به گزارش خبرنگار هنرهای تجسمی ایرنا، سال ۱۴۰۱، سال ناگوار و غم‌انگیزی بود؛ شخصیت‌ها، هنرمندان و اساتید پیشکسوت و تاثیرگذاری در حوزه هنرهای تجسمی همچون حبیب‌الله صادقی، ایرج اعتصام و مسعود سپهر دار فانی را وداع گفتند که آثار بسیاری را از خود به جا گذاشته و هنرجویانی را تربیت کردند که نمونه‌ای نخواهند داشت و شاید سال‌ها و قرن‌ها دنیا چنین اساتیدی را نبیند.
این گزارش بهانه‌ای برای گرامیداشت یاد و نام این اساتید و هنرمندان فقید است.
اکبر صوتی؛ پیشکسوت هنر مشبک
اکبر صوتی از پیشکسوتان هنر مشبک ۲۹ اردیبهشت به علت مشکلات ریوی و عوارض ابتلا به سرطان در ۹۳ سالگی در تهران درگذشت. پیکر وی در زادگاهش کرمان به خاک سپرده شد.
زنده‌یاد صوتی متولد ۱۳۰۸ در کرمان بود که بیش از ۷۵ سال از عمر خود را به تولید ۳۰۰ اثر از جمله تصاویر پیامبران و بزرگان ایران زمین و مشاهیر و مفاخر جهان گذراند که ۱۲۵ اثر آن در موزه برج آزادی تهران و ۱۸۵ اثر نیز در موزه هرندی کرمان به نمایش گذاشته شده است. وی بیش از ۱۵۰ نمایشگاه در داخل و خارج از کشور برگزار کرد.
حمیدرضا حکیمی؛ هنرمند مجسمه‌ساز
حمیدرضا حکیمی هنرمند مجسمه‌ساز ۱۶ خرداد در ۵۹ سالگی به دلیل ابتلا به سرطان درگذشت. پیکر وی در قطعه هنرمندان بهشت زهرا (س) تهران به خاک سپرده شد.
زنده‌یاد حکیمی متولد ۱۳۴۲ تهران و دانش‌آموخته رشته معماری بود. او پس از چند سال فعالیت حرفه‌ای در رشته معماری در رشته‌های نقاشی و گرافیک نیز فعالیت حرفه‌ای کرد و نمایشگاه نقاشی برپا کرد. حکیمی مجسمه‌های شهری متفاوتی برای تهران ساخت.
وی همچنین به عنوان گرافیست سابقه همکاری با مجله فیلم، آینه و صنعت حمل و نقل را در کارنامه کاری خود دارد. حکیمی مجسمه‌سازی را در کارگاه خصوصی شاهرخ قیاسی فراگرفته و سال‌ها برای ساخت مجسمه از سنگ استفاده می‌کرد. حکیمی عضو انجمن هنرمندان مجسمه‌ساز بود و به عنوان دبیر انجمن نیز فعالیت داشت.
حبیب‌الله صادقی؛ چهره نامدار هنر متعهد انقلابی
حبیب‌الله صادقی هنرمند نقاش، گرافیست، کاریکاتوریست، منتقد هنری و چهره نامدار هنر متعهد انقلابی پنجم مرداد در ۶۵ سالگی بر اثر بیماری قلبی درگذشت. پیکر وی در قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) به خاک سپرده شد.
زنده‌یاد صادقی متولد ۱۳۳۶ در تهران فارغ‌التحصیل مقطع کارشناسی نقاشی از دانشگاه تهران و مقطع کارشناسی ارشد نقاشی و دکترای پژوهش هنر از دانشگاه تربیت مدرس بود. وی عضو هیئت علمی دانشکده هنر دانشگاه شاهد بود، همچنین تدریس در دانشکده هنر دانشگاه‌های شاهد، الزهرا و تربیت مدرس، همکاری با نشریات مختلفی از جمله روزنامه‌های اطلاعات، ادبستان و اهل قلم به عنوان طراح، گرافیست و کاریکاتوریست بخشی از فعالیت‌های صادقی در عرصه علمی و فرهنگی کشور بوده است.
