جلیل جوکار در گفت و گو با خبرنگار فرهنگی ایرنا درباره ارزیابی آثار یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری که پس از ۶سال وقفه برگزار شد، اظهارداشت: وقفه‌ای که به علت‌های مختلف از جمله شیوع کرونا برای برگزاری این رویداد ایجاد شد، بر کمیت و کیفیت دوسالانه تاثیر مطلوبی نداشت.
وی گفت: وقتی یک رویداد هنری به عنوان دوسالانه برنامه‌ریزی و آغاز می‌شود، بدیهی است که باید حمایت‌های لازم صورت گیرد تا هر دو سال یک بار برگزار شود و وقتی به تعویق می‌افتد، دلسردی‌هایی ایجاد می‌شود، امیدواریم از این پس مسئولان مربوطه توجه بیشتری به رویدادهای هنری به خصوص هنرهای سنتی داشته باشند چرا که خلاصه تمام سنت‌ها، فرهنگ، آداب و رسوم ما در هنرهای سنتی متجلی می‌شود.
جوکار افزود: هنرهای سنتی، هنرهای پویا، زنده و به‌روزی هستند و هنرمندانی با نگاه نقادانه و امروزی این آثار را خلق می‌کنند، نه اینکه صرف تصویرسازی اشعار گذشتگان باشد.
داور یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران بیان کرد: بیشتر آثار ارسالی به دبیرخانه دوسالانه متعلق به هنرمندان جوان به خصوص بانوان و نسل‌های چهارم و پنجم پس از انقلاب بود که باعث خرسندی است، همچنین اکثریت آثار از بانوان جوان نویدبخش آینده خوبی برای سرزمین ماست که مادران امروز و فردا و فرزندان فرهیخته و هنرشناسی را به جامعه هنری و به جامعه ایران تقدیم خواهند کرد. طبیعی است این فرزندان در هر عرصه‌ای که در آینده حضور پیدا کنند و فعال باشند، به دلیل روحیه هنرشناسانه و عشقی که به هنرهای سنتی در وجودشان شکل می‌گیرد، این تاثیر را در همه شئون خواهیم دید.
رویکرد تشویق‌گرایانه در انتخاب آثار
جوکار با اشاره به اینکه از لحاظ کمی، ۲۲۱ اثر منتخب به نمایشگاه یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران راه یافتند، اظهارداشت: برای داوری نهایی نیز نکات تکنیکی، گفتمانی که باید در یک اثر هنری باشد و در جامعه مخاطب تاثیرگذار باشد و خلاقیت هنرمندان در خلق آثار مدنظر بود تا آثاری که بیشتر این ویژگی‌ها در آنها بروز پیدا کرده، به جامعه هنری معرفی شوند و هنرمندان و خالقان آثار مورد توجه قرار گیرند، همچنین یک رویکرد عالمانه و خلاقانه همراه با زیبایی‌شناسی هنرهای سنتی، بالنده‌تر از گذشته مورد توجه واقع شود.
وی افزود: همچنین امسال آثاری که طبیعی بود در هنگام انتخاب کنار گذاشته شوند، البته انگشت شمار بودند، داوران تصمیم گرفتند با رویکرد تشویق‌گرایانه، این آثار را هم انتخاب کنند تا در نمایشگاه آثار منتخب ارایه شوند؛ هنرمندان با دیدن آثار قوی در کنار آثار خودشان، تشویق شده و به تدریج سطح هنری خود را اصلاح کرده و ارتقا خواهند داد و این رویکرد در داوران غالب بود که خوب و موردپسند است و می‌تواند زمینه‌ای برای رشد و شکوفایی هنرمندان و آثار آنان شود.
نگارگری امروز کتاب‌آرایی نیست
عضو هیئت علمی دانشگاه هنر اصفهان درباره وضعیت هنر نگارگری در جامعه امروز بیان کرد: حفظ سنت‌ها با رویکردهای جدید و نوین در یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران مورد توجه قرار گرفته است، نگارگری امروزی ما به هیچ وجه، نگارگری قرن دهم حتی دوره‌های قاجار و پهلوی هم نیست، گرچه هنرمندان امروز بر شانه‌های اساتید و بزرگان گذشته ایستادند اما آثار آنان تکرار گذشته نیست، نگاه، تکنیک و روش نویی را حتی در به کارگیری مواد در پیش گرفتند اما همان قلمگیری، پردازش، فضای چندساحتی و نگاه نمادین در هنر نگارگری ایرانی همچنان غالب است.
