به گزارش خبرنگار ایرنا، کاروانسراها به عنوان استراحتگاه‌های بین راهی دیرینه عموم مردم جایگاه ویژه‌ای در تاریخ اجتماعی ایران دارد و امروز بسیار مورد استقبال گردشگران داخلی و خارجی قرار می‌گیرد؛ دشتستان میزبان ۲ کاروانسرای تاریخی از دوره قاجاریه است که در میانه شهرهای برازجان و دالکی واقع شده‌اند.
کاروانسرای مشیرالملک یا دژ برازجان در اوایل دوره حکومت قاجاریه بر ایران در سال ۱۲۵۰ به فرمان حاج میرزا ابوالحسن خان مشیرالملک ساخته شد؛ مکانی که تا سال ۱۳۰۰ شمسی استراحتگاهی امن برای تاجران بوشهری و شیرازی بود، در زمان پهلوی به عنوان زندان استفاده شد و از آن پس در سراشیبی آسیب دیدن قرار گرفت.
در فاصله‌ای حدود ۲۰ کیلومتر از آن کاروانسرای دالکی قرار دارد که در اواخر قاجاریه به دستور والی فارس بنا شد تا مجال آسایش رهگذران مسیر تجارتی فارس به بوشهر باشد.
کاروانسرای دالکی سال ۷۷ با شماره ۲۰۸۳ و کاروانسرای مشیر الملک در سال ۱۳۶۲ به شماره ۱۶۳۸ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده‌اند.
این کاروانسراهای تاریخی در مالکیت سازمان اوقاف قرار داشت و بر این اساس امکان دخل و تصرفی در انها برای مرمت، بهسازی و یا بهره‌برداری برای اداره کل میراث فرهنگی بوشهر فراهم نبود و این بناهای تاریخی در یک بن بست تصمیم‌گیری قرار گرفته بود.
یازدهم اسفندماه که وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در قالب دومین سفر استانی رئیس جمهور، به بوشهر امده بود؛ وزیر معین دشتستان شد و بازدید از کاروانسرای دالکی نیز یکی از برنامه‌های او بود.
عزت الله ضرغامی در این بازدید با اشاره به ارزش گردشگری کاروانسراهای تاریخی تاکید کرد که کاروانسراهای دشتستان باید شرایط مناسبی برای بازدید عمومی را پیدا کند و پس از مرمت می‌تواند به عنوان بازارچه صنایع دستی بهره‌برداری شود.
گره گشایی از مرمت سه بنای تاریخی کاروانسراهای مشیرالملک و دالکی و پل مشیر (ماندگار از دوره صفویه) از این سفر آغاز شد؛ جایی که ضرغامی در دالکی به صورت تلفنی با رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه رایزنی کرد و همانجا موافقت اولیه را برای توافقی اساسی از حجت الاسلام سید مهدی خاموشی گرفت.
حالا پس از گذشت ۱۰ روز مدیرکل میراث فرهنگی استان بوشهر خبر از توافق بر سر مرمت پل مشیر و مرمت و بهره‌برداری از این کاروانسرای قاجاری نشسته در قلب دشتستان داد.
اسماعیل سجادی منش با اشاره به نشست مدیرکل‌های اوقاف و امور خیریه و میراث فرهنگی و فرمانداری دشتستان، اعلام کرد که توافق نهایی برای مرمت و بهره‌برداری ۳۰ ساله از این بناهای تاریخی حاصل شده است.
او در گفت‌وگو با ایرنا، بر اهمیت این توافق برای رفع چالش دیرینه این سه بنا تاکید کرد و آن را اتفاقی "بزرگ" برای میراث تاریخی بوشهر می‌داند که به ناراحتی مردم این شهرستان از وضعیت کنونی این بناها پایان می‌دهد.
آنطور که مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوشهر می‌گوید: پس از آنکه آقای وزیر در سفر به دالکی و گفت‌وگوی تلفنی با رئیس سازمان اوقاف و امور خیریه "لبیک" را از او گرفت، پیگیری‌ها آغاز شد و امروز بناها در اختیار میراث فرهنگی قرار گرفته تا پس از تعطیلات نوروز مرمت آن آغاز شود.
به گفته او مرمت پل مشیر و کارواوانسراهای دالکی و دژ برازجان چیزی حدود ۱۱۵ میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد اما اکنون برای آغاز و ساماندهی وضعیت چهار میلیارد تومان اختصاص یافته تا کار کلید بخورد.
البته سجادی منش این را هم یادآور شد که در گذشته نیز برای حفظ این بناهای تاریخی از گزند تخریب اقداماتی انجام شده و برای مرمت کاروانسرای مشیرالملک برازجان ۵ میلیارد و برای کاروانسرای مشیر الملک دالکی ۱ میلیارد هزینه شده است.
او در پاسخ به اینکه قرار است کاروانسراهای دشتستان تاریخی پس از اتمام مرمت، چگونه مورد بهره‌برداری و بازدید قرار گیرد، به ایرنا می‌گوید: کاروانسرای دالکی سرای صنایع دستی می‌شود و در مشیر الملک نیز علاوه بر برپایی این بازارچه، موزه عبرتی دایر می‌شود تا دوره تاریخی زندان شدن دژ برازجان نیز در معرض دید عموم قرار گیرد.
کاروانسراها به اذعان و اتفاق نظر کارشناسان و تاریخ نگاران از آن رو که محل تلاقی اندیشه‌های و فرهنگ مردمی از گوشه گوشه کشور بوده از اهمیت بالایی در تاریخ اجتماعی کشور برخوردار است و آن را نقش آفرین در تمدن سازی ایران دانسته‌اند.
هر چند با تغییر شگرف سبک‌های مسافرت و تحول در وسایل حمل و نقل، کاروانسراها از موضوعیت کاربردی افتاد اما نگهداری از انها به عنوان بخشی مهم از حافظه تاریخ جمعی ایرانیان حائز اهمیت و مورد مطالبه مردم است.
حالا با توافق حاصل شده برای مرمت و بهره‌برداری فرهنگی از کاروانسراهای تاریخی دشتستان، حضور وزیر میراث فرهنگی در دالکی و برازجان بیشتر در یاد مردمان این خطه می‌ماند.