مرگ ۲۱ هزار نفر منتسب به آلودگی هوا/ هوای پاک؛ سلامت و بهداشت عمومی

گروه جامعه ایرنا - این روزها که فصل زمستان چهره اصلی خود را به ما نشان داده، شاید ذهن فراموش کار ما آلودگی و تیرگی هوای چند روز گذشته را فراموش کند اما نباید این واقعیت کمرنگ شود که بشر با دست خود در حال از بین بردن سلامت جسم و روحش است.

شاید بارش‌های این چند روز ما را به یاد روزهای پربرف گذشته بیندازد و این سوال در ذهن شکل گیرد که چه شد دیگر از آن برف‌های زیبا خبری نیست و چند سالی است زمستان چهره واقعی خود را به ما نشان نمی‌دهد؟

جواب همه این سوال‌ها به عملکرد ما انسان‌ها، به زیاده‌خواهی و بیش از حد توان طبیعت از آن بهره‌کشی کردن برمی‌گردد که تغییر اقلیم را رقم زد؛ زندگی لوکس، خودروهای آنچنانی و غول‌های آهنی به عنوان برج و خانه، ما را چنان مسخ کرده که از یاد برده‌ایم اگر طبیعت، هوا، آب و خاک نباشد، هیچ کدام از اینها به درد ما نمی‌خورند حتی وقتی که طبیعت یک گوشه از قهر خود را با آلودگی و گاهی وقوع سیل هم به ما نشان می‌دهد، باز نمی‌خواهیم بر نفس زیاده خواه خود لجام بزنیم.

هر چند لمس کردن این مشکلات چندان هم دور نیست، آلودگی مداوم هوا، تعطیلی مدارس و گاهی ادارات، سرفه‌های پشت سر هم و پر شدن اورژانس بیمارستان‌ها در روزهایی که هوای آلوده همچون پتویی سطح شهری مانند تهران را فرا می‌گیرد؛ را همه تجربه کرده‌ایم، البته این بخش ظاهر ماجرا است چون تاثیر آلودگی هوا به مرور خود را بر سلامت انسان‌ها نشان می‌دهد. افزایش انواع بیماری‌ها از جمله سرطان و نارسایی‌های قلبی و ریوی برخی عوارض بلند مدت تنفس هوای آلوده است.

وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به عنوان متولی سلامت جامعه بارها و بارها بر این موضوع هشدار داده اما مساله این است که دستگاه‌های متولی و اجرایی باید به وظایف خود در راستای کاهش آلودگی هوا عمل کنند تا بهبود وضعیت قابل لمس باشد.

سازمان جهانی بهداشت نیز آلودگی هوا را بزرگترین خطر بهداشت محیطی نامیده است و اعلام کرده سالانه میلیون‌ها نفر در دنیا به علت آلودگی هوا و ابتلا به انواع بیماری‌ها از جمله سرطان و تنفسی جان خود را از دست می‌دهند. بانک جهانی نیز اعلام کرده که از هر ۱۰ مرگ یک مرگ منتسب به ذرات معلق و آلودگی هوا است.

این آمار در ایران هم بسیار نگران کننده است؛ به طوری که داریوش گل علیزاده رئیس مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست چندی پیش اعلام کرده بود که سال گذشته به علت آلودگی هوا ۲۱ هزار نفر در ۲۷ شهر کشور جان خود را از دست دادند. این آمار می‌تواند تلنگری برای ما باشد که چرا جان خود را کف دست گرفته‌ایم و بی‌توجه به انتشار آلایندگی در هوا، سوار بر خودروی خود آنهم تک سرنشین در معابر شهرها ویراژ می‌دهیم.

همچنین چندی پیش که با آلودگی هوا در کشور به ویژه در کلانشهرها با سردمداری تهران مواجه بودیم، وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی اعلام کرده بود که مراجعه مردم به اورژاس و مراکز درمانی به علت بیماری های تنفسی و قلبی حدود ۲۰ درصد افزایش یافته است که این خود می‌تواند عوارض بلند مدتی را برای سلامت جامعه رقم بزند.

سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان نهادی حاکمیتی و نظارتی همواره بر اجرای قانون هوای پاک تاکید دارد و در تلاش است تا در گام نخست با افزایش آگاهی عمومی نسبت به کاهش آلودگی هوا اقدام کند؛ از این رو در کشور یک هفته به نام هفته هوای پاک نامگذاری شده است؛ امسال هفته هوای پاک با شعار تحقق هوای پاک، حقوق عامه، اراده ملی از ۲۴ تا ۲۹ دی تعیین شده و روز دوشنبه ۲۶ دی هوای پاک؛ سلامت و بهداشت عمومی نامگذاری شده است.

این در حالی است که تجربه کشورهای دیگر نشان می‌دهد غلبه بر آلودگی هوا کار غیرممکنی نیست و می‌توان با اجرای قانون هوای پاک البته با همکاری همه دستگاه‌های مرتبط شاخ غول آلودگی هوا را شکست تا مانع مرگ و میر همچنین خسارت هفت میلیارد دلاری هزینه مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا شد. در این صورت می‌توان به جای اقدامات پسینی مانند زوج و فرد کردن خودروها، تعطیلی مدارس و ادارات به اقدامات پیشگیری دست یازید که نیازمند هماهنگی دستگاه‌ها در سطح اقدام، نه در سطح فکر و ایده است.