به گزارش خبرنگار ایرنا، بر اساس تعهدات بین‌المللی، هر کشوری به همان اندازه که کربن تولید می‌کند باید ترسیب یا جذب کربن داشته باشد و یکی از بهترین راهکارها برای این منظور، درختکاری است.
سالانه در دنیا حدود ۱۵ میلیارد درخت از دست می‌رود که تخریب جنگل‌ها عواقب و معضلات زیست‌محیطی بسیاری از جمله فرسایش خاک، آلودگی آب و خاک، پدیده ریزگرد، بروز بلایای طبیعی و تولید سالانه ۳۶ میلیارد تن گازهای گلخانه‌ای را در پی داشته است و منجر به گرم شدن زمین و به خطر افتادن امنیت غذایی می‌شود.
به دلیل آن که بخش مهمی از کشور ما در کمربند خشک و نیمه‌خشک واقع شده، بنابراین دارای اکوسیستم حساستری است و این موضوع وظیفه ما را در حفظ جنگل‌ها سنگین‌تر می‌کند.
کنوانسیون‌های متعدد محیط زیستی در پی تخریب جنگل‌ها و منابع طبیعی از جمله کنوانسیون تغییر اقلیم، کنوانسیون مقابله با بیابان‌زایی و کنوانسیون تنوع زیستی در دنیا، تشکیل شده و این کنوانسیون‌ها تصمیم گرفته‌اند تا سال ۲۰۳۰ میزان تولید کربن و گازهای گلخانه‌ای را به صفر برسانند و از این رو کاشت یک تریلیون درخت تا سال ۲۰۳۰ هدفگذاری شده است.
بسیاری از کشورها در راستای تعهدات بین‌المللی در بخش درختکاری فعال شده‌اند به طوری که چین به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کربن، کاشت ۷۰ میلیارد اصله درخت در سرزمین خود را هدفگذاری کرده و تاکنون ۵۰ میلیارد آن را کاشته است.بسیاری از کشورها در راستای تعهدات بین‌المللی در بخش درختکاری فعال شده‌اند به طوری که چین به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان کربن، کاشت ۷۰ میلیارد اصله درخت در سرزمین خود را هدفگذاری کرده و تاکنون ۵۰ میلیارد آن را کاشته است.
همسایگان ایران مانند ترکیه ۴.۵ میلیارد اصله درخت در قالب کمپین "تنفس برای آینده" کاشته است و قصد دارد ۶.۵ میلیارد اصله درخت دیگر را تا سال ۲۰۳۰ بکارد.
پاکستان کاشت ۱۰ میلیارد اصله درخت را تا سال ۲۰۳۰ برنامه‌ریزی کرده و افغانستان در حال کاشت یک میلیارد اصله درخت است.
ایران با داشتن صنایع پرکربن بر اساس آمار سال ۲۰۲۰ رتبه هفتم تولید کننده کربن و رتبه ۴۲ تا ۴۵ ترسیب کربن را دارد و فاصله این ۲ باید کم شود؛ در کشور ما نیز، طرح مردمی کاشت یک میلیارد اصله درخت ظرف چهار سال برنامه‌ریزی شده است و از اسفند امسال این طرح کلید خورد.
در قالب این طرح قرار است سالانه ۲۵۰ میلیون اصله نهال با مشارکت مردم، سازمان‌های مردم‌نهاد و صنایع تولید و کاشته شود که سهم کردستان در طول چهار سال اجرای این طرح، ۱۲ میلیون درخت است و رسیدن به این هدف نیازمند برنامه ریزی است.
برای بررسی چند و چون اجرای این طرح و امکانات استان برای اجرای آن، میزگردی با حضور مسوولان و کارشناسان منابع طبیعی، شهرداری و محیط زیست برگزار شد.
نهالستانهای کردستان و ظرفیت تولید
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان گفت: با توجه به ظرفیت سنجی انجام شده و نهالستانهای موجود، سه میلیون نهال سهم استان در هر سال است ولی نامه‌ای از طرف سازمان منابع طبیعی دریافت کرده‌ایم که به هفت میلیون نهال افزایش یافته که جای سوال دارد و توان تولید این تعداد نهال را در استان نداریم.با توجه به ظرفیت سنجی انجام شده و نهالستانهای موجود، سه میلیون نهال سهم استان در هر سال است ولی نامه‌ای از طرف سازمان منابع طبیعی دریافت کرده‌ایم که به هفت میلیون نهال افزایش یافته که جای سوال دارد و توان تولید این تعداد نهال را در استان نداریم.
