به گزارش خبرنگار ایرنا عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند روز پنجشنبه در مراسم افتتاحیه دومین رویداد بین‌المللی مهرآب و راه‌اندازی مرکز احیا و حفظ میراث مکتوب شرق ایران در دانشگاه بیرجند گفت: گنجینه آثار مکتوب کشور میراث ارزشمندی از علم، هنر، فلسفه، کلام، فقه امور فرهنگی، اجتماعی و ده‌ها موضوع دیگر است که به دلیل کم‌توجهی و نبود آگاهی در معرض نابودی است.
زهرا علیزاده بیرجندی افزود: به منظور حفظ این میراث گرانقدر، دانشگاه بیرجند به همراه دیگر سازمان‌ها و نهادهای مرتبط موسسه‌ای با عنوان «مرکز احیا و حفظ میراث مکتوب شرق ایران» را تاسیس کرد.
وی با بیان اینکه صیانت از این اندوخته غنی نه تنها یک تکلیف ملی بلکه پاسداری و حراست از میراث بشری است گفت: ثمره این اقدام جز وقوف بر دانش و تجربه پیشینیان، آگاهی بخشی به نسل حاضر و نسل‌های آینده از ذخایر گرانقدر، تقویت مبانی ملی، بازیابی و بازسازی حلقه‌های مفقود فرهنگ ایرانی و اسلامی خواهد بود.
عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند، شناسایی و جمع‌آوری آثار مکتوب شامل نسخ خطی، اسناد (وقف‌نامه‌ها، مهرنامه‌ها و قولنامه‌ها)، الواح، مسکوکات و دیگر آثاری که به نوعی میراث مکتوب محسوب می‌شود و نیز بازسازی و احیای آثار براساس آخرین شیوه‌های علمی را از جمله ماموریت‌های اصلی این مرکز ذکر کرد.
وی ادامه داد: ثبت و نگهداری آثار مطابق با آخرین دستورالعمل‌های مراجع ذیربط و خدمت‌رسانی به پژوهشگرانی که علاقمند به بهره‌برداری علمی از آثار هستند از دیگر ماموریت‌هاست.
رئیس دانشگاه بیرجند هم در این مراسم گفت: اگر به دنبال توسعه خراسان جنوبی هستیم راهی سخت و دشوار را در پیش داریم لذا به موضوع آینده‌پژوهی در آموزش عالی پرداختیم.
احمد لامعی گیو افزود: اگر زیرساخت‌های خراسان جنوبی و به طور مشخص آب و ارتباطات در دستور کار بزرگان، سیاستمداران و دولتمردان قرار نگیرد قطعا با چالش مواجه خواهیم شد حتی در حوزه آموزش عالی پیش‌بینی می‌شود در آینده نه چند دور خیلی از دانشگاه‌های این استان قادر به فعالیت نباشند.
وی یکی از مولفه‌های توسعه خراسان جنوبی را آب برشمرد و گفت: حتی برخی اندیشمندان مانند مرحوم پروفسور گنجی اعلام کرده بودند که در کمتر از ۲۵ سال آینده خراسان جنوبی خالی از سکنه خواهد شد مگر اینکه مشکل آب مرتفع شود.
رئیس دانشگاه بیرجند با اشاره به افتتاح مرکز احیا و حفظ میراث مکتوب شرق ایران گفت: به گفته بسیاری از اساتید، قدمت خراسان جنوبی به بیش از ۶ هزار سال قبل بر می‌گردد لذا همه وظیفه داریم این میراث را حفظ کنیم و پاس بداریم.
وی با اظهار امیدواری به اینکه با گشایش این مرکز میراث گرانبهای خراسان جنوبی جمع‌آوری و ثبت شود گفت: در راستای جمع‌آوری این میراث تلاش زیادی در دانشگاه بیرجند شده به طوری که اکنون بیش از ۵۰۰ نسخه خطی از منابع اصیل و خطی داریم که توسط خانواده‌های بزرگ بیرجندی به مرکز موزه و مفاخر این دانشگاه اهدا شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س) هم در ارتباط وبیناری با رویداد مهرآب گفت: خراسان جنوبی یکی از با سابقه‌ترین مراکز فرهنگی و تمدنی حوزه فلات ایران است که متاسفانه به لحاظ مطالعات علمی و تحقیقات باستان‌شناختی مظلوم واقع شده است.
علی‌محمد ولوی افزود: این استان در مرکز پهنه‌ای قرار دارد که اطراف آن کانون‌های تمدنی مختلف واقع شده لذا پهنه جغرافیایی که در مرکز تمدن‌های بسیار قدیمی بالاتر از پنج هزار سال فلات ایران قرار گرفته است، نمی‌تواند بدون سابقه ارزشمند و طولانی باشد.
