به گزارش گروه جامعه، حضور و فعالیت انسان بر روی سیاره زمین، چنان تغییرات گسترده‌ای را برای این کره خاکی به همراه داشته که به مرور موجب به هم خوردن تعادل طبیعت شده و این وضعیت در برخی موارد کار را به جایی رسانده که موجب بروز بحران‌های محیط‌زیستی شده به طوری که حیات انسان را تحت تاثیر قرار داده است، در واقع به گونه ای نتیجه عملکرد بشر در قبال طبیعت و محیط زیست به خودش برگشته است، خشکسالی، سیل، آتش سوزی جنگل ها، آلودگی هوا، هجوم آفات، از بین رفتن تالاب ها و رودخانه ها و بروز پدیده گرد و غبار برخی از نتایج این به هم خوردن چرخه طبیعت است که گریبانگیر انسان ها شده است.
این تازه آغاز مشکلاتی بود که انسان برای محیط زیست رقم زد و طبیعت رنجور و از رمق افتاده باید بار این فشار را بر دوش می کشید، اما توان خودپالایی طبیعت هم حدی دارد و بالاخره روزی تمام می شود همانطور که امروزه این تحمل به پایان رسیده و با کوچکترین تلنگر تمام تار و پود طبیعت از هم می گسلد و البته عواقبش دامن انسان ها را در قالب سیل و آلودگی هوا می گیرد، از آنجا که امروزه هم جامعه شهری و هم روستایی جوامعی مصرفی شده اند از این رو به واسطه توسعه ناپایدار و مصرف نادرست از منابع زیستی، موجب تخریب و نابودی محیط زیست شده اند که در این میان آلودگی هوا یکی از محسوس ترین عوارضی است که در راستای افزایش منابع آلاینده و کاهش توان طبیعت بشر را با مشکلات زیادی مواجه کرده از این رو در این گذر نقش آموزش بر جوامع با هدف حفظ محیطزیست از اهمیت زیادی برخوردار است.
بر این اساس در هفته هوای پاک که امسال با شعار تحقق هوای پاک، حقوق عامه، اراده ملی از ۲۴ تا ۲۹ دی تعیین شده، روز پنج شنبه ۲۹ دی به عنوان هوای پاک؛ مشارکت مردمی و مسوولیت اجتماعی نامگذاری شده است که نشان از اهمیت آموزش و مشارکت مردم در حفظ محیط زیست دارد.
معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست در این باره به خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: ماهیت پیچیده، چند وجهی و دامنه تاثیرات وسیع در جوامع امروزی، محیط زیست را به یک امر اجتماعی تبدیل کرده است که مدیریت آن به مشارکت گسترده و همه جانبه تمامی گروه های اجتماعی نیاز دارد، در این میان چالش آلودگی هوا ضمن اینکه از عوامل اقتصادی و صنعتی ناشی شده دارای تأثیرات گسترده اجتماعی نیز بوده است، زمینه های بروز و تأثیرات اجتماعی چنین چالش هایی نشان می دهد بدون جلب مشارکت هدفمند و اثربخش عموم مردم، دولت ها، امکان مدیریت مطلوب امور محیط زیستی به خصوص آلودگی هوا را ندارند.
نورالله مرادی افزود: وضعیت فعلی محیطزیست ایران نشان می دهد با وجود اقدامات ترویجی و آموزشی گسترده سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان های مرتبط دیگر و همچنین نهادهای مردمی، بسیاری از چالش های محیط زیستی تداوم و حتی افزایش داشته اند؛ با برطرف نشدن برخی بحران های محیط‌زیستی، حساسیت عموم مردم نسبت به محیط زیست بسیار افزایش یافته است در واقع مرحله حساسیت زایی و تا حدودی آگاهی بخشی جامعه انجام گرفته است، دلیل اصلی افزایش حساسیت جامعه را می توان افزایش اثرات مخاطرات محیط زیستی به خصوص آلودگی هوا بر زندگی عادی، کسب و کار و به خصوص سلامت مردم دانست که منجر به افزایش و پیگیری پرسشگرانه در رسانه ها به خصوص شبکه های اجتماعی در مورد دلیل اصلی تداوم آلودگی هوا در کلانشهرها شده است.
وی اظهار داشت: افزایش حساسیت و آگاهی، یک تحول اساسی را در جامعه رقم زده است و آن مطالبه گری گسترده مردم، نخبگان و فعالان اجتماعی از همه دستگاه های مسئول است که با عدم انجام وظایف محوله، در تداوم آلودگی هوا موثر بوده اند، این پرسشگری و مطالبه گری؛ ضرورت مسئولیت پذیری همه اشخاص، دستگاه ها و موسسات تجاری و غیرتجاری اعم از دولتی و غیردولتی که مشمول قانون هوای پاک هستند را نشان می دهد که باید به وظیفه اجتماعی خود برای کاهش اثرات مخرب فعالیت های خود بر محیط زیست عمل کنند، اراده سازمان حفاظت محیط زیست برای پاسخگویی به این مطالبه به حق مردم است که در دو سال گذشته حقوق عامه محور شعار هفته هوای پاک است.
