به گزارش خبرنگار ایرنا، مسئولیت برگزاری جشنواره بین المللی خرما که شامل، نمایشگاه، میز ملی و همایش ملی است از سال ۹۷ به استان بوشهر واگذار شده و یکی از مصوبه‌های آن برگزاری هر ساله این رویداد مهم است، در همین ارتباط بجز سال ۹۹ که همه فعالیت‌ها به دلیل همه گیری ویروس کرونا تعطیل شد؛ این رویداد مهم هر سال با حضور فعالان این بخش بهتر و تاثیرگذارتر از سال قبل در این استان برگزار می‌شود.
هر چند امسال برای تصمیم گیری در زمینه قیمت فروش این محصول؛ میز خرما تابستان در شهرستان دشتستان با حضور فعالان این بخش به صورت فوق العاده برگزار شد اما برگزاری کامل این رویداد در نیمه دوم هر سال برنامه ریزی شده است؛ سالانه در این بازه زمانی شور و نشاط اجتماعی خاصی بر شهر بوشهر حاکم و محصول و فرآورده های این میوه گرمسیری نُقل هر مجلسی می‌شود.
چهارمین نمایشگاه ملی خرما و صنایع وابسته به آن امسال در ۵۵ غرفه به مساحت یکهزارو ۹۰۰ مترمربع و با شرکت ۱۰ استان کشور چنان با شکوه، قدرتمند و تاثیرگذار برگزار شد که رئیس انجمن ملی خرمای کشور در آیین افتتاحیه این نمایشگاه اعلام کرد: بوشهری‌های خونگرم در برگزاری نمایشگاه خرما رو سفید شدند.
عرضه محصولات فرآوری شده خرما همچون شکلات، کلوچه، چیپس خرما، رنگینک و حلواهای مختلف با رنگ‌ها و بسته‌بندی‌های متنوع دست بافته‌های حصیری زنان این سرزمین از برگ‌های نخل، سرکه خرما، پنیز نخل و عرق طارونه که همگی از درخت نخل به دست می آید و پاجوش‌های خرما چنان تنوعی به این نمایشگاه بخشیده بود که هیچ بازدید کننده‌ای را دست خالی نمی‌گذاشت.
ترغیب و تشویق سرمایه‌گذاران برای ورود به حوزه خرما با ارائه مشوق‌های تولید و سرمایه گذاری مناسب، آشنا کردن فعالان با آخرین شیوه‌های چگونگی حضور در نمایشگاه‌ها و شیوه‌های غرفه سازی، بازاریابی و امور تبلیغاتی و روش نوین عرضه این کالا، دریافت ایده‌ها و پیشنهادهای بازدیدکنندگان از نمایشگاه، مقابله با تهدیدهای این صنعت، توسعه فناوری و نوآوری در حوزه صنایع خرما و استفاده از شرکت‌های دانش بنیان از دیگر هدف‌های برگزاری نمایشگاه خرما در بوشهر بود.
از ۲۵ میلیون و ۷۰۰ هزار تن تولید محصولات باغی در کشور سهم محصول خرما یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن است که با این میزان تولید، ایران پس از کشور مصر به عنوان دومین تولید کننده مطرح در دنیا شناخته می‌شود.
سطح زیر کشت نخیلات در ایران ۲۶۰ هزار هکتار با ۹۳ واریته محلی و منطقه‌ای است که به دلیل شمار ارقام و واریته‌های محصول خرما به عنوان نخستین کشور در دنیا مطرح می‌شود و به تعبیری ایران در زمینه خرما پاسخگوی ذائقه‌های مختلف است.
سالانه ۶ میلیارد دلار ارز از بخش کشاورزی عائد کشور می‌شود که بیش از ۵۰ درصد آن مربوط به بخش باغبانی و بخش عمده‌ای از آن مربوط به خرما است و این نشان می‌دهد هرچند این محصول به عنوان میوه مجلسی در کشور به شمار نمی‌رود و سرانه مصرف آن قابل توجه نیست اما بازار خوبی در سایر کشورها دارد که با فراهم کردن زمینه حضور درآنها می‌تواند ارزآوری بالایی برای کشور داشته باشد.
در زمان حاضر ۶ واریته خرمای کشور به ثبت جهانی رسیده است که در کنار استعمران خوزستان، پیارم حاجی آباد هرمزگان، ربّی سیستان و بلوچستان و مضافتی بم کرمان و واریته های کبکاب و زاهدی طلایی مربوط به استان بوشهر است؛ این ثبت جهانی قابلیت و ظرفیت این استان در تولید خرما را نشان می‌دهد.
