به گزارش ایرنا، این روزها در حالی شاهد رشد قارچ گونه مراکز لبنیاتی سنتی در هر کوچه و خیابان هستیم که این امر از یک سو زمینه اشتغال یک خانوار را فراهم کرده و از سوی دیگر سلامت مردم را به بازی گرفته است.
بیان این مطلب بدان جهت است که شیر، ماست، پنیر و سایر مواد لبنیاتی یکی از مایحتاج ضروری هر فرد در سبد غذایی است که اهمیت بدان، سلامت جسمی فرد را تضمین می‌کند.
اما گاهی این خوشمزه‌های غیربهداشتی بدون نظارت تولید و عرضه می‌شوند، به طور مثال شیر فله‌ای در حالی همچنان در ماست‌بندی‌ها مورد عرضه قرار می‌گیرد که کمتر نهادی بر آن نظارت می‌کند و این هشداری بوده برای اینکه سلامت مردم در خطر است.
یکی از این خریداران فراورده‌های لبنی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه طعم لبنیات پاستوریزه با محصولات سنتی زمین تا آسمان فرق دارد، گفت: شایعات زیادی در خصوص شیرهای صنعتی وجود دارد که مردم از خرید آن واهمه دارند، اگر چه بهداشت در این مراکز به طور کامل رعایت نمی‌شود اما چون مواد افزودنی ندارند و طبیعی‌تر هستند مردم به این سمت سوق داده شده‌اند.
در حالی به گفته مسوولان، مراکز لبنیاتی حق عرضه شیرخام را ندارند که به وفور شاهد فروش این محصول در فروشگاه‌های لبنیات سنتی سطح شهرها و روستاهای سیستان و بلوچستان هستیماین دیدگاه و عقیده شهروندان در حالیست که همانقدر که مصرف شیر و لبنیات سالم و استاندارد برای تندرستی و سلامت ما مهم و اثرگذار است، مصرف شیر فله‌ای و ناسالم می‌تواند در ایجاد تب مالت و بروز بیماری‌های دیگرنظیر سل مؤثر باشد و به سلامت انسان‌ها لطمه بزند.
تب مالت یک بیماری عفونی به شمار می‌رود که توسط نوعی میکروب به نام «بروسلا مِلیتِنسیس» انتقال می‌یابد، عامل این بیماری به نام «مایکوباکتریوم توبرکلوزیس» می‌تواند از طریق شیر و لبنیات غیر پاستوریزه منتقل شود.
این میکروب‌ها می‌توانند در شیرگاو و بز، گوسفند و شتر وجود داشته باشد و از این طریق به راحتی می‌تواند بیماری را انتقال دهد.
تعدد فروشگاه‌های عرضه لبنیات به صورت محلی در شهر زاهدان این روزها بسیار دیده می‌شود، این امر که با سلامت مردم ارتباط مستقیم دارد نیازمند نظارت بیشتری است چرا که بسیاری از این فروشگاهها مجوز لازم را ندارند.
ضرورت استفاده از فرآورده‌های لبنی پاستوریزه
مدیرکل دامپزشکی سیستان و بلوچستان در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهارکرد: گرایش مردم به مصرف لبنیات به ویژه شیر فله‌ای نسبت به سال‌های گذشته به طور چشمگیری افزایش یافته که باید با رعایت نکات بهداشتی از ابتلا به بیماری‌هایی نظیر تب مالت که ناشی از رعایت نکردن موارد بهداشتی لازم در مصرف این مواد است، جلوگیری شود.
غلامرضا سرگزی افزود: برای تهیه پنیر و بستنی سنتی چون از شیر غیرپاستوریزه استفاده می‌شود به دلیل اینکه ممکن است حاوی عامل بیماری بروسلوز (تب مالت) باشد، احتمال ابتلا به تب مالت وجود دارد.
وی تصریح کرد: برای تهیه ماست سنتی اما در فرآیند تولید ماست به دلیل حرارت دادن آن و تخمیر شیر، ویروس تب مالت از بین‌می رود.
مدیرکل دامپزشکی سیستان و بلوچستان گفت: شهروندان در هنگام خرید از فرآورده‌های لبنی پاستوریزه استفاده کنند و اگر از شیر محلی استفاده می‌کنند حتماً به مدت ۲۰ دقیقه آن را حرارت دهند و در طی این زمان بعد از ۱۵ دقیقه حرارت، در حین جوشاندن به مدت پنج دقیقه مرتب هم‌زده شود.
وی به شیوه نظارت و راهکارهای پیشگیری از این بیماری اشاره کرد و ادامه داد: در راستای اجرای وظایف سازمان دامپزشکی کشور در بحث کنترل و پیشگیری بیماری بروسلوز(دام)تب مالت(انسان) اداره کل دامپزشکی استان از ابتدای سال تا کنون نسبت به واکسیناسیون۹۱ هزار رأس دام اقدام کرده است.
سرگزی تأکید کرد: در این رابطه برنامه تست و کشتار دام‌ها در دامداری‌های صنعتی سیستان و بلوچستان در حال انجام است.
وی گفت: از ابتدای سال تا کنون ۲۳۰ رأس دام مورد ارزیابی تست سرمی بروسلوز قرار گرفته‌اند و شیر یک هزار و ۶۰۰ رأس دام از نظر بیماری بروسلوز بررسی شده است.
مدیرکل دامپزشکی سیستان و بلوچستان اظهارکرد: در این راستا از ابتدای سال تا کنون ۱۹ کلاس آموزشی حضوری برای ۴۷۱ نفر و ۴۳۳ مورد آموزش چهره به چهره برای ۸۷۱ نفر توسط کارشناسان ادارات دامپزشکی شهرستان‌ها برگزار شده است.
