البته اندکی بعد هم لابه لای مراسم اختتامیه این جشنواره، نماینده مجلس پشت تریبون، همین گلایه را مطرح کرد، آن را به‌حق خواند و گفت که گل محمدی در لاله‌زار در مقایسه با سال گذشته ارزان‌تر شده است.
آنطور که در این همایش اعلام شد، سال گذشته گل محمدی را از کشاورزان بخش لاله‌زار به عنوان بام ایران واقع در شهرستان بردسیر و دومین تولیدکننده گل محمدی ایران، کیلویی ۴۵ هزارتومان به بالا می‌خریدند اما امسال کشاورزان که عمدتا خرده مالک هستند، بین ۳۵ تا ۴۰ هزارتومان مجبورند گل را یا بفروشند یا ضرر کنند.
گل‌محمدی محصولی نیست که بعد از چیدن از شاخه، دوام داشته یا قابل نگهداری باشد و دختر جوان گل فروش هم که رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان را در حاشیه همایش شناخته و پیدا کرده بود، داشت درددل می‌کرد و گلایه. دستش را نشان داد و گفت: این دست یک دختر جوان نیست و این حق ما نیست که اینهمه زحمت بکشیم و گل را ارزان تر از پارسال از ما بخرند.
داود بیگلری رییس سازمان جهاد کشاورزی استان هم وقتی درددل های این خانم را شنید به وی پاسخ داد: حق با شماست؛ ما عذرخواهیم و آمده‌ایم که امروز با اتکا به ظرفیت تعاونی ها و اتحادیه های روستایی، قیمت خرید توافقی را به گونه‌ای اعلام کنیم تا این فضای دلالی و سوداگری بشکند.
این نوع ارزانی، از آنهایی نیست که خوشحال کننده باشد
به گزارش خبرنگار ایرنا، تا واژه ارزانی به زبان می آید، در نگاه نخست، تصور می شود باید خوشحال شد از اینکه محصولی ارزان شده، اما وقتی توضیحات بیشتر درباره وضعیت تولید گل محمدی در لاله زار مطرح شد و بررسی کردیم، دیدیم این نوع ارزانی، از آن خبرهایی نیست که خوشحال کننده باشد، چون اولا گلاب و سایر فرآورده های گل برای مشتری و بازار ارزان نمی‌شود و نشده و بعد هم اینکه تنها هنگامی که دلالان می خواهند گل را از کشاورزان بخرند، ارزان، قیمت گذاری می کنند و بازاری انحصاری در این زمینه ایجاد کرده اند تا سودش را خودشان ببرند و عرق زحمت یکسال کشاورزان همچنان بر جبینشان باقی بماند؛ حالا اینکه چطور کسی یا افرادی که این روزها تعدادشان کم نیستند می توانند چنین حاصل زحمت و دسترنج کشاورزان را به نفع جیب خودشان مصادره کنند، خود حکایتی است مفصل و جداگانه.
پانزدهیمن جشنواره گل محمدی بخش لاله‌زار شهرستان بردسیر در مرتفع‌ترین نقطه ایران با سه هزار متر ارتفاع از سطح دریا روز جمعه دوم تیر، در هوایی خنک و دل انگیز با مناظری بدیع و زیبا از طبیعت سحرانگیز این منطقه که همه را به دیدن آن توصیه می کنیم، در جمع هزاران نفر از شهروندان استان های کرمان، هرمزگان و دیگر مناطق همجوار کرمان برگزار شد.
جمعیت حاضر در این جشنواره آنقدر زیاد بود که شماری از آنان از روزهای قبل در این منطقه خوش آب و هوا چادر زده بودند و برای تردد در میان غرفه های نمایشگاه، یا دسترسی به مسیر جشنواره در جاده های ارتباطی نیز ترافیک سنگین ایجاد شده بود.
دختر جوان گل فروش که رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان را در حاشیه همایش شناخته و پیدا کرده بود، داشت درددل می‌کرد و گلایه. دستش را نشان داد و می‌گفت: این دست یک دختر جوان نیست و این حق ما نیست که اینهمه زحمت بکشیم و گل را ارزان تر از پارسال از ما بخرندمسئولان استان کرمان می گویند ارتفاع بالای شهر لاله‌زار از سطح دریا هنگام گلابگیری سبب تولید گلاب ناب و با کیفیت متفاوت آن شده که از وجوه گلاب این منطقه به شمار می رود به گونه ای که آن را باکیفیت ترین گلاب دنیا نیز می دانند و بیشتر فرآورده های آن صادر می شود.
