به گزارش ایرنا، وقف به عنوان یکی از سنت های مهم اسلامی از زمان پیامبر اکرم(ص) و ائمه معصوم(علیهم السلام) وجود داشته و در روایات اسلامی بسیار مورد تأکید قرار گرفته است.
در طول تاریخ، کارهای مهمی از قبیل راه اندازی مراکز علمی، درمانی و مدارس دینی و کارهای خیر اجتماعی به وسیله موقوفات انجام شده و جامعه از برکات موقوفات، بهره فراوان برده است.
آموزه های اسلامی درخصوص تشویق به وقف و اقدام پیشوایان بزرگ نسبت به آن سبب شده است بخش قابل توجهی از اموال مردم از شکل خصوصی خارج شود و رنگ عمومی به خود بگیرد و در خدمت و به نفع عموم مردم جامعه به کار برود که این خود منشا خیر و مصداق بارزی از خدمت رسانی است.
بر اساس گزارش اداره کل اوقاف و امور خیریه استان زنجان درآمد موقوفه‌ها و اماکن متبرکه استان در سال گذشته بالغ بر ۵۰ درصد افزایش داشته که از مجموع ۵۶ میلیارد تومان درآمد، بیش از ۴۶ میلیارد تومان آن از محل موقوفه‌ها و حدود ۱۰ میلیارد تومان نیز مربوط به نذورات امامزادگان و بقاع متبرکه بوده است.
خبرنگار ایرنا برای کسب اطلاع بیشتر از وضعیت موقوفه های استان و برنامه ها و اقدامات اوقاف با حجت الاسلام مختار کرمی مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان زنجان گفت و گو کرده است.
ایرنا. آماری از آخرین آمار موقوفات استان ارائه دهید.
استان زنجان در حال حاضر ۲ هزار و ۸۵۴ موقوفه دارد که بیش از هزار و ۵۵۰ مورد از این موقوفات مکان مذهبی از قبیل مسجد و تکیه، حسینیه، زینبیه و مهدیه و مابقی که حدود هزار و ۳۰۰ مورد است موقوفات دیگر از قبیل زمین کشاورزی، باغ، ملک، مغازه و موارد مشابه است.
علاوه بر این در مجموع ۱۳۲ امامزاده و بقعه متبرکه در استان زنجان وجود دارد که از مهمترین آنها بقعه حضرت قیدار نبی (ع) فرزند حضرت اسماعیل و نوه حضرت ابراهیم خلیل الله در شهر قیدار، امامزاده سید ابراهیم (ع) در شهر زنجان، امامزاده سید ابراهیم (ع) شهر سجاس، امامزاده سید یعقوب بن موسی الکاظم (ع) در شهر صائین قلعه و امامزادگان زیدالکبیر (ع) و اسماعیل (ع) در شهر ابهر، امامزادگان هاشم و عوف (ع) و امامزاده جعفر (ع) در شهر آببر طارم و مساجد حسینیه و زینبیه اعظم زنجان است که به عنوان مکان متبرکه شناخته می شود.
ایرنا. منظور از رقبه در موقوفه ها چیست؟
یک موقوفه می تواند به صورت تک قسمتی مثلاً یک خانه کوچک باشد ولی بعضی موقوفات بزرگ هستند و از چند قسمت درون خود موقوفه تشکیل می شوند که به هر بخش از این موارد یک رقبه گفته می شود.
مثلا یک خانه اگر سه مغازه داشته باشد در اصطلاح اوقاف دارای چهار رقبه است خود خانه و سه مغازه متعلق به این خانه یا بعضی مساجد چندین مغازه یا ملک و املاک دارند که هر کدام وصل به این مسجد و رقبه آن شمرده می شود.
ایرنا. نحوه هزینه کرد درآمدهای موقوفه ها چگونه است و چند درصد هزینه ها برای حفظ موقوفه صرف می شود؟
فلسفه تشکیل نهاد وقف و اوقاف حفظ و حراست مکان وقفی از تغییر، تبدیل، تجاوز و تعدی است.
اوقاف موظف به اجرای کامل نیات واقفان به صورت امینانه است، با توجه به رویکرد جدید اوقاف که مبتنی بر توسعه سرمایه گذاری و ارتقای موقوفات است، ۵۰ درصد درآمد موقوفات در حساب همان موقوفه بلوکه و برای استفاده در فرصت های پیش روی سرمایه گذاری حفظ می شود.
۵۰ درصد باقی نیز صرف اجرای نیت های مختلف واقفان به کار گرفته می شود.
ایرنا. در خصوص وقف پیرامون نیازهای جدید در استان چه وضعیتی داریم؟
بیشترین نیات واقفان در استان زنجان برپایی مجالس عزاداری حضرت سیدالشهدا (ع) و اطعام عزاداران آن حضرت است که حدود ۷۰ درصد نیات را شامل می شود و ۳۰ درصد بقیه نیز کمک و مساعدت به نیازمندان و تامین هزینه های تحصیلی دانش آموزان، دانشجویان، طلاب حوزه های علمیه و دانش آموزان و همچنین تامین هزینه های دارو و درمان بیماران نیازمند می باشد.
