به گزارش ایرنا، افزایش جمعیت سالمندان و کاهش نیروی جوان به یک بحران برای کشورهای توسعه یافته و بعضی کشورهای در حال توسعه تبدیل شده و این معضل برای آینده کشور ما که با سرعت بالاتری به سمت پیری جمعیت می رود، بیشتر نگران کننده است.
بسیاری از دولت‌ها برای حل بحران پیری جمعیت از سیاست‌های تشویقی فرزندآوری استفاده می‌کنند با این وجود نتیجه بخش بودن این سیاست‌ها در گرو فراهم بودن شرایط اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی است.
به گفته کارشناسان، افزایش جمعیت متأثر از عوامل مختلفی است که علاوه بر شرایط اقتصادی،اجتماعی و سلامت جسمانی، عامل فرهنگی، تغییر رویکرد و سبک زندگی نیز در آن به طور محسوسی تاثیرگذار است.
کشور ما طی دهه‌های اخیر با چالش جمعیتی به نام کاهش شدید باروری مواجه شده است، به گفته دبیر ستاد جوانی جمعیت کشور براساس گزارش نهادهای بین المللی، ایران سومین کشور جهان در حرکت به سمت سالمندی و پیری جمعیت است.
از دهه ۷۰ سیاست‌های کنترل جمعیت با شعار معروف ۲ فرزند کافی است به صورت گسترده در کشور به اجرا درآمد و در دهه‌های اخیر نیز سیاست‌گذاری جامعی برای رشد جمعیت در این زمینه اتخاذ نشد از این‌رو رهبر معظم انقلاب اسلامی در سال ۱۳۹۳ با توجه به وضعیت آماری جمعیت سیاست‌های کلی جمعیت را در ۱۴ بند ابلاغ کردند.
همچنین اهمیت فرزندآوری و نگرانی‌ها از گسترش جمعیت سالمندی موجب شد تا رئیس جمهور در نخستین نشست ستاد ملی جمعیت تاکید کند که همه رسانه‌ها باید همت کنند تا قانون جمعیت به خوبی در جامعه انعکاس پیدا کند و مشوق‌ها برای افزایش و جوان‌سازی جمعیت به روشنی برای مردم تبیین شود.
با توجه به پیامدهای منفی کاهش جمعیت در زندگی خانواده‌ها و اثرات منفی سالمندی و پیری جمعیت طی سال‌های آینده باید اقدامات لازم برای فرهنگ‌سازی و اصلاح نگرش مردم نسبت فرزندآوری صورت گیرد.
خوشبختانه با توجه به حساسیت این موضوع، مجلس شورای اسلامی پای کار آمد و قانون جوانی جمعیت را با ارائه مشوق‌های مالی و معنوی به زوجها مصوب کرد.
با وجود تصویب و اجرایی شدن قانون جوانی جمعیت، رشد ازدواج و افزایش فرزندآوری نیازمند جهاد تبیین و گشودن گره‌های ذهنی شهروندان است که باید به همت دستگاه‌های متولی و رسانه‌های جمعی در این خصوص صورت گیرد.
خبرگزاری ایرنا قزوین برای بررسی وضعیت جمعیت در این استان میزگردی به همین منظور با چند تن از کارشناسان و مسوولان ذیربط در این زمینه برگزار کرد و نگاه آنها را نسبت به مقوله جمعیت و راهکارهای رشد فرزندآوری جویا شد که در ادامه آنرا می خوانید.
موشکافی دلایل روانشناختی ترس برخی زوجین از فرزندآوری
متخصص روانشناسی، زوج درمانگر و مشاور سلامت خانواده در قزوین با اشاره به دلایل روانشناختی ترس برخی زوجین از فرزندآوری در این میزگرد گفت: در خصوص عوامل مؤثر در تمایل زوجین به ازدواج باید حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، روحی و روانی را بررسی کرد و از زاویه روانشناختی نیز به این موضوع پرداخت.
نورا خوش چین گل افزود: گاهی خود زوجین با توجه به راه حل‌های صحیح و منطقی تصمیم می‌گیرند که فرصتی را به خود دهند تا در حوزه شخصیتی آگاهی شان را بالا ببرند و بچه دار شدن خود را تعویق بیاندازند.
وی اظهار کرد: زوجین با توجه منفعتی که برای آینده زندگی خود و فرزندشان در نظر دارند تصمیم می‌گیرند رشد فردی و شخصیت خود را ارتقا دهند و سپس بچه‌دار شوند بنابراین این زوجین درگیر اختلال نیستند بلکه خانواده‌ای با کارکرد سالم هستند.
