«عبدالامیر ربیهاوی» رایزن بازرگانی جمهوری اسلامی ایران در عراق در گفت و گو با خبرنگار ایرنا توضیح می دهد که دو راه برای توسعه تجارت با عربستانی ها از طریق عراق وجود دارد؛ ۱-مسیر مشخص ترانزیت بین المللی و ۲-تولید مشترک ایرانی-عراقی و سپس صادرات کالای تکمیل شده در عراق به عربستان.
ربیهاوی می گوید: ما هنوز کار اقتصادی با عربستان را بعد از وقفه چند ساله شروع نکردیم و در این مدت، مبادلات ما با عربستان سعودی زیر ۱۰۰ هزار دلار (سالانه) بود. کالاهای ایران، بیشتر از طریق کشورهای ثالث به عربستان سعودی صادر می شد اما با این رویکرد جدید، ان شاء الله این موضوع توسعه می یابد.
رایزن بازرگانی ایران می افزاید: یکی از رقبای ما در کشور عراق، عربستان سعودی است که البته جزو ۵ رقیب اول ما نیست اما در میان ۵ رقیب مرحله دوم داخل عراق در ارتباط با تعاملات اقتصادی است؛ بنابراین عربستان از جمله کشورهای تامین کننده عمده نیازهای وارداتی عراق نیست و صادرات آن به عراق زیر یک میلیارد دلار در سال است. ارقام سال ۲۰۲۱ صادرات عربستان به عراق را حدود ۸۰۰ میلیون دلار نشان می دهد و در قبال آن، عراق هم صادرات خاصی به عربستان نداشته و حجم صادرات عراق به عربستان هم زیر ۱۰۰ هزار دلار بود.
وی به ضرورت تعامل با عربستان از طریق عراق اشاره می کند و می گوید: اهمیت تعامل سه کشور از دیدگاه اقتصادی این است که ایران می تواند از طریق عراق، کالاهای زیادی را به عربستان صادر کند زیرا عربستان سعودی مرزهای قابل توجهی را با عراق دارد و از کانال عراق می شود تبادلات تجاری با آن کشور را تسهیل کرد.
ربیهاوی تاکید می کند: عربستان، رقیب ما در منطقه درباره برخی کالاهای خاص است اما در بسیاری از کالاها، مصرف کننده است و کالاهای تولید ایران را می توانیم با برنامه ریزی، کیفیت و قیمت مناسب به عربستان صادر کنیم. زمینه صادرات این کالاها هم در حال تهیه و تدارک است.
به گفته عبدالامیر ربیهاوی، «ایران از طریق صادرات مجددی که به عراق انجام می شود، می تواند کالاهای مورد نیاز عربستان را در گروه های کالایی مختلف از جمله مواد غذایی و مصاح ساختمانی تامین کند.»
وابسته تجاری ایران در عراق توضیح می دهد: در حال حاضر دو راه برای توسعه تعاملات تجاری با عربستان وجود دارد؛ یک راه، همان مسیر مشخص بین المللی است. در صورت رسیدن تحولات به بازگشایی سفارتخانه ها در دو کشور و تکمیل گفت و گوهای اقتصادی، موضوع ترانزیت در دستور کار قرار می گیرد؛ یعنی کالاهای مورد نیاز عربستان را از مسیر عراق عبور دهیم و به دست تجار عربستانی برسانیم. این موضوع، شاید زمانبر و نیازمند مذاکرات متعدد باشد.
اما راه دوم و ساده تر از نظر ربیهاوی، موضوع تولید مشترک در عراق است یعنی مثلا کالاهای مورد نیاز عربستان را تا ۷۵ درصد در کشور خودمان تولید کنیم؛ مراحل تکمیلی تولید با انتقال کالا به عراق انجام شود و از آنجا با برند و تولید عراق به تجار عربستانی انعکاس داده شود.