حمید غیاث‌الدین افزود: در نهالستان ریخلان مریوان تا زمان مساعد شدن شرایط آب و هوایی، امکان قلمه و دیگر کارها وجود ندارد و با توجه به هدفگذاری انجام شده، کاشت سه میلیون نهال را انجام می دهیم، حتی تلاش ما این است بیشتر از رقم ذکر شده درخت بکاریم چون گونه غالب یعنی صنوبر را دخیل دادیم که برای زراعت چوب هم استفاده می شود.
زراعت چوب یاریگر طرح مردمی کاشت درخت
وی گفت: یکی از دغدغه های منتقدان این طرح این است که آیا می شود این میلیارد درخت را در کشور کشت و آب مورد نیاز را تامین کرد و اصولا چه کسانی می‌خواهند در این طرح مشارکت کنند؟
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان ادامه داد: بر این اساس به سمت گونه زارعت چوب رو آوردیم که رقم تعهد شده آن ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار اصله نهال است و خواهان و متقاضی دارد.
غیاث‌الدین یادآور شد: همچنین ما پارسال طرح استعدادیابی زراعت چوب را در سطح استان توسط همکاران مرکز تحقیقات تهیه کردیم که به تایید مراجع علمی رسیده و پشتوانه علمی آن را داریم.
به گفته وی، مناطق شناسایی شده در شهرستان‌ها توسط منابع طبیعی به شهرداری‌ها و دهیاری‌ها فراخوان داده شده است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان اضافه کرد: متقاضیان شناسایی شده و در همین راستا امسال تا این لحظه داوطلبانی برای کشت گونه زراعت چوب در ۲۲۰ هکتار پای کار آمده‌اند.
غیاث‌الدین افزود: برای کاشت این درختها، رئیس جمهور همه دستگاه‌ها را مکلف کرده و تفاهم نامه با دهیاری‌ها، شهرداری‌ها و برخی دستگاه‌ها به امضا رسیده است و آمار کشت نهال توسط معاونت باغبانی در سامانه وزارت جهاد کشاورزی وارد و رصد می‌شود.
وی با بیان اینکه از سه میلیون کاشت نهال سهم کردستان، ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار اصله نهال زارعت چوب است که در حاشیه رودخانه‌ها و اراضی مستثنیات اشخاص کشت می شود، ادامه داد: در نهالستان گریزه سنندج کارگران مشغول برش قلمه هستند و کار شروع شده و قرار است برای سال ۱۴۰۲ سه میلیون نهال تولید شود.از سه میلیون کاشت نهال سهم کردستان، ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار اصله نهال زارعت چوب است که در حاشیه رودخانه‌ها و اراضی مستثنیات اشخاص کشت می شود، همچنانکه در نهالستان گریزه سنندج کارگران مشغول برش قلمه هستند و کار شروع شده و قرار است برای سال ۱۴۰۲ سه میلیون نهال تولید شود.
به گفته غیاث‌الدین، جهاد کشاورزی عرصه چهار هکتاری کنار نهالستان گریزه سنندج دارد که آن را برای تولید نهال تعهد داده شده، به مدت چهار سال در اختیار منابع طبیعی گذاشته است و از سویی مرکز تحقیقات هم عرصه بسیار خوبی در کنار نهالستان گریزه دارد و قول مساعد داده در صورت نیاز از آنها کمک بگیریم و شاید از تولید سه میلیون نهال فراتر برویم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا در صورت کمبود نهال برنامه ای برای خرید و واردات دارید، جواب داد: فعلا در این برهه زمانی، برنامه‌ای برای خرید نهال از جاهای دیگر نداریم فقط صنوبر ۵۰ هزار قلمه صنوبر کم داشتیم که به دلیل شرایط مشابه آب و هوایی از میاندوآب آذریایجان غربی تهیه کردیم و اغلب در سقز و دیواندره عرضه می‌شود.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان ظرفیت تولید گونه های بومی در استان تکمیل است و ۶۰۰ هزار اصله را به گونه‌های بومی و فضای سبز اختصاص دادیم.