این متخصص تاکید کرد: اختلال در زوج‌های که تمایل به فرزند آوری ندارند نوعی آسیب‌های روانی مانند اختلال اضطرابی، اختلالات ضد اجتماعی را شامل می شود.
خوش چین گل اضافه کرد: به طور مثال برخی زوج ها مدام نگرانی‌هایی در مورد آینده مبهم فرزندانش دارند که چه اتفاقی خواهد افتاد که در این صورت درگیر اضطراب نابجا شده اند.
وی ادامه داد: چنین درگیری‌هایی و اضطراب شدید موجب می‌شود فرد بدون فکر کردن تدبیر کند و فقط درگیر پیامدها شود؛ این نوع اختلال از شایع‌ترین اختلالات در زوجین است و آنها را در تصمیم گیری ها دچار مشکل می کند.
متخصص روانشناسی سلامت خانواده تصریح کرد: برخی زوج ها نیز ممکن است اختلال ضد اجتماعی داشته باشند، این دسته هنجار گریز هستند و این مساله بر تمایل آنها برای نداشتن فرزند تاثیر می گذارد.
وی اضافه کرد: فقدان مهارت‌ها در زوجین از دیگر عوامل نداشتن تمایل برای فرزندآوری است، بنابراین زوجین باید مسئولیت پذیر باشند و نقص خود را در برخی از مهارت‌ها بپذیرند، در این زمینه اطلاعات لازم کسب کنند و آموزش ببینند تا از لحاظ روحی روانی آمادگی فرزنددار شدن را در خود ایجاد کنند.
خوش چین گل خاطرنشان کرد: اغلب زوج‌های که به ما مراجعه می‌کنند می‌گویند به دلیل بحران مالی و وفاداری هنوز به آن درجه از اطمینان و شناخت نرسیده‌ایم که بدانیم آیا زندگی ما تداوم دارد یا نه؛ این موارد از مسائلی است که گاها زوجین با آن درگیر هستند که لازم است برای آنها از منظر روانشناسی راه حل ارائه دهیم.
وی همچنین گفت: زوجین باید مهارت‌های خود را در صمیمیت، همدلی و تصمیم گیری افزایش دهند تا زمانی که درگیر یک مشکل می‌شوند با همدیگر آن مشکل را حل کنند؛ همچنین آموزش مهارت تاب آوری به زوجین از حلقه های مفقوده امروزی در زندگی جوانان است و بر موضوع فرزندآوری تاثیر منفی می گذارد.
مهارت تاب آوری و نقش آن در فرزند آوری
متخصص روانشناسی، زوج درمانگر و مشاوره سلامت خانواده همچنین گفت: کسی که می‌خواهد فرزندی به دنیا بیاورد باید ابتدا در خود تاب آوری را پرورش دهد اما متاسفانه این مهارت در بین زوجین بسیار کمرنگ است و این موضوع سبب شده که گاها زوجین کلاً قید فرزند آوری را بزنند.
وی همچنین گفت: بخش دیگر تجارب ناخوشایند دوران کودکی است، بسیاری از خانواده‌ها در گذشته سبک فرزند پروری سلطه جو، پدر سالاری و اطاعت مطلق را عملی می‌کردند که البته چنین رفتاری افراط و تفریط بوده و به دلیل همین تجارب ناخوشایند کودکی، افراد دچار خشم نسبت به والدین خود می‌شوند و در نهایت ترجیح می‌دهند از فرزند دار شدن خودداری کنند.
خوش چین گل به یکی دیگر از عوامل کاهش تمایل به فرزندآوری در زوجین جوان اشاره کرد و گفت: فردگرایی افراد در جامعه رو به فزونی است، در این حالت فرد فقط به خود اهمیت می‌دهد که در نتیجه این فردگرایی کاهش فرزند آوری را به دنبال دارد.
وی همچنین نقش عوامل اقتصادی را در موضوع فرزندآوری پررنگ دانست و گفت: بیش از ۷۰ درصد از دلیل عدم تمایل زوجین برای فرزند آوری مشکلات اقتصادی و دومین نگرانی والدین در مورد تأمین آینده فرزندان با نگاهی وسواس گونه و کمترین درصد هم مربوط به روابط و مشکلات بین زوجین درخصوص مخالفت برای فرزند آوری است.