ریاست موزه هنرهای معاصر تهران، عضویت در شورای عالی تمبر، شورای فرهنگ عمومی، شورای مجسمه‌سازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، کمیته شورای عالی انقلاب فرهنگی، داوری و دبیری جشنواره‌ها و رویدادهای مختلف هنری همچون داوری دو دوره بخش پوستر جشنواره بین‌المللی فجر و دبیری نخستین دوسالانه‌های نقاشی و گرافیک جهان اسلام، حضور در نمایشگاه‌های گروهی داخلی و خارجی و برپایی نمایشگاه‌های انفرادی داخلی و خارجی از جمله فعالیت‌های صادقی بود.
وی با حضور در رقابت‌های هنری موفق به دریافت عنوان‌ها و جوایز متعددی همچون برگزیده مسابقات بین‌المللی طراحی هلند و رتبه اول مسابقات بین‌المللی هنرهای ظریفه در ژاپن شد. صادقی از پایه‌گذاران حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی بود.
میرحسن ارژنگ‌نژاد؛ هنرمند مجسمه‌ساز
میرحسن ارژنگ‌نژاد هنرمند پیشکسوت مجسمه‌سازی ۲۵ مرداد در ۱۰۱ سالگی در پی ابتلا به کرونا درگذشت.
زنده‌یاد ارژنگ‌نژاد چهارم دی سال ۱۳۰۰ در مشهد متولد شد. او از دوازده سالگی در کارگاه غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ که پسر خاله‌اش بود، مشغول به کار شد و اولین کار او نمای بانک ملی بود.
تندیس ۱۲ تن از بزرگان ایرانی (مانند اشک اول، نادر شاه افشار، یعقوب لیث صفاری و …) در پارک ملت مشهد، نیم‌تنه یپرم‌خان در موزه کلیسای ارامنه در جلفای اصفهان، نیم‌تنه جبار باغچه‌بان در مدرسه ناشنوایان تهران، نیم‌تنه لیمجی مانوکچی زرتشتی (بانی معافیت زرتشتیان از پرداخت جزیه در زمان شاه عباس دوم) در مدرسه انوشیروان تهران، نقش برجسته بهرام گور و خسروپرویز در ورودی کاخ ابیض و مجسمه حیوانات در محوطه دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران از جمله آثار زنده‌یاد ارژنگ‌نژاد است.
مهین افشان‌پور؛ پیشکسوت نگارگری
مهین افشان‌پور از هنرمندان تراز اول و پیشکسوت نگارگری که یونسکو به او لقب «گنجینه زنده بشری» داده بود، پس از چند سال مبارزه با بیماری ۳۱ مرداد در ۸۱ سالگی درگذشت. پیکر وی در قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) به خاک سپرده شد.
زنده‌یاد افشان‌پور متولد شهریور ۱۳۲۰ در تهران بود. او از دوران نوجوانی و جوانی به نقاشی و صورتگری علاقه داشت و سال ۱۳۴۸ به هنرستان کمال‌الملک وارد شد و نزد استادانی همچون حسین شیخ طبیعت، مشیری، یوسفی (تذهیب) و الطافی (گل و مرغ) به تحصیل هنر پرداخت اما علاقه زیادش به نگارگری (مینیاتور) او را به مکتب مرحوم استاد جلالی سوسن‌آبادی کشاند و حدود ۳۰ سال در این زمینه به خلق بیش از یکصد اثر منحصربه فرد پرداخت.
او سبک‌های مختلفی را از جمله بغداد، مغول، تیموری یا هرات و سرانجام مکتب اصفهان را در نگارگری تجربه کرد. از جمله مهمترین آثار زنده‌یاد افشان‌پور می‌توان به سواری از غیب، شیخ صنعان و دختر ترسا، سمند تیزپای و آهوان خمار چشم اشاره کرد.
«ننه حسن»؛ نقاش خودآموخته
منور رمضانی ملقب به «ننه حسن» نقاش خودآموخته ۳۱ مرداد در ۸۵ سالگی دار فانی را وداع گفت.
