کلوس، قارچ کوهی، شِنگ، مُچه، تره و سیر کوهی، گل برنجاس، کنگر و موسیر در بازار از سوی برخی از دستفروشان در معرض فروش قرار گرفته است و این گیاهان همچنان خریداران و طرفداران خود را دارد.
حتی برخی از مسافرانی که در این روزها به چهارمحال و بختیاری سفر می‌کنند و شناختی از گیاهان خودرو و مرتعی دارند، با بیل‌های کوچک یا وسایل دیگر، خاک را زیر رو می‌کنند و به دنبال چیدن موسیر یا کنگر تازه و شنگ و مُچه از دل دامنه کوه‌ها یا تپه‌ها و مراتع هستند.
اما به دلیل برداشت غیر اصولی یا نابلدی درچیدن گیاه، بخشی از گیاهان خوراکی و دارویی در چهارمحال و بختیاری همه ساله در فصل بهار و آغاز رویش گیاهان مورد تخریب قرار می‌گیرند که کارشناسان عقیده دارند، این برداشت یک تهدید بلندمدت برای منابع طبیعی در استان خواهد بود.
در استان یک‌هزار و ۴۰۰ گونه گیاهی دارویی و خوراکی شناسایی شده است که از این تعداد ۲۷ گونه خاص استان است که در چند سال گذشته به دلیل برداشت غیر اصولی و تغییرات آب و هوایی، فرسایش خاک و خشکسالی ، بروز سیلاب رو، به تخریب و انقراض هستند.
برخی از کارشناسان اعتقاد دارند هم‌اکنون زنگ خط انقراض و نابودی برای تعدادی از این گونه‌های خوراکی و دارویی از جمله "کلوس "و گرانگبین، موسیر و سایر گیاهان خوراکی و دارویی در مناطق مختلف استان به صدا درآمده است.
در استان چهارمحال و بختیاری به دلیل شرایط خاص اقلیمی، جغرافیایی و اکولوژیکی، گیاهان کوهی و محلی خوراکی و دارویی از جمله قارچ، کنگر، شنگ، مُچه، بونسرخ، موسیر، سیرکوهی، سیردینگ، کاردین، آویشن، تره کوهی، سیردینگ، ریواس و کلوس رشد دارد.
گیاه ممنوعه
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری گفت: برداشت گیاهان دارویی، صنعتی و خوراکی مرتعی در استان بدون گرفتن مجوز از این اداره‌کل ممنوع است و پیگیرد قانونی دارد.
اصغر احمدی در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: همه افراد اجازه برداشت این گیاهان مرتعی را ندارند و مرتع‌داران بومی نیز در صورتی حق بهره‌برداری از مراتع دارند که طرح مرتع‌داری آنها به تصویب کمیته فنی رسیده باشد و کارشناسان بر آن نظارت کنند.
وی با بیان اینکه بیش از ۴۰۰ گونه دارویی، صنعتی و خوراکی در استان رویش دارد، تصریح کرد: از این تعداد رویش ۳۷ گونه مختص استان است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه ناآگاهی در چگونگی برداشت، زوال تدریجی و تخریب مراتع را در پی دارد، اظهار داشت: برخی بهره‌برداران به دلیل کم‌اطلاعی اقدام به برداشت بی‌رویه و غیراصولی این گیاهان می‌کنند که این موضوع آسیب جدی به مراتع وارد می‌کند.
احمدی خاطرنشان کرد: در صورت مشاهده تخلف برداشت، حمل و نقل و یا خرید و فروش غیرمجاز و بدون مجوز گیاهان مرتعی، برابر مقررات محموله به عنوان کالای قاچاق تلقی شده و متخلفان از سوی یگان حفاظت به مراجع قضایی معرفی می‌شوند.
مسمومیت گیاهی هم هست
از سوی دیگر ناآگاهی در خصوص شناخت گیاهان خودرو و چیدن بیش از حد آنها گاهی علاوه بر اینکه به طبیعت آسیب می زند باعث ایجاد مسمومیت در بین افراد نیز می‌شود.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی چهارمحال و بختیاری گفت: هر ساله با شروع فصل بهار موارد مسمومیت با قارچ‌های خودرو و گیاهان دارویی و سبزیجات محلی سمی در استان گزارش می‌شود.
علی احمدی اظهار داشت: از جمله خطراتی که در فصل بهار افراد را تهدید می‌کند مصرف قارچ‌های خودرو سمی است که گاه می‌تواند مسمومیت‌های شدیدی را به همراه داشته باشد و کبد، کلیه و حتی مغز را از کار انداخته و باعث خسارت جسمانی به افراد شود.
وی افزود: ممکن است مسمومیت شدید با قارچ‌های سمی در مواردی منجر به تهدید جان فرد شود و خطر مرگ به همراه داشته باشد.
احمدی تصریح کرد:در مورد مصرف قارچ‌ها باید بیشترین دقت صورت گیرد چرا که امکان خوراکی بودن قارچ‌ها تنها در آزمایشگاه‌های ویژه قابل تشخیص است و هیچ آزمایشی برای تشخیص خوراکی بودن قارچ از سوی افراد عادی و محلی وجود ندارد.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی چهارمحال و بختیاری خاطرنشان کرد: مسمومیت با قارچ ابتدا از چهار تا ۲۴ ساعت پس از مصرف با علایمی نظیر تهوع و استفراغ، اسهال و شکم درد و تعریق بروز می‌کند و گاهی علایم دیگری مانند توهم، خواب آلودگی، تشنج و یا بی قراری را نیز در پی دارد.
احمدی ادامه داد: مسمومیت کبدی، کلیوی یا آسیب های مغزی، علایمی است که در ادامه بروز می یابد.
به گزارش ایرنا، ویژگی‌های طبیعی و اقلیمی چهارمحال و بختیاری، نوع خاک، بارش، دمای هوا و مکان جغرافیایی و ارتفاعات شرایطی را پدید آورده است که این استان را به یکی از مهمترین رویشگاه‌های گیاهان دارویی در کشور تبدیل کرده است.
۸۷ درصد مساحت این استان کوهستانی است و بنابر یافته‌های موجود تاکنون بیش از یک هزار و ۴۰۰ گونه گیاهی در آن شناسایی شده است که از این تعداد ۴۰۰ گیاه جنبه دارویی، خوراکی و صنعتی دارد و ۳۷ گونه آندمیک و خاص این استان است.