«در حال حاضر قادر به پاسخگویی نیستم»، «شماره مشترک مورد نظر در شبکه موجود نمی باشد»، «مشترک مورد نظر در حال حاضر در دسترس نیست»، «جلسه هستم»، «تهران هستم»، «بعدا باهم هماهنگ میشیم»،«بعدا با شما تماس می گیرم»، «با دفتر هماهنگ کنید» این ها پیام ها و صداهای تکراری برای خبرنگاران است که به طور معمول از تلفن های همراه مدیران و روابط عمومی های رسانه گریز شنیده یا ارسال می شود بی گمان هر کسی که در وادی خبر دستی بر آتش دارد با این وضعیت به کرار روبرو شده است.
رسانه یکی از ارکان مردمسالاری و دموکراسی در هر جامعه و کشوری است و هیچ جامعه ای را در عصر حاضر نمی توان بدون رسانه تجسم کرد.
رسانه ها به نوعی مطالبه گران جامعه از مدیران و از سویی دیگر انتقال دهندگان رویدادها و اخبار روز در سطح جامعه هستند، بر این اساس این ویژگی ها جایگاه رسانه را در هر جامعه ای تثبیت کرده است، البته جوامعی که به نوعی به بیماری انفعال مبتلا باشند بی شک در حوزه رسانه مشکلات ساختاری دارند.
بدون تعارف باید گفت بخشی از مشکلات نتیجه غرابت و دوری مدیران و مسئولان با رسانه ها است، تا زمانی که یک رسانه نتواند به وظیفه اصلی خود عمل کند بی شک جامعه به آن جایگاهی که بایسته است هرگز نخواهد رسید.
در این بین بیشتر مدیران و مسئولان در مواجهه با رسانه ها به «فوبیای رسانه» مبتلا بوده و خبرنگار و رسانه را رقیب و گاهی اوقات دشمن خود می بینند و تنها راه فرار از تشریح علمکرد و پاسخگویی را ایجاد تک قطبی رسانه ای می دانند و از طرفی تصویر را بهترین راه تبلیغات می دانند.
روابط عمومی ها پیوند دهنده مدیر و رسانه هستند
محمدامین خوش نیت فعال رسانه ای و دانش آموخته علوم ارتباطات در گفت وگو با ایرنا با بیان اینکه رسانه به عنوان ابزار قدرت در دنیای امروزی در حوزه مدیریت است، گفت: هر مسئول و مدیری که با رسانه ها قطع ارتباط کند، محکوم به فناست.
وی با تاکید بر اینکه در عصر ارتباطات قطع ارتباط مسئول با نمایندگان افکار عمومی قابل پذیرش نبوده و هیچ توجیهی ندارد، خاطرنشان کرد: مدیرانی که نشست خبری برگزار نکرده و یا به سوال خبرنگاران پاسخ نمی دهند؛ نمی خواهند خود را در معرض قضاوت عموم قرار دهند.
خوش نیت ادامه داد: حتی برخی از مدیران نه تنها علاقه ای به رسانه ندارند بلکه از ابتدایی ترین اصول و فنون رسانه نیز اطلاعی ندارند در صورتی که باید عملکردشان را همیشه گزارش کنند.
این فعال رسانه ای درباره چرایی گریز مسئولان از خبرنگاران و رسانه ها، گفت: این نوع مدیران نمی خواهند نقاط ضعف و عدم توانایی شان در بین مردم دیده شده و به عبارتی دست شان رو شود و بیشتر دوست دارند در سایه و سکوت از مزایای مدیریت بهره مند شوند و اسم آن را هم عدم ریا و تبلیغ می گذارند.
وی بیان عملکرد مدیران را منجر به امیدآفرینی در جامعه، قضاوت افکار عمومی نسبت به عملکرد مدیران و ارزیابی مدیران بالادستی دانست و افزود: البته ارتباط با رسانه نیز نباید منجر به افراط و زیاده روی شود و اطلاع رسانی شفاف نباید به سمت خودستایی و غلو در ارایه عملکرد برود و مدیران پیشرو باید از این رویکرد دوری کنند.
