مجتبی خیام نکویی روز یکشنبه در همایش رونمایی از سند الگوی کشت خراسان رضوی در مشهد افزود:در اجرای سند الگوی کشت ۲ وزنه اصلی داریم که نخستین آن تحقق انقلاب بهره وری است به این معنا که میزان تولید در واحد سطح به رقم قابل قبولی که در حقیقت همان ظرفیت تولیدی ماست برسد.
وی با بیان این که در سال ۵۶ میانگین برداشت گندم آبی در کشور هزار و ۶۰۰ کیلوگرم بوده است ادامه داد: هم اکنون میانگین برداشت گندم آبی در کشور چهار تن و ۳۰۰ کیلوگرم است اما در عین حال طی سال گذشته در استان البزر ۱۴.۷ تن در هکتار میانگین برداشت گندم آبی تجربه شده است.
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: افزایش میانگین تولید با دانش و فناوری محقق می شود که در کشور ما فراهم است و باید از آن بهره برد تا انقلاب بهره وری به خوبی محقق شود.
خیام نکویی افزود: اگر برداشت گندم آبی را در کشور یک تن در هر هکتار افزایش دهیم ایران صادرکننده گندم می شود همچنین در برداشت گندم دیم هم اکنون میانگین برداشت ما یک تن است حال آن که در برخی نقاط کشور تا سه تن هم برداشت شده است و با اجرای برنامه آموزشی سند الگوی کشت، انتظار تحقق انقلاب بهره وری در کشاورزی را داریم.
وی اظهار کرد: از مهمترین مولفه های الگوی کشت که نیاز به پول ندارد بلکه نیاز به دانش دارد همین انقلاب بهره‌وری است که باید در کل کشور در این زمینه بکوشیم.
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: با انقلاب بهره وری در کشاورزی ۶ میلیون تن تولید محصول در خراسان رضوی به ۷.۲ میلیون تن افزایش می‌یابد و در کنار انقلاب بهره وری، کشت برخی گیاهان علوفه ای کم آب بر که یک سوم سایر انواع مشابه خود آب بری دارند باید جایگزین شوند.
خیام نکویی با اشاره به این که از مجموع ۱۲۵ میلیون تن محصولات کشاورزی در کشور حدود ۳۰ درصد تبدیل به ضایعات می‌شود افزود: این میزان ضایعات برای کشوری مسلمان مانند ایران به هیچ وجه قابل قبول نیست.
وی الگوی مصرف در کشور را دارای مشکلات فراوان دانست و ادامه داد: به عنوان نمونه درحالی است که میانگین مصرف روغن در اروپا ۱۱ کیلوگرم است میانگین مصرف روغن در کشور ۲۲ تا ۲۴ کیلوگرم است بنابراین سالانه ۲ میلیون تن مصرف روغن داریم که بیش از ۹۰ درصد آن واردات است.
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: سالانه ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار ارز از کشور را برای خرید روغن هزینه می‌شود و علت آن هم این است که ذائقه مردم به سمت غذاهای فست فود و سرخ کردنی گرایش پیدا است.
خیام نکویی با بیان این که با اجرای درست سند الگوی کشت در کشور ،سالانه ۲.۲ میلیون دلار صرفه جویی می شود افزود: با اجرای کامل این سند پیش بینی می شود ۱۴۱ میلیون تن تولید کشاورزی در حوزه زراعت و باغبانی در کشور رقم بخورد.
وی اضافه کرد: الگوی کشت برای ۱۳۳ محصول طراحی شده است اما باید توجه داشت ۱۵ محصول از این تعداد ۸۸ درصد سطح زیر کشت محصول در کشور را به خود اختصاص داده است.
رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با تاکید بر این که انتظار داریم با دقیق شدن آمار تولید بخش کشاورزی، استانداران در موضوع اصلاح الگوی مصرف هم برنامه ریزی کنند افزود: پیش بینی شده با اجرای سند الگوی کشت سالانه سه میلیارد مترمکعب آب صرفه جویی شود که منوط به استفاده از دانش و فناوری است.
دولت سیزدهم سند الگوی کشت محصولات کشاورزی در سال زراعی ۱۴۰۱- ۱۴۰۲ را مهر امسال ابلاغ کرد تا ۲ هدف عمده افزایش بهره وری و کاهش استفاده از آب را تحقق ببخشد.
الگوی کشت به معنای تعیین یک نظام کشاورزی با مزیت اقتصادی پایدار مبتنی بر سیاست‌های کلان کشور، دانش بومی کشاورزان، بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های منطقه‌ای و حفظ محیط زیست تعریف شده و یکی از موارد مورد توجه برای حفظ محیط زیست در این خصوص استفاده درست از منابع آبی است به طوری که با استفاده از ابزار و روش‌های نوین بتوان، آب کمتری مصرف کرد و بازدهی بیشتری از زمین داشت.
بنا بر هدف‌گذاری وزارت جهاد کشاورزی در سند الگوی کشت کاهش ۶ درصدی مصرف آب معادل سه میلیارد متر مکعب، افزایش ۱۸ درصدی بهره‌وری آب، افزایش ۱۱ درصدی تولید، صرفه‌جویی ۲.۲ میلیارد دلاری ارزی، افزایش ۴.۵ میلیون تنی تولیدات دیمزارها و افزایش ۱۵۸ درصدی تولید دانه‌های روغنی هدف‌گذاری شده است.
برای ترغیب کشاورزان به پیروی از این الگو نیز سیاست‌های تشویقی قابل توجهی از جمله بخشودگی ۵۰ درصدی آب‌بها به‌ازای افزایش بهره‌وری لحاظ شده است که البته تحقق درست و اصولی این سیاست به نصب و افزایش کنتورهای هوشمند بر چاه‌های کشاورزی بستگی دارد.
حدود یک میلیون هکتار از اراضی زراعی و آبی خراسان رضوی کشت می‌شود که از این رقم ۷۲ درصد کشت آبی و ۲۸ درصد کشت دیم است. همچنین سطح زیر کشت محصولات زراعی، آبی و دیم ۶۳۰ هزار هکتار و سطح کشت محصولات باقی آبی و دیم ۶۷۰ هزار هکتار است.