این پروژه بافت تاریخی شیراز در محدوده دو حرم را به دو نیمه تقسیم کرد. ارتباط دو بخش شمالی و جنوبی را محدود نمود. ولطمه ای جدّی به بافت تاریخی مرکز شیراز وارد کرد.
آن روزها صدای اعتراض تولیت وقت آستان مقدس شاهچراغ (ع) در مخالفت با این طرح که علاوه بر پیگیری موضوع از طرق مختلف ، حتی با نصب بنری در ابعاد بزرگ چندین متری در کنار درب ورودی صحن مطهر، مخالفت جدّی خود را با اجرای این طرح اعلام می نمود به جایی نرسید.
آنهایی هم که امروز در مقابله با طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر، که اقدامی است در جهت مناسب سازی محیط ، احیاء زندگی در بافت پیرامونی ، حفظ و مرمت آثار ارزشمند تاریخی و ایجاد محیطی فرهنگی و معنوی در خور سومین حرم اهل بیت (ع) ، به مخالفت برخاسته اند، و با انتشار مطالب خلاف واقع جو سازی می کنند ، اقدام در خوری برای جلوگیری از اجرای آن پروژه به عمل نیاوردند !
همانها که بعضی شان آن زمان بر کرسی های مسئولیت میراث فرهنگی کشور تکیه زده بودند و امروز طلبکارانه در جایگاه مدعی ایستاده اند !
سایر بخشهای بافت پیرامون حرم مطهر نیز طی سالهای گذشته در چنبره بی عملی مسئولین دستگاه های مختلف ، دیدگاه های متنوع ، کارشناسان دور و غریبه با محیط و فضا سازی های غرض آلود گرفتار شده است. و روز به روز فرسوده تر و زندگی در آن سخت تر می گردد. امروز شیرازی های قدیم ساکن قسمتهایی از این محدوده ، جای خود را به اتباع بیگانه داده اند و یا خانه هایشان ماُمن معتادان و بزهکاران شده است.
بعضی هم که چه بسا شیراز را همان شیراز برگزاری جشن هنر در ماه مبارک رمضان و شیراز برپایی جشن های دو هزار و پانصد ساله می پسندند. توجه به ظرفیت والای معنوی سومین حرم اهل بیت (ع) را بر نمی تابند و مایل نیستند ساماندهی پیرامون حرم های مطهر به نتیجه مطلوبی برسد.
سفر مقام معظم رهبری در سال ۸۷ به شیراز ، نقطه عطفی بود در توجه دادن به میراث گرانبهای معنوی شیرازیان ، در کنار دیگر داشته های ارزشمند تاریخی و فرهنگی مردم این خطه ، که همان مجاور و ساکن حرم اهل بیت (ع) بودنشان است.
پس از آن سفر بود که شورایعالی شهرسازی و معماری مصوب نمود طرح تفضیلی شیراز در محدوده ۵۷ هکتاری اطراف حرم با رویکرد احیاء هویت فرهنگی – مذهبی مرکز تاریخی شهر شیراز تهیه گردد. گرچه طی پانزده سال گذشته عناصری اجازه ندادند این تصمیم به نتیجه مطلوب خود برسد.
۵۷ هکتار وسعت منطقه ای است محدود به خیابان هایی که حرم مطهر در آن واقع شده است و هرگز به معنای توسعه دادن صحن و شبستان و رواق در این وسعت نیست. (که بعضی به دروغ نشر می دهند) بلکه در این محدوده ضوابط طراحی باید با محوریت حرم مطهر تعریف شود. مثلا معماری اسلامی در نمای ساختمان ها رعایت شود و یا ایجاد محدودیت در ارتفاع ساختمان ها به نحوی که گنبد حرم را تحت الشعاع قرار ندهند.آنچه متاسفانه در مشهد مقدس رعایت نشده است.
در فاصله میان دو حرم حضرت شاهچراغ (ع) و سید علاء الدین (ع) محدوده ای حدود ۲۰ هزار متر مربع که بیش از نیمی از آن نیز امروز فضای باز است ، با هندسه ای که کمترین تداخل با ساختمان های واجد ارزش داشته باشد، به عنوان میدان پیاده راه شهری ، نه صحن میان دو حرم ( که بعضی به دروغ نشر می دهند) پیش بینی شده است. و بر اساس مصوبه کمیسیون ماده پنج ، معدود آثار تاریخی ثبت شده و یا واجد ارزش واقع در این محدوده نیز تماماً باید حفظ و مرمت شود. لیکن با کاربری فرهنگی مناسب با دو حرم مطهر مورد بهره برداری قرارگیرد.