خوش نیت، برقراری تعامل دوسویه مدیر با رسانه را سبب هم افزایی بین سازمان مربوطه و رسانه ها دانست و گفت: امروزه به خاطر توسعه شبکه های اجتماعی تعامل مسئولان با رسانه ها ضروری است.
وی روابط عمومی ها را پیوند دهنده بین مدیر و رسانه اعلام و اظهار کرد: روابط عمومی ها باید با نگاه تخصصی و بینابین هم مدیر را با رسانه آشنا کند و هم رسانه را در جریان عملکرد مسئولان قرار دهند تا هم رضایت خبرنگاران را جلب کنند و هم مردم در جریان امور قرار گیرند.
خوش نیت همچنین گفت: یکی دیگر از موضوعاتی که این روزها به ویژه در تبریز با آن مواجه هستیم، رویکرد و نگاه تک قطبی برخی مدیران به رسانه هاست، بسیاری از مدیران شگرد جالبی پیدا کرده اند، به این معنی که بیشتر تمایل دارند تصویرشان دیده شود چون که این رسانه به خاطر ماهیت تکنولوژیکی اش، ظرفیت شهرت افزایی بیشتری دارد و هم اینکه با توجه به محدودیت زمان مصاحبه های رادیو تلویزیونی، امکان طرح پرسش های عمقی و سوالات چالشی وجود ندارد، در حالی که در رسانه های مکتوب، خبرگزاری ها و پایگاه های خبری این فرار به جلو و عدم پاسخگویی وجود ندارد .
وی ادامه داد: حال بماند که برخی روابط عمومی ها هم این پاسخگویی مدیران شان به پرسش ها را به سایت و پرتال اداری خودشان سوق داده اند یا به شبکه های مجازی خودشان اکتفا کرده اند.
رسانه گریزی در عصر کنونی آفت است
خوش نیت، رسانه گریزی در عصر ارتباطات را آفت دانست و گفت: مدیران هم نباید به رسانه به چشم تریبون تبلیغاتی نگاه کنند بلکه رعایت اعتدال و میانه روی شرط عقل است .
وی با بیان اینکه روابط عمومی ها به عنوان کلید اطمینان محسوب می شوند و این کلید همیشه باید در دست روابط عمومی ها باشد، خاطرنشان کرد: اینکه مسئول دفتر یک مدیر یا خود مدیر، روابط عمومی را دور می زند نیز یک آفت است و موجب ایجاد تعارض در مجموعه می شود.
این فعال رسانه ای با بیان اینکه امروزه به واسطه کثرت رسانه ها همه مردم به راحتی به اخبار دسترسی دارند و نمی شود مطلبی را از مردم پنهان کرد، افزود: مدیرانی که خود را در معرض پرسش های تند قرار می دهند و از پرسش ابایی ندارند موجب مقبولیت و محبوبیت بین مردم می شوند.
رضا عابدینی؛ روزنامه نگار و فعال رسانه ای نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: با وجود اینکه از نظر کمی رسانه های داخلی وضعیت مطلوبی داریم، اما از منظر کیفی وضعیت رسانه ها چنگی به دل نمی زنند.
وی ادامه داد: این معضل و بیماری در استان ها و شهرستان ها نمود بیشتری دارد تا جایی که باید اعتراف کرد که بسیاری از رسانه ها با توجه به مشکلات اقتصادی و افزایش هزینه ها به نوعی به تابلوی اعلانات روابط عمومی ها تبدیل شده اند.
عابدینی خاطرنشان کرد: همین وضعیت و عملکرد رسانه ها موجب می شود که مسئولان و مدیران در جامعه احساس کنند که نظارت اجتماعی آنان را رصد نمی کند و از سوی دیگر با فراغ بال هر آماری چه درست و غلط را به خُورد مطبوعات و رسانه ها بدهند.