سهم استان بوشهر از نخیلات موجود در سطح کشور ۶ میلیون اصله در سطح ۳۴ هزار هکتار است که با تولید سالانه ۱۶۵ تا ۱۷۰ هزار تن محصول خارَک، رطب و خرما از قطب‌های تولید خرما در کشور به شمار می‌رود، در زمان حاضر اشتغال ۱۸ هزار نفر به صورت مستقیم و ۶۷ هزار نفر به صورت غیر مستقیم با نخلستان‌های استان مرتبط و ۴۰ میلیون دلار ارز حاصل از صادرات ۳۰ هزار تن خرما در بوشهر است؛ در یک کلمه این استان یکی از قطب‌های تولید خرمای کشور به شمار می‌رود که برگزاری نمایشگاه‌ها و جشنواره خرما نقش مهمی در بررسی مسائل و مشکلات و رونق بازار این محصول دارد.
نخیلات استان بوشهر به صورت غرقابی آبیاری می‌شوند که این شیوه آبیاری هم به خاک و هم به استحکام نخل و شادابی آن ضربه می‌زندکه با توجه به خشکسالی‌های پیاپی نخستین طرح الگویی اصلاح شیوه آبیاری نخلستان در مناطق آبپخش و سعدآباد شهرستان دشتستان در دست اجرا است که به گفته معاون باغبانی وزارت جهاد کشاورزی تاکنون ۱۲۵ میلیارد تومان برای اجرای این طرح در این استان هزینه شده است.
فعالان عرصه تولید و صادرات خرما در کشور که برای برگزاری جشنواره ملی آن در بوشهر گرد هم آمده اند بر این باورند که بهترین محصول برای سرمایه گذاری در بخش صادرات غیر نفتی خرما است و با پرداختن به این محصول و صنعت فرآوری وابسته به آن علاوه بر ایجاد اشتغال پایدار ارز آوری مناسبی برای کشور به دنبال دارد.
ایران دومین کشور تولید کننده خرما در جهان است اما با همه تلاش‌های تاریخی صورت گرفته و حجم بالای تولید، در عرصه بازرگانی در سطح بین الملل به دلیل فقدان نگاه جامع و نداشتن برنامه ریزی کوتاه، میان و بلند مدت و نبود مدیریت واحد رتبه مناسبی ندارد که بتواند برای کشور منجر به قدرت و رقابت بین المللی شود.
فعالان حوزه خرما می‌گویند: جایگزینی واریته های جدید، اجرای شیوه‌های نوین آبیاری، تجهیز کارگاه‌های صنایع تبدیلی و بسته بندی و مکانیزه شدن این بخش می‌توان زمینه بازارپسندی محصول را فراهم و از خام فروشی فاصله گرفت و به سمت تولید محصولات متنوع آن حرکت کرد.
ضرورت برنامه ریزی برای استقرار نظام‌های کیفی محصول خرما
به گفته رئیس انجمن خرمای استان بوشهر یکی از خواسته‌های مهم بخش خصوصی از سازمان های صمت، استاندارد و وزارت جهاد کشاورزی برنامه‌ریزی استقرار نظام‌های کیفی محصول خرما و پیاده‌سازی آن در نخلستان‌ها است.
ندیر پورجم می‌گوید: یکی از راهکارهای بهبود بازار محصول خرما افزایش نظام کیفی است چرا که امروز در نبود این نظام کیفی؛ بهره وری تولید خرما در کشور نزدیک به ۵.۲ تن در هکتار است که با استقرار این مهم به طور یقین این بهره وری ارتقا می‌یابد.
جای خالی ایران در بازارهای جهانی
ایران با وجود برخورداری از ظرفیت کم نظیر محصول استراتژیک خرما اما آن طوری که فعالان این بخش می‌گویند: به دلیل وجود برخی چالش‌ها و مشکلات در زمینه زنجیره ارزش خرما بویژه در بخش فرآوری نتواسته به طور شایسته به بازارهای جهانی راه یابد.
