به گزارش ایرنا ایران به سرزمین هزار رنگ و هزاران آیین شناخته شده است و حالا گوشه ای از آنها را این روزها در جیرفت می بینیم.
جیرفت این روزها به واسطه دومین جشنواره ملی تئاتر خیابانی رضوی میزبان ١٦ گروه نمایشی از شهرهای مختلف ایران است.
جنگ و مرگ، توصل و تصوف، دعا و نیایش، بخشی از اجراهای استان ها بود اما آنچه جلب توجه می کرد ۲ اجرا از آیین‌های کهن ایران زمین بود که نسل اندر نسل به این دوران رسیده و با دین و آیین نجات بخش اسلام تلفیق شده است؛ «بووکه بارانه» از کردستان و جشن خرمن از خراسان، زنده کننده آیین های ملی ایران بود.
بووکه بارانه (عروس باران) عروسک چوبی ساده ای است ملبس به لباس دخترانه کُردی که در اجرای هاوار از شهرستان سقز به نمایش در آمد.
در مناطق مختلف کردستان، این عروسک که توسط یکی از مادربزرگ های آن منطقه ساخته می شود، بر دوش کودکان خانه به خانه انتقال می یابد و با خواندن ترانه کودکان (هناران و مناران) طلب باران می کند.
صاحب هر خانه کاسه ای آب بر سر عروسک می ریزد و سنجاقی به لباس او وصل می کند. کودکان با هدیه گرفتن تخم مرغ از خانه ای، به خانه دیگر می روند.
آنچه ظرافت این آیین را بیشتر می کند جزییاتی مانند هدیه دادن تخم مرغ به معنای برکت و زایندگی، ریختن آب به معنای پاکی کودکان و استفاده از فلز به معنای رسانایی و جذب برکت است که تمام اینها در حاشیه متن تمنای باران انجام می شود.
بر اساس رسمی کهن در مناطق کردنشین، عروس باران، ناجی خشکسالی در سرزمین هاست.
هاوار به معنای فریاد هم در اجرای آیین بوکه بارانه دلشان پیش امام رئوف است و از امام رضا (ع) طلب می کنند که به فریادشان برسد و آنها را از خشکسالی نجات دهد.
در این اجرا و اجرای وعده سرخرمن سخن از دعاها و آیین ها در خشکسالی است که حالا در جیرفت و جنوب کرمان معروف به هند ایران و قطب کشاورزی کشور به نمایش گذاشته شد.
آنچه در خراسانِ خشکِ ایران زمین نیز از دیرباز ارزش زیادی داشته، حفظ کشاورزی است؛ مخصوصا گندم که نقش مهمی در زندگی مردم داشته است، لذا هر ساله در هنگام برداشت گندم، جشن خرمن انجام می شود.
در این جشن، موسیقی و رقص چوب انجام می شود و در بسیاری از روستاهای خراسان نیز هنوز رسم قربانی برای کاکل وجود دارد.
کاکل دسته ای از ساقه های گندم است که پیچیده شده و به حالت تعظیم رو به قبله قرار گرفته است. زیر این خوشه ها یا ماری لانه کرده یا روی آن لانه پرنده ای ساخته شده است.
این دسته گندم که به معنای برکت محصول تعبیر می شود، تا آخر چیده نمی شود. بعد از درو تمام محصول، گوسفند قربانی را چند بار دور خوشه کاکل می گردانند و بعد قربانی می کنند. سپس خرمن دار، به وعده سرخرمن، که معمولا جدا کردن سهم سادات و نیازمندان و آنچه قبل‌تر به کسی وعده داده است عمل می کند. این آیین به جا مانده از آیین مهرپرستی از قبل از اسلام است که تا به امروز انجام می شود و امروز هم با فرهنگ دینی تلفیق شده است.
نمایش خیابانی وعده سرخرمن هم داستان یک خان است که وعده می دهد کسی که حمام را برایشان درست کرده به زیارت امام رضا(ع) بفرسد اما این کار را نکرد و پول کارگران را هم نداد و بعد از آن آتش در زمین هایش می افتد و تمام دارایی او در آتش ظلم خودش می سوزد.