متخصص روانشناسی سلامت خانواده تصریح کرد: امروزه نگاه فرزند سالاری در خانواده‌ها وجود دارد و فرزندان انتظارات بالایی از والدین خود دارند و والدین هم در همین راستا تلاش می‌کنند تا این انتظارات برآورده شود و همین موضوع ترس از برآورده نشدن انتظارات فرزندان یکی از دلایل عدم فرزندآوری است.
وی خاطرنشان کرد: نگاه تحقیر آمیز به زنان خانه دار که نقش مادری برعهده دارند متاسفانه از موضوعات آسیب شناسی اجتماعی امروز است؛ باید برای خانم‌ها در اجتماع به لحاظ بستر کاری شرایطی فراهم شود که هم در اجتماع حضور مؤثر داشته باشند و هم بتوانند در حوزه مادری به خوبی ایفای نقش کنند.
خوش چین گل ادامه داد: بنیادی‌ترین مسائل بین زوجین بحران بی اعتمادی، عدم وفاداری، عدم گذشت و عدم مهارت‌های زندگی است که در زندگی موجب اختلال می‌شود و به زوجین برای نداشتن فرزند انگیزه می بخشد.
وی بر ضرورت توجه به ظرفیت های قانونی در حوزه فرزندآوری تاکید کرد و گفت: براساس قانون جوانی جمعیت باید با نگاه حاکمیتی به موضوع فرزندآوری نگاه کرد و زوجین با استفاده از مشورت کارشناسان و روانشناسان این حوزه با آگاهی و انتخاب صحیح به موقع تصمیم به فرزند آوری بگیرند.
ضرورت تغییر نگرش خانواده‌های ایرانی در فرآیند فرزند آوری
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین نیز در این میزگرد گفت: رشد جمعیت و فرزندآوری از موضوعات بسیار حساس و با اهمیت اجتماعی جامعه حال حاضر کشور است که در صورت توجه نکردن به آن، شاهد سالخوردگی جمعیت در جامعه در سال‌های آینده خواهیم بود
دکتر ناهید یزدی افزود: در پیمایش‌های صورت گرفته، ذکر دلایلی مانند نگرانی از آینده فرزند یا سخت بودن تربیت فرزند به‌عنوان مهم‌ترین دلایل کم‌فرزندی نشان می‌دهد زوجین جوان بیش از آنکه درگیر نیازهای اولیه کودک در سال‌های ابتدایی عمر او باشند، بیشتر بر تامین آینده مطلوب برای کودک در بازه زمانی طولانی متمرکز هستند که این موضوع نشان از تغییر نگرش خانواده ایرانی در فرآیند فرزندپروری دارد.
وی اظهار کرد: درگذشته فرزندآوری به‌عنوان یک سرمایه اقتصادی، معنوی و عاطفی برای خانواده محسوب می‌شد اما درحال‌حاضر با تغییر نگرش‌ها و ایجاد ایده‌های مشترک با جوامع دیگر، فرزندآوری سرمایه و ارزش محسوب نمی‌شود.
یزدی همچنین گفت: برخلاف تصور عمومی جامعه که گمان می‌کنند مشکلات اقتصادی اصلی‌ترین و اولین مانع فرزندآوری است اما پژوهش‌های بین‌المللی و ملی حاکی از آن است که اصلی‌ترین متغیر مؤثر در الگوی فرزندآوری خانواده‌ها، سبک زندگی و نوع نگرش به خانواده است.
این مسوول تاکید کرد: بدون شک تغییر سبک زندگی‌ها به‌سوی رفاه‌طلبی و تأمین تمام خدمات لازم برای فرزندان یکی از علل عدم تمایل زوجین به داشتن فرزند است.
وی خاطر نشان کرد: ریشه تغییر سبک زندگی که مصداق بارز آن نبود تمایل به فرزندآوری است فردگرایی است، یعنی وقتی مبنای تصمیم‌گیری‌ها، برنامه‌ریزی‌ها و راهبردهای افراد، رفاه، لذت، راحت‌طلبی خود قرار می‌گیرد، بسیاری از مفاهیم و موضوعات و ارزش ها کمرنگ می‌شوند.
