همچنین رئیس دولت سیزدهم ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار نیز برای اجرای خط لوله سد خائیز مصوب کرد که در حال صدور مجوز ماده ۲۳ است که به گفته معاون طرح و توسعه شرکت سهامی آب منطقه ای بوشهر عملیات اجرایی آن بزودی آغاز می‌شود.
آنطور که جمشید تویل می‌گوید: کانال‌های آبیاری ۱۵۰ ساله شهر اهرم، یکی از عوامل آبادانی این شهر هستند اما در دهه‌های اخیر و با توسعه شهر در مناطق اطراف و حاشیه‌ای، این کانال‌های روباز منجر به بروز خسارت‌های جانی و مالی برای شهروندان و انباشت زباله و مشکلات زیست محیطی شده اند.
به گفته او حالا باتوجه به تصویب ۱۵۰ میلیارد تومان اعتبار سفر رئیس جمهور ضمن اینکه تمام کانال‌ها جمع آوری و آب با لوله به مزارع می‌رود از هدر رفت آب نیز جلوگیری می‌شود.
جمشید تویل ادامه می‌دهد: طول کانال‌های آبیاری شهر اهرم حدود ۶هزار متر است که تاکنون یکهزار و ۷۰۰ متر از این کانال‌ها کار شده و چهار هزار و ۳۰۰ متر آن باید تبدیل به لوله شوند و به این صورت شبکه آبیاری اهرم از حالت رو باز به لوله تبدیل و آب با لوله به مزارع منتقل می شود.
بیشتر بخوانید
سد خائیز، روزنه امید رونق دوباره شغل پدری نخلداران تنگستان
اجرایی شدن سد باهوش نقطه امیدی برای نخلداران بوشهری
امروز نخیلات اهرم که وسعت آنها به حدود سه هزار هکتار می‌رسد به دلیل خشکسالی های پی در پی، کاهش کیفیت آب‌های در دسترس و خشک شدن چاه‌ها از "آسیب پذیرترین نخیلات استان بوشهر" به شمار می‌روند.
یکی دیگر از وعده‌های رئیس دولت سیزدهم در دیدار بی تکلف با نخلداران تنگستان که درختان آنها براثر خشکسالی و کاهش آورد رودخانه‌ها در خطر خشک شدن قرار دارند به سرانجام رساندن مطالعات و آغاز آعملیات اجرایی سد باهوش بود تا این سد در کنار سد خائیز راهی برای احیای دوباره نخلستان‌های این منطقه که شیرینی خرمای کبکاب آن شهره عام و خاص است، باشد.
رئیس جمهور در جمع نخلداران تنگستانی با اشاره به ضرورت اختصاص اعتبارات لازم برای احداث سد «باهوش» در بودجه سال ۱۴۰۱ به این نکته اشاره داشت که احداث این سد برای رفع مشکلات کشاورزی استان ضروری است و باید با تامین منابع آن، هر چه سریع‌تر به بهره‌برداری برسد.
در همین ارتباط ۸۰ میلیارد تومان اعتبار از محل اعتبارات قانون بودجه سال ۱۴۰۱ برای انجام مطالعات این سد مصوب شد و با پی‌گیری‌های انجام شده سد باهوش به عنوان یکی از اولویت‌های شهرستان تنگستان مطرح و مسئولان استان و شهرستان زمینه اجرای این سد را فراهم کردند و عملیات اجرایی آن که از آرزوهای دیرینه و از مطالبه‌های بحق نخلداران این شهرستان بود در هفته دولت امسال آغاز شد.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای بوشهر سد باهوش تنگستان از نوع بتنی غلتکی به طول۳۷ متر و در حوضه آبریزی به مساحت ۶۲۸ کیلومتر مربع با حجم مخزن ۱۸.۵ میلیون مترمکعب وآب تنظیمی هشت میلیون بر مترمکعب روی رودخانه باهوش احداث می‌شود و براساس برنامه ریزی انجام شده این سد قرار است در مدت ۳۶ ماه و با ۳۵۰ میلیارد تومان اعتبار از محل اعتبارات ملی احداث شود.
علی محمدی کنترل سیلاب‌های مخرب و کاهش خسارت‌های ناشی از آن، تامین آب مطمئن برای آبیاری نخلستان‌ها، تامین بخشی از حقابه نخیلات شبکه آبیاری اهرم، کاهش فشار بر سفره‌های آب زیرزمینی منطقه و تثبیت مشاغل حوزه کشاورزی را از جمله هدف‌های اجرای این سد عنوان می کند.