آنجا صحن نیست که در سطح یا با احداث زیر زمین قبری در آن ساخته و فروخته شود ( که بعضی به دروغ نشر می دهند) بلکه یک فضای عمومی شهری است که موجب احیاء زندگی در بافت تاریخی اطراف خود خواهد شد و تحت مدیریت آستان های مقدس نیز قرار نخواهد گرفت و در اختیار مدیریت شهری خواهد بود.
طرح ساماندهی پیرامون حرم مطهر در شیراز بر خلاف مشهد مقدس حلقه وصل میان آستان های مقدس و بافت قدیمی شیراز را دوباره احیاء می کند. دسترسی امکانات شهری را با حداقل تغییرات ممکن برای فراهم نمودن امکانات زندگی امروز شهری در آن محدوده فراهم می سازد. فضایی شایسته سومین حرم اهل بیت (ع) در فاصله دو حرم مطهر و دیگر امامزادگان بوجود می آورد و به ناهنجاری های اجتماعی موجود پایان می دهد.
چه خوب بود استاد محترم دانشگاهی که حتما صاحب دانش و تجارب ارزشمندی در رشته علمی خود هستند ، در مفاد نامه ای هم که به امضاء تمامی مسئولین شهر( استاندار- نماینده ولی فقیه و امام جمعه – همه نمایندگان شیراز در مجلس شورای اسلامی- رئیس شورای اسلامی شهر –شهردار – تولیت های آستان های مقدس )رسیده است تامل بیشتری می نمودند و از این صدای تظلم به مثابه یک فاجعه تاریخی یاد نمی کردند. بلکه این احتمال را هم می دادند که این افراد که خود اهل و ساکن شیراز هستند و سال ها تجربه مدیریت در عرصه های مختلف را دارند ، اگر نه بیشتر از ایشان ، به اندازه خود ایشان دغدغه حفظ میراث فرهنگی شهرشان را دارند. آخر در کجای آن نامه درخواست تسریع در تخریب بافت تاریخی جهت توسعه صحن های این بقاع متبرک شده است که بعضی بی محابا این تهمت ها را به زبان می آورند؟
برای ایجاد فضای ملتهب می نویسند تیغ لودرها و بولدزرها بافت تاریخی شیراز را تهدید می کند. لودرها و بولدوزرها در حال تخریب و آواربرداری بنا های تاریخی هستند و چون چنین اتفاقی نیفتاده است و دروغ شان به زودی بر ملا می‌شود در جمله بعدی ادامه می‌دهند، " ظاهرا عملیات تخریب متوقف شده است" !
سالها است که قلب شهر شیراز در کش و قوس این هیاهو ها رنجور مانده و علائم حیاتی آن رو به ضعف است.
بنده به عنوان عضو هیأت امناء آستان های مقدس و مشاور تولیت محترم حرم مطهر شاهچراغ (ع) ، از طرح ساماندهی پیرامون حرم که نتیجه بررسی های طولانی ، جلسات متعدد در سطوح مختلف و بازدید های کارشناسی مکرر می باشد و با توجه به تجارب تلخ و شیرین دیگر شهر های مذهبی کشور ، رویکرد هماهنگی با بافت تاریخی و حفظ میراث فرهنگی را در کنار جنبه های دیگر طرح با جدیت دنبال کرده است ، و به امضاء اعضاء کمیسیون ماده پنج از جمله میراث فرهنگی و راه و شهرسازی رسیده است و تصویب شورای برنامه ریزی استان را اخذ نموده است به جدّ دفاع می نمایم و امیدوارم همه دغدغه مندان و علاقه مندان به فرهنگ و تاریخ کشور عزیزمان بدون تاثیر پذیری از اصحاب دروغ و فریب و سیاه نمایی جوانب مختلف این طرح را مورد توجه قرار دهند.
* به قلم سید محمدرضا رضازاده عضو هیأت امناء آستان های مقدس و مشاور تولیت حرم مطهر شاهچراغ (ع)