علیرضا کوهکن مشاور دیپلماسی علمی وزیر امور خارجه در گفت‌وگو با خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، در خصوص اهمیت توسعه همکاری های ایران با کشورهای جهان در حوزه علمی و فناوری، اظهارداشت: دیپلماسی علمی یک موضوع با قدمت در دنیا به حساب می آید و در کشور ما هم از دوران امیرکبیر به صورت رسمی در دستور کار سیاست خارجی قرار گرفت و شروع آن را هم از اعزام دانشجویان ایرانی در دوران عباس میرزا به اروپا میتوان قلمداد کرد.
وی گفت: اما امروز نگاه جدیدی به استفاده از این ابزار در سیاست خارجی وجود دارد که که این نگاه جدید از سابقه زیادی نه در دنیا و نه در کشور ما برخوردار نیست.
مشاور دیپلماسی علمی وزیر امور خارجه تصریح کرد: امروز صرفاً ۴ یا ۵ حوزه جغرافیایی در جهان به «موضوع دیپلماسی علمی» مشغول هستند و مابقی در این حوزه هنوز ورودی نداشتند، به طور مثال جالب است که بدانیم وزارت امور خارجه آمریکا تنها چند ماه است که با این نگاه جدید چنین بحث و ساختاری را ایجاد کرده و هنوز یک سال هم از زمان ایجاد آن نگذشته، اما در ایران ما چند ماه زودتر از آنها این موضوع را شروع کردیم.
کوهکن بیان داشت: ما در این حوزه بر روی ابزارهای دیپلماسی علمی کار می‌کنیم تا با استفاده درست از این ابزارها راهبردهای دیپلماسی علمی را به نتیجه برسانیم.
وی ادامه داد: دیپلماسی علمی در تعریف علمی خودش شش ابزار دارد که جذب یا اعزام دانشجوی خارجی، برگزاری کنفرانس‌های علمی بین المللی، پروژه‌های مشترک بین المللی، تبادل استاد و دانشجو و موارد دیگر را شامل می شود.
مشاور دیپلماسی علمی وزیر امور خارجه اظهارداشت: ما در این حوزه دارای ظرفیت های خوبی هستیم و در حال حاضر تعداد دانشجویان خارجی ما در کشور بالای ۱۰۰ هزار نفر است که آمار خوبی به حساب می آید، اما با توجه به ظرفیت علمی کشور و البته ظرفیتی که در دانشگاه‌های ما وجود دارد برداشت ما این است که اگر جهت گیری و اقدامات ما درست باشد، ظرفیت افزایش قابل توجهی را دارد.
کوهکن افزود: همینطور اقداماتی که میتوان در حوزه فناوری انجام داد نیز مورد توجه وزارت امورخارجه هست و در این خصوص با توجه به حمایت‌ها و تأکیدات رئیس جمهور و وزیر امور خارجه اقدامات مفیدی تاکنون انجام گرفته است و امیدواریم در «دولت سیزدهم» شاهد یک جهش قابل توجه در حوزه ارتباطات علمی و فناوری باشیم.
وی گفت: یکی از سیاست‌های دولت سیزدهم در عرصه سیاست خارجی گسترش دیپلماسی علمی و فناوری است و این مهم در سخنان رئیس جمهور هم مورد تاکید قرار گرفته است.
مشاور دیپلماسی علمی وزیر امور خارجه بیان داشت: وزیر امور خارجه کشورمان هم از ابتدای تصدی این مسئولیت با توجه به اینکه فردی دانشگاهی به حساب می آید این موضوع را با علاقه و جدیت تاکنون پیگیری کرده است.
کوهکن تصریح کرد: ما در حوزه علم و فناوری ذیل همان سیاست کلی دولت که بخشی از آن نگاه به همسایگان هست «ارتباط علمی و فناوری با همسایگان» را دارای اولویت می دانیم و به همین جهت موضوع گسترش استفاده از ابزارهای دیپلماسی علمی را در سفر وزیر امور خارجه کشورمان به چهار کشور حوزه خلیج فارس (قطر، عمان، کویت و امارات متحده عربی) مورد توجه قرار دادیم.
وی ادامه داد: به لطف نگاه بلندی که مقام معظم رهبری به حوزه علم و فناوری دارند، در سال‌های اخیر رشد بسیار زیادی داشته‌ایم و چندین سال به لحاظ درصدی، «بالاترین سرعت رشد علمی در جهان» را تجربه کردیم.
مشاور دیپلماسی علمی وزیر امور خارجه با بیان اینکه در کشورهای منطقه این موضوع مورد قبول آنها هست که ایران در حوزه علم و فناوری ظرفیت و توانمندی خوبی را دارد، افزود: باید از این شرایط استفاده کرد و گسترش همکاری‌ها در این حوزه را با کشورهای دیگر مورد توجه قرار داد.
کوهکن گفت: یکی از موضوعاتی که ما به آن توجه می‌کنیم این است که اگر برخی افراد از کشورهایی که به آن سفر می‌کنیم تمایل به تحصیل در دانشگاه‌ها و رشته‌های خوب را دارند، آنها را به عنوان دانشجویان خارجی در کشور خود جذب کنیم، همچنین می‌توانیم تبادل استاد و البته همکاری در اجرای پروژه‌های مشترک علمی و فناوری را با کشورهای مختلف نیز داشته باشیم.
وی بیان کرد: جمهوری اسلامی ایران در حوزه فناوری های پیشرو دارای فناوری های قابل توجه و به روز است که امکان استفاده کردن، در اختیار گذاشتن و فروش آنها به برخی از کشورهای منطقه وجود دارد، چرا که آنها متقاضی این فناوری ها هستند و این می تواند موضوع همکاری «شرکت‌های دانش بنیان» ما با شرکت های مشابه خودشان در آن کشورها باشد.
مشاور دیپلماسی علمی وزیر امور خارجه تاکید کرد: وزارت امور خارجه در این موضوعات مجری نیست چرا که دانشگاه‌ها، وزارت علوم وزارت بهداشت، معاونت علمی رییس جمهور و حتی بخش خصوصی امور اجرایی را انجام می دهند و «وزارت امور خارجه نقش تسهیلگری» را دارد و تلاش میکند مشکلاتی را که اینها در تعامل با کشورها دارند را حل و فصل کنند.
کوهکن ادامه داد: ما امیدوار هستیم که در چارچوب «سیاست همسایگی» و تاکیدی که وزیر امور خارجه در گسترش علم و فناوری دارد شاهد رشد قابل توجه ارتباطات دانشگاهی با کشورهای منطقه باشیم.
وی گفت: وقتی که ما در خصوص «اهمیت جذب دانشجوی خارجی» صحبت می‌کنیم برای این است که آنها شهریه خود را به صورت ارز خارجی می‌پردازند و منافع مستقیم اقتصادی در ابتدا برای سیستم آموزشی و به تبع آن برای تمام کشور دارند.
مشاور دیپلماسی علمی وزیر امور خارجه تصریح کرد: نگاه دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی تاکید بر «دیپلماسی اقتصادی و تامین منافع ملی» هست و همین امر باعث شده تا ما در حوزه علمی و فناوری نیز به دنبال تامین حداکثر منافع ملی باشیم.
کوهکن در پایان خاطرنشان کرد: دولت «آیت الله ابراهیم رئیسی» و شخص وزیر امور خارجه تلاش زیادی انجام دادند تا بحث‌هایی را که خیلی اوقات حالت شعاری دارد را عملیاتی کرده و مصداق آن را میتوان در افزایش تعاملات و همکاری‌ها با کشورهای همسایه و منطقه به وضوح شاهد بود.