به گزارش خبرنگار ایرنا، اواخر فروردین ماه گزارش وخامت تنش آبی مازندران با خشکی رودخانه تلار که همواره از باران های به هنگام برای کشاورزی منطقه بسیار مفید بوده است، به دلیل کم بارشی در بالا دست، منتشر و اکنون در کمتر از ۱۰ روز با توقف کامل رها سازی آب از سد شهید رجایی، رودخانه تجن ساری نیز کاملا خشک شده است.
خطرات کاهش بیش از حد حجم آب موجود سد شهید رجایی ساری و بسته شدن خروجی این سد از این جهت مهم است که هنوز شالیزار های پایین دست واقع در شهرستان های ساری و میاندرود که بیشترین کشت ارقام پرمحصول را دارند، موفق به آب تخت کردن زمین هایشان نشدند.
میانگین ذخیره آب سدهای مازندران این روزها کاهش حدود ۷۰ درصدی را نسبت به مدت مشابه چنین روزهایی در سال گذشته نشان می‌دهد؛ وضعیتی که نشانگر عمیق شدن ریشه خشکسالی و به خطر افتادن محور اصلی اقتصاد استان یعنی کشاورزی به خصوص شالیکاری است.
طبق آمار جهاد کشاورزی مازندران حدود۸۰ هزار هکتار از اراضی باغی و زراعی شرق استان با تنش کم آبی و خشکسالی مواجه شده است، موضوع بسیار نگران کننده نیز گسترش خشکی در دشت ۱۱۰ هزار هکتای هراز در منطقه مرکزی واقع در پنج شهرستان بابل، آمل، محمودآباد، فریدونکنار و بابلسر است، چراکه طبق اظهارات رسمی جهاد کشاورزی با کاهش روان آب رودخانه هراز، حدود نیمی از شالیکاری این دشت در معرض تنش آبی و خشکی قرار گرفت.
کاهش روان آب رودخانه هراز و طولانی شدن زمان نوبت بندی برای رها سازی آب این رودخانه به عنوان مهم‌ترین و بزرگ‌ترین رودخانه مازندران سبب شد تا پمپ آب چاه‌های نیمه عمیق شالیزارهای پایین دست دشت هزار از ابتدای فعالیت شالیکاری روشن شود.
در استان مازندران ۱۲۰ رشته رودخانه اصلی و فرعی که بیشتر آن از وسط شهرها و روستاها می گذرد حدود ۴۶۰ هزار هکتار از اراضی زراعی و باغی استان را به روش های مختلف مشروب می کند.
توقف کامل رها سازی آب سد شهید رجایی برای مصرف کشاورزی
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای مازندران با بیان این که رهاسازی آب از سد شهید رجایی ساری در رودخانه تجن برای مصارف کشاورزی متوقف شده است، گفت: پیش از این هشدار های لازم را به جهاد کشاورزی فرمانداران، بخشداران و دهیاران داده ایم.
مرتضی نبی زاده در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان این که روان آب رودخانه های مازندران به حداقل ممکن رسیده است و پس از تلار، رودخانه تجن نیز به کلی خشک شده است، افزود: سد شهید رجایی کمتر از ۴۰ میلیون متر مکعب آب دارد که به صورت مستقیم از طریق لوله از محل سد به تصفیخانه آب شرب انتقال داده می شود.
سد شهید رجایی برای کشاورزی شرق مازندران و آب شرب شهروندان ساری بسیار مهم است؛ یعنی علاوه بر این که آب مورد نیاز ۵۲ هزار هکتار اراضی کشاورزی پایین دست را تامین می کند، حدود ۱۵ درصد آب شرب شهروندان ساروی نیز از این سد وارد شبکه می شود.
تنش کم آبی در بخش لاله آباد بابل
رییس مرکز خدمات کشاورزی بخش لاله آباد شهرستان بابل تنش خشکی در۱۶هزار هکتار زمین های کشاورزی منطقه را وخیم توصیف کرد و گفت: طبق بررسی های میدانی و اعلام رسمی دهیاران به طور متوسط در هر روستای این بخش سه تا چهار هکتار از زمین شالیکاری به دلیل توقف آب از رودخانه کاری که باید از رودخانه هراز تغذیه شود، هنوز آب تخت نشده و در آستانه رها شدن قرار گرفته است.
مرضیه اکباتانی با بیان این که حدود ۷۰ درصد از اراضی کشاورزی این بخش نشا کاری شد که ۹۰ صد درصد آب این زمین ها امسال فقط از طریق چاه های نیمه عمیق تامین می شود، افزود: اگر نوبت بندی آب به رودخانه کاری بیشتر از این طول بکشد، یقینا چاه های نیمه عمیق نیز جوابگو نیست.
وی ادامه داد: همه ساله در این فصل ۱۹ مترمکعب آب درثانیه ازرودخانه هراز برای بخش " لاله آباد" جاری می شد که امسال حتی به صورت نوبتی نیز به کمترین وضعیت رسیده است.
وی تصریح کرد: رودخانه " کاری " اصلی‌ترین شریان آبرسانی به بخش لاله آباد است و طبق سهمیه بندی ۳۰ ساعت باید آب داشته باشد اما متاسفانه حدود ۴۵ روز است در خشکی کامل به سر می‌برد.
