به گزارش خبرنگار ایرنا، شهرستان مرزی بندر آستارا به عنوان نگین گردشگری و تجارت استان گیلان از جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و تفریحی بسیار گوناگونی برخوردار است که ظرفیت جذب سالانه هزاران مسافر و گردشگر داخلی و خارجی را به عنوان مقصد اصلی سفر دارد.
بناهای تاریخی یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری هر منطقه به‌شمار می‌روند و شهرستان آستارا نیز در غربی‌ترین نقطه گیلان اثرهای تاریخی گوناگونی دارد که از جمله می‌توان به آستان مقدس امامزادگان سید ابراهیم (ع) و قاسم (ع)، موزه حکیم نظامی، بقعه‌های متبرکه پیر قطب‌الدین و شیخ تاج‌الدین محمود خیوی به عنوان برگی زرین از تاریخ پر فروغ این سرزمین اشاره کرد.
آستان مقدس امامزادگان سید ابراهیم (ع) و سید قاسم (ع) از فرزندان امام موسی کاظم (ع) که در سال ۲۵۳ هجری قمری در راه ترویج اسلام به شهادت رسیدند با امکاناتی جانبی مانند نمایشگاه دائمی محصولات فرهنگی، سقاخانه، کتابخانه قفسه‌باز و فضای بازی کودکان هفت کیلومتر مانده به ورودی شهر در جوار جاده آستارا - تالش واقع شده است.
سقف آستان با الگوبرداری از حرم مقدس امام رضا (ع)، کف‌پوش از بین‌الحرمین، درب‌ها با الهام از بقیع اجرا شده و کاشی‌های هفت رنگ اصفهان به دیواره‌ها شکوه خاصی بخشیده اما خود ضریح به سبب قدمت تاریخی اش تنها نوسازی و دوباره در محل نصب شده است.
این مجموعه که بیش از ۲۰ هزار نفر را در دوران پیش از شیوع کرونا میزبانی می‌کرد، با مساحت هفت‌هزار مترمربع شامل سازه صحن، شبستان، حسینیه، هتل و مجتمع تجاری می‌شود که بهسازی و نوسازی آن به‌تازگی به پایان رسیده است و جایگاه ویژه‌ای در رونق گردشگری مذهبی در آستارا دارد.
آرامگاه شیخ تاج‌الدین محمود خیوی بین روستاهای عنبران و ویرمونی مربوط به دوره ایلخانی (سده هفتم) شامل بقعه سنگی مکعب مستطیل شکل با ۶ متر ارتفاع و ۲۸ مترمربع مساحت که در محاصره شالیزارها و درختان جنگلی قرار دارد از دیگر اثرهای تاریخی - مذهبی آستارا است.
بقعه پیر قطب‌الدین روستای باغچه‌سرا که بنایی مستطیلی حدود ۶ متر در ۳۰ متر با سقف شیروانی سفالی و دیواره‌های آجری است و پیشینه آن به دوره قاجار برمی‌گردد از دیگر بناهای تاریخی شهرستان آستارا به‌شمار می‌رود.
پارچه‌های کهنه گره خورده بر درب‌ها و پنجره‌های این بقعه‌ها گواهی است بر اینکه اهالی شیعه و سنی و مسافرانی که به این منطقه می‌آیند، همچنان این بقعه‌ها را برای راز و نیاز و برآورده شدن حاجت‌ها مورد توجه قرار می‌دهند.
بقعه سید محمد دوست به عنوان میعادگاه عاشقان حقیقت و طریقت و زیارت اهل دل از دیگر اثرهای تاریخی و مذهبی شهرستان آستارا به‌شمار می‌رود که در بخش لوندویل واقع شده است؛ ساخت این بنا که به سال‌های پایانی سده هشتم هجری، قمری برمی‌گردد در جنگ جهانی اول از سوی نیروهای متخاصم مورد اصابت گلوله توپ قرار گرفت و قسمتی از دیوارش تخریب شد.
با وجود آن تخریب و اقلیم ویژه بارانی و شرجی استان گیلان بنا پس از سال‌ها هنوز استوار مانده و گنبد فیروزه‌اش که ساختاری منحصر بفرد دارد در دل طبیعت زیبای روستای چلوند خودنمایی می‌کند و علاقه‌مندان را به خود می‌خواند.
قبرستان‌های قدیمی ونه‌بین، حیران، گنج‌کشی، دگیرمانکشی، بابا حسن، هزار بابا و قبرهای حاشیه روستای آق مسجد با کتیبه‌های سنگی و نوشته‌هایی به خط کوفی از قدیمی‌ترین قبرستان‌های اسلامی از جمله اثرهای تاریخی منطقه هستند که علاقه‌مندان خاص خود را دارند.