جوکار گفت: بدیهی است هنرمند امروز که اثری را برای مخاطب امروزی خلق می‌کند دیگر، نه خودش انسان متعلق به قرن دهم است و نه مردمی که این آثاری را می‌خواهند ببینند، انسان‌های قرن دهم هستند و جهان‌بینی و نگاهشان متفاوت شده است، این آثار هم به همان وجه، متفاوت است.
وی افزود: کارکرد نگارگری امروز، کارکرد تابلویی و تزیینی است و صرفا کتاب‌آرایی نیست، گاهی هنرمند مکنونات قلبی و ذهنی خود را تصویرسازی می‌کند، نه اینکه صرفا تصویرسازی یک متن ادبی یا دینی را انجام دهد، این نگاه در آثار نمایشگاه یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری غالب بود؛ هنرمند اصل و اندیشه‌های خود را مقداری آزادتر و رهاتر قلم می‌زند و بدیهی است که مانند همه دوسالانه‌ها و شاخه‌های هنری و علمی افراد خلاق هم انگشت‌شمار هستند و آنهایی که حرف جدیدی برای گفتن دارند و نگاه جدیدی را ارایه می‌کنند، برگزیده می‌شوند.
این هنرمند نگارگر بیان کرد: گاهی شاهد حضور جوانان هنرمندی در رویدادهای هنری هستیم که نگاه جدیدی در آثارشان غالب و بارز هست و به عنوان قطب و سر سلسله‌ای از شاخه هنری شناخته می‌شوند و هنرجویانی را تربیت می‌کنند که براساس آن شیوه فعالیت می‌کنند و شاهد این سیر تناوبی در طول تاریخ بوده‌ایم.
جوکار با ارایه پیشنهادهایی برای ارتقای دوسالانه ملی نگارگری ایران اظهارداشت: نیازمندیم که همایش و نشست‌های نقد و بررسی در حاشیه دوسالانه‌های هنری برگزار شود تا آثاری که امروزه خلق و به عنوان آثار منتخب به نمایشگاه راه پیدا کردند با حضور هنرمندان آنها نقد و بررسی شوند و مباحثی که هنرشناسان عالمان آن هستند، شکل گرفته و سایر هنرمندان از آنها بهره‌مند شوند و نگاه‌های جدید و بومی در آثارشان شکل بگیرد، بدیهی است که این هنر رشد و توسعه پیدا خواهد کرد.
داور یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران گفت: هنرمندان را باید به مطالعه تشویق کنیم و شرکت در نشست‌ها و بررسی دیدگاه‌ها، صرف نگاه تکنیکال نباشد، اندیشه‌ها و اندیشیدن مقدم بر خلق اثر باشد و هنرمند ابتدا یک جریان مطالعاتی را طی بکند و سپس برای طراحی و اجرای اثر دست به قلم شود، این چنین آثاری، قدرت محاکات، بیانگری و تاثیرگذاری بالایی در جامعه مخاطب خواهند داشت.
به گزارش ایرنا، آیین اختتامیه یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران با معرفی برگزیدگان، نهم اردیبهشت در سالن سینماتک موزه هنرهای معاصر تهران برگزار شد. پرویز حاصلی، سلینا پوریا، امیر طهماسبی، رحیم چرخی، جلیل جوکار، خشایار قاضی‌زاده و حسین عصمتی داوران این دوسالانه بودند.
فراخوان یازدهمین دوسالانه ملی نگارگری ایران به همت مرکز هنرهای تجسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۵ شهریور ۱۴۰۱ در رشته‌های نگارگری، طراحی نگارگری، تذهیب و گل و مرغ با دبیری سلیمان سعیدآبادی با هدف توسعه و اعتلای جایگاه نگارگری در ایران معاصر، ایجاد زمینه‌ای مناسب برای رشد و شکوفایی هنر نگارگری متناسب با حفظ و تداوم اصول بنیادین این هنر و حمایت از هنرمندان مستعد و خلاق این عرصه و شناسایی و معرفی استعدادها و قابلیت‌های برتر از سراسر نقاط کشور، معرفی آثار برجسته نگارگران معاصر، توسعه نگارگری در هنرهای ایران، ایجاد بستر مناسب برای رشد اقتصاد هنر نگارگری ایران در بخش‌های مسابقه (رقابتی)، مدعوین و مقالات علمی منتشر شد.
نمایشگاه این رویداد با نمایش ۲۲۱ اثر منتخب از ۱۵۲ هنرمند در گرایش‌های تذهیب، نگارگری، گل و مرغ و طراحی نگارگری، از ۱۳ اسفند ۱۴۰۱ تا دهم اردیبهشت امسال در موسسه فرهنگی هنری صبای فرهنگستان هنر برپا و با استقبال هنردوستان همراه شد.