یزدی اضافه کرد: عدم آگاهی والدین از تبعات و پیامدهای تک فرزندی عامل اصلی رواج این پدیده در جامعه است؛ با توجه به صنعتی شدن جوامع و شهرنشینی شاهد تغییر خانواده از نوع خانواده گسترده به خانواده هسته‌ای هستیم که این تغییر سبک زندگی سبب ظهور پدیده تک‌فرزندی شده و گرایش جامعه به خانواده هسته‌ای دارای پدر و مادر و یک فرزند سوق پیدا کرده است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین ادامه داد: علت داشتن فرزند کمتر در خانواده‌ها در درجه اول مسائل فرهنگی است که این موضوع بروز فرزندسالاری، عدم تجربه شکست در فرزند، اختلالات رفتاری، عدم مسئولیت در زندگی، احساس تنهایی و انزوا در فرزند می‌شود.
وی تصریح کرد: همچنین دشواری شرایط در تولد فرزند اول، تأثیر شرایط محیطی، تبعیت از سبک زندگی و رفتار دیگران، مشکلات اقتصادی و دشواری های تامین مخارج و هزینه‌ها و امکانات رفاهی از دیگر دلایل بروز تک فرزندی است.
یزدی همچنین با اشاره به نقش ناباروری در کاهش جمعیت،اضافه کرد: عوامل ناباروری، گوناگون و متعدد است که این عوامل می تواند هم از مرد نشأت گرفته باشد و هم از زن، همچنین ممکن است علل و عوامل ناباروری به هر دو زوج هم زن و هم مرد ارتباط داشته باشد.
ناباروری، مشکلی که به کاهش فرزندآوری دامن زده است
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین گفت: براساس آخرین مطالعات کشوری جهت برآورد شیوع ناباروری، قزوین یکی از استان‌های با شیوع ناباروری پایین شناخته شده است.
یزدی از ناباروری به عنوان مشکلی که به کاهش فرزندآوری دامن زده است یاد کرد و افزود: ناباروری نیز موضوعی است که احتمالات و دلایل زیادی را با خود دارد و نمی‌توان به سادگی و تنها بر اساس یک تعریف، زوجی را نابارور تلقی نمود.
وی خاطرنشان کرد: همچنین بر هیچ کسی پوشیده نیست که سن و سال می‌تواند فاکتور بسیار مهمی در بروز اختلالات، مشکلات و بیماری‌ها باشد، به بیان دیگر دلیل برخی از مشکلات و بیماری‌ها سن است، افزایش سن می‌تواند تأثیرات مستقیمی بر بدن ما بگذارد و منجر به بروز اتفاقات و رخدادهایی در ما شود.
یزدی اظهار کرد: به همین دلیل یکی از مهم‌ترین عوامل ناباروری در زنان افزایش سن است، به مرور و با افزایش سن، میزان و تعداد تخمک‌ها در زنان کاهش پیدا می‌کند و همین کاهش تخمک تأثیر مستقیمی بر قدرت باروری دارد و می. تواند قدرت باروری را تا اندازه‌ی قابل توجهی کاهش دهد.
وی ادامه داد: بروز اختلالات تخمک گذاری، سندروم تخمک پلی کیستیک، اختلالات و مشکلات لوله‌های فالوپ یا لوله‌های رحمی، آندومتریوز، اختلالات هورمونی از سایر عوامل ناباروری محسوب می‌شود.
یزدی همچنین گفت: از دیگر عوامل ناباروری در زنان عوامل بیرونی و محیطی است بدین معنا که اگر زنان در معرض مواد شیمیایی و سمی قرار بگیرند، ممکن است بر باروری آنها تأثیرات نامطلوبی گذاشته شود؛ همچنین تغذیه ناسالم می‌تواند زمینه ساز ناباروری یا ایجاد اشکال و اختلال در باروری شود.
وی اضافه کرد: علاوه بر این موارد استعمال دخانیات و مصرف الکل نیز تأثیرات منفی بر بارداری می‌گذارد و می‌تواند سبب ناباروری فرد شود.
این مسوول تاکید کرد: علت‌های هورمونی، بیماری‌ها و امراض مزمن، معیارها و فاکتورهای محیطی و آب و هوایی، عمل‌های جراحی خاص، بیماری‌های مربوط به دوران کودکی سبک زندگی فرد، تماس و ارتباط با مواد آسیب زننده و مخرب، مشکلات مرتبط با تولید اسپرم می‌تواند در ناباروری مردان نقش داشته باشد.
یزدی در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: با توجه به ایجاد قرارگاه‌های حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سطح وزارت کشور و استانداری‌ها و در راستای اجرایی شدن قانون فوق قرارگاه "جوانی جمعیت " در وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و سپس در دانشگاه‌های علوم پزشکی تشکیل شده است.
