علیرضا عسکری چاوردی پنج شنبه در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه نوروز سرتاسر معرفت و هستی شناسی جهان ایرانی است، اظهارکرد: نوروز در اندیشه ایرانیان بر بنیاد نجومی، طبیعی، عرفی و مذهبی بنا شده است و درک آن نیز بر تفسیر همین مبانی معرفتی استوار شده است.
نوروز آئینی سرتاسر معنوی است
مدیر میراث جهانی منظر باستان شناسی ساسانی فارس ادامه داد: در بنیاد نجومی در تقویم ایرانی، روز اهورامزدا (روز اول هر ماه ایرانی) از ماه فروردین روز سال نو است؛ یعنی سال ایرانی با نام خدا آغاز می شود. جهان در اعتدال آفریده می شود و آغاز نوروز با روز اعتدال بهاری همخوانی دارد (روزی که خورشید وارد درجه اول از برج حَمَل می شود).
عسکری بیان کرد: نوروز، در حقیقت جشن آغاز بهار است، یعنی زمانی که خورشید دوباره شروع به کسب قدرت نموده و بر سرما و تاریکی زمستان غلبه می نماید و در طبیعت رشد، انرژی و نشاط برپا می شود.
او اضافه کرد: نوروز آیینی سرتاسر معنوی است و سرتاسر آن نماد آفرینش جهان تا سعادت ابدی انسان است به همین دلیل نوروز مساعدتی در جهت ایمان و رشد معنوی در طریقت است.
نوروز بخش مهمی از ظرفیت فرهنگی کشور است
این پژوهشگر با بیان اینکه در نوروز همه چیز برگرفته از درک بنیادین معرفت و اندیشه جهان ایرانی از خلقت و آفرینش جهان هستی است، گفت: از زایش زمین در پایان سال ایرانی یعنی زایش طبیعت که بهار با آن آغاز می شود و نماد آیینی آن سپندارمذ یعنی اسفندماه ایزد مادر زمین و زندگی است گرفته تا اندیشه بازگشت فَرَوهر ها یعنی ارواح درگذشتگان به خانه ها در آغاز سال نو و نمایش سمبل های هفت امشاسپند یعنی هفت سین در هفت مرحله از آفرینش جهان و همچنین دوره دوازده هزارسال آفرینش جهان یعنی دوازده روز نوروز که سرانجام در پایان دوره آفرینش، موعود در سیزدهمین روز فرا می‌رسد، همه چیز برگرفته از درک بنیادین معرفت و اندیشه جهان ایرانی از خلقت و آفرینش جهان هستی است.
عسکری با اعتقاد به اینکه نوروز بخش مهمی از ظرفیت فرهنگی کشور است، گفت: نوروز در بستر طبیعت بر مبنای نظام عرفی، اعتقادی، گاهشماری شکل گرفته است و به مرور زمان به هویت میراث فرهنگی تبدیل شده است.
استاد دانشگاه شیراز ادامه داد: از دیدگاه عرفی، مذهبی، گاهشماری و جشن طبیعت نوروز نماد آفرینش جهان یعنی آفرینش زمین، آسمان، آب، گیاهان، جانوران و انسان است. در حقیقت نوروز نماد آفرینش جهان است که پروردگار عالم آن را آفریده است و در بستر آن اندیشه های نو مردمان جهان در هر بهار در روند تحول و تکامل نظام های فرهنگی و اجتماعی همانند بهار طبیعت زنده و پویا می شود.
نوروز پیش از دین زرتشت در نظام طبیعت وجود داشته
عسکری بیان کرد: نوروز پیش از دین زرتشت در نظام طبیعت بر مبنای گاهشماری و جشن طبیعت وجود داشته است و دین زرتشت چارچوب مذهبی خود را در ایران باستان بر آن استوار می سازد به گونه ای که نوروز در ایران باستان در دوره هخامنشی در شکل کلاسیک و تعریف شده ای از آیین ها، باورها و اعتقادات مذهبی در بستر گاهشماری زمان و سال نو ۳۶۵ روزی تعریف شد.
استاد دانشگاه شیراز عنوان کرد: بر مبنای همین اندیشه فلسفی در دوره باستان بزرگترین میراث اندیشه ایرانی یعنی تخت جمشید به عنوان نماد صلح آفریده می شود و اندیشه هویتی ایرانیان از جهان هستی یعنی نوروز بر آن استوار می شود.
او اضافه کرد: این اندیشه تاریخی در نسبت با گذشته خود در دوره هخامنشی در تخت جمشید برای پیوند بین فرهنگ ها و مردمان جهان باستان به نمایش گذاشته شد و در تداوم همین اندیشه معرفتی، آیین های فرهنگی امروزه نوروز به عنوان مجموعه ای از جشن طبیعت، آداب و رسوم سنتی و میراث معنوی جامعه ایرانی در پیوند فرهنگی درون و برون سرزمینی ایران فرهنگی با همسایگان تعریف می شود و با این دیدگاه آفرینش جهان بر فلسفه پیدایش نوروز در این سرزمین ها به عنوان میراثی مشترک تفسیر و تبیین می شود.
عسکری با بیان اینکه ظرفیت نوروز در میراث فرهنگی ایران برای صلح و درک پیوندهای فرهنگی باستان با سایر ملت ها ظرفیتی نهادینه شده است، اظهار داشت: نوروز در گذشته‌های تاریخی و در حیات فرهنگی اجتماعی مردمان خاورمیانه باستان وجود داشته است.
وی ادامه داد: تلاش برای درک گذشته و حفظ آداب و رسوم نشان می دهد جامعه ایرانی همواره در قرن معاصر تلاش می کند سنت های خود را حفظ نماید.
مدیر میراث جهانی منظر باستان شناسی ساسانی فارس اظهار کرد: این سنت ها ریشه در تاریخ دارد و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با همکاری نهادهای فرهنگی علمی و دانشگاهی کشور با رویکرد توسعه پایدار میراث فرهنگی با دیدگاهی علمی و شناخت شناسی در معرفی نوروز و برپایی آیین های نوروزی در پایگاه‌های میراث ملی و جهانی در خدمت به صلح و پویایی درون سرزمینی و برون سرزمینی آینده ای روشن برای سرزمین ایران رقم خواهد زد.