به گزارش خبرنگار ایرنا، آیت‌الله سید هاشم حسینی بوشهری عصر پنجشنبه در آیین تجلیل از برترین آثار پژوهشی موضوع‌شناسی در نیم قرن اخیر، در موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث قم طی سخنانی اظهار داشت: پرداختن به موضوع‌شناسی امری اجتناپ ناپذیر است، ولی هیچ موقع نباید دقت را فدای سرعت کنیم، هم کار سریع انجام شود، هم دقت لازم صورت گیرد.
امام جمعه قم با بیان اینکه برخی از موضوعات فوریت دارد، و الان مورد نیاز جامعه است یادآور شد: مسائل بانک‌ها از مسائل مبتلابه است باید فوری‌تر به آن پرداخته شود، از این رو اولویت‌ها را مشخص کنید نه اینکه یک مساله‌ای که ممکن است تا ۱۰ سال آینده محل ابتلا نباشد در اولویت قرار دهیم، اما به مساله‌ای که امروز مورد ابتلای نظام است، بی‌توجه باشیم.
رئیس جامعه مدرسین گفت: ما به معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه گفتیم، تا به تمام وزارتخانه‌ها نامه بنویسد، چه مسائلی مورد نیاز شماست که حوزه پیرامون آنها بررسی کند.
وی ادامه داد: نسبتا کتاب قطوری شد، از وزارتخانه‌های مختلف برای ما موضوع فرستادند به نظر خودشان موضوع‌های منقحی بود، و نیاز به حکم داشتند، گرچه همان موضوعاتی که تصور می‌کردند محل بحث بود نیز نیازمند یک کار کارشناسی داشت تا بعد که موضوع مشخص شد، در رابطه با حکم آن اقدام شود.
آیت‌الله حسینی بوشهری همچنین با تاکید بر اینکه حوزه علمیه، مراجع تقلید و رهبر معظم انقلاب مشوق موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی هستند و امیدواریم در آینده نه چندان دیر شاهد رشد و بالندگی این موسسه پر خیر و برکت باشیم اظهار کرد: موضوع‌شناسی در شمار اموری است که در نهانش پیداست و در پیدایش نهان است، یعنی یک واقعیت و حقیقتی وجود دارد، که وقتی به پیدایش برخورد می‌کنیم، پنهان است و باید کار تحقیقی درباره آن انجام گیرد تا بتوانیم به نتیجه برسیم.
وی همچنین برگزاری جشنواره تجلیل از آثار پژوهشی موضوع‌شناسی همچنین پایان‌نامه‌ها و مقاله‌هایی که با دقت و ژرف‌نگری در این رابطه نوشته شده را مورد توجه قرار داد و گفت: در بین ۱۷ هزار پایان‌نامه و مقاله یک مجموعه محدودی برگزیده و یا شایسته قدردانی شده، و این سرمایه بزرگی است.
آیت الله حسینی بوشهری همچنین در تبیین علت اینکه برخی آثار و نوشته‌ها کم مایه است نیز گفت: برای این آثار، سفارش لازم داده نشده، اگر کاری سفارش داده شود، متقن‌تر صورت می‌گیرد تا اینکه در بازار جستجو کنیم و مجموعه‌هایی که با نگاه و سلیقه خاصی نوشته شده را جمع‌آوری، و بعد گزینش کنیم.
رئیس جامعه مدرسین در ادامه با ذکر این نکته که امروز با فضا و همچنین نگاه جدیدی روبه‌رو شده‌ایم تصریح کرد: حتی اگر نظام‌اسلامی هم شکل نمی‌گرفت و موضوع‌های نوپیدا در دنیای معاصر رخ نمی‌داد و مشخص نمی‌شد، موضوعاتی که فقیهان ما سالیانی برای آن قلم زدند، فتوا دادند و استنباط کردند، نیز در اختیار ما قرار داشت.
وی اضافه کرد: حتی آن موضوعاتی هم که منقح نشده و به نظر عرف واگذار شده، نیز نیازمند یک زمان کافی برای بررسی است، تا چه رسد به عرصه‌ای که امروز ما با آن مواجه هستیم.
آیت الله حسینی بوشهری با بیان اینکه موضوع شناسی احکام فقهی محدود به مسائل اقتصادی نیست، و شامل بحث‌های سیاسی و تربیتی نیز می‌شود بیان داشت: برخی از موضوعات سیاسی اگر فقیه بخواهد راجع آنها نظر بدهد، که آیا چارچوب‌های اسلامی در آن رعایت شده و ورود به آن جایز است یا نه؟، باید منقح باشد.
وی یادآور شد: مساله مشروطیت یک موضوع سیاسی بود و در خصوص آن بین فقیهان و بزرگان مناقشه درگرفت.