وی اظهار کرد: سازماندهی متناسب با شرح وظایف معاونت‌های مختلف وزارتی و دانشگاهی جهت حسن اجرای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت از اهداف تشکیل این قرارگاه است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین افزود: قرارگاه خانواده و جمعیت همچنین راهبری و تعیین ضرورت و اولویت‌ها در برنامه‌ها و فعالیت‌های معطوف به خانواده و جمعیت را برعهده خواهد داشت.
وی ادامه داد: بررسی و تعیین سیاست‌های اجرایی و برنامه‌ها در چگونگی پیش‌بینی و پیشگیری از آسیب‌های خانواده و اتخاذ تدابیر لازم برای دستیابی به الگویی مناسب فرزندآوری، تشکیل کارگروه‌های کارشناسی و مشورتی به منظور استفاده از نظرات صاحب‌نظران و فعالین حوزه خانواده و جمعیت از دیگر مباحثی است که این قرارگاه دنبال خواهد کرد.
یزدی تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین راهکارها فرهنگ‌سازی برای فرزندآوری در نظام سلامت، القای باورهای باروری در جامعه است که به این منظور ابتدا ضرورت دارد تا تغییر سیاست‌ها اتفاق بیفتد و به تبع آن تغییر در رفتار عادت و عقاید مردم ایجاد شود.
وی افزود: برای ایجاد تغییر در رفتار، عقاید و عادت‌ها در عموم مردم باید خودِ مردم به عنوان یکی از ذی نفعان افزایش جمعیت معرفی شوند؛ اجماع نخبگان و استفاده از ظرفیت آنان، همراه کردن مراجع مذهبی، آموزش‌های محسوس و نامحسوس، استفاده از ظرفیت رسانه و تبلیغات و در نظر گرفتن و رفع موانع محیطی می‌تواند در افزایش جمعیت کمک‌کننده باشد.
زنگ خطر کاهش جمعیت در قزوین به صدا در آمده است
کارشناس جمعیت اداره کل امور بانوان و خانواده استانداری قزوین با بیان اینکه زنگ خطر کاهش جمعیت در قزوین به صدا درآمده است،گفت: ایجاد انگیزه فرزندآوری و شور و نشاط در جامعه نیازمند اعتمادسازی مردم و اجرای قوانین و اعطای مشوق‌هایی است که البته دولت در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت آنها را در نظر گرفته است.
زهرا مددخانی اظهار کرد: جمعیت از مولفه‌های مهم یک جامعه محسوب می‌شود مولفه‌ای که اقتدار درونی یک جامعه است؛ اگر بخواهیم بدانیم یک جامعه چه میزان مقتدر است باید به نیروی انسانی و جمعیت آن جامعه توجه شود؛ البته باید باید دید که جمعیت و نیروی انسانی چقدر به آن جامعه اقتدار می‌بخشد تا از نظر اجتماعی، فرهنگی به جامعه قوام دهد و موجب رشد و پیشرفت آن شود.
به گفته وی، امروزه بحران جمعیت در ایران و بسیاری از کشورها وجود دارد و این موضوع اهمیتی فراتر از سایر مسائل دارد و باید برای آن تدبیر و چاره اندیشی کرد، چرا که در کشور ما سیاست های غلط جمعیتی آسیب فراوانی را وازد کرد که جبران آن بسیار دشوار است.
مددخانی اضافه کرد: در سال‌های اخیر با توجه به اینکه مقام معظم رهبری در خصوص بحث جمعیت و فرزند آوری تاکید بسیار کرده‌اند اما اقدامات قابل توجهی در حوزه جمعیت انجام نشده است.
وی خاطرنشان کرد: سال ۱۴۰۰ مجلس قانون جوانی جمعیت را تصویب و ابلاغ کرد و بلافاصله دستور اجرایی شدن قانون ابلاغ شد و در نهایت ۲۰ ماده حذف و چابک سازی و ۷۳ ماده به استان‌ها ابلاغ شد.
مددخانی ادامه داد: این قانون دارای ابعاد مختلف شامل اقتصادی و معیشتی، رفاهی و ترویجی و فرهنگی است اما مهم‌ترین بخش این قانون بعد نگرشی و فرهنگی آن است بدان معنا که موضوع فرزندآوری یک مساله نگرشی و فرهنگی به شمار می رود یعنی دید افراد اگر به این مقوله تغییر پیدا کند می‌تواند طرحی اثر گذار و با موفقیت باشد.