زنده‌یاد رمضانی متولد سال ۱۳۱۶ در روستای سهرورد از توابع شهرستان خدابنده استان زنجان بود که در ۷۰ سالگی شروع به کشیدن نقاشی کرد و با کشیدن آثاری از داستان‌ها، باورها و شیوه زندگی مردم روستاهای آذربایجان، بخش مهمی از ادبیات شفاهی پیرامون خود را به تصویر می‌کشید و کاملا خلاقانه کار می‌کرد.
حسن رجبی فرزند منور رمضانی که خود نیز هنرمند است مشوق و حامی مادرش برای نقاشی بود. نخستین نمایشگاه «ننه حسن» تیرماه ۱۳۹۲ در خانه هنرمندان برگزار شد و مورد استقبال قرار گرفت. بعدها آثار این هنرمند در گالری‌هایی از جمله سایان (استان اصفهان)، گالری شیرین (تهران) و نمایشگاهی در لس‌آنجلس به نمایش گذاشته شد.
آرش عاشوری‌نیا؛ عکاس جوان
آرش عاشوری‌نیا از عکاسان مطبوعاتی ششم مهر در اثر برق‌گرفتگی در ۴۲ سالگی درگذشت. زنده‌یاد عاشوری‌نیا متولد ۱۳۵۹ در تهران بود و فعالیت‌های حرفه‌ای خود را با ورود به حوزه عکاسی صنعتی و تبلیغاتی در سال ۱۳۷۹ آغاز کرد.
عاشوری‌نیا در جامعه عکاسی ایران با سایت عکس کسوف که در سال ۱۳۸۳ راه انداخته بود و فعالیت‌هاش در سایت عکاسی شناخته می‌شد. وی سال ۲۰۰۵ برنده جایزه فتوبلاگیز و سال ۲۰۰۶ برنده جایزه گزارشگران بدون مرز شد. برگزاری دو نمایشگاه عکس در تهران و دو نمایشگاه عکس دیگر در لندن و کلن از فعالیت‌های نمایشگاهی عاشوری‌نیا بود.
هادی سیف؛ پژوهشگر هنرهای سنتی
هادی سیف کارگردان، نویسنده، پژوهشگر هنرهای سنتی و مجری ۲۶ مهر در ۷۵ سالگی درگذشت.
زنده‌یاد سیف متولد سال ۱۳۲۶ در شیراز بود، وی تا پایان دوره دبیرستان را در شیراز گذراند. سپس در رشته تاریخ هنر در دانشگاه اصفهان تحصیل کرد. پایان‌نامه‌اش در مقطع کارشناسی «نقش ترکمنان در آسیای غربی» و در مقطع کارشناسی ارشد «تیموریان و تحول هنری مکتب شیراز» بود. سیف برای ادامه تحصیل به دانشگاه استراسبورگ رفت و از پایان‌نامه‌اش با عنوان «نقش حیوانات اسطوره‌ای در حجاری‌های تخت جمشید» دفاع کرد.
وی بیشتر در زمینه شناساندن هنرمندان محلی و ناآشنای ایرانی فعالیت می‌کرد، هدف اصلی سیف آشناکردن مردم با هنرهایی همچون فرشبافی، شیشه‌گری، نگارگری، کنده‌کاری، منبت‌کاری بود. این پژوهشگر با گفت و گو با هنرمندان پیشکسوت ایرانی از جمله علی اکبر صنعتی، ابوالحسن صدیقی، جمشید امینی (طراح و نقاش)، علی کریمی (نگارگر)، حسن حکمت‌نژاد (طراح قالی)، شهریار(شاعر) در زمینه پژوهش میدانی هنر سنتی ایرانی کوشید.
فیلمنامه‌های «نقش عشق»، «دادشاه» و «تحفه‌ها (طرح اولیه)»، کتاب‌های «نقاشی روی چوب»، «نقاشی قالی»، «نقاشی قلمکار»، «نقش‌آفرینی روی سنگ»، «نقاشی قهوه‌خانه»، «نقاشی روی کاشی»، «نقاشی روی گچ»، «سوته دلان نقاش»، «مجنونی‌ها» و «دلشدگان هنر» از جمله آثار مرحوم سیف هستند.