ربیهاوی تصریح می کند: ما مذاکرات اولیه خود را با تجار عراقی آغاز کردیم. بازرگانان عراقی مرتبط با تجار عربستانی هم این مذاکره را شروع کرده اند و از این قضیه استقبال کرده اند. هنوز راه ها بسته است اما با این حال، عربستانی ها استقبال خیلی خوبی از این طرح کردند. آنها (عربستانی ها) درباره قیمت و کیفیت کالای ایرانی بحثی ندارند و می توانند پذیرش کنند. ما با چندین تاجر از جمله یک مرکز تجاری داخل عراق صحبت کردیم و منتظریم کارهای اداری انجام شود تا شروع کنیم.
بنا بر اظهار ربیهاوی، «بازرگانان عراقی هم از این طرح ها خیلی استقبال کردند زیرا اولا آنها کالاهایی را از کشور ما وارد می کنند که احتمالا مورد نیاز خود عراق هم خواهد بود؛ یعنی بازار داخلی در عراق هم دارد و دوم اینکه، کالاهایی را می توانند وارد کنند که در عراق تکمیل می شود و ارزش افزوده ای هم برای خود عراقی ها دارد، باعث رونق اشتغال و سرمایه گذاری می شود و دارای مزیت صادراتی است؛ بنابراین برای تجار عراقی ارزآوری خوبی خواهد داشت. ۹۰ درصد بازرگانان عراقی، تاجرانی هستند که کار واردات را انجام می دهند و کمتر تجربه صادرات به کشورهای دیگر را دارند و این اقدام، زمینه ای به بازرگانان عراقی می دهد که فعال صادراتی شوند و خیلی از این موضوع استقبال کردند.»
اهمیت این طرح از دیدگاه رایزن بازرگانی ایران، آن است که «تاجران عراقی با رویکرد تولید و تکمیل کالای مورد نیاز در عراق، می توانند با استفاده از ظرفیت های همکاری با جمهوری اسلامی ایران نه تنها به عربستان، بلکه به کشورهای مختلفی مانند اردن، سوریه، کویت و سایر کشورها نیز کالا صادر کنند.»
مقام ایرانی حاضر در عراق یادآور می شود: نگاه ما به عراق، رویکرد مصرف کننده صرف کالاهای ایرانی نیست. نیاز است که عراق هم پیشرفت هایی داشته باشد؛ تجارت را تبدیل به صنعت و صنعت را تبدیل به تجارت کند و رویکرد صادراتی را در پیش بگیرد. امارات هم به عنوان نمونه، همین فرایند تکمیل کالا از قبیل بسته بندی را انجام می دهد و از آنجا به سایر کشورها، صادر و سود قابل توجه حاصل می کند.
ربیهاوی ادامه می دهد: ما می توانیم به عراق نیز امکان تبدیل شدن به هاب توزیع منطقه ای کالاها را بدهیم. عراق، کشور ثروتمندی است و از لحاظ جغرافیایی در منطقه استراتژیکی قرار دارد؛ جنوب آن به خلیج فارس متصل است و در شمال از طریق ترکیه می تواند به اروپا متصل شود؛ از غرب به سوریه، دریای مدیترانه و کشورهای آفریقایی قابل ارتباط است؛ بنابراین موقعیت بسیار خوبی دارد که می تواند صادر کننده کالاهای ایرانی و نیز کالاهای تکمیلی باشد.
وابسته تجاری ایران، فرایند و پبش نیازهای تشکیل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عربستان را این گونه بیان می کند: نیاز است که حتما توافقاتی صورت گیرد، سفارتخانه های دو کشور بازگشایی شود، مذاکرات بخش خصوصی را آغاز کنیم و از اتاق های بازرگانی ایران و عربستان دعوت به عمل آید. بعد از این دیدارها، می توانیم تشکیل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عربستان را داشته باشیم اما پیش نیاز تشکیل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عربستان این است که ابتدا مسیرهای سیاسی طی شود و همان طور که می دانید هفته پیش، ما سفیر عربستان و چند کشور اسلامی دیگر در عراق را دعوت کردیم. مذاکرات اولیه خوبی برای بحث های اقتصادی انجام شد. مسلما عربستان سعودی از حیث اقتصادی کشور مهمی برای ما است و باید از ظرفیت آن کمال استفاده را ببریم.