وی همچنین گفت: مواردی وجود دارد، که در تشخیص موضوع تعارض پیش می‌آید، یک فقیه برای ارائه نظر خود به علوم تجربی مراجعه کرده به یک برداشت رسیده، و در مقابل، یک فقیه دیگر نیز به لغت و صرف و موارد دیگری مراجعه کرده، به برداشت متفاوتی دست پیدا کرده است.
آیت الله حسینی بوشهری گفت: ما باید ببینیم، آیا اساسا علوم مقدماتی می‌توانند موضوع را تشخیص بدهند و اگر نمی‌توانند، علوم دانشگاهی چه مقدار اطمینان‌آور است.
رئیس جامعه مدرسین افزود: در برخی موارد مثل ماهی اوزون برون که مدت‌ها است مساله حلال یا حرام بودن آن در فضای جامعه مطرح است، عده‌ای می‌گویند نظر عرف ملاک است، و اگر عرف گفت این ماهی فلس ندارد، پس کنکاش، ژرف‌نگری‌ها و دقت علمی آنچنان کارساز نیست.
وی در ادامه گفت: اینکه آیا این دقت‌کاری‌ها در تشخیص موضوع نقش دارد، از مسائلی است که نیاز به بررسی دارد.
موسسه موضوع‌شناسی چهار طرح کلان را در دستور کار دارد
مدیر موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی نیز با بیان اینکه این موسسه برای سال آینده چهارطرح کلان پژوهشی را در دستور کار قرار داده است گفت: سیره اهل بیت در مواجه با موضوع‌ها، دانش‌نامه موضوع‌شناسی، روش فقیهان در موضوع‌شناسی فقهی، همچنین تولید مکمل‌های موضوع‌شناسی برای ابواب فقهی از جمله این طرح‌ها است.
حجت‌الاسلام حجت‌الله بیات با یادآوری اینکه فرمان راه‌اندازی موسسه موضوع‌شناسی در سال ۹۰ از سوی رهبر معظم انقلاب صادر شد گفت: در ادامه مراجع تقلید و فقیهان نیز همواره بر ضرورت آن تصریح و تاکید داشتند، چنین دستور صریح و اتفاق نظری را درباره مراکز علمی کمتر می توان یافت.
وی همچنین نخستین دهه فعالیت این موسسه را دوران تثبیت عنوان کرد و گفت: اکنون که وارد دهه دوم شده‌ایم، نام این دوران، فصل توسعه و تعالی موضوع‌شناسی است.
بیات با بیان اینکه آگاهی از موقعیت آثار پژوهشی فقهی به ویژه در نیم قرن اخیر امری ضروری بود گفت: با توجه به ماموریت و جایگاه ستادی این موسسه در دستگاه فقاهت و حکومت، ضرورت ترسیم چشم‌انداز موسسه از طرفی و فقدان اطلاعات دقیق و روشن از وضعیت پژوهشی موضوع‌شناسی فقهی از سویی دیگر سبب شد، تا نخستین آیین تجلیل از برترین آثار موضوع‌شناسی، مصوب، و آیین‌نامه اجرایی آن نیز تهیه و مقدمات جمع‌آوری آثار پژوهشی مرتبط فراهم شود.
وی افزود: با ارتباط مستمر با مراکز، دانشگاه‌ها، موسسه‌ها و مجله‌های همسو تمام آثار موجود و ممکن در قالب کتاب، پایان‌نامه و مقاله جمع‌آوری شد، که از میان آنها ۱۴ اثر مورد تجلیل قرار می‌گیرد.
رئیس هیات امنای موسسه موضوع‌شناسی احکام فقهی نیز گفت: این موسسه در چهار بخش پژوهشی، آموزشی، ترویجی و نظارتی گام‌های خوبی برداشته است.
حجت‌الاسلام محمدحسین فلاح‌زاده افزود: در بخش پژوهشی یکی از کارها، مصوب شدن دانش موضوع‌شناسی به عنوان یک علم جدید است.
وی با اشاره به تدوین دست‌نامه موضوع‌شناسی برای حوزه گفت: برگزاری کلاس‌ها و جلسه‌های حوزه علمیه که در خصوص موضوع‌شناسی است، نیز از فعالیت‌های آموزشی است.
فلاح زاده اضافه کرد: ایجاد موزه دین و زندگی از فعالیت‌هایی ترویجی است که در مساحتی سه هزار مترمربع در ۱۰ گنجینه مورد استقبال کم نظیری واقع شده است.
رئیس هیات امنای موسسه موضوع‌شناسی همچنین با اشاره به فعالیت‌های نظارتی بیان کرد: این بخش، نظارت بر بخشی از فعالیت‌های اجتماعی که به عمل مکلفان مرتبط است و تاثیر دارد، را در برمی‌گیرد.