طرحی برای مردم و با مشارکت مردم
غیاث‌الدین با تاکید بر اینکه این طرح مردمی و مشارکت مردم ملاک تولید و کاشت است، افزود: تولید نهال هزینه دارد اما با مشارکت و ظرفیت صنایع، دهیاری‌ها، معادن و شهرداری‌ها اقدام به این کار می شود تا هزینه تولید نهال به حداقل برسد.
وی گفت: در همین رابطه در ۲ مدرسه مریوان خود دانش‌آموزان نهال کشت می‌کنند که هم با تولید نهال آشنا می شوند و هم در کاشت مشارکت خواهند داشت که البته همه شهرستان‌ها این قابلیت را دارند ولی تولید نهال از سال گذشته در مریوان شروع شده است، بنابراین می توانیم در شهرستان های دیگر از ظرفیت دانش آموز و آموزش پرورش استفاده کنیم که ظرفیت بسیار خوبی است.
وی درباره لزوم نگهداری از درختهای کاشت شده هم اظهار کرد: مهمترین دغدغه ما نگهداری نهال است و به همین خاطر تاکید ما این است کسی که در کاشت نهال مشارکت می‌کند باید کننده کار باشد، مثلا شهرداری‌ها هر تعداد نهال بخواهد به آنها می‌دهیم چون امکانات تامین آب و نگهداری از درخت را دارند.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان ادامه داد: حتی یک نهال که در خانه‌ای کاشت می‌شود، رصد خواهیم کرد و باید نقطه کاشت را به ما اطلاع دهند و در سامانه ثبت و راستی آزمایی شود.
غیاث‌الدین اضافه کرد: نهالی که امسال کشت شود، سال آینده رصد می‌شود که آیا به ثمر نشسته یا خیر و برای این کار از کارشناسان از جمله بخش خصوصی در بحث توزیع و نظارت بر کاشت نهال استفاده می‌شود.نهالی که امسال کشت شود، سال آینده رصد می‌شود که آیا به ثمر نشسته یا خیر و برای این کار از کارشناسان از جمله بخش خصوصی در بحث توزیع و نظارت بر کاشت نهال استفاده می‌شود.
وی گفت: در هر شهرستان یک کارشناس جذب شده است که در بحث تولید، توزیع و کشت نظارت می‌کنند.
قبرستانهای سرسبز
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان افزود: در طول ۴۴ ساله گذشته، هرسال در هفته منابع طبیعی نهال توزیع و کاشت می‌شود که اگر سالی ۲۰۰ هزار اصله نهال کشت می‌شد الان کردستان باید گلستان می‌شد اما تنها جایی که نهال به خوبی کاشت و نگهداری شده، قبرستان‌ها است.
غیاث‌الدین ادامه داد: به هرحال با همکاری شهرداری دست به کار شدیم و عرصه هایی را شناسایی کردیم که امکان آبیاری داشته باشد و متولی دارد.
وی گفت: در این طرح از ظرفیت پادگان ها و دانشگاه‌ها استفاده می کنیم، چراکه هم امکانات لازم و هم نیروی زیادی دارند و در کنار آن گونه‌هایی انتخاب کردیم که نیاز کمی به آب دارند و در کوتاه مدت رشد می‌کنند.
به گفته غیاث‌الدین، اولویت بوستان‌های روستایی است که از طریق مدیرکل امور روستایی با دهیاری ها مکاتبه و عرصه‌ها شناسایی شده است، ضمن اینکه با همکاری بنیاد مسکن، زمین‌هایی را به عنوان بوستان روستایی در اختیار دهیاری‌ها قرار می‌دهیم که نهال در آن کاشت و نگهداری شود.اولویت بوستان‌های روستایی است که از طریق مدیرکل امور روستایی با دهیاری ها مکاتبه و عرصه‌ها شناسایی شده است، ضمن اینکه با همکاری بنیاد مسکن، زمین‌هایی را به عنوان بوستان روستایی در اختیار دهیاری‌ها قرار می‌دهیم که نهال در آن کاشت و نگهداری شود.