تب مالت، ارمغان مصرف لبنیات ناسالم
مشاور تغذیه و رژیم‌های غذایی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه تب مالت یا بروسلوزیس نوعی باکتری عفونی بوده که از حیوان به انسان و بیشتر از طریق مواد غذایی چون شیر، پنیر و سایر لبنیات غیر پاستوریزه منتقل می‌شود، گفت: گاهی ما می‌توانیم برخی مسائل مربوط به کیفیت و سلامت شیر و سایر لبنیات سنتی را از روی ویژگی‌های ظاهری آن‌ها تشخیص دهیم اما در بسیاری از موارد، عوامل بیماری‌زایی که باعث بروز تب مالت یا تب کیو می‌شوند، هیچ تغییری در بافت شیر از نظر ظاهر، طعم و بو ایجاد نمی‌کنند.
مسعود فیروزکوهی افزود: برخی محصولات لبنی سنتی مانند پنیر، ماست و سرشیر، رگه‌های تلخی در طعم خود دارند، این تلخی در اثر وجود باکتری‌های تولیدکننده آنزیم‌های لیپولیزکننده (حل‌کننده چربی) و پروتئولیزکننده (حل‌کننده پروتئین) ایجاد می‌شود.
به گفته وی؛ دلیل ترشح یا وجود این باکتری‌ها در محصول لبنی هم می‌تواند نگهداری محصول در شرایط دمایی نامطلوب یا نگهداری بیش از حد محصولات لبنی سنتی باشد که در هر دوی این موارد، دیگر مصرف محصول مورد نظر، توصیه نمی‌شود.
این کارشناس تغذیه تأکید کرد: اگر به هر دلیلی در منطقه‌ای مجبور به مصرف لبنیات سنتی شدید، ما ابتدا مصرف ماست را به شما پیشنهاد می‌کنیم زیرا هم شیر آن قبل از تولید ماست جوشیده می‌شود، هم pH پایین ماست به سالم‌سازی محصول کمک می‌کند و هم میکروارگانیسم‌های طبیعی و مفید موجود در آن جلوی رشد میکروارگانیسم‌های مضر را می‌گیرند.
وی ادامه داد: بعد از ماست، مصرف شیر با احتیاط فراوان و جوشاندن ۵ دقیقه‌ای توصیه می‌شود؛ به این ترتیب که باید مقداری آب به شیر اضافه کنید و ۵ دقیقه روی حرارت، آن را هم بزنید تا هم آب آن تبخیر شود، هم شیر تاحدی سالم‌سازی شود.
پنیر محلی، بدترین محصول در مغازه‌های عرضه لبنیات غیر پاستوریزه یا سنتی
فیروزکوهی تأکید کرد: تماس کودکان، سالمندان و خانم‌های باردار با شیر سنتی و غیرپاستوریزه می‌تواند سلامت آن‌ها را به خطر بیندازد زیرا بیماری تب مالت بدون هیچ سروصدایی و به مرور زمان در فرد بروز می‌کند؛ مخصوصاً در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند.
وی با بیان اینکه مصرف سایر محصولات لبنی مانند خامه و سرشیر به دلیل خام‌خواری و افزایش خطر بیماری‌زایی توصیه نمی‌شود، افزود: از بین لبنیات سنتی، مصرف پنیری که حداقل ۲ ماه از تاریخ تولید آن گذشته و در آب نمکی با غلظت حداقل ۱۳ درصد خوابانده شده باشد، توصیه می‌شود.
این کارشناس تغذیه در ادامه مردم را به مصرف شیر پاستوریزه توصیه کرد و گفت: برخی شیر را یا کم می‌جوشانند که در این صورت خطر تب مالت بالا می‌رود یا زیاد می‌جوشانند و غذاییت آن از بین می‌رود، حتی سمی می‌شود که برای کودک بسیار مضر هست از این حیث بهترین زمان، پس از جوش آمدن یک دقیقه جوشاندن ضمن هم زدن هست تا گرما به صورت یکنواخت توزیع شود، برای احتیاط بیشتر در مناطقی که شیر آلوده‌تر هست تا ۵ - ۴ دقیقه هم لازم است.
وی با بیان اینکه یکی از بدترین محصولات در مغازه‌های عرضه لبنیات غیر پاستوریزه یا سنتی، پنیر محلی است که بدون جوش شیر با گرم کردن تا دمای ۴۰ درجه تهیه می‌شود، افزود: حدود ۹۰ درصد موارد ابتلا به بیماری تب مالت، بر اثر مصرف پنیر محلی بوده است زیرا پنیر تازه تهیه شده از شیر ۴۰ درجه گرمادهی شده، باید حداقل دو ماه در آب نمک ۱۳ درصد بماند تا میکروب زدایی و آماده مصرف شود اما مغازه دارها برای کسب سود بیشتر، معمولاً این ماندگاری را رعایت نمی‌کنند.
فیروزکوهی به علائم شایع و مهم این بیماری اشاره کرد و ادامه داد: تب، لرز، تعریق، درد بدن و عضلات، درد مفاصل و ستون فقرات از جمله علائم این بیماری است، در عین حال نشانه‌های معدی-روده‌ای، تنفسی، ادراری-تناسلی، لنفادنوپاتی، اسپلنومگالی، هپاتومگالی، اپیدیدیمو-اورکیت، مشکلات قلبی-عروقی، درگیری سیستم عصبی و افسردگی از دیگر علائم بیماری هستند که بسته به شکل بیماری و مشخصات مرتبط با میزبان می‌توانند در بدن ظهور یابند.