وی اظهار داشت: متاسفانه به اندازه لازم حفاری‌های باستان‌شناسی در خراسان جنوبی انجام نشده اما شواهد تاریخی موجود نشان می‌دهد که تمدن منطقه‌ای این استان از کانون‌های بزرگ تمدنی فلات ایران است که می‌تواند با حوزه تمدنی خوزستان و فارس و سایر تمدن‌ها رقابت کند و یکی از تمدن‌های اصلی فلات ایران محسوب شود.
مدرس دانشگاه گفت: امیدواریم با همکاری گروه‌های تاریخ و باستان‌شناسی دانشگاه بیرجند بسیاری از تپه‌های این استان که هنوز شناخته نشده، شناسایی شود و بسیاری از موقعیت‌های فرهنگی و تمدنی خراسان جنوبی زیر خاک مدفون مانده است که باید به همت این دانشگاه شناخته شود تا نسل‌های آینده این پیشینه و سابقه ارزشمند را حس کنند در نتیجه دلبستگی‌های عمیق‌تری نسبت به هویت ملی و منطقه‌ای ایجاد و آن شکاف بین نسلی کمتر خواهد شد.
وی با اشاره به برگزاری رویداد بین‌المللی مهرآب در دانشگاه بیرجند گفت: یکی از نمودهای فرهنگ قدیمی ریشه‌دار در موضوع آب ظهور و نمود پیدا می‌کند از جمله قنات‌ها و کاریزهای متعدد در خراسان جنوبی حکایت از دلبستگی مردم این منطقه به این عنصر حیاتی و نقش آن در توسعه پایدار استان دارد.
ولوی ادامه داد: اگر مساله آب در این عصر توسعه و پیشرفت فناوری حل نشود خراسان جنوبی در آینده با بحران‌های زیست محیطی جدی دچار خواهد شد به این دلیل که پدران ما در گذشته توانستند بدون برخورد تهاجمی با طبیعت، بهره‌برداری پایدار و درستی از آن داشته باشند.
وی گفت: اما امروز با نوع نگاهی که در دهه‌های اخیر حاکم شده است و آن تاثیرپذیری که از تمدن غربی داشته‌ایم به سمت یک برخورد تهاجمی با طبیعت حرکت کردیم و امروز مساله آب به یک بحران اساسی نه تنها در منطقه کویری خراسان جنوبی بلکه در کل کشور تبدیل شده است.
عضو هیات علمی دانشگاه الزهرا (س) ادامه داد: اکنون وقت آن رسیده از تجربه پیشینیان و مهر و محبت آنان بیشتر استفاده کنیم که چگونه رابطه خود را با طبیعت حفظ می‌کردند و همان سیاست را دنبال کنیم که امیدواریم از برآیند نشست این رویداد در دانشگاه بیرجند مهر به طبیعت را احیا کنیم.
رئیس هیات مدیره انجمن ایرانی همکاری با یونسکو و رئیس باشگاه گردشگری فرهنگی پایدار یونسکو هم در ارتباط وبیناری با بیان اینکه آب از حد یک مساله فراتر رفته و ایران و جهان را درگیر کرده است گفت: خراسان جنوبی با سرمایه‌های عظیم فرهنگی، اجتماعی، علمی و پیشینه درخشان تاریخی که دارد می‌تواند از بحران آب عبور کند و فلات ایران در جای جای پهنه تمدنی در تاریخ و جغرافیای آسیا خواهد درخشید.
محمدرضا مجیدی افزود: صنعت گردشگری به عنوان صنعت مردم‌پایه مربوط به حیات فردی و اجتماعی و محیط زیست بوده و آنچه به سلامت انسان مرتبط است لذا موضوع آب مقصد گردشگری است.
وی با اشاره به گنجینه‌های آب استان خراسان جنوبی گفت: با بررسی این گنجینه‌ها می‌بینیم که چگونه مردم سختکوش این خطه با آب تعامل داشته‌اند و مقصدی برای گردشگران است.
رئیس باشگاه گردشگری فرهنگی پایدار یونسکو ادامه داد: آب مسئولیتی است اجتماعی که آن را به موضوع گردشگری تبدیل کرده و در ادای این مسئولیت اجتماعی، صنعت گردشگری و گردشگر باید به موضوع فرهنگسازی در مدیریت آب و بهره‌برداری بهینه از آن اهتمام داشته باشد.
وی با اشاره به پنج اثر ثبت جهانی در خراسان جنوبی گفت: این آثار شامل باغ و عمارت اکبریه بیرجند، بیابان لوت، قنات بلده فردوس، روستای خراشاد (توبافی) در حوزه صنایع دستی و ژئوپارک طبس است که به عنوان پشتوانه به حیات مردم در این استان و شرق ایران کمک می‌کند.
دومین رویداد بین‌المللی مهرآب با محوریت "آب، فرهنگ و آگاهی‌سازی" امروز با حضور جمعی از اساتید دانشگاه و صاحبنظران در دانشگاه بیرجند برگزار شد و همزمان مرکز احیا و حفظ میراث مکتوب شرق ایران آغاز به کار کرد.