احیای مناطق تخریبی و سوخته با طرح مردمی
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان گفت: یکی از اهداف این طرح، احیای جنگل‌ها و مناطق سوخته و تخریب شده و توسعه گونه‌های فصای سبز در داخل شهرها است.
وی در پاسخ به این سوال که برای تامین معاش جنگل نشینان راه حل چیست؟پاسخ داد: وقتی مسائل اقتصادی پیش می آید فشار به منابع طبیعی وارد می شود و نمی توان جلوی تخریب را گرفت و نیاز به فرهنگ سازی است.
غیاث‌الدین گفت: یکی از اهداف طرح کشت سه میلیون نهال، اشاعه فرهنگ مراقبت از درخت است، به این معنا که روستایی جنگل‌نشین به اهمیت بلوط نسبت به ذغال پی ببرد و اینکه جنگل چقدر در تولید آب و اکسیژن موثر است.
وی تاکید کرد: مراقبت از جنگل نیاز به نظارت دارد که بدون نیرو امکان آن نیست و یکی از معضلات منابع طبیعی کمبود نیرو و راننده است که متولی ۷۵ تا ۸۰ درصد سطح اراضی ملی کردستان منابع طبیعی است و با ۳۳ نیروی یگان حفاظت، مدیریت می‌شود.
اقدام عملی و عزم جدی کم برای کاشت درخت
مدیر اداره آموزش و پژوهش اداره کل محیط زیست کردستان نیز در این میزگرد، اظهار کرد: اینکه کاشت درخت، خدمات و فواید زیادی برای انسان و محیط زیست دارد بر کسی پوشیده نیست ولی متاسفانه اقدامات عملی و عزم جدی مردمی و دولتی کم است.
امیر حشمتی ادامه داد: معتقدم هر کاری انجام می دهیم باید مردم پای کار باشند و گرنه ارگان‌های دولتی، محیط زیست و شهرداری و منابع طبیعی هر چقدر هم تلاش کنند فایده ندارد.
وی یادآور شد: مشکلات خیلی زیاد است و تنها راه مراقبت از منابع طبیعی و موفقیت در طرح کاشت نهال این است که اعتماد مردم را جلب و محیط زیست و منابع طبیعی را طوری معرفی کنیم که مردم آن را از خود بدانند.
مدیر اداره آموزش و پژوهش اداره کل محیط زیست کردستان تاکید کرد: بنده ۱۵ سال است در محیط زیست در زمینه آموزش کار می‌کنم و به این نتیجه رسیده‌ام، تنها راه این است که با بچه ها کار کنیم، چراکه آموزش می تواند مهمترین رکن برای حفاظت از منابع طبیعی باشد.
حشمتی با بیان اینکه این مسائل در کتاب ها و قوانین هست ولی زمان عمل جدی گرفته نمی شود، اضافه کرد: آموزش بزرگترین اسلحه است که می توان با آن دنیا را تغییر داد؛ در بحث آموزش در حوزه محیط زیست و منابع طبیعی، باید به کودکان آموزش غیرمستقیم داد.
وی گفت: اگر می خواهیم موفقیت این طرح را تضمین کنیم، باید مدارس را پای کار بیاوریم و همین الان نامه ای داده شود به آموزش و پرورش که هر دانش آموزی درختی بکارد و عکس آن را بفرستد که در فرهنگ سازی بسیار موثر است و الا عملکرد صوری جواب نمی دهد.
مدیر اداره آموزش و پژوهش اداره کل محیط زیست کردستان افزود: صرفا کاشت درخت مهم نیست؛ کودکی که همراه خانواده اقدام به کاشت درخت می‌کند، فهمیده درخت و محیط زیست چیست و یک قدم به سمت جلو گام برداشته ایم و مراحل بعد ساخت فیلم و انیمیشن برای جا انداختن فرهنگ کاشت و نگهداری از درخت است که رسانه‌ها به ویژه صدا و سیما نقش مهمی در این زمینه دارند.
حشمتی ادامه داد: وقتی ادارات دولتی از جمله محیط زیست و منابع طبیعی اهمیت کاشت درخت و نگهداری از آن را برای مردم آموزش دهند مردم کمتر پای کار خواهند آمد اما اگر این کار به سمن‌ها واگذار شود، افراد زیادی برای همین طرح کاشت سه میلیون نهال، جذب خواهند شد.