عبدالرحیم سیاهکارزاده؛ مدیر هنری
عبدالرحیم سیاهکارزاده از جانبازان هشت سال دفاع مقدس، رئیس موسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر و دبیر اجرایی بیست و نهمین جشنواره هنرهای تجسمی جوانان چهارم آبان به علت بیماری در ۵۶ سالگی درگذشت. پیکر وی در قطعه شهدای بهشت زهرا(س) به خاک سپرده شد.
زنده‌یاد سیاهکارزاده متولد ۱۳۴۵ اهواز و کارشناسی حقوق بود، دبیر اجرایی یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران، معاون اداره کل هنرهای نمایشی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون اداری و مالی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان، عضو شورای برنامه‌ریزی و سیاستگذاری جشنواره بین‌المللی هنرهای نمایشی فجر، عضو شورای برنامه‌ریزی نخستین و دومین اکسپوی بزرگ تهران، عضو شورای سیاستگذاری و برنامه‌ریزی نخستین، دومین و سومین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر از سوابق مرحوم سیاهکارزاده است.
حسن آهنگران؛ هنرمند خوشنویس
حسن آهنگران مؤسس و مدرس انجمن خوشنویسان قم، از اساتید پیشکسوت انجمن خوشنویسان و کاتب قرآن ۱۷ آذر بعد از تحمل یک دوره بیماری در ۸۰ سالگی درگذشت، پیکر وی در قطعه هنرمندان بهشت معصومه(س) قم به خاک سپرده شد.
زنده‌یاد آهنگران دارای نشان درجه یک هنری در رشته خوشنویسی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی متولد سال ۱۳۲۱ در شهر قم بود، او ۶۵ سال قبل این هنر ماندگار را در نزد استادان سیدحسین میرخانی، سیدحسن میرخانی و محمدحسین عطارچیان آموخت و از معدود هنرمندان پیشکسوت نسل طلایی خوشنویسی ایران محسوب می‌شد که علاوه بر تجربه یک بار کتابت قرآن کریم به خط نستعلیق، خوشنویسان بسیاری را در سراسر کشور تربیت کرد.
استاد آهنگران در هنر نقاشی و ردیف‌های سنتی موسیقی نیز تجربه داشت، «دریای عطش»، «دل هست اینجا کبوتر» و «ره آوردی بر خطوط نستعلیق و شکسته چلیپایی» از آثار منتشر شده آهنگران در خوشنویسی است.
ایرج اعتصام؛ طراح و معمار بوستان ملت
ایرج اعتصام معمار و شهرساز برجسته ۲۸ آذر در ۹۲ سالگی در شهر سن خوزه آمریکا درگذشت. زنده‌یاد اعتصام متولد ۱۳۰۹ در شهر گرگان دارای مدرک دکترای معماری از دانشگاه فلورانس در سال ۱۳۳۹ بود. وی از سال ۱۳۵۰ کارشناس ارشد طرح‌ریزی منطقه‌ای سازمان ملل متحد و از سال ۱۳۵۲ عضو کانون کارشناسان رسمی دادگستری بود.
زنده‌یاد اعتصام تا زمان مرگ عضویت‌های بی‌شماری در زمینه فعالیت‌های مسکن، انجمن بین‌المللی مطالعات محیط‌های سنتی، انجمن معماران و انجمن شهرسازان آمریکا، جوامع بین‌المللی یونان، فدراسیون بین‌المللی مسکن و طرح‌ریزی، لاهه، هلند، هیئت امنای انجمن مفاخر معماری ایران و… داشت.
وی مدیر و طراح پروژه‌هایی همچون بوستان ملت تهران، مجموعه شاهچراغ شیراز، پردیس دانشگاه سیستان و بلوچستان، طرح منطقه‌ای و توریستی کرانه‌های دریای خزر، طرح اولیه مجموعه سن تروپه، جنوب فرانسه، مجموعه‌های مسکونی و خانه‌های ویلایی در سیاتل، سن خوزه، سن فرانسیسکو، لس آنجلس آمریکا، مجموعه هفت بلوک اداری در بل ویو، واشینگتن، مجموعه ساختمانی حجاج در مدینه منوره عربستان سعودی و بازسازی محل اقامت نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل - نیویورک بود.