همچنین براساس گزارش مرکز پژوهش‌ها علاوه بر خطر از دست رفتن جایگاه بین المللی خرمای کشور، مصرف سرانه خرما در داخل نیز در مقایسه با سال‌های گذشته کاهش یافته است که باید در این زمینه احساس خطر کرد زیرا این محصول علاوه بر اینکه یکی از اقلام عمده صادرات غیرنفتی و کشاورزی در ارز آوری کشور محسوب می شود از منابع تامین نیازهای غذایی و ایجاد اشتغال و درآمدزایی در مناطق شهری و روستایی است.
به گفته رئیس اتاق بازرگانی بوشهر ضعف کشور در کل فرایند خرما از زمان کاشت تا برداشت، فرآوری و بسته بندی، بهداشت و ایمنی، تولید تا مصرف و صادرات بنیادی و اصلاح قوانین مخل و ناکارآمدی که بارها به هنگام تثبیت محصول در بازارهای هدف، باعث لغو قراردادهای صادرکنندگان کشور با طرف‌های خارجی شده ضرورتی اجتناب ناپذیر است.
از نظر گزدرازی یکی از چالش‌ها و مسائل اصلی پیش روی خرما صادرات این محصول است که برای رونق آن باید به بازارهای جدیدی ورود کرد و موانع، مسائل و مشکلات پیش روی آن برداشته شود.
به گفته مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان بوشهر وجود ذخیره بالا و قابل توجه این محصول در این استان بیانگر این است که خیلی در زمینه صادرات آن خوب عمل نشده و باید تلاش شود با مصوبه‌های مفید و کارساز راهکاری برای حل این مشکل اندیشیده شود.
مهدی صفوی می گوید: پایین بودن بهره‌وری در تولید خرما از دیگر مشکلات این محصول به شمار می‌رود زیرا هم اکنون میانگین برداشت محصول خرما در هکتار در ایران از متوسط جهانی کمتر است که باید این مساله بررسی و ریشه یابی شود.
او اصلاح و ساماندهی شبکه داخلی توزیع خرما را یکی دیگر از مسائل و مشکلات مطرح در این زمینه عنوان می کند طوریکه قیمت این محصول از برداشت تا عرضه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای بزرگ و کلان در شهرهای مختلف اختلاف فاحش دارد.
صفوی تامین مالی بنگاه‌های فعال در بخش خرما را از دیگر مسائل پیش روی فعالان این بخش می داند و می گوید: این بنگاه‌ها و سایر کسب و کارهای فعال در این بخش به تامین مالی، سرمایه در گردش و تامین تسهیلات ارزان قیمت نیاز دارند.
ارزآوری صادرات خرمای کشور قابلیت یک میلیارد دلاری دارد
از یک میلیون و ۴۰۰ هزار تن تولید خرما در کشور در کنار مصرف داخلی ۲۰ تا ۳۰ درصد این محصول به خارج از کشور صادر می‌شود به نحوی که آمارها نشان می‌دهد سال گذشته ۳۴۸ هزار تن خرما به ارزش بیش از ۳۰۰ میلیون دلار و در ۹ ماه گذشته نیز ۲۰۲ هزار تن محصول به خارج از کشور صادر شده است.
تحریم‌های ظالمانه، حمل و نقل، برگشت ارز، تلاطم ارزی، کاهش ارزش پول ملی، چهار تا پنج برابر شدن ادوات و نهاده‌های کشاورزی از جمله مهمترین مشکلات موجود در بخش تولید و صادرات محصول خرما به شمار می‌رود.
به گفته رئیس انجمن ملی خرما در زمان حاضر سالانه از محل صادرات خرما بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون دلار ارز عائد کشور می‌شود که در صورت افزایش بهره وری این صنعت یک و نیم میلیارد دلار برای کشور تولید ثروت کند و با پشت سر گذاشتن صنعت پسته می تواندن به عنوان نخستین صنعت باغی کشور عرض اندام کند.
محسن رشید فرخی با تاکید براینکه صادرات ۳۰ درصدی محصول خرما مشکلی برای مصرف داخلی به وجود نمی‌آورد می‌گوید: در شرایطی که اقتصاد کشور نیاز به تامین ارز دارد می‌طلبد صادرات محصول خرما در راس کارها قرار گیرد و نباید با اندک افزایش قیمت محصول به یک باره بحث ممنوعیت صادرات مطرح شود.
او معتقد است: وضع قوانین خلق الساعه و غیر کارشناسی که از جمله آن ممنوعیت ۱۶ روزه صادرات این محصول در سال ۹۷ است کارنامه صادراتی فعالان بخش خرما را خراب کرد.