به گفته وی، مردم چندان از فراخوان های ادارات استقبال خوبی نمی کنند ولی سمن‌ها بهتر می توانند در این رابطه عمل کنند.
مدیر اداره آموزش و پژوهش اداره کل محیط زیست کردستان یادآور شد: مردم استان کردستان طبیعت دوست هستند و اگر به مردم اعتماد و بخش اعظم کار به آنان واگذار شود، اجرای طرح موفقیت آمیز خواهد بود. مردم استان کردستان طبیعت دوست هستند و اگر به مردم اعتماد و بخش اعظم کار به آنان واگذار شود، اجرای طرح موفقیت آمیز خواهد بود.
حشمتی گفت: یکی از طرح های خوبی که منابع طبیعی سال گذشته انجام داد، ایجاد غرفه هایی در سطح شهرها برای انجمن های مردم نهاد و توزیع نهال بود.
مدیر اداره آموزش و پژوهش اداره کل محیط زیست کردستان اضافه کرد: البته سمن‌ها هنوز در بحث مشارکت تخصصی کار نمی‌کنند و یاد نگرفتیم مشارکتی کار کنیم.
وی یادآور شد: به نظرم جایی که پوشش گیاهی داشته باشد باید تقویت شود و جایی که جنگل بوده، بهتر است درختکاری شود و نباید در محیط زیست دخالت کرد.
شهرداری سنندج میراث دار بی آبی
سرپرست سازمان سیما ، منظر و فضای سبز شهری شهرداری سنندج دیگر کارشناس حاضر در این میزگرد به مشکلات و برنامه های حوزه خود پرداخت.
علی اصغری با بیان اینکه شهرداری سنندج، میراث‌دار گذشته است و جایی درختکاری شده به فکر آب نبوده اند، گفت: ما بیشتر کارهایمان درختکاری در حاشیه شهر است، از ۱۵ اسفند شروع شده و در مناطق حاشیه شهر که سرانه فضای سبز خیلی پایین است، درختکاری کرده‌ایم.
وی یادآور شد: البته تاثیر این طرح نیاز به زمان دارد که برای آن پویش سبز راه اندازی کردیم و در قالب جلساتی با حضور دستگاه‌ها و اساتید دانشگاه، گونه‌های بومی با نیاز آبی کم شهر سنندج را به منابع طبیعی معرفی کردیم.
سرپرست سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری سنندج با بیان اینکه در هفته منابع طبیعی، برای افزایش سرانه فضای سبز، احداث اولین پارک درون محلی در شهرک بعثت سنندج شروع شد، گفت: برای آبیاری فضای سبز، شهرداری سنندج سیستم آبیاری هوشمند را مدنظر دارد.
اصغری با بیان اینکه تمام لکه‌های فضای سبز ۳۰۰ متری، ۵۰۰ متری تا هزار متری را در مناطق چهارگانه شهرداری سنندج را برای ایجاد پارک‌های درون محله ای شناسایی می کنیم، افزود: برخلاف سال های قبل، کارشناسان منابع طبیعی در کاشت درخت نظارت می کنند تا کار به درستی انجام شود.
وی افزود: در ماه گذشته به آموزش و پرورش و مدارس اعلام کردیم دانش‌آموزان نقاشی‌هایی با عنوان " درخت بکاریم برای داشتن ایرانی سرسبز" طراحی کنند که در روز درختکاری از دانش‌آموزان برتر تقدیر و نهال‌هایی هم با پلاک به آنان داده شد و سال آینده اگر درختی به ثمر نشسته باشد باز هم از آن دانش آموز نقدیر می شود.
اصغری ادامه داد: شهرداری در هفته منابع طبیعی، تمام معابر اصلی و کنار پیاده‌روها رادرختکاری کرد و ضمن اینکه با منابع طبیعی تفاهم‌نامه‌ای امضا کردیم که به شهرداری نهال داده و نقطه کاشت هم به منابع طبیعی اعلام شد که راستی‌آزمایی شود.
سرپرست سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری سنندج تاکید کرد: شهرداری اگر مدیران دانش آموزان را مجبور و تشویق کنند که درخت بکارند و در عوض جایزه بگیرند، فرهنگسازی خواهد شد.