غاری به قدمت سه‌هزار و ۵۰۰ سال در ارتفاعات آق مسجد در حاشیه جاده آستارا-نمین که استان‌های گیلان و اردبیل را بهم متصل می‌کند هم به عنوان یکی از قدیمی‌ترین اثرهای تاریخی شهرستان شایان توجه است.
همچنین موزه تخصصی تاریخ فرهنگ و آموزش "حکیم نظامی" که در واقع مدرسه‌ای تاریخی است و مالکیتش را اداره‌کل آموزش و پرورش و بهره‌برداری از آن را اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان گیلان بر عهده دارد، از دیگر مکان‌های دیدنی آستارا است.
مدرسه حکیم نظامی که در سال ۱۲۸۷ ساخته شده با وجود حیاطی بزرگ، بام‌های سفالی، درب و پنجره‌های چوبی و شومینه‌های چدنی ترکیبی از معماری اصیل و بومی بوده و جزو اثرهای ثبت ملی است.
این مدرسه که اکنون محل نمایش کتاب‌ها، عکس‌ها و ابرازهای آموزشی قدیمی شده است، شاگردانش در حدود ۱۳۰۰ هجری شمسی از کلاس‌های درس "نیما یوشیج" (بنیان‌گذار شعر نو) به عنوان معلم بهره‌مند بودند.
شهرستان آستارا همچنین با برخورداری از طبیعتی زیبا و بکر به عنوان یکی از نقاط مطرح در زمینه طبیعت‌گردی سالانه هزاران نفر را بدین سبب به خود جذب می‌کند که از جمله می‌توان به لاتون بزرگ‌ترین آبشار ایران اشاره کرد.
آبشار لاتون با ۶۰۰ سال قدمت و ۱۰۵ متر ارتفاع در دامنه کوه اسپیناس در ۶ کیلومتری روستای کوته‌کومه قرار دارد و در فاصله ۱۰ متری آن آبشار دیگری با ۶۵ متر ارتفاع هست که سرریز آب آن نسبت به لاتون هم بیشتر است و علاقه‌مندان طبیعت‌گردی پس از کمی پیاده‌روی و گذر از میان درختان سر به فلک کشیده جنگلی می‌توانند تجربه‌ای متفاوت را در این منطقه داشته باشند.
چشمه معدنی کوته‌کومه به عنوان آبگرم جنگلی استان گیلان واقع در روستایی به همین نام از توابع بخش لوندویل و علی‌داشی زیر پرتگاه سنگی روستای گیلده در نزدیکی جاده آستارا به نمین از دیگر جاذبه‌هایی هستند که مسافران و گردشگران داخلی و خارجی می‌توانند اوقاتی خوش را با آبتنی در آنها تجربه کنند.
سوای روستاهای گردشگرپذیری مانند دربند، خانه‌های آسیاب، گیلده، مشند، ونه‌بین، عنبران، کانرود و ساحل‌های صدف و لوندویل، آستارا دارای تنها نوار ساحلی شهری استان گیلان با نام سفیر امید است که با وجود چندین آلاچیق برای اسکان موقت، سرگرمی‌هایی همچون اسب‌سواری، دوچرخه‌سواری، موتورسواری و طرح سالم‌سازی مجزا ویژه آقایان و بانوان دارد.
گردنه حیران یکی از پر رفت‌وآمدترین جاده‌های غرب گیلان که سالانه پذیرای ده‌ها هزار خودرو است، از دیگر نقاط دیدنی شهرستان آستارا به‌شمار می‌رود؛ این جاده پیچ در پیچ بین شهرستان‌های آستارا و نمین که استان‌های گیلان و اردبیل را بهم مرتبط می‌سازد، با طبیعت کم‌مانند تلاقی آستاراچای و جنگل‌های هیرکانی که گاه با ابر و مه پوشیده می‌شود، منظره‌ای چشم‌نواز را خلق می‌کند.
این جاده با زیبایی خارق العاده‌اش که در همه فصل‌های سال جاذبه خاص خود را دارد، به واقع تجربه سفری لذت‌بخش و به یاد ماندنی را معنی می‌کند و مسافران با استفاده از امکاناتی مانند زیپ لاین، سورتمه یک‌هزار و ۵۰۰ متری، کارتینگ و تله‌کابین یک‌هزار و ۷۰۰ متری در نزدیکی روستای حیران می‌توانند خستگی راه را از تن به‌در کنند و اوقات مفرحی را برای خود رقم بزنند.