به گفته رشید فرخی با توجه به خشکسالی‌های پیاپی آنچه امروز صنعت خرما به آن نیاز دارد ارتقای بهره وری در واحد سطح است چرا که با توجه به شرایطی آبی کشور امکان افزایش در هکتار برای نخیلات وجود ندارد.
رشید فرخی در باره تهاتر ارزی می‌گوید: شکی نیست که باید ارز را برگرداند ولی باید بین محصولات صادراتی پتروشیمی و کشاورزی تفاوتی قابل شد.
او در مورد اقتصاد سیاسی بیان می کند: اقتصاد سیاسی به این معنی نیست که سیاست در اقتصاد می‌تواند دخالت کند بلکه به این معنی است که سیاست می‌تواند با اقتصاد تعامل داشته باشد و اگر به معنی مداخله باشد به عواقبی مانند امروز دچار می‌شویم.
به گفته رشید فرخی مهمترین راهکار برای برطرف کردن مشکلات پیش روی فعالان صنعت خرمای کشور حضور در نمایشگاه‌های بین المللی و داخلی است چون با حضور در نمایشگاه‌ها با نمونه‌ها و سلیقه‌های مختلف کاری آشنا می‌شویم و فرصتی برای برطرف کردن کاستی‌ها فراهم می‌شود.
مشکل تعهد ارزی صادرکنندگان خرما بزودی برطرف می‌شود
در کنار مطرح شدن مسائل و مشکلات فعالان بخش خرما معاون تجارت و خدمات وزیر صنعت، معدن و تجارت در میز ملی خرما وعده داد که مشکل تعهد ارزی به عنوان یکی از مطالبه‌های اصلی صادرکنندگان خرما بزودی برطرف می‌شود.
به گفته علیرضا شاه‌میرزایی خرما کالایی صادراتی است که در صورت افزایش قیمت برای حمایت از صادرات، قیمت داخلی آن بالا می‌رود و اگر هم برای تنظیم بازار داخلی، قیمت اضافه نشود جذابیت صادراتی ندارد.
معاون تجارت و خدمات وزیر صنعت، معدن و تجارت می‌گوید: با افزایش هزینه‌های حمل و نقل و تاثیری که بر خرما دارد، رایزنی هایی با وزارت راه و شهرسازی در حال انجام است تا قیمت در این بخش بخوبی کنترل شود.
شاه‌میرزایی ادامه می‌دهد: وزارت صمت از هرگونه پیشنهاد سازنده و عملیبرای عرضه مستقیم خرما استقبال می کند تا در موضوعات مختلف از جمله مجوزها و ثبت انبار حمایت لازم انجام دهد.
او یکی از مهمترین ابزارهای فروش را فروشگاه‌های اینترنتی عنوان می‌کند که با دریافت یک مجوز شرایط برای فعالیت آنها در سراسر کشور فراهم می‌شود و چنانچه تعدد عرضه انجام شود این مهم به کاهش واسطه نیز کمک شایانی می‌کند که در این زمینه وزارت صمت پذیرای دیدگاه‌های فعالان حوزه خرما است.
به اعتقاد شاه‌میرزایی در حوزه محصول خرما وجود بخش خصوصی یک اصل است و در صورت نبود این بخش موفقیتی در این حوزه حاصل نمی‌شود.
ظرفیت بالای تولید خرما برای تهاتر با کالاهای خارجی
اما نماینده مردم دشتستان در مجلس شورای اسلامی برای حل بخشی از مشکلات فعالان صنعت خرما پیشنهاد داد با توجه به ظرفیت بالای تولید خرما در کشور برای تهاتر خارجی با کالاهای مورد نیاز واردات به کار گرفته شود.به اعتقاد ابراهیم رضایی بخش خصوصی توان و آمادگی لازم را برای این کار دارد و دولت و جهاد کشاورزی تنها باید مقدمات این کار را فراهم کند چرا که تحقق این موضوع به نفع تولید کننده و صادر کننده است و فرمول خوبی برای دور زدن تحریم‌های ظالمانه دشمن به شمار می‌رود.
به گفته محمد مهدی برومندی تولید مازاد بر مصرف می‌تواند در مدار تجاری و سبد تجارت کشور قرار گیرد و در همین ارتباط وزارت جهاد کشاورزی در تلاش است با اجرای برنامه‌های منظم افزایش تولید در واحد سطح را تجربه کند.