ترجمه کتاب «عقاب دو سر: از گذشته تا آینده اسکان بشر» اثر کنستانتین دکسپادیس، ترجمه کتاب «معماری اسلامی، فرم، عملکرد و معنی» اثر رابرت هیلن براند و مقالات متعدد در مجلات تخصصی داخلی و خارجی از جمله آثار تالیفی زنده‌یاد اعتصام است.
مسعود سپهر؛ طراح گرافیک پیشکسوت
مسعود سپهر طراح گرافیک پیشکسوت، مدرس و پژوهشگر ۲۳ دی از بالای پله‌های منزلش به پایین سقوط می‌کند که در پی این حادثه ضربه مغزی می‌شود، پس از انتقال به بیمارستان مورد جراحی قرار می‌گیرد که متأسفانه بعد از جراحی نیز به کما می‌رود. وی بعد از سپری کردن بیش از دو هفته بیهوشی کامل نهم بهمن در ۶۶ سالگی دار فانی را وداع گفت.
زنده‌یاد سپهر متولد ۱۳۳۵ در تهران، فارغ‌التحصیل کالج چاپ لندن ۱۳۵۶ انگلستان، کارشناس طراحی گرافیک تایپوگرافیک و برنامه‌ریزی چاپ ۱۳۵۶، کارشناس ارشد ضریب ۱۹ ۱۳۷۲، دکترای حرفه‌ای (وزارت فرهنگ و آموزش عالی)، فارغ‌التحصیل دوره آموزش تکمیلی از مرکز آموزش اَپِل، پاریس فرانسه، ۱۳۷۲ بود.
مرحوم سپهر از سال ۱۳۶۱ تا ۱۴۰۱ بیش از ۲۰۰ نشانه و نام‌نوشته برای موسسات و نهادهای مختلف طراحی کرده که همگی شناخته شده هستند. طراحی قلم «یکانم» برای سیستم عامل رایانه‌ای، طراحی قلم «فارسی آموزه» برای استفاده در کتاب‌های درسی و طراحی علائم و نشانه‌های مترو تهران از جمله آثار اوست. طراحی کارت شناسایی ملی نیز با هدایت زنده‌یاد استاد سپهر انجام شده است.
ایرج کلانتری؛ مدیر پروژه فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)
ایرج کلانتری طالقانی معمار و مدیر پروژه فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) دوم اسفند در ۸۵ سالگی درگذشت.
زنده‌یاد کلانتری سال ۱۳۱۶ در تهران متولد شد. پس از گذراندن دوره‌های ابتدایی و دبیرستان، در سال ۱۳۳۵ وارد دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و سال ۱۳۴۲ در رشته معماری این دانشکده با مدرک کارشناسی ارشد فارغ‌التحصیل شد.
وی سال ۱۳۵۰ با همکاری فرهاد دارایی، شرکت مهندسان مشاور کلانتری- دارایی را تاسیس کرد و سال ۱۳۶۱ با حسین شیخ زین الدین، دفتر مهندسان مشاور باوند را راه انداخت. کلانتری پیش از شروع فعالیت‌های اجرایی، در زمینه مشاوره در وزارت کشور به کار تخصصی مشغول بود و به عنوان نماینده این وزارتخانه در کمیته فنی شورای عالی شهرسازی و کمیته بررسی و تجدید نظر در قانون نوسازی و عمران شهری فعالیت داشت.
زنده‌یاد کلانتری سال ۱۳۸۴ به عنوان معمار سال انتخاب شده است. وی بیشتر از ۲۰ سال دروس طراحی را در دانشگاه علم و صنعت، دانشگاه تهران و دانشگاه آزاد اسلامی تهران مرکزی تدریس کرد.
مدیریت پروژه‌های گوناگون از جمله فرودگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین، سفارت ایران در گرجستان، اقامتگاه سفیر ایران در ایروان، مجموعه چایکنار در تبریز، دانشکده انرژی دانشگاه صنعتی شریف، دانشکده انرژی دانشگاه تبریز، پروژه ساختمان پارلمان جیبوتی، دانشگاه صنعتی امیرکبیر ماهشهر، مراکز آموزش‌های تخصصی زنجان و مجموعه‌های اداری و مسکونی متعدد از جمله سوابق زنده‌یاد کلانتری است.