رییس مرکز خدمات کشاورزی بخش لاله آباد بابل گفت: بخش عمده ای از زمین های منطقه با کمک چاه نشا کاری شده است اما اگر آب تا چند روز دیگر به چرخه آبیاری بخش لاله‌آباد نرسد نه تنها همین اندک چاه‌هایی که فعال هستند خشک می‌شوند بلکه شاهد رها سازی زمین‌های کشاورزی خواهیم بود.
کاهش محسوس دبی آب رودخانه هراز
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای مازندران با بیان این که روان آب رودخانه هراز نیز به کمترین میزان در طول تاریخ بوجود آمدن این رودخانه رسیده است، ادامه داد: اکنون دبی آب این رودخانه به ۱۲ متر مکعب رسید که این آمار در مدت مشابه چنین روزهایی در سال گذشته به نصف رسیده است.
نبی زاده به طولانی شدن نوبت بندی آب در دشت هراز اشاره کرد و بیان داشت: طبق بررسی های صورت گرفته تا پایان اسفند میزان آورد رودخانه های مازندران در مقایسه با بلندمدت ۶۵ درصد کمتر شده و این میزان برای استانی که اقتصادش بر پایه کشاورزی است بسیار نگران کننده است.
نبی زاده در مورد عملیات ساخت سد هراز گفت که کمبود اعتبار دلیل اصلی کندی اجرای این طرح است، در حالی که ساخت این سد با پیش بینی کمتر از یکهزار میلیارد تومان اعتبار شروع شد که این رقم پس از هزینه هنگفت که اکنون به ۴۲درصد پیشرفت فیزیکی رسید، برای تکمیل آن به حدود سه هزار میلیارد تومان اعتبار جدید نیاز دارد.
وی با اشاره به این که ساخت سد هراز در کنار جاده مهم اساسی به همین نام شرایط را به مراتب سخت تر کرده است، توضیح داد: یکی از دلایل کندی سرعت ساخت سد کمبود اعتبار جایگزین کردن ۱۱ کیلومتر جاده جدید و ساخت یک پل برای دسترسی به جاده چلاو است.
وی بیان داشت: با توجه به اهمیت موضوع کشاورزی و تامین آب شرب شهرستان های مرکزی مازندران از محل آب ذخیره شده این سد، دولت سیزدهم به این موضوع توجه ویژه ای کرده است و امیدواریم با تامین اعتبار تا پایایان سال آینده شرایط سد را به مرحله ای برسانیم تا آبگیری موقت آن عملیاتی شود.
تنش آبی و خشکسالی در دشت ۱۱۰ هزار هکتاری "هراز" که نیمی از زمین های برنجکاری مازندران را شامل می شود، درحالی به فصل بهار رسیده است، غفلت و کم توجهی بحران کم‌آبی دشت ۱۱۰ هزار هکتاری هراز، قربانی طولانی شدن ساخت سد "منگول " به تامین اعتبار برای سرعت بخشیدن به ساخت سد هراز (منگول) پس از گذشت حدود ۱۴ سال از آغاز عملیات این طرح از سوی کشاورزان منطقه مطرح است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای مازندران به ذخیرحدود ۸۰ میلیون متر مکعبی آب پشت سد البرز اشار کرد و گفت که آب این سد نیز جوابگوی تامین آب کشاورزی پایین دست این سد نیست، چراکه باید آب شرب شهرستان های گروه الف استان را نیز تامین کنیم.
نبی زاده بیان داشت :سد البرز سال گذشته در چنین روزهایی دارای ۱۴۰ میلیون متر مکعب آب بود و حتی سراریز نیز شد، اما امسال حدود ۴۰ درصد کمتر شده است.
شرکت آب منطقه ای مازندران اعلام کرد که بیشترین ناحیه خشکسالی از سمت شرق به غرب استان است، بر اساس آمار رسمی هواشناسی مازندران کاهش بارندگی، طبق آمار رسمی هواشناسی میانگین بارش باران سال ۱۴۰۱ مازندران ۳۷۲ میلیمتر بوده که این آمار نسبت به مدت مشابه دوره آماری بلند مدت که ۶۴۰ میلیمتر بوده، حدود ۴۲ درصد کمتر و نسبت به سال ۱۴۰۰ که ۶۱۳ میلیمتر بوده، حدود ۴۰ درصد کاهش داشته است.
برنجکاری یکی از مهم ترین فعالیت کشاورزی در مازندران و منبع مهم درآمد کشاورزان استان است و با تولید بیش از یک میلیون تن، ۴۲ درصد برنج مورد نیاز کشور از این استان تامین می‌شود.
کشت برنج در مازندران به طور معمول با شخم و شیار، خزانه گیری و آب تخت کردن شالیزار از ماه اسفند آغاز شد و به طور معمول در اواخر ماه فروردین به مرحله نشاء می رسد.
در حال حاضر طبق اعلام سازمان جهاد کشاورزی مازندران حدود ۴۵درصد از ۲۱۵هزار هکتار از اراضی شالیکاری استان نشا کاری شده است.