در بحث نیات، واقفان را به انجام نیت های به روز و متناسب با شرایط جامعه از قبیل تامین هزینه های ازدواج و اشتغال جوانان یا انجام وقف با نیات کمک به توسعه علم و فناوری و انجام پژوهش و تحقیقات دعوت می کنیم.
در بحث نیات مذهبی نیز متاسفانه ترویج و آموزش قرآن کریم و برپایی مجالس قرآنی مغفول مانده که نیاز است واقفان در این موضوعات نیز ورود کنند و وقف را انجام دهند.
ایرنا. برای ارتقای درآمد موقوفه ها چه برنامه هایی دارید؟
از سه سال پیش رویکرد اوقاف کشور از تمرکز بر اجاره داری صرف به ارتقای بهره وری و انجام سرمایه گذاری با استفاده از ظرفیت سایر بخش های موقوفات و همچنین سرمایه گذاران بخش خصوصی تغییر یافته است.
سازمان مرکزی ما نیز به تبع در استان همین رویکرد را دنبال می کند و تلاش داریم بخش خصوصی را به سرمایه گذاری در موقوفات ترغیب و تشویق و مقدمات ورود آنها را فراهم کنیم که در چند مورد موقوفات مستعد در شهرستان های زنجان، ابهر و طارم سرمایه گذاری های خوبی انجام شده است که ثمردهی آن نیاز به طی زمان جهت بهره برداری دارد.
از جمله این موارد، احداث مجتمع مسکونی ۵۲ واحدی در شهر آببر شهرستان طارم با سرمایه گذاری ۳۵ میلیارد تومانی بخش خصوصی است که اکنون بیش از ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
همچنین احداث مجتمع های پیامبر اعظم یک و ۲ با استفاده از ظرفیت موقوفه قیدار نبی با هزینه بیش از ۱۰ میلیارد تومانی، محوطه سازی و ارتقای زیرساخت های بهداشتی بقعه قیدار نبی با هزینه بیش از ۱۰ میلیارد تومانی از همین طریق، تبدیل به احسن موقوفات شهرستان ابهر از جمله موقوفات زره کوبند و غفار احدی، پیگیری اجرای پروژه های کشاورزی در اراضی موقوفه شهرستان طارم از جمله ایجاد کشت و صنعت زیتونکاری به مساحت بیش از ۲۵۰ هکتار در موقوفه مرحوم مظفرالدوله و همچنین ۲۰ هکتار باغهای زیتون در موقوفات مرحومان محمدرضا و رباب روحانی، فراهم آوری مقدمات احداث کارخانه بسته بندی آب یددار در موقوفه مرحوم نبی صالحی در هیدج و مواردی ازین دست در شهرستان زنجان نیز در دستور کار است.
ایرنا. در خصوص پدیده موقوفه خواری چه وضعیتی در استان داریم؟
متاسفانه چندین مورد موقوفه خواری داریم که برخی از آنها مربوط به اشخاص حقیقی و برخی نیز تحت تصرف غیرمجاز اشخاص و نهادهای حقوقی است که همکاران واحد حقوقی ما در حال پیگیری دایمی این پرونده ها هستند.
بیش از هزار و ۳۰۰ پرونده در همین خصوص در محاکم قضایی تشکیل و ده ها مورد رای به نفع موقوفات و رفع تصرف از آن یا پرداخت خسارت صادر شده است.
ایرنا. قیدار از شهرهای ۶ دانگ موقوفه است، اوقاف چه نقشی را در جهت توسعه این شهر ایفا می‌کند؟
در زمان ایلخانان مغول، شهر قیدار که در آن زمان روستا بود توسط ارغون خان مغول به کابین یکی از همسران وی به نام بلغان خاتون در می آید که این بانو نیز با توجه به خصوصیات دینی و اخلاقی که داشته قیدار را وقف حرم حضرت قیدار نبی (ع) می کند.
از این رو شهر کنونی قیدار به صورت ششدانگ وقف بقعه قیدار نبی با نیات تامین هزینه های بقعه و مدرسه علمیه آن و همچنین عموم مردم و فقرا است که در همین راستا بارها اداره اوقاف و امور خیریه شهرستان خدابنده اقدام به اهدای سبد کالا در ایام مختلف سال می کند.
اسفندماه گذشته ۸۰۰ بسته به ارزش ۸۰۰ میلیون تومان در بین موسسات و نهادهای خیریه این شهرستان توزیع شد تا به دست خانواده های تحت پوشش آنها برسد.
همچنین به صورت منظم بحث حفظ و نگهداری بقعه و توسعه آن از همین محل انجام می شود که اخیرا در موضوع محوطه سازی و دیوار کشی و احداث زیرساخت های بهداشتی بیش از ۱۰ میلیارد تومان هزینه شده است.
رویکرد اوقاف در قیدار مبتنی بر توسعه این شهر بوده و نگاه ما این است که وقفی بودن قیدار نه تنها نباید مانع هیچ گونه توسعه باشد بلکه باید از تمام ظرفیت وقف برای ارتقای این شهر نیز استفاده کنیم.
از تمام نهادها و دستگاه های دولتی و بخش خصوصی دعوت می کنیم تا در تحقق این هدف با ما کمک کنند.
ما آماده برگزاری جلسات و نشست های گفت و گو و برنامه ریزی با تمام بخش ها در این موضوع هستیم.