آنطوری که برومندی می‌گوید: وزارت جهاد کشاورزی در تلاش است با روش‌های به باغی، تغذیه، استفاده از ارقام تجاری تولید خرما در واحد سطح را در کشور افزایش دهد و در همین ارتباط اصلاح سیستم‌های آبیاری، تجاری سازی تولید، حذف و جایگزینی نخیلاتی که ارزش اقتصادی ندارند در قالب پروژه‌های علمی در بوشهر دست اجرا هستند و تلاش می‌شود اجرای چنین پروژه‌هایی به سایر استان‌های خرما خیز تعمیم داده شود.
مجلس با تصویب اعتبار سدهای بوشهر زمینه نجات نخیلات را فراهم کند
خشکسالی‌های پیاپی و کم آبی از جمله مهمترین مشکلات نخلداران استان بوشهر به شمار می‌رود که سرعت بخشی در روند اجرای سدهای استان برای تامین آب مناسب برای نخیلات از مهمترین مطالبه های کشاورزان این استان است.
احمد محمدی زاده استاندار بوشهر برضرورت تخصیص منابع اعتباری برای سرعت بخشی در روند اجرای سه سد تاثیر گذار دالکی، خائیز و باهوش در احیا و نجات نخیلات این استان در لایحه بودجه ۱۴۰۲ تاکید می‌کند.
محمدی زاده سرعت بخشی در روند اجرای سدهای یاد شده و به سرانجام رساندن آنها نقشی مهمی در زنده ماندن نخلستان‌های استان بوشهر دارد.
استاندار بوشهر گفت: در حوزه حذف و جایگزنی و اصلاح آبیاری نخیلات این استان وزارت جهاد کشاورزی حرکتی جهادی آغاز کرده که امکان گسترده کردن این حرکت و زیر پوشش بردن نخیلات بیشتری در این استان باید فراهم شود.
حمایت ویژه از نخلستان‌ها در برنامه هفتم توسعه
اما در این بین نائب رئیس دوم مجلس شورای اسلامی این نوید را به فعالان این بخش در چهارمین همایش ملی خرما داد که با تلاش‌های صورت گرفته خرما و نخلستان‌ها در برنامه هفتم توسعه از حمایت ویژه برخوردار می‌شوند تا این محصول از بودجه سالانه کشور سهم داشته باشد.
به گفته عبدالرضا مصری در راستای افزایش بهره‌وری حمایت اعتباری از سدهای در دست ساخت با هدف تامین آب مورد نیاز نخلستان‌ها از جمله راهکارهایی است که مورد توجه جدی مجلس شورای اسلامی قرار دارد.
او معتقد است: در حوزه خرما بهینه‌سازی چرخه خرید و صادرات باید محقق شود که در این زمینه برنامه‌ریزی مناسبی در حال انجام است.
ضرورت تشکیل سازمان خرما
بیشتر محصولات اساسی کشور از جمله چای، پسته، گندم و برنج برای ساماندهی مشکلات خود دارای سازمان، مجموعه و متولی خاصی دارند اما محصول خرما با وجود ارزآوری مناسب و اشتغالی که دارد از داشتن چنین سازمانی محروم است.
تشکیل سازمان خرما و ایجاد متولی مشخص برای ساماندهی مشکلات این محصول که هنوز در هاله ای از ابهام قرار دارد برای ایجاد هم صدایی ضرورتی اجتناب ناپذیر است و باید رنگ واقعیت به خود بگیرد.
آنطوری که نماینده مردم دشتی و تنگستان در مجلس شورای اسلامی می گوید: باید از فرصت تدوین برنامه هفتم توسعه و لایحه بودجه ۱۴۰۲ برای ایجاد سازمان خرما استفاده شود.
غلامحسین کرمی از برگزار کنندگان همایش ملی خرما از حضور نیافتن نخلداران به عنوان مهمترین بخش در حلقه تولید انتقاد کرد و گفت تا زمانی که نخلداران در این همایش‌ها حضور نداشته باشند، کارساز نخواهد بود.
مدیر عامل سازمان میادین میوه و تره‌بار تهران نیز در باره فروش محصول خرما امروز این میادین برای عرضه مستقیم چند محصول ورود کرده و تاثیر خوبی نیز در عرضه این کالاها داشته است.