اصغری با بیان اینکه به مدارس ابلاغ کردیم که هر کسی باغچه دارد شهرداری نهال می دهد تا بکارند، ادامه داد: شهرداری بدون تامین منابع آبی در هیچ نقطه‌ای اقدام به کاشت درخت نمی‌کند، ضمن اینکه شهروندان اگر بخواهند نهالکاری کنند باید با سیما و منظر شهرداری هماهنگی کنند تا جای مناسب در نظر گرفته شود.شهرداری بدون تامین منابع آبی در هیچ نقطه‌ای اقدام به کاشت درخت نمی‌کند، ضمن اینکه شهروندان اگر بخواهند نهالکاری کنند باید با سیما و منظر شهرداری هماهنگی کنند تا جای مناسب در نظر گرفته شود.
به گفته اصغری سرانه فضای سبز در سنندج ۶.۷۹ سانتیمتر است که این میزان سال آینده افزایش قابل توجهی خواهد داشت.
وی اظهار کرد: برای اجرای طرح کاشت سه میلیون نهال، شهرداری آمادگی دارد در پارک نیشتمان، پارک کشاورز و پارک جنگلی توس نوذر و ۲ پارک ۱۰ هکتاری در آبیدر نهالکاری کند.
سرپرست سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری سنندج بیان کرد: در صلوات آباد هم ساخت پارک جنگلی با ۷۱۰ هکتار مساحت آغاز شده و به سرانه فضای سبز سنندج اضافه می شود.
اصغری با تاکید بر اینکه کار نهالکاری نیازمند مشارکت تمام دستگاه‌ها است، افزود: تفاهم‌نامه‌ای با معاونت پژوهشی دانشگاه کردستان امضا می کنیم که در قالب آن درخت های بومی شناسایی و برای کاشت و افزایش سرانه فضای سبز سنندج استفاده شود.
بیشه‌زراعی برای بهبود معیشت
کارشناس ارشد مسائل اقتصاد و اجتماعی منابع طبیعی که در زمینه جنگلداری اجتماعی فعالیت دارد، در این میزگرد اظهار کرد:در بحث طرح نهضت کاشت درخت، تحقیق های گذشته نشان می دهد جنگلداری اجتماعی در دنیا روند خیلی کندی دارد اما بهرحال باید انجام شود.
سمیه اسکندری با بیان اینکه، یکی از معایب طرح جنگلداری اجتماعی زمین خواری است، افزود: در حال گذر از مدیریت جنگلداری کلاسیک به سمت جنگلداری مشارکتی هستیم و چاره ای جز این هم نیست.
وی افزود: این طرح مزایای بسیار زیادی دارد و معایب آن هم زیاد است، مثلا احیای پوشش عرصه‌ها از جمله مزایای طرح است، ضمن اینکه به بهبود امرار معاش زاگرس نشینان منجر می‌شود ولی ۱۰۰ درصد زمان بر است.
کارشناس ارشد مسائل اقتصاد و اجتماعی منابع طبیعی گفت:برای اینکه زاگرس نشینان به سود جنگلداری مشارکتی برسند بهترین راه "بیشه زراعی" است که بین درختان، کشاورزی هم انجام شود.
کارشناس ارشد مسائل اقتصاد و اجتماعی منابع طبیعی گفت:برای اینکه زاگرش نشینان به سود جنگلداری مشارکتی برسد بهترین راه "بیشه زراعی" است که بین درختان، کشاورزی هم انجام شود.
مخالفت با بیشه زراعی
البته معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان با این پیشنهاد زیاد موافق نبود.
غیاث‌الدین گفت: بیشه زراعی مخالف سیاست های سازمان جنگال‌ها و مراتع است؛ چطور می‌شود جنگل داشته باشیم و شخم بزنیم و به درخت آسیب نرسد؟
وی گفت: در همین زمینه ما با شهرداری تعهد نامه‌ای امضا کردیم که جلوی هر مغازه ای نهالی کاشت می‌کنیم، مغازه‌دار مسئول است و در صورت خشک شدن نهال، باید جوابگو باشد.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان با بیان اینکه بحث فرهنگ سازی مستلزم هزینه است و ما این کار را شروع کردیم و باید از آموزش و پرورش آغاز شود، گفت: در پویش "سنه سبز" بروشورهایی تهیه کردیم و امسال به هر کسی نهال نمی‌دهیم، مگر آب آن نیز تامین شود.
