به گزارش خبرنگار ایرنا؛ بر پایه آمارها و اظهارات رسمی اداره کل امور اقتصادی و داریی خراسان شمالی؛ استانداردهای مرکز آمار و بانک مرکزی بیانگر این است که سبد کالاها و خدمات مورد ارزیابی برای محاسبه شاخص قیمت و تورم ۲ بخش خوراکی ها و غیرخوراکی ها را شامل می شود و مجموعا شامل ۱۲ گروه است که شامل خوراکی ها و آشامیدنی ها، دخانیات، مسکن و آب و برق و گاز، پوشاک و کفش، اثاث و لوازم خانگی، حمل و نقل، آموزش، بهداشت و درمان، ارتباطات، هتل و رستوران، تفریح و فرهنگ و کالاهای متفرقه است.
از سال ۹۱ تا سال گذشته، نرخ تورم در استان بالا تر از میانگین کشوری بوده و رتبه استان در شاخص درآمد خانوار بین ۲۹ تا ۳۱ بوده یعنی سطح درآمد در خراسان شمالی به مراتب بسیار پایینتر از میانگین کشوری است.
براساس این گزارش که به تازگی با زبان داده و آمار در اختیار ایرنا قرار گرفته است بیانگر افزایش قیمت در سبد کالاهای تعریف شده در سطح استان نسبت به میانگین کشور در طی سالهای اخیر است.
نرخ تورم در استان خراسان شمالی در سال ۱۴۰۰، ۴۱.۶ بود که این رقم در کشور ۴۰.۲ ثبت شد، تورم در این استان در سال های ۱۳۸۶، ۱۳۸۷، ۱۳۹۰، ۱۳۹۱ و ۹۵ تا ۹۹ بیشتر از میانگین کشور بوده است. در سالهای ۹۵ تا ۹۹ رتبه استان در این شاخص به ترتیب ۲، ۴، ۵، ۲ و ۱۷ و در سال ۱۴۰۰ رتبه استان ۲۱ است.
بررسی ها نشان می دهد در سال ۹۹، هفت شاخص از جمله دخانیات، مبلمان و لوازم خانگی، پوشاک و کفش، تفریح و فرهنگ، خوراکی و آشامیدنی، کالاها و خدمات متفرقه و حمل و نقل به ترتیب بیشتر از شاخص کل استان به مقدار ۳۳۳.۶ بوده است.
همچنین در سال ۱۴۰۰، هشت شاخص از جمله دخانیات، خوراکی و آشامیدنی، مبلمان و لوازم خانگی، حمل و نقل، تفریح و فرهنگ، پوشاک و کفش، هتل و رستوران، کالاها و خدمات متفرقه به ترتیب بیشتر از شاخص کل استان به مقدار ۴۰۱.۵ بوده است.
در سال های ۹۶ تا ۱۴۰۰ هم شاخص ۲ گروه دخانیات و خوراکی ها و آشامیدنی ها بیشتر از از شاخص کل استان بوده است.
در سال ۱۴۰۰، پنج گروه هتل و رستوران، خوراکی و آشامیدنی، پوشاک و کفش، مبلمان و لوازم خانگی و کالاها و خدماتمتفرقه به ترتیب بیشتر از تورم کل استان به مقدار ۴۰.۲ بوده است و در سال های ۹۶ تا ۱۴۰۰ تورم خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بیشتر از از تورم کل استان بوده است.
بر این اساس سه گروه شامل مسکن، هتل و اقامتگاه و بهداشت و درمان بر شاخص بهای کالا و خدمات مصرفی و تورم تاثیر گذار بوده که در جداول زیر این شاخص ها در خراسان شمالی بررسی می شود.