مرادی گفت: بدیهی است وظیفه اخلاقی هر شخصیت حقیقی و حقوقی است که باید نسبت بر اثرات مخرب خود بر محیط زیست و جامعه آگاهی داشته و در راستای کاهش و حذف آن با تعهد و پایبندی اخلاقی، برنامه عملیاتی مناسب را تدوین و اجرا کند، وجود فناوری های محیط‌زیستی و بومی سازی آنها در کشور و تلفیق موضوع بهره وری با استانداردهای محیط زیستی؛ هیچ بهانه ای را برای کسانی که در حق و نیاز اولیه و طبیعی نفس کشیدن شهروندان ایرانی اختلال ایجاد کرده اند، بجا نگذارده است.
افزایش حساسیت و آگاهی، یک تحول اساسی را در جامعه رقم زده است و آن مطالبه گری گسترده مردم، نخبگان و فعالان اجتماعی از همه دستگاه های مسئول است که با عدم انجام وظایف محوله، در تداوم آلودگی هوا موثر بوده اند. وی ادامه داد: رتبه اول ایران در شدت مصرف انرژی در دنیا نشانگر یک بحران اساسی در کشور ما به خصوص در زمینه بهره وری انرژی است. حل این بحران بزرگ، مسئولیت پذیری تمام سطوح اجتماعی سه‌گانه سیاستگذار (دولت)، بخش خصوصی (بنگاه‌ها و فعالان اقتصادی یا عرضه‌کنندگان کالاها و خدمات) و مردم (مصرف‌کنندگان) را می طلبد. سه عاملی که هر یک به نحوی با رفتار و عملکرد خود می‌توانند وضعیت محیطزیست و به خصوص آلودگی هوا را تحت تاثیر قرار داده و بهبود بخشند، این سه عامل که روابط متقابلی نیز با یکدیگر داشته و از یکدیگر تاثیرپذیر و بر هم تاثیرگذار هستند شرایط گذشته، حال و آینده محیطزیست یک کشور را ساخته و روند آن را تعیین می‌کنند، در بین این سطوح سه گانه وظیفه راهبردی دولت به عنوان سیاستگذار از دیگر سطوح پراهمیت تر است که می تواند بستر لازم را برای مشارکت سطوح دیگر اجتماعی به منظور ترویج و نهادینه سازی استانداردهای محیط زیستی و اجرای کامل قانون هوای پاک فراهم کند.
معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: هفته هوای پاک مناسبتی برای یادآوری اهمیت آن و مشارکت همگانی برای پایان این بحران تکراری در کشور است، بدون تردید این مهم بدون مسئولیت پذیری و مشارکت موثر فراهم نمی شود، بر این اساس در نظر گرفتن روزی برای مشارکت مردمی و مسئولیت اجتماعی همه ساله در هفته هوای پاک ضرورتی اساسی است، البته نباید از اهمیت آموزش، فرهنگ سازی و رسانه نیز غفلت کرد که روزی نیز در هفته هوای پاک به این نام اختصاص داده شده است، از طریق آموزش، فرهنگ سازی و ارتقاء سطح آگاهی مردم، ضمن افزایش مطالبه گری و پرسشگری مردم، بستر لازم برای مشارکت و مهارت های لازم نیز فراهم می شود.
مرادی گفت: معاونت آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیطزیست در راستای ماموریت خود و سیاست مردمی سازی محیط زیست و تحقق شعارهای دولت مردمی به دنبال آن است با اجرای برنامه های اثربخش با رویکرد اجتماعی سازی محیط زیست مانند اجرای طرح سفیران محیط زیست، پرچمداری هر منطقه از شهرداری تهران در یک موضوع آموزشی و مشارکت محور، گسترش خانه های محیط زیست در سراسر کشور و... ضمن ایجاد تحول فرهنگی در این حوزه، زمینه مسئولیت پذیری اجتماعی و مشارکت همه اقشار را فراهم کند، امید است با همدلی و همراهی همه مسئولان و متولیان قانون هوای پاک از جمله مجلس شورای اسلامی و دستگاه های اجرایی متولی در دولت، اهداف و احکام قانون مذکور اجرایی شود، بدیهی است با تبیین درست این برنامه ها، مردم نیز همچون گذشته در سطحی مطلوب مشارکت خواهند کرد و بحران آلودگی هوا مرتفع خواهد شد.
۹۰۱۴