اما این کیفیت و عظمت جشنواره در کنار ظرفیت‌های منحصر به فرد لاله‌زار درحالی است که صدای اعتراض کشاورزان خرده مالک امسال بلندتر به گوش می‌رسید، به‌گونه‌ای که سبب شد در خلال همان جشنواره در روز جمعه، مسئولان متولی در خلال برگزاری همان جشنواره در هماهنگی تلفنی با سازمان تعاون روستایی کشور، قیمت خرید توافقی را مصوب و اطلاع رسانی کنند؛ گرچه این ورود و تلاش برای خرید به آسانی اتفاق نیافتاد و نمی افتد زیرا تلاش دلالان تا چندروز پس از آن فرآیندهای عجیب و غریبی را شکل داد که در ادامه گزارش می خوانید.
بگذریم که برخی مسئولان محلی می گفتند اگر الگوی کشت در این منطقه در سال های قبل رعایت شده بود، شاید این میزان سطح زیرکشت گل نمی رفت که حتی برخی کارخانه های منطقه نیز اعلام کنند دیگر ظرفیت خرید ندارند.
اما بیگلری رییس سازمان جهاد کشاورزی استان کرمان، هنگامی که هنوز مراسم اختتامیه به پایان نرسیده بود و در جریان برگزاری همان مراسم، با یکی از معاونان سازمان تعاون روستایی کشور تماس تلفنی گرفت و پس از هماهنگی، قیمت خرید گل با نرخ بالاتر از آنچه دلالان می خریدند را قطعی و عملیاتی اعلام کرد. این مسئول در کنار مجریان مراسم روی محل برگزاری جشنواره حاضر شد و خبر داد که گل محمدی و غنچه با قیمت جدید از کشاورزان خرده مالک خریده می شود.
حضور معاونان اقتصادی و پشتیبانی استاندار در مراسم نیز در کنار مسئولان جهاد کشاورزی و تلاش برای اعلام این قیمت تاثیرگذار بود به طوری که موفق شدند در همان روز جمعه از طریق ارتباط تلفنی، هماهنگی بالادستی را با پایتخت انجام دهند و کار خرید توافقی را اجرایی کنند.
ولی افتاد مشکل ها...
اما در این میان اعلام قیمت جدید توافقی برای کشاورزان یک موضوع بود و ماجراهای بعد از آن برای اجرایی شدن آن، امری دیگر که خبرنگار ایرنا در همراهی با مدیران تعاونی روستایی استان برای نحوه نظارت بر این فرآیند، نکاتی را مشاهده کرد که نشان از سختی کار و عجیب بودن فرآیندهای شکستن انحصار دلالان و برخورد با آنان دارد.
چند مصداق از آنچه خبرنگار ایرنا در این زمینه مشاهده کرد را در ادامه گزارش می خوانید، موضوعی که می توان تعبیر رها کردن آب در لانه دلالان برای آن به کار برد.
به دنبال دستور رییس سازمان جهاد کشاورزی استان بود که مقرر شد با سرعت، چند بنر مبنی بر قیمت جدید خرید گل، تهیه و بر سر در مراکز خرید گل محمدی در سطح شهر لاله زار نصب شود؛ بعد از نصب فوری این بنرها هنوز ساعتی نگذشته بود که فردی تلفنی به مدیران سازمان تعاون روستایی اطلاع داد عده ای از افراد بنرها را پایین کشیده اند
مدیران دستور دادند دوباره بنر نصب و مراقبت شود که این اتفاق تکرار نشود. در همین خلال بود که زمزمه هایی به گوش رسید که برخی کارمندان و حتی عده ای از مسئولان محلی شهر یا روستا در این منطقه، خودشان از دلالان خرید گل به شمار می روند!
در ادامه، همراه با مدیران وارد یکی از مراکز خرید گل شدیم؛ یک فرد با یک خانم (زن و شوهر) آنجا حضور داشتند و چند سبد پر از غنچه های گل محمدی نیز داخل مغازه بود؛ غنچه های گل قیمت بالاتری از گل های محمدی دارند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان از آنها پرسید شما برای کجا خرید می کنید که پاسخ شنید: برای خودمان!.
بعد مشخص شد آن فرد با یکی از اتحادیه ها یا تعاونی های متولی خرید، همکاری دارد اما آنجا برای شخص خودش خرید می کرده است، آن هم با قیمت دلخواه خودش؛ ضمن اینکه بنر قیمت هم بالای آن مرکز نصب نشده و داخل گذاشته شده بود که بعد از این بازدید، بنر را نصب کردند.
آن فرد داخل مغازه به همراه همسرش، وقتی صحنه را مشاهده کرد، مدعی شد طی چندروز اخیر تا چهار میلیارد تومان از مردم خرید کرده و باید هزینه آنها را به اهالی بپردازد؛ وی البته توجیه کرد که سازوکار خرید برای سازمان مهیا نبوده است؛ امری که مسئولان آن را نپذیرفتند.