غیاث الدین تاکید کرد: صدا و سیما باید در بحث نهضت کاشت درخت ورود کند.
وی گفت: افغانستان ۱۰ میلیارد نهال کشت کرده و اهمیت این موضوع را به خوبی درک کرده و عربستان ۵۰ میلیارد نهال و چین هم ۷۰ میلیارد کشت کرده است ولی ما هنوز به این درک نرسیده‌ایم.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان بیان کرد: بر اساس الزام قانونی تعهدات بین‌المللی کنوانسیون تغییر اقلیم، همه کشورها موظف هستند تا سال ۲۰۳۰ تولید کربن را به حد صفر برسانند.
غیاث‌الدین یادآور شد: البته کشورهای دیگر از اعتبارات جهانی استفاده می کنند که ایران از آن محروم است و غربی‌ها می‌خواهند کشورمان در این طرح شکست بخوریم تا به عنوان چماق و تحریم علیه ایران استفاده کنند ولی به هرحال تبعات اجرا نشدن طرح کاشت نهال، بسیار زیاد است.
سیاست محلی برای واگذاری مدیریت جنگل به مردم
جنگلداری اجتماع‌محور از ابتکارات بومی و عرفی رسمیت یافته و ابتکارات هدایت شده توسط دولت‌ها را در بر می‌گیرد.
کارشناس ارشد مسائل اقتصاد و اجتماعی منابع طبیعی درباره موضوعاتی که جنگلداری اجتماعی محور در بر می گیرد، اظهار کرد: این موضوعات شامل شناسایی اجتماعات مناسب و مناطق جنگلی آن، پرداختن به تنگناهای مربوط به مدیریت، مذاکره و گفتگو برای تقسیم قدرت (حقوق و مسوولیت ها) بین دولت ها و اجتماعات، توسعه چهارچوب اختیارات قانونی تهیه طرح های مدیریتی، ایجاد نهادهای محلی مقتدر و در بسیاری از موارد بازسازی ذخایر جنگلی است.
اسکندری با بیان اینکه در اوایل تصور می شد از جنگلداری اجتماع محور برای توقف جنگل‌زدایی استفاده شود، تاکید کرد: در حال حاضر انتظار می رود که بتوان از طریق آن به مجموعه ای از اهداف از جمله اهداف حفاظتی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دست یافت.
وی ادامه داد: بهبود معیشت روستایی نه تنها به عنوان یک هدف فرعی بلکه به عنوان یک هدف اصلی برای ادامه حیات دولت ها و اجتماعات بین المللی تبدیل شده است و در برخی کشورها هم راه حلی برای بحران چوب و سوخت مطرح شده است.
این کارشناس ارشد مسائل اقتصاد و اجتماعی منابع طبیعی یادآور شد: طرفداران طرح جنگلداری اجتماع محور ادعا می‌کنند جنگلداری اجتماع محور می‌تواند بی عدالتی و ظلم را جبران کند و به اجتماعات روستایی برای دست یافتن به پایداری محلی اجتماعی و اقتصادی کمک کند.
اسکندری با اشاره به مسائل و چالش های کلیدی جنگلداری اجتماعی گفت: عدم ثبات در چهارچوب قانونی، کنترل محلی و همکاری مناسب و موثر نیازمند تمایل و شایستگی دولت برای مشروعیت بخشیدن و توانمندسازی نهادهای محلی و کمک به آنها برای اجرایی کردن حق و حقوقشان از جمله این چالش ها است چرا که امیدبخش ترین روش ها وقتی که در اجرا با شکست مواجه می‌شوند، تمایل به نابودی دارند.
کندی اصلاحات قانونی و پیاده سازی آن در دولت ها دیگر چالشی بود که اسکندری به آن اشاره کرد و گفت: حتی قوی ترین طرح ها به دلیل وضعیت حقوقی و قانونی معلق تهدید می‌شوند و چالش دیگر که مانع اصلی پیشرفت به شمار می روید، بی میلی و اکراه بخش های سازمان یافته جنگل در واگذاری مسوولیت به سطوح ملی است.
