به گزارش ایرنا، استان مرکزی در همجواری استان‌های تهران، قزوین، لرستان، اصفهان، قم و همدان با ۲۹ هزار و ۴۰۵ کیلومتر مربع وسعت و یک میلیون و ۴۴۰ هزار نفر جمعیت از جمله مناطق کشور است که اقلیم‌های کوهستانی، بیابانی، دشت، تالاب و عرصه های جنگلی را در کنار هم دارد و علاوه براین مزیت‌ها، هریک از ۱۲ شهرستان آن دارای گنجینه‌های ارزشمند و جالب توجه از جاذبه‌های تاریخی، صنعتی، طبیعی و خرده فرهنگ های زیبا و دیدنی است.
تاکنون بیش از دو هزار اثر تاریخی، سیاحتی، مذهبی و فرهنگی در استان شناسایی شده که ۸۸۲ اثر آن در فهرست آثار ملی کشور ثبت ملی شده است.
۳۸۰ اثر ثبتی استان مرکزی در حوزه تپه‌ها و محوطه‌های تاریخی، بیش از ۲۰۰ اثر بناهای تاریخی برجسته ، پنج اثر جلوه های ناب طبیعی و ۲۷ اثر مناسک آیینی و میراث معنوی است و علاوه بر آن صدها اثر نیز در جلوه‌های دیگر به ثبت رسیده است.
ماهیت اقلیمی ، اکولوژیک و نوع ساختار زمین شناختی، جهت چین خوردگی‌ها، رسوبات آهکی، شکل گیری گسله‌ها و تاثیرات اکولوژیکی در استان مرکزی بستر مناسبی برای فعالیت سراب‌ها و چشمه های متعدد و غارها فراهم کرده است.
در ۲۰ کیلومتری شمال شرق اراک، تالاب میقان قرار دارد این تالاب یکی از زیباترین جاهای دیدنی اراک در زمستان و پاییز است. تالاب در فصل سرما از فلس‌های نمک سفیدپوش می‌شود طوری که تصور می‌شود برف آمده است. تبخیر آب در این تالاب زیاد است به همین دلیل گاه به کویر میقان یاد می‌شود. پرنده نگری، شنیدن آوای پرندگان، تماشای طلوع و غروب خورشید از جذابیت‌های تالاب میقان است.
حوضه آبریز تالاب میقان به صورت کاسه بسته‌ای است که بین رشته کوه‌های زاگرس و کوه‌های ایران مرکزی واقع شده و تمام سطح آن در استان مرکزی قرار گرفته است و میانگین بارندگی سالانه حوضه آبریز تالاب میقان ۲۸۷ میلیمتر است.
تالاب میقان که در فصل خشک کویر میقان نیز خوانده می‌شود در مرکز ایران و در فاصله حدود هشت کیلومتری شمال شرقی کلانشهر اراک و پنج کیلومتری جنوب شرقی شهر داودآباد در پست‌ترین قسمت دشت اراک و فراهان واقع شده است.
شهرستان محلات
یکی از جاهای دیدنی استان مرکزی محلات است، این شهرستان در جنوب شرق استان مرکزی قرار دارد و با تهران ۲۶۰ کیلومتر فاصله دارد. محلات معروف به هلند ایران، مهد پرورش گل و گیاهان زینتی ایران است. بهترین زمان سفر به محلات، بهار و تابستان است که می‌توان در هتل، مهمانسرا یا اقامتگاه‌های بوم‌گردی ساکن شد.
آبگرم محلات
هر کجای ایران که چشمه آبگرم وجود داشته باشد به دلیل خواص ارزشمند آن و شفابخش بودن آبگرم، مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد. محلات نیز در جاده دودهک خورهه، چشمه آبگرم دارد. آبگرم محلات امکانات مناسبی دارد که مناسب استفاده عموم است.
سایر چشمه‌های آبگرم مانند حکیم، آب شفا، گبری و آب سلیمانی در فاصله کمی از چشمه آبگرم محلات قرار گرفته‌اند مجتمع‌های اقامتی متعددی در منطقه آبگرم محلات قرار دارند که پذیرای مسافران هستند.
روستای خورهه
خورهه محل برآمدن خورشید است که در ۵۰ کیلومتری شمال شرق محلات قرار دارد. روستای کوهستانی خورهه همچنان بافت تاریخی خود را در گذر سال‌ها حفظ کرده و غارهای شاه بلبل و سوراخ گاو از جاذبه های تاریخی این روستا است.
ستون‌های باستانی بازمانده از عمارت اربابیه از جاهای دیدنی محلات استان مرکزی، روستای خورهه است. قالیچه، جوراب پشمی و کرباس بافی از سوغات این روستای سنتی است.
چنار ۲ هزار ساله
خیابان‌های محلات با درختان چنار مزین شده و یکی از این درختان که از کهن‌ترین درختان محلات است حدود ۲ هزار سال دارد و همچنان استوار و تنومند پا بر جا مانده است. محل قرارگیری درخت چنار به یکی از میادین اصلی محلات تبدیل شده است که به میدان چنار شناخته می‌شود. در سفر به محلات با این درخت کهنسال عکس بگیرید اما به آن صدمه‌ای نرسانید تا برای نسل آینده نیز به یادگار بماند.