او ادامه می‌دهد با اجرای سد باهوش ۳۲۴ هکتار نخیلات و ۲۱۷ هکتار زمین‌های زراعی گندم در طرح بهبود زیر کشت می‌رود.
تلفیق آب سد خائیز و باهوش و بخشی از آب زیر زمینی باعث می شود نیاز آبی نخلستان های شبکه اهرم که یکهزار و ۳۰۰ هکتار است تامین و به تعبیری تشنگی نخیلات اهرم برطرف شود.
بیشتر بخوانید:
ساخت سد باهوش تنگستان آغاز شد/ امیدواری کشاورزان، نجات نخلستان ها
سد دالکی اولویت دولت سیزدهم
عملیات اجرایی سد مخزنی دالکی به عنوان بزرگترین پروژه آب استان بوشهر با هدف تامین آب مورد نیاز ۱۲هزار و ۷۵۰ هکتار از نخلستان‌های موجود در مناطق دالکی، دهقاید، وحدتیه و بخش سعدآباد دشتستان و بخشی از حقابه رودخانه حله از سال ۹۳ آغاز شده و عزم دولت سیزدهم برای سرعت بخشی در روند اجرای این پروژه حیاتی برای نخیلات و کشاورزی این منطقه جزم است.
به گفته مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه ای استان بوشهر با اجرای سد دالکی ضمن حفظ منابع آبی موجب ذخیره سازی روان آب‌های فصلی و کاهش خسارت سیلاب‌های مخرب می‌شود و با توجه به خشکسالی‌های پی در پی، کمبود منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی و هدر رفت آب‌های بالا دست برای سیراب شدن بیش از ۲ میلیون اصله نخل و سه هزار هکتار زمین زراعی همواره از مهمترین خواسته‌های چهار هزار کشاورز دشتستانی است که مطالعه آن از سال ۸۸ آغاز و در سال ۹۳ دارای ردیف پیوست قانون بودجه سالانه کشور شد و در زمان حاضر ۴۲ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و فرازبند آن تکمیل شده است.
به اعتقاد علی محمدی تکمیل روند احداث سد دالکی حتی از راه آهن نیز مهم‌تر است چون در صورت نبود راه آهن شاید بتوان از راه‌های دیگر مسیر توسعه را پیش برد اما نبود آب به طور یقین استان بوشهر را با مشکلات متعددی روبرو می‌کند.
اومعتقد است احداث سد دالکی با توجه به تاثیر آن در سیراب کردن نخیلات و رونق کشاورزی نقشی مهم در تثبیت اشتغال و رفاه اجتماعی استان بویژه در شهرستان دشتستان که برپایه کشاورزی اداره می‌شود، دارد.
به گفته محمدی سد دالکی با ظرفیت مخزن ۲۷۰ میلیون مترمکعب و حجم قابل برنامه‌ریزی ۴۳۵ میلیون مترمکعب در سال واقع در منطقه دالکی از توابع شهرستان دشتستان استان بوشهر و روی رودخانه دالکی احداث می‌شود، این سد از نوع خاکی و به ارتفاع ۱۲۰متر است که در فاز اول این پروژه احداث فرازبند (به ارتفاع ۶۰ متر، کانال هدایت آب به ورودی تونل‌ها و سامانه خروجی)، تونل‌های انحراف آب به طول های ۷۳۸ و ۸۴۰ متر (به همراه شفت آبگیر و دهانه های ورودی و خروجی با پوشش بتنی) و پل بزرگ بتنی به طول ۱۲۶ متر با ۶دهانه ۲۱ متری با عرض ۸ متر تکمیل شده است و اکنون در مرحله ساخت بدنه اصلی سد قرار دارد.
او کل اعتبار تعریف شده برای پروژه سد دالکی را یکهزار و ۶۰۰ میلیارد تومان عنوان کرد.
آنطوری که معاون طرح و توسعه شرکت سهامی آب منطقه ای بوشهر عنوان می‌کند در سفر دولت سیزدهم برای تکمیل سد مخزنی دالکی ۳۶۰ میلیارد تومان اعتبار از محل مجوز ماده ۵۶ مصوب شد که تاکنون از این محل ۱۷۰ میلیارد تومان در حال نهایی شدن است.