ریشه تخریب و قاچاق در مشکلات اقتصادی
با فرض موفق بودن این طرح، چه تضمینی وجود دارد که درختهای کاشت شده حفاظت شوند و طعمه قاچاق و تخریب نشود؟
کارشناس ارشد مسائل اقتصاد و اجتماعی منابع طبیعی عقیده دارد که ریشه تمام مسائل به ویژه قاچاق چوب و تخریب جنگل، مشکلات اقتصادی است و اگر معیشت بهبود پیدا کند ۱۰۰ درصد قاچاق چوب کاهش می یابد.
اسکندری افزود: درصد قاچاق چوب به خاطر نبود منبع درآمد است و به نظرم یکی از شیوه های جنگداری اجتماعی، بیشه زارعی است که خیلی می تواند کارساز باشد؛ به این معنی که می‌توان اطراف زمین را صنوبرکاری و سمت دیگر کشاورزی کرد که هم محصول جنگلی و کشاورزی داشته باشد.
وی تاکید کرد: مشارکت جوامع محلی نیازمند اعتمادسازی، بالا بردن سطح آگاهی مردم، توانمندسازی و ترویج است.مشارکت جوامع محلی نیازمند اعتمادسازی، بالا بردن سطح آگاهی مردم، توانمندسازی و ترویج است.
آگاهی بخشی مستلزم هزینه و ابزار
اطلاع رسانی و آگاهی بخشی به مردم درباره این طرح مردمی نقش اصلی را دارد تا آنان به عرصه آمده و میدان دار طرح مردمی کاشت درخت باشند.
مدیر روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان هم گفت: وقتی آموزش باشد خود به خود همه چیز را حل و مشارکت را درست کردیم ولی این موضوع زمان بر است.
پیمان فتاحی افزود: هفتمین کشور تولید کننده کربن جهان و چهل و دومین کشور در ترسیب(تخلیه) کربن جهان هستیم که اختلاف زیادی وجود دارد.
وی عقیده دارد که آگاهی بخشی، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی مهم است اما هزینه و ابزار می خواهد.
مدیر روابط عمومی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کردستان برای اجرای طرح نهضت کاشت یک میلیارد درخت در کشور، نرم افزار طراحی شده که البته هنوز خودم نمی توانم وارد شوم؛ البته کار را دیر و ناقص شروع کردیم، به هرحال سامانه راه افتاده و در اختیار مردم قرار دارد ولی با آزمون و خطا کار می کنیم.
وی با تاکید بر اینکه باید طرح های بلندمدت زیربنایی اجرا کنیم که تاثیرگذاری زیادی داشته باشد، ادامه داد: کاش مقام عالی در سطح وزیر، کارمندان شهرداری، منابع طبیعی یا صنعت و معدن را ملزم کند که ظرف پنج سال ۱۰ هکتار درخت نگهداری کند و این کار جزو حقوق حساب و در لیست ارزیابی سالانه کارمند اعمال شود.
فتاحی افزود: شاید نسبت به این پیشنهاد موضع گیری شود ولی مگر بستن کمربند ایمنی مگر به اجبار فرهنگسازی نشد؟ یک جایی باید کاری جهادی با مشوق انجام دهیم.
وی گفت: اگر مشارکت بالای مردم را در بحث کاشت و نگهداری نهال می‌خواهیم باید از ابزار جشنواره، سمن‌ها، مسابقه و تشویق استفاده کنیم. اگر مشارکت بالای مردم را در بحث کاشت و نگهداری نهال می‌خواهیم باید از ابزار جشنواره، سمن‌ها، مسابقه و تشویق استفاده کنیم.
به گزارش ایرنا، طرح کاشت یک میلیارد درخت دارای چهار بخش است؛ بخش نخست احیا و غنی‌سازی جنگل‌های طبیعی، بخش دوم زراعت چوب، بخش سوم جلوگیری از گسترش بیابان‌ها و ریزگردها و بخش چهارم ارتقای سرانه فضای سبز در اطراف شهرها است.
میانگین سرانه فضای سبز جنگلی به ازای هر نفر در کشور ما نزدیک به ۶ تا ۷ متر مربع است که در این طرح به ۱۵ متر مربع خواهد رسید.