وضعیت استان در گروه کالایی مسکن
| شاخصهای کلیدی مربوط به مسکن در استان و کشور در سال ۱۴۰۰ | ||||
| نسبت خانوار به مسکن | نسبت کل خانوار به کل آپارتمان | نسبت خانوار شهری به مسکن شهری | نسبت خانوار شهری به آپارتمان شهری | |
| کشور | ۱.۰۶۰ | ۲.۷ | ۱.۰۳۹ | ۲.۱۰ |
| خراسان شمالی | ۱.۰۷۵ | ۴.۶ | ۱.۰۴۷ | ۲.۷۸ |
براساس داده های این جدول که توسط اداره کل امور اقتصادی و دارایی در اختیار خبرنگار ایرنا قرار گرفته است، در سال ۱۴۰۰ خراسان شمالی در شاخص های نسبت خانوار به مسکن، نسبت کل خانوار به کل آپارتمان، نسبت خانوار شهری به مسکن شهری و نسبت خانوار شهری به آپارتمان شهری به ترتیب رتبه ۲۱، ۲۱، ۲۰ و ۱۶ را دارد.
براساس این جدول نسبت خانوار به مسکن در سطح استان و کشور به ترتیب ۱.۰۷۵ و ۱.۰۶ خانوار به مسکن و نسبت کل خانوار به کل آپارتمان در سطح استان و کشور به ترتیب معادل ۴.۶ و ۲.۷ خانوار به آپارتمان بوده است.
این بدان معنا است که در استان به ازای هر ۱.۰۷ خانوار یک واحد مسکونی وجود دارد و به ازای هر آپارتمان ۴.۶ خانوار در استان ثبت شده است.
همچنین نسبت خانوار شهری به مسکن شهری در سطح استان و کشور به ترتیب معادل ۱.۰۴۸ و ۱.۰۳۹ خانوار به مسکن بوده است و نسبت خانوار شهری به آپارتمان شهری در سطح استان و کشور به ترتیب معادل ۲.۷۸ و ۲.۱ خانوار به آپارتمان بوده است.
با توجه به شاخص های کلیدی مندرج و نامساعدتر بودن نسبت های خانوار به مسکن برای خراسان شمالی در مقایسه با میانگین کشوری، در سالهای آتی، احتمال افزایش قیمت مسکن و اجاره در این استان، بیش از میانگین افزایش کشوری، خواهد بود.
وضعیت استان در گروه کالایی هتل و اقامتگاه
| شاخصهای کلیدی مربوط به گروه کالایی هتل و اقامتگاه در استان و کشور در سال ۱۴۰۰ | ||||||
| جمعیت | جمع گردشگران | جمع اقامتگاه | سرانه اقامتگاه (نفر جمعیت) |
مهمان پذیر | نسبت مهمانپذیر به اقامتگاه | |
| کشور | ۸۱,۰۷۰,۰۰۰ | ۲۳۸,۰۰۰,۰۰۰ | ۳,۳۲۰ | ۲۴,۴۱۹ | ۱,۳۱۶ | ۴۰ درصد |
| خراسان شمالی | ۸۷۵,۰۰۰ | ۲۵,۰۰۰,۰۰۰ | ۱۸ | ۴۸,۶۱۱ | ۱۱ | ۶۱ درصد |
داده های این جدول حاکی از این است که نسبت مهمانپذیر به اقامتگاه در سطح استان و کشور به ترتیب معادل ۶۱ و ۴۰ درصد است و نکته قابل تامل این است که سرانه اقامتگاه در خراسان شمالی نصف میانگین کشوری است این شاخص در کشور ۲۴ هزار و ۴۱۹ نفر جمعیت و در خراسان شمالی ۴۸ هزار و ۶۱۱ نفر جمعیت را شامل می شود.
بر اساس داده های مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۶ در مجموع ۲۳۴ میلیون و ۴۴۵ هزار و ۲۷۲ گردشگر به استان های کشور ورود یا عبور کردند که ۱۰ درصد مجموع گردشگران کشور از مسیر خراسان شمالی بوده است و در سال های بعد از ۹۶ تا امسال نیز کرونا موجب شد تا این صنعت در استان رکود کند.
بررسی ها نشان می دهد با توجه به نتایج این بخش، سیاست‌گذاری و برنامه ریزی حداقلی به منظور افزایش ظرفیت اقامتگاهی این استان انجام نشده است این در حالی است که مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی خراسان شمالی در ایام نوروز ۱۴۰۲ اعلام کرده بود که با فراهم‌سازی زیرساخت‌های مناسب جهت جذب و ماندگاری گردشگران در نوروز امسال این استان از یک معبر سفر به مقصد میانی سفر تبدیل شد.
