سالانه گردشگران بسیاری به بافت‌های تاریخی شهرها سفر می کنند و در گذرگاه‌ها و مسیرهای این مناطق تاریخی، همگونی تمدن، فرهنگ و معماری را به نظاره می‌نشینند. بافت تاریخی شیراز نیز با برخورداری از پتانسیل‌های بالایی که در زمینه گردشگری دارد مکان مهمی برای جذب گردشگر به شمار می‌رود. این محدوده تاریخی افزون بر ظرفیت بالایی که برای توسعه گردشگری فرهنگی دارد، مکانی برای بازنمایی هویت فرهنگی شهر شیراز محسوب می‌شود و به مثابه موزه هنرهای بصری است که گردشگران می‌توانند در گذرگاه‌های آن از بخشی از میراث ملموس به جای مانده از گذشته بازدید کنند و حالا در آستانه نوروز تمامی مدیران، متولیان و پرسنل منطقه بافت تاریخی تلاش خود را بکار گرفته‌اند تا با آماده‌سازی بافت تاریخی شیراز پذیرای گردشگران نوروزی باشند.
ایام نوروز فرصتی برای معرفی بافت تاریخی شیراز به گردشگران
محمد فرخ زاده معاون هماهنگی امور زائرین و گردشگری استانداری فارس در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: ایام نوروز فرصتی را فراهم می‌کند تا بتوانیم از بافت شیراز در قالب استفاده از گذرها، محلات و معرفی اماکن تاریخی، تأسیسات گردشگری و پروژه‌های سرمایه‌گذاری بهره ببریم.
وی با اعتقاد به اینکه بافت تاریخی شیراز در وضعیت بهتری نسبت به بافت‌های تاریخی در سایر شهرهای ایران به سر می‌برد، افزود: بافت تاریخی شیراز یک محدوده ۳۷۰ هکتاری است که شامل دو قسمت است؛ می‌توان گفت ۵۷ هکتار از آن مربوط به حرم شاهچراغ (ع) و مناطق پیرامونی حرم است.
معاون استاندار فارس ادامه داد: بافت تاریخی شیراز از گذرگاه‌های متعددی بهره می‌برد که این گذرگاه‌ها از محلات قدیمی شیراز عبور می‌کنند و در سالهای مختلف مورد استفاده مردم قرار گرفته‌اند. محله «سنگ سیاه»، محله «بالاکفت»، «سردزک»، «لب‌آب»، «درب مسجد» و «درب شازده» از محلات معروف شیراز هستند که در محدوده بافت تاریخی این شهر واقع شده‌اند.
ساماندهی بافت تاریخی شیراز برای بازدید مسافران نوروزی
فرخ زاده با بیان اینکه حدود ۱۰ تا ۱۵ گذر مانند گذر حاج زینل در بافت تاریخی شیراز وجود دارد؛ گفت: در سالهای اخیر اقدامات قابل توجهی در حوزه زیرساختی در بافت انجام شده و کارهای خوبی برای ساماندهی شکل و ساختار بافت از جمله کف‌سازی، بدنه سازی و نورپردازی صورت گرفته است.
وی بیان کرد: سرمایه‌گذاران مختلفی در سالهای اخیر در بافت تاریخی سرمایه‌گذاری کرده‌اند و در طول این مدت مجموعه‌های بومگردی، اقامتی، هتل‌های سنتی، مهمانپذیرها و زائرسراهای بسیاری در این منطقه راه‌اندازی شده است.
او با اعتقاد به اینکه بافت تاریخی شیراز شناسنامه تاریخی این شهر است، گفت: بافت تاریخی شیراز باید به همه مردم ایران و جهان معرفی شود تا شاهد جذب و بازدید گردشگران داخلی و خارجی در این محدوده تاریخی باشیم.
ضرورت فراهم کردن شرایط برای افزایش سرمایه‌گذاری در بافت
معاون هماهنگی امور زائرین و گردشگری استانداری فارس یادآور شد: متأسفانه در این ایام مطرح شدن مباحثی در خصوص بافت تاریخی و تخریب برخی خانه‌های تاریخی در این محدوده به ضرر بافت تمام شد؛ اگر ما معتقد هستیم که فرایند ایران‌هراسی در سطح جهان شکل گرفته، در ایران هم با شکل گیری پروسه بافت تاریخی هراسی برای شهر شیراز مواجه هستیم.