او ادامه می‌دهد: با تخصیص این اعتبار طی ۲ سال باید پروژه سد دالکی با تکمیل فرازبند و رساندن بدنه به حجمی که در سیلاب‌های بزرگ مقاومت لازم داشته باشد به ایمنی لازم برسد.
به گفته جمشید تویل همچنین از محل اعتبارات سفر به استان بوشهر ۴۰ میلیارد تومان نیز برای تکمیل ساختمان شبکه آبیاری و زهکشی دالکی و کُلُل مصوب شد که تاکنون ۲۰ میلیارد تومان از این اعتبارات پرداخت شده است.
تکمیل بند ذخیره سد اخند مهمترین اولویت آب منطقه ای بوشهر
تکمیل بند ذخیره سد اخند از دیگر مصوبه های سفر هیات دولت به استان بوشهر است که برای اجرای این پروژه ۲۸ میلیارد تومان اعتبار مصوب شده و تاکنون از این مبلغ ۱۶ میلیارد تومان تخصیص و پروژه با ۸۷ درصد پیشرفت فیزیکی در دست اجرا است.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان بوشهر عملیات اجرایی سد اخند در شهرستان عسلویه با هدف کنترل سیلاب‌های فصلی و تبدیل تهدید خطر به فرصت و استفاده از حدود ۲ میلیون متر مکعب جریان آب برای مصارف آشامیدنی، کشاورزی و تغذیه آبخوان پایین دست در سال ۹۷ با ارتفاع ۳۲ متر، طول تاج ۱۱۳ متر و حجم مخزن ۱.۹ متر مکعب از نوع بتنی آغاز و آماده آبگیری است.
او ادامه می‌دهد: حوضه آبریز اخند با ۴۵ کیلومتر مربع مساحت، سالانه بیش از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار متر مکعب روان آب تولید می‌کند و هر سال شاهد وقوع سیلاب‌های مخرب و بروز خسارت به مناطق مسکونی، تاسیسات زیربنایی، زمین‌ها و املاک مجاور آن می‌شود.
بهره برداری از ایستگاه پمپاژ حاج مهدی
با توجه به خشکسالی‌های مستمر و تغییرات اقلیمی که منجر به تغییر رژیم بارندگی شده است، سیاست گذاری صنعت آب بوشهر تامین و مدیریت مصرف توأمان آب است به همین منظور پروژه‌های متعددی در راستای کنترل روان آب‌ها، ذخیره سازی آن و توزیع عادلانه با بیشترین بهره‌وری در استان بوشهر در حال انجام است.
تامین پایدار و توزیع عادلانه و مدیریت مصرف، راهبرد عملیاتی صنعت آب استان بوشهر در مواجهه با تغییر اقلیم و خشکسالی است.
از جمله این پروژه‌ها ایستگاه‌های پمپاژ حاج مهدی ۱ و ۲ برای آبیاری ۲ هزار و ۴۰۰ هکتار از اراضی نخلستان‌های شهرستان دشتستان با هدف بهبود روش‌های آبیاری است که با سرمایه گذاری ۶۸ میلیارد تومان از سال ۱۳۹۰ آغاز شده بود و بعد از ۱۲ سال در هفته دولت امسال با همت دولت سیزدهم و با ۶۸ میلیارد تومان اعتبار مورد بهره برداری قرار گرفت.
بنا به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای بوشهر آبگیر این طرح بر رودخانه شاپور قرار دارد که آب مورد نیاز این ایستگاه از طریق ایستگاه پمپاژ نخلستان و از طریق یک خط لوله ۳.۳ کیلومتری تامین می‌شود.
به اعتقاد محمدی بخش اصلی و قلب تپنده این پروژه، ایستگاه پمپاژ حاج‌مهدی است که به وسیله چهار پمپ و یک خط لوله به طول ۵.۴ کیلومتر، آب مورد نیاز سیستم تحت فشار نخیلات پایین دست را تامین می‌کند.
همچنین در سفر هیات دولت به استان بوشهر تکمیل روند اجرای سد باغان که از جمله سدهای کشور است که از محل فاینانس خارجی در دست اجرا است و امروز ۸۵ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، مورد تاکید قرار گرفت.