ساوه
ساوه از شهرستان‌های استان مرکزی، معروف به شهر انار(یاقوت سیاه)، پسته و طالبی است. شهر باستانی ساوه در شمال استان مرکزی و در همسایگی جنوب شهرستان زرندیه قرار دارد. ساوه پس از اراک، مهمترین شهر استان مرکزی است. قدمت ساوه به ساسانیان بازمی‌گردد. بیشتر آثار باستانی ساوه، در حمله مغول ها از بین رفت. با ما همراه باشید تا جاهای دیدنی ساوه استان مرکزی را بشناسیم. در سفر به ساوه خرید شیرینی را فراموش نکنید.
موزه گنبد چهارسوق
موزه گنبد چهارسوق از موزه های مردم شناسی ساوه است این موزه به تکیه چهارسوق نیز معروف است. بنای دوازده ضلعی چهارسوق متعلق به دوران صفویان است. در حجره‌های آن در ماه محرم تکیه برپا می‌شده است. موزه گنبد چهارسوق در خیابان سلمان ساوجی قرار دارد. مسجد جامع تاریخی ساوه در ۷۵۰ متری جنوب این بنا قرار دارد. معماری و گچبری مسجد جامع ساوه زبانزد و ارزشمند است.
دریاچه مصنوعی ساوه
یکی از بهترین جاهای دیدنی استان مرکزی در ساوه، دریاچه مصنوعی است که تفرجگاهی دلپذیر برای خانواده‌ها است. شهربازی، پارک آبی، قایق سواری، سینما رو باز و فضای مناسب برای پیاده‌روی از امکانات این مجموعه است. دریاچه مصنوعی ساوه میان بلوارهای تختی و پور زند قرار دارد.
موزه حمام چهار فصل اراک
موزه حمام چهار فصل اراک واقع در حد فاصل میدان‌های شهدا(باغ ملی) و هفت تیر، خیابان شهید دکتر بهشتی از جاهای دیدنی اراک است. حمام چهار فصل اراک قسمت‌های مختلفی دارد که برای هر یک از اقلیت‌های مذهبی ایران ساخته شده است. نام حمام چهار فصل از تابلوهای کاشی کاری شده در چهار سوی حمام در بخش رختکن مردانه(سربینه) گرفته شده است که ۴ فصل سال را به تصویر درآورده‌اند. موزه حمام چهار فصل با گنجینه‌های موجود در آن یکی از بهترین حمام موزه‌های ایران است.
روستای هزاوه
در فاصله ۱۸ کیلومتری از غرب اراک، روستای هزاوه قرار دارد این روستا پُر از مزارع تاکستان است به همین دلیل شیره انگور از محصولات اصلی این روستا است. درخت سرو کهنسال، حمام قدیمی روستا، آستان سلطان سید احمد و مسجد شبستان دار از جاذبه های گردشگری این روستای پلکانی است. یکی از مناطقی که پر آب‌ترین چشمه‌های استان مرکزی را در خود جای داده است، روستای هزاوه است که تابستان‌های خنک را به ارمغان می‌آورد. روستای هزاوه به دلیل داشتن چشمه‌های متعدد در سابق هزارآبه نامیده می‌شد.
تفرش
تفرش با آب و هوای مرطوب خود در شمال اراک و در جنوب ساوه قرار دارد از رودخانه‌های تفرش می‌توان آبکمر، فرمهین و قره چای را نام برد. صنایع دستی تفرش شامل رودوزی‌های سنتی، آینه کاری، آثار چوبی و فلزی است. زیتون، زعفران، گردو، بادام،خاکشیر، کاسنی، آویشن، ریواس، کنگر و موسیر نیز از محصولات تفرش به شمار می‌آیند. ما را همراهی کنید تا با جاهای دیدنی استان مرکزی تفرش آشنا شویم.
آبشار قطره باران
آبشار قطره باران با نام زیبای خود از مناطق دیدنی شمال غرب تفرش است. آبشار قطره باران در دره پهناور قرار دارد که گیاه دارویی پر سیاوشان دیواره‌های این آبشار را تزیین کرده است. قناتی در حوالی آبشار قرار دارد که قطرات آب از صخره به صورت مداوم در آن می‌ریزد که صحنه‌ای زیبا به وجود آورده است.
آرامگاه دکتر حسابی
پدر علم فیزیک ایران، پروفسور حسابی در سال ۱۳۷۱ در ژنو به دیار باقی شتافت. وی در آرامگاه خانوادگی خود، در تفرش به خاک سپرده شده است. دکتر حسابی، از چهره‌های ماندگار، ارادتمندان زیادی دارد که هر ساله به آرامگاه وی مراجعه می‌کنند. آرامگاه نابغه ایران زمین، پروفسور حسابی در خیابان دکتر حسابی تفرش قرار دارد.