گروه کالایی بهداشت و درمان
بررسی ها توسط اداره کل امور اقتصادی و دارایی در گروه بهداشت و درمان فاقد جدول و حاکی از این است که گروه کالایی و خدماتی بهداشت و درمان سه بخش محصولات، وسایل و لوازم پزشکی، خدمات پزشکی و درمانی و خدمات بیمارستانی را شامل می شود.
داده های این مرکز بیان می کند که بررسی بخش بهداشت و درمان در استان نشان می دهد، مقدار شاخص های سرانه دندان پزشکان، فوق تخصصان، متخصصان، تخت ثابت، بیمارستان های غیردولتی، آزمایشگاه های غیردولتی، داروخانه های غیردولتی و درمانگاه های غیردولتی خراسان شمالی نسبت به متوسط کشوری نامساعدتر است.
البته مقدار شاخص های سرانه پزشکان، آزمایشگاه، مراکز توانبخشی و درمانگاه خراسان شمالی از متوسط کشوری اندکی مساعدتر است.
با توجه به ثبات سالانه قیمت و تعرفه های اقلام زیرگروه خدمات بیمارستانی به طور سالانه به احتمال فراوان بالاتر بودن قیمت اقلام کالایی و خدمات مربوط به زیر گروه های محصولات و وسایل و لوازم پزشکی و خدمات پزشکی و درمانی باعث شده تا شاخص گروه کالایی بهداشت و درمان استان خراسان شمالی در ۱۳ سال گذشته همواره از میانگین کشوری بالاتر باشد.
معاون اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی خراسان شمالی در مورد شرایط تورمی اقتصاد استان به خبرنگار ایرنا می گوید: به منظور ریشه یابی بالا بودن مقدار این شاخص در استان نسبت به میانگین کشوری، مقدار شاخص سطح عمومی قیمت‌ها و تورم در این اداره کل و در ۱۲ گروه مورد بررسی قرار گرفت.
محسن قلی زاده می افزاید: مقدار شاخص قیمتی و تورم پنج گروه کالایی و خدماتی اثاث و لوازم خانگی، پوشاک و کفش، کالاهای متفرقه، خوراکی ها و آشامیدنی ها و تفریح و فرهنگ از متوسط شاخص قیمتی و تورم کشوری و استانی بالاتر بوده است.
وی می گوید: با توجه به بررسی‌ها و تحلیل های آماری و برگزاری جلسات تخصصی متعدد با کارشناسان دستگاه‌ها، ریشه یابی تخصصی و کارشناسی دلایل بالاتر بودن شاخص قیمت کالاها و خدمات و تورم استان در برخی گروه های کالایی و خدماتی انجام شد.
معاون اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی خراسان شمالی ادامه می دهد: یکی از علت های موثر بر بالاتر بودن شاخص قیمت و تورم در گروه کالاها و خدمات بازاری، تولیدمحور نبودن در این استان است، ضعف مفرط در سیستم بنکداری در خراسان شمالی و نبود انبار و تاسیسات ذخیره سازی خصوصی سبب تورم بالا در این خطه از کشور است.
وی می افزاید: البته در این استان سرانه جمعیتی واحدهای صنفی شهری نسبت به میانگین کشوری پایین است این رقم در استان ۱۶ نفر و در کشور ۲۲ نفر است.
قلی زاده با بیان اینکه بیشتر واحدهای صنفی استان در مکان های استیجاری فعال بوده و این امر سبب افزایش قیمت کالاها شده است می گوید: بالا بودن هزینه های اجاره واحدهای صنفی ناشی از عدم پراکنش بهینه جغرافیایی بازار در خراسان شمالی یکی از علت های مهم تورم است.
وی، عملکرد ضعیف دفتر استانی انجمن شرکت های پخش، ضعف آماری و اطلاعاتی دستگاه های تخصصی استان در خصوص تنظیم تولید کالاها و خدمات و دوره های مصرف و نبود شبکه توزیع و لجستیک بهینه و سیطره دلالی و واسطه گری را از دیگر علت های بالا بودن تورم در این استان عنوان کرد.