وی اضافه کرد: بدون شک این اتفاقات موجب کاهش رغبت سرمایه‌گذار برای سرمایه‌گذاری می‌شود و زمینه کوچ ساکنان از این منطقه را فراهم می‌کند و ما زنده نگهداری را از دست می‌دهیم؛ با کوچ ساکنان، اتباع وارد بافت می‌شوند و معضلات اجتماعی از جمله کارتن‌خوابی و حضور معتادان در این محدوده افزایش می‌یابد.
فرخ‌زاده افزود: باید کمک کنیم تا تبلیغات منفی به تبلیغات مثبت تبدیل شود تا زمینه افزایش حضور و ظهور زائرین، مجاورین، ساکنان بافت و سرمایه‌گذاران فراهم شود. با رفت و آمد گردشگران در این منطقه قطعا میزان امنیت هم افزایش می‌یابد. لذا انتظار می‌رود تا شهرداری در نگهداری این منطقه تلاش مضاعفی داشته باشد تا بتوانیم میزبانی خوبی از گردشگران داشته باشیم.
بهره‌گیری از کارکرد مساجد
وی با اشاره به اینکه کارکرد مساجد در بافت تاریخی شیراز بسیار زیاد است، گفت: مساجد تاریخی متعددی در بافت وجود دارد که با فراهم کردن زمینه حضور گردشگران در این محدوده می‌توانیم گام مؤثری برای معرفی این اماکن مقدس به عموم مردم برداریم. این در حالیست که در برخی شهرها یک یا دو مسجد در بافت تاریخی آنها وجود دارد ولی در بافت تاریخی شیراز از مساجد منحصربه‌فردی بهره می‌بریم که نیاز به معرفی دارند.
فرخ‌زاده با اعتقاد به اینکه زیباترین هنر معماری ایران در بافت تاریخی شیراز وجود دارد، گفت: این آثار زیبا به دلیل آب و هوای شیراز هنوز سرپا هستند و باید این ظرفیت و امانت را حفظ و به آیندگان معرفی کنیم؛ متأسفانه در شهر شیراز بسیاری از نوجوانان و جوانان هستند که هنوز برای یک بار هم پا در بافت تاریخی نگذاشته‌اند بنابراین باید شرایط لازم برای معرفی و آشنایی مردم با این محدوده و مشاهیری که در این منطقه زندگی می‌کردند مهیا شود.
معاون استاندار فارس درخواست کرد: تمام مردم شیراز و استان فارس باید برای معرفی بافت، سرمایه گذاری در این منطقه و تقویت این مجموعه تلاش ویژه‌ای داشته باشند. توجه به حرم‌ها، توسعه حرم‌ها، احیا و مرمت، بازسازی و نوسازی بناها و معابر در این محدوده تاریخی ضروری است؛ باید بتوانیم برای همه این موضوعات روایتگری کنیم.
جای خالی بازدید گردشگران از بافت تاریخی شیراز
بافت تاریخی شیراز با وجود اینکه به عنوان مکانی واجد ارزش‌های میراث فرهنگی به شمار می‌رود و از پتانسیل بالایی برای رونق گردشگری بهره می‌برد اما هنوز نتوانسته آنگونه که شایسته و بایسته است نظر گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب کند. این در حالیست که شیراز به عنوان پایتخت فرهنگ و تمدن ایران زمین محسوب می‌شود و آثار تاریخی این شهر از جمله میراث جهانی تخت جمشید، آرامگاه حافظ، آرامگاه سعدی، ارگ کریمخانی و سایر اماکن تاریخی آن همواره مورد توجه و بازدید گردشگران قرار گرفته‌اند.
حسین عباسی مهر مدیر پایگاه بافت تاریخی شیراز هم معتقد است جای خالی بازدید گردشگران از بافت تاریخی شیراز احساس می‌شود. وی در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: گردشگران داخلی و خارجی که در ایام نوروز به شیراز سفر می‌کنند معمولا به بازدید از اماکن و آثار تاریخی مشهور و معروف این شهر که در رأس آن آرامگاه حافظ، سعدی، تخت‌جمشید و باغ‌های ارم و عفیف‌آباد قرار دارد می‌پردازند اما اکثر این آثار تاریخی خارج از بافت تاریخی هستند.
مدیر پایگاه بافت تاریخی شیراز ادامه داد: هرچند در بافت تاریخی شیراز آثاری از جمله ارگ کریمخان زند، نارنجستان یا مسجد نصیرالملک مورد استقبال گردشگران قرار می‌گیرند ولی آنگونه که باید شاهد حضور گردشگران در محلات و گذرگاه‌های بافت تاریخی نیستیم.