خمین
بیت قدیمی حضرت امام خمینی (ره ) مهمترین اثر تاریخی که موجب سفر گردشگران و میهمانان زیادی به خمین می شود، خانه قدیمی و تاریخی حضرت امام خمینی (ره ) در مرکز این شهر است. منزل پدری امام راحل در خمین ، قلعه تدافعی بوده که هنگام حمله اشرار و غارتگران، محل امنی برای اهالی بی دفاع محسوب می شده است. سبک ساختمان سازی این خانه مربوط به عصر قاجار است و قدمت آن به دوره قاجاریه می رسد که در مجموعه این بیت پنج خانه بزرگ و یک خانه کوچک است. امام خمینی (ره ) در سال ۱۲۸۱هجری شمسی در پنج دری مشرف به حیاط بزرگ که درهای آن رو به غرب باز می شوند متولد شده است. قسمت اصلی ساختمان بیت ، دارای یک ورودی اصلی شامل هشتی راهروی ارتباطی یا زیرطاقی ، اندرونی ، بیرونی و محل نگهداری حیوانات و یک باغ کوچک بوده است.
شازند
شهر کوهستانی شازند در جنوب غربی اراک قرار دارد. قدمت شازند به دوران قاجار می‌رسد. صنایع بزرگ و مهم مانند پالایشگاه، نیروگاه و کارخانه قند در شهر شازند قرار دارند. گردو، سنجد، انگور و کشمش از محصولات شازند هستند. لرستان و همدان در همسایگی جنوبی و شمالی شازند قرار دارند.
«سراب عباس آباد» واقع در ۲ کیلومتری شرق شهر شازند؛ در دامنه شمالی رشته کوه راسوند از دیگر مناطق گردشگری استان مرکزی است.
امتداد مسیر جریان آب این سراب از دهانه چشمه به سوی محله عباس آباد است و درحاشیه آن درختان صنوبر و بید ، فضای سرسبز و مناظر بسیار دیدنی سراب را زیباتر کرده و سرسبزی محل و آب روان زیر کوهسار؛ تفرجگاهی پدید آورده که هر ساله هزاران نفر را به سوی خود جلب می کند.
سرچشمه های «محلات» و «بلاغ حک» ، چشمه «اسکان» ، سراب های «رضاآباد» ، «عمارت» ، «شفا» ، «سلیمانی» ، «حکیم» ، «گراو» ، «عنبرته» ، «قاقان» و «پنجه علی» و ۲۵ چشمه منطقه حفاظت شده هفتاد قله و تعدادی چشمه در مناطق روستایی ، از دیگر چشم اندازهای طبیعی استان مرکزی است.
غار کیخسرو
غار کیخسرو که گاه کوه شاه کیخسرو یا کوه شاه زنده(شازند) نامیده می‌شود، روزگاری زیارتگاه زرتشتیان بوده است. هفت سنگ گور بزرگ در نزدیکی کوه شاه کیخسرو قرار دارد که به ۷ پهلوان همراه کیخسرو، از نامداران سلسله‌ی کیانی نسبت داده شده است. غار کیخسرو در دل کوه و در سمت غرب رودخانه قره چای قرار دارد.
راسوند
راسوند یکی از شاخه‌های زاگرس و قله‌ای در جنوب شازند است که به شیب‌های متفاوتش معروف است. دو خواهران نام دیگر رشته کوه راسوند است. روستای حصار محل شروع برای صعود قله راسوند است. منطقه کوهستانی جنوب شهر شازند، پناهگاه حیات وحش راسوند نامیده می‌شود.
پیست اسکی پاکل
پیست اسکی پاکل شازند در خیابان جمهوری، در کنار جاده اسفالته شازند به هندودر و در حوالی کارخانه قند شازند قرار دارد. نام جدید آن پیست اسکی شهدای سربند است. این پیست همجوار روستای پاکل است و در ۲۵ کیلومتری شازند قرار گرفته است. پیست اسکی پاکل دارای خط تله کابین و مکان مناسب برای ورزش اسکی و تفریحات زمستانی می‌باشد.
دلیجان
«غار نخجیر » از دیگر جاذبه های استثنایی و با ارزش طبیعی استان مرکزی است که هر بیننده ای را متعجب می کند، این غار واقع در دامنه کوه و حد فاصل شهرهای نراق و دلیجان، در سال ۱۳۶۸ توسط گروهی کوهنورد کشف شد.
تزئینات رسوبی و دولومیتی غنی آن به صورت گنجینه ای زیبا، پیش روی بینندگان است و این غار بکر را به یکی از زیباترین غارهای جهان تبدیل کرده است.
غار نخجیر از یک شاخه اصلی و چندین شاخه فرعی تشکیل شده که طول شاخه اصلی آن به یک هزار و ۱۰۰ متر می رسد و شاخه های فرعی آن دارای دره های عمیقی است و در طول تمام مسیر؛ بلورها و آویزه ها مناظری زیبا و بدیع پدید آورده است.
جاسب
«منطقه ییلاقی جاسب» واقع در شمال شرق شهرستان دلیجان با آب و هوای معتدل و چشم اندازهای طبیعی نادر یکی دیگر از ظرفیت های گردشگری طبیعی استان مرکزی است که نظیر آن در کمتر نقطه ای از کشورمان مشاهده می‌شود.