وی با اشاره به اینکه درمان این بیماری در صنف رسانه کشور نیازمند تلاش بیشتر است، تاکید کرد: یکی دیگر از آفت های رسانه های ما عدم مطالبه گری آنان است، رسانه ها به خاطر برخی از مسایل چشم خود را بر روی واقعیت ها و خواسته های جامعه می بندند که این خود یک معضل اساسی است.
این فعال رسانه ای با انتقاد از آن دست از مدیران رسانه گریز، گفت: تا زمانی که یک مدیر جوابی برای سئوال خبرنگار نداشته باشد هرگز به خود اجازه نمی دهد که از میدان دید رسانه خارج شود، بی گمان مدیرانی که در سیستم مدیریتی خود اشکالات و ابهاماتی دارند ۲ شیوه را در مقابل رسانه ها اتخاذ می کنند؛ یا دست به انتشار آمار غیرواقعی می زنند یا اینکه خود را از رویارویی مستقیم با خبرنگار و رسانه دور نگه می دارند که در هر ۲ صورت باید گفت که این وضع در جامعه به عنوان سندروم «رسانه گریزی مدیران» تعریف می شود.
تا زمانی که یک مدیر جوابی برای سئوال خبرنگار نداشته باشد هرگز به خود اجازه نمی دهد که از میدان دید رسانه خارج شود. بی گمان مدیرانی که در سیستم مدیریتی خود اشکالات و ابهاماتی دارند ۲ شیوه را در مقابل رسانه ها اتخاذ می کنند؛ یا دست به انتشار آمار غیرواقعی می زنند یا اینکه خود را از رویارویی مستقیم با خبرنگار و رسانه دور نگه می دارند که در هر ۲ صورت باید گفت که این وضع در جامعه به عنوان سندروم «رسانه گریزی مدیران» تعریف می شود.
راهکار برون رفت از این وضعیت به وجود آمده چیست؟
کارشناس علوم ارتباطات در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: ریشه به وجود آمدن این وضعیت در جامعه هم خود رسانه است و هم مدیران، از یک سو بیشتر رسانه ها با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی به دنبال بقا هستند و فرصتی برای مطالبه گری ندارند و از سوی دیگر مدیران با وجود کاستی هایی که در حوزه های خود دارند به نوعی به دنبال دور زدن رسانه ها هستند.
اکبر صفاتی افزود: باید اذعان کرد آماری که مدیران معمولا در اختیار رسانه ها قرار می دهند تقریبا نادرست و ساختگی است که این موضوع وضعیت رسانه ها و جایگاه آنها را با خطر جدی روبرو کرده است.
این کارشناس علوم ارتباطات ادامه داد: خبرنگار و رسانه باید وضعیت را به چالش بکشند و اجازه ندهند که مسئول به شیوه ای که اکنون می بینیم رسانه ها را عناصر منفعل تصور کند که متاسفانه چنین دیدی هم از سوی مدیران می بینیم.
صفاتی تاکید کرد: مطالبه خواسته های جامعه، مطالبه وعده های مدیران بهترین روش برای جلوگیری از رسانه گریزی برخی از مسئولان است، رسانه باید از مدیر بخواهد و مدیر نیز طبق قانون وظیفه دارد که اطلاعات و اخبار را به جز موارد امنیتی در اختیار خبرنگار و رسانه قرار دهد.
روابط عمومی‌ها حلقه وصل مسئولان با افکار عمومی هستند
استاندار آذربایجان شرقی نیز در نشست شورای اطلاع رسانی آذربایجان شرقی با تاکید بر اینکه آموزش مستمر حلقه مفقوده در روابط عمومی‌ها است، گفت: روابط عمومی‌ها حلقه وصل دولت و مسئولان با افکارعمومی بوده و بر این اساس روابط عمومی آموزش دیده و کاربلد نیاز ادارات است.
عابدین خرم اظهار کرد: پمپاژ امید با انتشار اخبار توسعه‌ای و امیدبخش توسط رسانه ها در مقابل پمپاژ ناامیدی توسط رسانه‌های معاند یک ضرورت انکار ناپذیر است که روابط عمومی ها در روند آن و تولید خبر نقش دارند.