عباسی‌مهر راه‌اندازی تورهای تخصصی محلات بافت تاریخی شیراز را از مهمترین رویکردها برای ارتقا جایگاه گردشگری در این منطقه دانست و گفت: البته سال گذشته نیز فعالیت‌هایی برای جذب گردشگران در این محدوده تاریخی صورت گرفت؛ اما این فعالیت‌ها به صورت محدود و جسته‌گریخته بود. امسال در تلاش هستیم تا بافت تاریخی شیراز را برای حضور چشمگیر گردشگران آماده کنیم.
این فعال میراث فرهنگی تأکید کرد: در بافت می‌توانیم شرایطی فراهم کنیم که گردشگران بتوانند از محلات، خانه‌های تاریخی و گذرگاه‌های آن بازدید کنند. این اتفاق خوب برای بافت یزد و بافت اصفهان رقم خورده است ولی در بافت شیراز کمتر شاهد حضور گردشگران بوده و هستیم
وی با بیان اینکه بافت تاریخی شیراز از ظرفیت بالایی برای رونق گردشگری برخوردار است، افزود: درصدد هستیم که امسال از پتانسیل بافت در گردشگری بهره ببریم؛ هرچند در این منطقه با مشکلات و آسیب‌های اجتماعی مانند حضور معتادین و نامناسب بودن وضعیت گذرگاه‌ها روبه رو هستیم اما برخی محلات و گذرگاه‌های اصلی از جمله گذر سنگ سیاه شرایط مطلوبی برای بازدید دارند.
بافت تاریخی شیراز آماده بازدید در ایام نوروز
عباسی‌مهر عنوان کرد: در ایام نوروز در برخی اماکن تاریخی با ازدحام بازدید مواجه می‌شویم ولی بهره‌گیری از ظرفیت بافت تاریخی برای گردشگری باعث می‌شود از فشار و ازدحام گردشگران در بعضی اماکن کاسته شود.
وی توسعه زیرساخت‌های بافت تاریخی را برای فراهم شدن بازدید از این محدوده تاریخی ضروری دانست و اعلام کرد: بافت تاریخی شیراز قابلیت بازدید دارد؛ شهرداری اقدامات قابل توجهی برای توسعه زیرساخت‌ها در این منطقه انجام داده است؛ کف‌سازی معابر، راه‌اندازی اقامتگاه‌ها و کافه‌ها در بافت شیراز از مهمترین اقداماتی است که برای توسعه گردشگری در این منطقه انجام شده است و امسال می‌توانیم میزبان مسافران نوروزی در بافت تاریخی شیراز باشیم.
راه‌اندازی تورهای تخصصی محلات بافت تاریخی شیراز
راه‌اندازی تورهای تخصصی محلات بافت تاریخی شیراز با هدف جذب گردشگران یکی از مهمترین اقداماتی است که امسال با هدف جذب گردشگر در این محدوده تاریخی انجام شده است؛ اقدامی که می‌تواند گامی مؤثر در مسیر رونق گردشگری و معرفی این جاذبه تاریخی به گردشگران داخلی و خارجی باشد و موجبات زنده‌سازی و حفظ و احیای این منطقه را فراهم کند.
مسعود منیعاتی مدیر انجمن دوست‌داران میراث فرهنگی و گردشگری فارس هم با بیان اینکه شرایط بازدید از بافت تاریخی شیراز فراهم شده است، گفت: بر اساس هماهنگی‌های به‌عمل‌آمده، این انجمن با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس و شهرداری شیراز در ایام نوروز، تورهای تخصصی محلات بافت تاریخی با عنوان قدم زدن در تاریخ شیراز برای میهمانان نوروزی و همچنین شهروندان شیرازی برگزار می‌کند.
منیعاتی بیان کرد: با توجه اخبار زیادی که در ماه‌های گذشته از بافت تاریخی شیراز در رسانه‌های کشور منتشر شده است، در ایام نوروز با احتمال تقاضای بازدید هم‌وطنان از بافت تاریخی شیراز مواجه هستیم.
رئیس انجمن دوست‌داران میراث فرهنگی فارس ادامه داد: این انجمن که خود سال‌ها تجربه تخصصی برنامه‌ریزی تورهای بازدید از بافت تاریخی شیراز را دارد و به‌عنوان مبدع تورهای قدم زدن در تاریخ شیراز فعالیت کرده است، با رایزنی بین شهرداری شیراز و نیز اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان فارس و اعلام حمایت و نظارت این دو نهاد، اقدام به احداث ایستگاه تورهای قدم زدن در بافت تاریخی شیراز در اطراف مجموعه زندیه کرده است.