به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، اقیانوس‌ها با داشتن بیش از ۹۷ درصد آب سیاره زمین حدود ۷۱ درصد سطح زمین را پوشانده و اقلیم و آب و هوای سیاره زمین را تنظیم می‌کنند. اقیانوس‌ها خاستگاه حیات بوده و علاوه بر نقش کلیدی در تولید اکسیژن و جذب دی اکسید کربن اتمسفری محل حیات بسیاری از جانداران به شمار می‌آیند و در اقیانوس‌ها حدود ۲۳۰ هزار گونه جانوری شناخته‌شده وجود دارد.
همچنین بر اساس آمار بیش از ۶۰۰ میلیون نفر یعنی حدود ۱۰ درصد جمعیت جهان در مناطق ساحلی با ارتفاع کمتر از ۱۰ متر و نزدیک به ۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون نفر در ۱۰۰ کیلومتری ساحل زندگی می‌کنند و منابع معیشتی آنها از ساحل تامین می‌شود. ۱۷ درصد از پروتئین دنیا از ماهی تامین و سالانه بیش از هشت میلیون تن زباله پلاستیکی وارد دریاها می‌شود.
تغییر اقلیم، اقیانوس را هم تغییر می‌دهد. این پدیده باعث کاهش کیفیت آب و منجر به کاهش مستقیم زیست‌توده و تنوع زیستی در اقیانوس می‌شود. امروزه برای حفظ اقیانوس و موجودات و زیست‌بوم موجود در آن، باید تعادل جدیدی ایجاد کنیم که ریشه در شناخت واقعی اقیانوس و چگونگی ارتباط بشر با آن دارد.
اهمیت اقیانوس‌ها و دریاها از دو منظر است؛ اهمیت ذاتی آنها در سیاره زمین و اهمیت آنها از منظر بهره‌برداری که انسان می‌تواند از آنها داشته باشد. زیست‌بوم‌های اقیانوسی تنظیم‌کننده‌های طبیعی اقلیم هستند. بهره‌برداری از اقیانوس‌ها و دریاها به لحاظ حمل‌ونقل، تجارت، تامین منابع غذایی و دارویی، منابع معدنی، تامین آب شرب، گردشگری و امنیت ملی اهمیت بسیار ویژه‌ای در جهان امروز دارد. ایران نیز از جهت سواحل و پهنه‌های دریایی، جایگاه ویژه‌ای دارد و پهنه گسترده‌ای از قلمرو سرزمین ایران به طول بیش از ۵ هزار و ۷۰۰ کیلومتر را کرانه‌های آبی دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان تشکیل می‌دهد.
روز جهانی اقیانوس هر ساله هشتم ژوئن (مصادف با ۱۸ خرداد) گرامی داشته می‌شود. موضوع روز جهانی اقیانوس ابتدا در کنفرانس محیط‌زیست و توسعه ریودوژانیر برزیل در سال ۱۹۹۲ پیشنهاد داده شد. روز جهانی اقیانوس سال ۲۰۰۸ برای اولین بار توسط سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شد و این روز از اجرای اهداف توسعه پایدار حمایت کرده و علاقمندی مردم را در حفاظت از اقیانوس و مدیریت پایدار منابع آن تقویت می‌کند.
پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی اواخر سال ۱۳۷۰ و بر اساس توافق بین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) با نام مرکز ملی اقیانوس شناسی تاسیس شد. شورای گسترش آموزش عالی کشور در سال ۱۳۸۸ با ارتقای آن به موسسه ملی اقیانوس شناسی و شورا در بیست و دومین سال تاسیس یعنی اردیبهشت ۱۳۹۲ با ارتقای موسسه ملی اقیانوس‌شناسی به پژوهشگاه ملی اقیانوس‌شناسی و علوم جوی با سه پژوهشکده موافقت کرد.
انتخاب مکان درست برای استقرار آب‌شیرین‌کن
این پژوهشگاه با توجه به اهداف و ماموریت‌ها در آستانه روز جهانی اقیانوس کارگاه‌های آموزشی را به صورت حضوری و برخط با حضور اعضای هیات علمی این پژوهشگاه در مورد مسائل مرتبط با اقیانوس‌ها و محیط‌زیست مرتبط با آنها برگزار کرد.
کارگاه شیرین‌سازی آب دریاهای ایران، ضرورت، مکان‌یابی و پیامدهای زیست‌محیطی یکی از این کارگاه‌ها بود که با محورهای ضرورت احداث واحدهای آب‌شیرین‌کن و ارزیابی خطرهای محیط‌زیستی آنها، چارچوب اجرایی نمک‌زدایی از آب دریا، پیامدهای محیط‌زیستی در بهره‌برداری از صنایع فوق و مکان‌یابی احداث آب‌شیرین‌کن‌ها توسط دکتر همیرا آگاه به عنوان دبیر علمی و عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی، دکتر مراد اسدی از مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، دکتر عزیز عابسی عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل و مهندس رامین شادی از پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی برگزار شد.
هدف از اجرای این کارگاه شناخت اهمیت آب شیرین در حفظ سلامت افراد جامعه، گسترش تولیدات صنعتی و کشاورزی و تحقق توسعه پایدار بود.