همچنین تالاب استیل که با پوشش گیاهی منحصر بفردش در حاشیه جاده آستارا به تالش واقع شده است و آب آن از بارش‌های باران و برف تامین می‌شود، از دیگر جاذبه‌های این شهرستان است که مهمان‌سراها، ویلاها و آلاچیق‌های اطرافش سالانه تعداد زیادی از مسافران را میزبانی می‌کند.
ریشه‌های درخت‌های کوتاه‌قد توسکا که درون پهنه آبی ۱۳۸ هکتاری هستل (به گویش محلی آبگیر) شناورند و گاهی وقت‌ها جابه‌جا می‌شوند، در فصل کوچ منزلگه پرندگان مهاجری همچون چینگیر نوک‌سرخ و جان‌پناه گونه‌هایی مانند باکلان و اگرت هستند.
باغ پرندگان واقع در ورودی آستارا که جزو نخستین‌ها در نوع خود در کشور است، از دیگر دیدنی‌های این شهرستان به‌شمار می‌رود و با نمایش حدود ۶۰ گونه از طاووس و طوطی گرفته تا قرقاول و مرغ عشق، طرفداران خاص خود را در بین مسافران داخلی و گردشگران خارجی دارد.
بهشت کاکتوس‌ها با وسعت نزدیک به ۵۰۰ مترمربع با وجود بیش از ۲ هزار و ۲۰۰ گونه مختلف از کشورهای گوناگون و ۵۰۰ نوع کاکتوس پیوندی از دیگر جاذبه‌های آستارا است که البته پیش از شیوع ویروس کرونا سالانه هزاران مسافر داخلی و گردشگری خارجی از آن دیدن می‌کردند.
گونه‌های کمیابی مانند آپیتالانسن، ارئوسوفالو، سیروس و نوتوکاکتوس در این نمایشگاه موجود است، مسن‌ترین گونه بیش از ۵۰ سال سن دارد و مسافران و گردشگران در کنار بازدید از بهشت کاکتوس‌ها در صورت تمایل می‌توانند نسبت به خرید گونه مورد علاقه خود هم اقدام کنند.
بازار ساحلی از دیگر جاذبه‌های معروف و قدیمی واقع در خیابان ملت آستارا است که حدود یک‌هزار و ۵۰۰ مغازه دارد؛ این مجموعه سرپوشیده به عنوان یکی از بزرگ‌ترین بازارهای عرضه پوشاک، کیف، کفش، مواد آرایشی و بهداشتی در شمال کشور است که برخی واحدهایش تا پایان تعطیلات نوروزی امسال کالاهای خود را با تخفیف ۵ تا ۲۰ درصدی عرضه می‌کنند.
مسافران و گردشگران آستارا در صورت تمایل به تغییر ذائقه می‌توانند لذت خوردن خوراک‌های محلی بورانی پلو (بورانیه پلو)، مویه لونگی (ماهی لونگی)، باسترمه لونگی (باسترما پلو) و زرینه نون (نان زرن، زرنگ، زرین) که جزو میراث ناملموس ثبت ملی این شهرستان هستند را نیز تجربه نمایند.
مهمانان نوروزی همچنین می‌توانند از صنایع دستی این شهرستان در رشته‌های گلیم‌بافی، فرش‌بافی، گل‌دوزی، خیاطی و کوزه‌گری یا پوشش‌های بومی مانند روسری یا عرقچین (چمبه، چامبه، چانگول توکا)، روسری چهارگوش طرح‌دار (کلغی، کلغه، کلغی‌ای، دویغ)، پیراهن زنانه و مردانه (شی، شی‌ای، شای، شی)، دامن زنان و شلوار مردان (شالو، شوار، شلار)، جوراب مردانه و زنانه (گواو، گواف، گورو، پوپو) به عنوان سوغات و یادگاری خرید کنند.
فاصله کم تا منطقه آزاد انزلی، دسترسی به کشورهای منطقه اوراسیا از طریق زمینی، دریایی و ریلی در کنار نزدیکی به پایتخت در مقایسه با سایر نقاط مرزی کشور از جمله مزیت‌های شهرستان آستارا است.
شهرستان مرزی بندر آستارا با جمعیت حدود ۹۵ هزار نفر، در غربی‌ترین نقطه استان گیلان، در فاصله نزدیک به ۱۷۳ کیلومتری رشت و همجوار با کشور جمهوری آذربایجان قرار دارد.
گزارش از: محمد ملاحمزه‌زاده