وی یادآور شد: روابط عمومی ها ویترین تخصصی ادارات و هر نهاد هستند و بر این اساس باید در شکل دهی و نقش آفرینی در اطلاع رسانی سهم ایفا کنند.
استاندار آذربایجان شرقی ادامه داد: تلاش مسئولان باید به نظر مردم رسانده شود تا در جریان تلاش خدمتگزاران خود باشند در این صورت است که امکان مطالبه کمبود ها نیز به طور منطقی مهیا می شود.
خرم تاکید کرد: تا زمانی که یک مدیر جوابی برای سئوال خبرنگار نداشته باشد هرگز به خود اجازه نمی دهد که از میدان دید رسانه خارج شود. بی گمان مدیرانی که در سیستم مدیریتی خود اشکالات و ابهاماتی دارند ۲ شیوه را در مقابل رسانه ها اتخاذ می کنند؛ یا دست به انتشار آمار غیرواقعی می زنند یا اینکه خود را از رویارویی مستقیم با خبرنگار و رسانه دور نگه می دارند که در هر ۲ صورت باید گفت که این وضع در جامعه به عنوان سندروم «رسانه گریزی مدیران» تعریف می شود.مهندسی افکار عمومی و نحوه انتقال پیام به مردم باید توسط رسانه ها انجام شود، به زیست مجازی جامعه نیز باید خوراک و محتوا داده شود تا فضای مجازی داخلی نیز تقویت شود.
استاندار آذربایجان شرقی یادآور شد: اطلاع رسانی دقیق، شفاف و مقابله با اهداف رسانه دشمنان و مواجهه با پروپاگاندای آنان باید مورد توجه رسانه باشد.
خرم با اشاره به اینکه با ارتش سایبری جبهه سلطه مواجه هستیم، خاطرنشان کرد: نباید از محتوا غافل شویم و به شکل و ظاهر توجه کنیم ارتش سایبری دشمن دارای سازمان و فکر هستند تا از غفلت ما استفاده و به جریان انقلاب اسلامی حمله کنند.
مدیرکل روابط عمومی استاندار آذربایجان‌شرقی نیز با تاکید بر اینکه مدیران دولتی باید از ظرفیت رسانه‌ها در راستای توسعه و پیشرفت جامعه استفاده کنند، گفت: رسانه‌ها در کنار پرداختن به مشکلات، برای رفع آنها نیز راهکار ارائه کنند.
محمد عزیزی راد اظهار کرد: برای کمک به تحقق سیاست های کلان دولت در استان نیازمند هم افزایی هرچه بیشتر رسانه ای هستیم.
وی ادامه داد: در شرایطی که اطلاع رسانی به دلیل پیچیدگی های افکار عمومی با ظهور فضای مجازی روز به روز دشوار تر می شود، اراده دولت بر تقویت اطلاع رسانی استوار بوده و این رویکرد در استان نیز با قوت پیگیری می شود.
عزیزی راد با اشاره به مرجعیت رسانه های رسمی، گفت: برای مقابله با موضوع شایعه و شائبه در فضای اطلاع رسانی نیازمند هم افزایی رسانه ای هستیم.
وی اضافه کرد: کار حرفه ای رسانه ها، مزیتی برای افزایش امید آفرینی در سطح جامعه است و رویکرد پرداخت به مشکلات موجود نیز باید با ارایه راهکار و حل مشکلات جامعه باشد.
مدیران از ظرفیت رسانه ها برای توسعه و پیشرفت جامعه استفاده کنند
عزیزی راد با بیان اینکه دولت در حوزه های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی سیاست های کلان اعلام شده ای دارد که برای پیشبرد آنها می کوشد و رسانه های استان نیز باید همراه و همیار مدیریت استان باشند، افزود: در مقابل ضرورت دارد مدیران دولتی نیز از ظرفیت رسانه ها برای توسعه و پیشرفت جامعه استفاده کنند.