برند خرمای بوشهر در آستانه ورود به میدان میوه تهران
به گفته ایوب فصاحت خرما به عنوان یک محصول اساسی مورد توجه میدان میوه و تره بار تهران است و در زمینه عرضه مستقیم این کالا بویژه واریته کبکاب که برند استان بوشهر است ورود کند.
آنطوری که فصاحت توضیح می‌دهد تلاش می‌شود با ارائه زنجیره مناسبی در عرضه کالا الگوی موفقی از عرضه محصولات کشاورزی در میادین تهران داشته و محصول با قیمت واقعی ارائه شود.
پایان خوش جشنواره خرما در بوشهر با وعده‌ها و پیشنهادهای امید بخش
اما در پایان این همایش بر ضرورت قرارگرفتن جشنواره خرما در تقویم وزارت جهاد کشاورزی، اجرای مفاد بیانیه پایانی که نتیجه کار کارشناسی فعالان این بخش است و پرداخت تسهیلات ارزان قیمت به مباشران خرید و فراهم کردن زمینه مناسب برای خرید محصول از کشاورزان تاکید شد.
سرعت بخشی در تامین و تزریق اعتبارات ملی و استانی مورد نیاز برای اجرای پروژه‌های طرح تحول نخلستان و سه سد دالکی، خائیز و باهوش در تنگستان، ایجاد ردیف اعتباری ویژه از سوی شرکت شهرک‌های صنعتی برای مطالعه و ایجاد شهرک تخصصی خرما در شهرستان دشتستان، مطالعه و احداث پایانه صادراتی و حمل و نقل محصولات کشاورزی از سوی بخش خصوصی با همکاری دستگاه‌های مسئول در زمینه صدور مجوز و تسهیلات بانکی در شهرستان دشتستان از جمله مفاد بیانیه چهارمین همایش ملی خرما در استان بوشهر بود.
با توجه به اینکه هزینه‌های تولید خرما بر مبنای ارز آزاد انجام می گیرد، پیشنهاد می‌شود در راستای رونق صادرات و ارزآوری، این محصول از موضوع تعهد سپاری ارزی معاف و یا اجازه تهاتر به صادرکنندگان داده شود، کشورهای شرق و جنوب شرق آسیا از ظرفیت مناسبی برای بازار خرما برخوردار هستند پیشنهاد می‌شود سازمان توسعه تجارت ایران با حمایت از صادرکنندگان محصولات خرما از طریق اعزام به نمایشگاه‌ها، ارائه کمک‌های لجستیک، اعزام و پذیرش هیات‌های تجاری، انجام مطالعات بازار نسبت به گشایش و توسعه بازارهای جدید برای خرمای کشور اقدام شود، با توجه به گرفتن موافقت اولیه برای راه اندازی صندوق ملی حمایت از توسعه خرما وزارت جهاد کشاورزی نسبت به تامین اعتبار برای راه اندازی این صندوق اقدام کند، در راستای تکمیل زنجیره ارزش خرما و توسعه خدمات بازاریابی و به هنگام سازی صنایع خرما ردیف ویژه تسهیلاتی برای ساماندهی و توسعه کمی و کیفی صنایع تبدیلی، تکمیلی، بسته بندی و سردخانه ها با نرخ سود تک رقمی و بازپرداخت طولانی از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی توسط وزارت جهاد و سازمان برنامه مشخص و اجرایی شود.
توسعه و مکانیزاسیون در عملیات داشت و برداشت از جمله الزامات اجتناب ناپذیر است بر این اساس درخواست می شود برای تولید و واردات ماشین آلات نسبت به تخصیص تسهیلات ارزان قیمت و پیش بینی معافیت‌ها اقدام شود، به منظور توسعه فناوری خرما و پاسخ به نیازهای فناورانه این حوزه وزارت جهاد کشاورزی با پیش بینی ردیف اعتباری ویژه با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نسبت به توسعه واحدها اقدام شود، در راستای بهبود امنیت غذایی و نظر به ارزش این ماده غذایی استفاده از خرما در نان پیشنهاد می شود و انتظار است سازمان غذا و دارو کشور با همکاری معاونت علمی و فناوری نسبت به تولید دانش فنی و محصول فناورانه برای نان غنی شده با خرما اقدام کند.
همچنین با توجه به آلودگی نخیلات به آفت چوبخوار خرما انتظار است سازمان حفظ نباتات کشور این آفت را در گروه آفت عمومی قرار داده و برنامه لازم برای کنترل آن داشته باشد.