راهکارها
معاون اقتصادی اداره کل امور اقتصادی و دارایی خراسان شمالی درباره راهکارهای کاهش شاخص قیمت و تورم در گروه کالاها و خدمات بازاری ادامه داد: حمایت از تولیدکننده ها، حمایت از واحدهای صنفی و گسترش آن در حیطه جغرافیایی بازار، کاهش واسطه ها و بهبود سیستم بنکداری در استان در این زمینه باید مورد توجه باشد.
وی می گوید: شبکه توزیع باید اصلاح و دلال ها و واسطه گرها باید حذف شوند، همچنین نیاز است برای راه اندازی انبار و تاسیسات ذخیره سازی خصوصی و راه اندازی واحدهای صنفی جدید و افزایش سرانه جمعیتی واحدهای صنفی شهری برنامه ریزی شود.
وی تصریح می کند: بخشی از منابع حمایتی و تسهیلات بانکی به سمت تولید کالاهای اولویت دار و مهم در سبد هزینه ای خانواره سوق یابد.
نگاهی کلی به شرایط اقتصادی خراسان شمالی بیانگر این است که این استان یک میلیون نفری حدود ۴۰۰ واحد تولیدی و صنعتی با سرمایه گذاری ۱۳ هزار میلیارد ریال و اشتغال ۱۱ هزار نفر دارد که از لحاظ داشتن صنایع بزرگ صنعتی در بین ۳۱ استان کشور رتبه دهم را داراست که این آمار نشان می دهد از لحاظ توسعه اقتصادی در شرایط مناسبی قرار ندارد و موانع بزرگی بر سر راه تولید استان واقع شده است.
کارشناسان می گویند که ضعف زیرساخت های حمل و نقل یکی از علت های مهم در این باره است. ضعف زیرساخت ها بویژه در بخش حمل و نقل و راه اعم از هوایی، زمینی و ریلی در این باره موثر بوده و سبب افزایش بهای تمام شده کالاهای مصرفی می شود و نبود واحدهای بزرگ تولید پوشاک، خام فروشی محصولات تولیدی استان و دوری از مراکز تولید از دلایل اصلی گرانی کالاهای مختلف در استان محسوب می شود.
خراسان شمالی استانی کشاورز خیز است و در این میان بهبود نظام بازاریابی محصولات کشاورزی، ارایه تسهیلات، مدیریت دانش بنیان بخش کشاورزی و تقویت توان تولیدی کشاورزی با استفاده از نژادهای داخلی و ذخایر ژنتیکی و الگوهای بهینه کشت می توان برای رونق این بخش بهره برد.
حال که سال جاری با نام «مهار تورم و رشد تولید» از سوی مقام معظم رهبری نامگذاری شده است زمان آن فرا رسیده تا گره های تولید و تورم در این خطه محروم از کشور باز شود.
خراسان شمالی ۱۸ شهرک و ناحیه صنعتی و یک منطقه ویژه اقتصادی با ۲۸۷ واحد صنعتی فعال با سرمایه گذاری بیش از ۴۰۰ میلیارد تومان دارد که افزون بر چهار هزار و ۵۰۰ کارگر در این واحدهای صنعتی اشتغال دارند.
اکنون حدود ۳۰ هزار واحد صنفی شامل بیش از پنج هزار و ۵۷۰ واحد تولیدی، چهار هزار و ۶۴۸ واحد ارائه خدمات فنی، ۱۲ هزار و ۴۶۳ واحد توزیعی و سه هزار و ۲۳۱ واحد خدماتی در خراسان شمالی زیر نظر ۱۴۰ اتحادیه صنفی این استان فعالیت دارند.
سهم اشتغال خراسان شمالی در بخش کشاورزی ۳۹.۶ درصد، صنعت ۲۴.۳ درصد و خدمات ۳۶.۱ درصد است و سهم این استان در حوزه کشاورزی بیش از میانگین کشور است اما در حوزه صنعت و خدمات پایین تر است.
خراسان شمالی با یک میلیون نفر در شمالشرق کشور واقع است.