کارشناس جمعیت امور بانوان استانداری قزوین تصریح کرد: در گذشته براساس برآورد نمایندگان مجلس در سالگرد ابلاغ قانون جوانی جمعیت ۲۴ آبان ماه مواردی عنوان شد که ۳۵ تا ۴۰ درصد این قانون محقق شد؛ برای شروع کار با توجه به محدودیت‌های منابع مالی و سیاست‌هایی که از قبل وجود داشت و باید تغییر پیدا می‌کرد تحقق ۳۵ تا ۴۰ درصد قانون جوانی جمعیت قابل قبول است اما برای تحقق ۱۰۰ درصدی اجرای این قانون نیاز به حمایت بیشتر مدیران و دستگاه ها دارد.
مددخانی با تاکید بر لزوم افزایش اعتبارات برای اجرای بهتر قانون جوانی جمعیت، اضافه کرد: بودجه قانون جوانی جمعیت بسیار ضعیف بود و تنها در بخش تسهیلات تا حدودی قابل قبول بود؛ تا بهمن ماه سال گذشته تقریباً ۱۵ هزار و ۵۰۰ تسهیلات فرزند آوری در استان قزوین و همچنین تسهیلات ازدواج نیز تقریباً به ۱۵ هزار نفر پرداخت شد و در مجموع با توجه به کم بودن منابع و اعتبارت این آمار رضایت بخش بود.
مشوق‌های لازم برای فرزند آوری در قانون جوانی جمعیت وجود دارد
وی با اشاره به اینکه قزوین رتبه بیست و چهارم را در حوزه فرزند آوری دارد،اظهار کرد: قانون جوانی جمعیت در ۲۴ آبان سال ۱۴۰۰ ابلاغ شد و در قااب آن تسهیلات فرزندآوری به کودکان متولد ابتدای سال ۱۴۰۰ به بعد تعلق می‌گرفت و موج تقاضا برای دریافت این تسهیلات تا سال گذشته طول کشید و طبیعی بود که در یک برهه زمانی به دلیل طولانی شدن روال بانکی برای دریافت وام برخی نارضایتی ها را شاهد باشیم.
کارشناس امور بانوان استانداری قزوین اضافه کرد: برنامه‌ها، مولفه‌ها و مشوق‌هایی که دولت برای فرزندآوری و ازدواج زنان شاغل در نظر دارد از جمله افزایش مرخصی زایمان زنان تا ۹ ماه و کاهش یک ساعت کاری برای مادران دارای کودک زیر ۶ سال از جمله قوانین تشویقی برای زنان شاغل است.
وی همچنین گفت: قانون «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» قانونی جامع در جهت حمایت از خانواده و ترغیب فرزندآوری است و با توجه به اینکه به مدت هفت سال در کشور به‌صورت آزمایشی اجرا می‌شود این امکان برای قانون‌گذار و دولت فراهم است که نواقص و محدودیت‌های قانون را پایش و اصلاح کنند.
کارشناس جمعیت امور بانوان و خانواده استانداری قزوین یادآور شد: دربند «ت» ماده ۱۷ قانون «جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» تأکید شده که مادران شاغلی که از زمان لازم‌الاجرا شدن قانون یادشده فرزند یا فرزندانی به دنیا آورده‌اند، به ازای هر فرزند می‌توانند از یک تا یک و نیم سال کاهش در سن بازنشستگی برخوردار شوند همچنین برای تمامی مستخدمان که صاحب فرزند سوم تا پنجم می‌شوند نیز معادل یک سال به افزایش سنواتی مستخدم به ازای هر فرزند اعمال می‌شود؛ علاوه بر اعطای دورکاری به درخواست مادران باردار، دورکاری حداقل به مدت چهار ماه در دوران بارداری لازم الاجرا است.
رهاورد:
به گفته مسوولان ثبت احوال قزوین، سال گذشته ۱۴ هزار و ۲۷۷ واقعه ولادت در این استان به ثبت رسید که نسبت به سال قبل، پنج و هشت دهم درصد کاهش داشت.
تمایل نداشتن زوجین به فرزندآوری دلایل مختلفی از قبیل اقتصادی و فرهنگی دارد که البته به نظر می‌رسد دلیل فرهنگی آن بر سایر دلایل می‌چربد چون در حال حاضر شاهد هستیم خانواده‌های با تمکن مالی خوب تمایلی به فرزندآوری ندارند.
با توجه به این موضوع، باید فرهنگ سازی و اصلاح برخی نگاه‌ها و نگرش‌های منفی زوجها در این زمینه را شاهد باشیم تا شاهد افزایش جمعیت و فرزندآوری در جامعه محقق شود.