آگاه در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در مورد موضوعات مطرح شده در این کارگاه اظهار داشت: یکی از موضوعات مطرح شده، منابع محدود آب شیرین و نیز موقعیت جغرافیایی کشور بود؛ حدود ۸۵ درصد ایران در مناطق خشک، نیمه‌خشک و فراخشک قرار دارد و در کنار الگوهای مصرف آب شیرین به خصوص در بخش کشاورزی که نیازمند اصلاح و بازنگری است، همین منابع محدود آب شیرین و موقعیت جغرافیایی کشور بیانگر اهمیت تامین آب شیرین در کشور است. در این کارگاه ضمن تاکید بر ضرورت تامین آب شیرین در کنار مدیریت درست مصرف آن، برای حفاظت از منابع دریایی به مخاطرات محیط زیستی ناشی از احداث آب‌شیرین‌کن‌ها و راهکارهای کاهش مخاطرات فوق پرداخته شد.
انتخاب مکان درست استقرار تاسیسات آب‌شیرین‌کن، شناخت درست مشخصات فیزیکی وشیمیایی آب، رسوبات و شناخت گونه‌های مختلف آبزیان و به خصوص کفزیان و گونه‌های حساس و در معرض خطر بسیار مهم است.
وی افزود: بخشی از کارگاه به بیان چارچوب‌های قانونی و خلأ موجود در خصوص تاسیسات آب شیرین‌کن‌ها اختصاص داشت. همچنین در بخشی در قالب مطالعات موردی به نقش طراحی نازل‌ها و نحوه مناسب دفع پساب واحدهای آب‌شیرین‌کن پرداخته شد. در نهایت با بیان گوشه‌ای از مشکلات اجرایی در تاسیس واحدهای فوق، به سوالات حاضران در جلسه پاسخ داده شد.
آگاه تاکید کرد: اجرای این کارگاه گامی برای ارتقای دانش آحاد جامعه، جلب توجه متخصصان و به خصوص سیاستگذاران و سرمایه گذاران بود تا با استمرار فعالیت‌هایی همچون برگزاری کارگاه‌های آموزشی، سرمایه‌گذاری در راستای افزایش واحد های تولید آب‌شیرین‌کن در سواحل کشور افزایش یابد.
به گزارش ایرنا، صنعت شیرین کردن آب دریاها از سال ۱۹۶۰ وارد عرصه فعالیت کشورها شد و طی سال‌های اخیر با سرعت بیشتری توسعه یافت؛ به طوری که پیش‌بینی می‌شود در سال ۲۰۴۰ تولید آب شیرین از محل نمک‌زدایی در منطقه شمال آفریقا و غرب آسیا، ۱۳ برابر از میزان تولیدی در سال ۲۰۱۴ شود.
مدیر مرکز تحقیقات آب و فاضلاب سال گذشته در گفت‌وگویی درباره وضعیت ایران در زمینه نمک زدایی در خلیج فارس اظهار داشت: در ایران ۹۵ واحد آب شیرین کن در حال ساخت و بهره برداری وجود دارد که از این تعداد ۷۵ واحد از آنها با ظرفیت ۱۶۲ میلیون مترمکعب در سال و به عبارتی ۴۴۴ هزار مترمکعب در روز برای مصرف آب شرب در حال بهره برداری است؛ همچنین ۲۰ آب شیرین‌کن در حال ساخت است که درصد پیشرفت روند ساخت آنها متفاوت است. ظرفیت این تعداد هم حدود ۷۱ میلیون مترمکعب در سال است که روزانه ۱۹۵ هزار مترمکعب ظرفیت تولید را افزایش خواهند داد، به عبارت دیگر با راه اندازی این تعداد در مجموع روزانه حدود ۶۰۰ هزار مترمکعب آب نمک زدایی شده برای مصرف شرب در کشور تولید می شود، این میزان در صنعت بین یک تا یک و نیم میلیون مترمکعب در سال است.
عباس اکبرزاده افزود: امروزه عربستان و امارات متحده عربی به عنوان دو قطب در زمینه نمک زدایی در دنیا مطرح هستند، در واقع تقریبا ۵۰ درصد کل نمک‌زدایی دنیا در خلیج فارس انجام می‌شود که این دو کشور بالاترین درصد تولید را به خود اختصاص داده‌اند.
وی ادامه داد: بر اساس گزارش دفتر برنامه‌ریزی‌های کلان منابع آب مقرر شده که در سال ۱۴۲۵ میزان ۶۰۰ هزار مترمکعب آب نمک‌زدایی شده در بخش شرب به ۱.۷ میلیون مترمکعب برسد، همچنین در صنعت هم از یک تا یک و نیم میلیون مترمکعب به ۸ تا ۹ میلیون مترمکعب برسد.
همچنین برخی از شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی در حال توسعه فناوری‌های مرتبط با آب‌شیرین‌کن‌ها هستند. برای نمونه یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی با طراحی فناوری اجرای سامانه‌های آب شیرین کن، آب دریا را با یک سوم قیمت بین‌المللی تصفیه می‌کند.
به گفته علی اشرف مدرس مدیرعامل این شرکت، افزایش بهره‌وری در بویلرهای (دیگ‌های بخار) صنعتی، یکی از پروژه‌های این شرکت است که اجرایی شده و این شرکت با افزایش بهره‌وری این دستگاه‌ها، مصرف سوخت آنها را کاهش و طول عمر دستگاه را نیز افزایش داده است.