دستور برخورد جدی با آن اتحادیه و فرد خاطی داده شد و عازم مراکز دیگر شدیم؛ در حال بازدید از نقاط دیگر بودیم که یکی از مسئولان تعاون روستایی خبر داد مشکل دیگری رخ داده است. این فرد توضیح داد: برخی دلالان، گل های چندروز مانده خود که پلاسیده شده اند را از دیگران خریده اند و آورده اند مقابل مراکز خرید و اصرار دارند حالا که گل را می خرید باید به قیمت جدید بخرید.
مسئولان جهاد کشاورزی تازه متوجه شدند، وقتی یک ساختار برای حل مشکل کشاورزان خرده مالک ایجاد کرده اند تا با خرید از آنان با قیمت مناسب، کمی از مشکلاتشان را بکاهند، باز با چنین اقدام هایی از سوی دلالان یا حتی کم توجهی برخی از خود کشاورزان مواجه هستند. یکی از مسئولان می گفت که نباید گل های پلاسیده را بخرید زیرا سایر گل ها را هم خراب می کند و اساسا اسانس‌دهی ندارند؛ دیگری می گفت: چطور باید دلالان را تشخیص بدهیم؟
گزارشی حاکی از آن بود که در یکی از مراکز تعاونی، یکی از کارمندان اتاقی را به انبار خرید گل و غنچه تبدیل کرده است که پس از ارائه این گزارش، دستور جابه جایی و انتقال آن فرد به شهرستانی دیگر نیز صادر شداینجا بود که رییس سازمان جهاد کشاورزی استان همزمان ۲ دستور را برای اجرا و نظارت صادر کرد، اول گفت که از ظرفیت کارکنان بومی که ساکنان کشاورز را می شناسند کمک بگیرید که اگر دلالان را شناسایی کردند امکان تشخیص آنان وجود داشته باشد و دستور دیگر که مهمتر بود نیز این بود که تصریح کرد: ما آمده ایم اینجا فضای دلالی و سوداگری را در این چندروز که مردم کشاورز گرفتار هستند، بشکنیم؛ مهم برای ما شکستن این فضای سنگین ایجاد شده توسط دلالان است، در این مسیر اشکال ندارد شما چند کیلو گل پلاسیده هم خریداری کنید، مگر کل حجم این نوع گل ها چقدر می شود؛ فرض کنید یکصد کیلو؛ اصلا شما بخرید و دور بریزید، بگذارید فضای حمایت از کشاورزان ایجاد شود، سایر مشکلات نیز حل خواهد شد.
بیگلری رییس سازمان جهاد کشاورزی توضیح داد که قبل از آمدن به این جشنواره و بررسی میدانی در روز جمعه، از طریق برخی افراد و منابع محلی فضای دلالی را از چند روز قبل رصد می کرده و حتی تعدادی از همین دلالان که شبکه های خرید توافقی را هم احاطه کرده بودند را شناسایی کرده بوده و بررسی میدانی نیز همین مشکلات را تایید می کند.
بعد از آن بود که یکی از افراد گزارش داد در یکی از مراکز تعاونی ذیل این مجموعه، یکی از کارمندان اتاقی را به انبار خرید گل و غنچه تبدیل کرده است که پس از ارائه این گزارش، دستور جابه جایی و انتقال آن فرد به شهرستانی دیگر نیز صادر شد.
در گیرودار این ماجراها که فقط طی چندساعت رخ داد، در خودرو عازم بازدید از یک کارخانه گلابگیری بودیم که تماس ها با مسئولان جهاد شروع شد؛ افراد مختلف از مسئولان محلی که از برخورد با چند کارمند مطلع شده بودند، تماس های مکرر می گرفتند و درخواست داشتند که با فلان کارمند برخورد نشود یا به جای دیگری انتقال نیابد که پاسخ مدیران جهاد به آنان منفی بود.
حین بازدید از برخی مراکز گلابگیری بودیم که سخنان و اظهارات خریداران گل های محمدی را نیز شنیدیم؛ آنان به چند نکته اشاره می کردند؛ اول می گفتند که ما ظرفیتمان تکمیل شده و امکان خرید نداریم اما مردم همچنان گل می آورند و ما مجبوریم همچنان بخریم. البته مشخص نشد این کارخانه داران برای بازارگرمی و کم کردن قیمت گل، از کمبود ظرفیت حرف می زدند و می گویند جا و نیاز ندارند یا به‌واقع ظرفیت نداشتند؛ چون اگر ظرفیت نداشتند، گل روی دستشان می ماند و فاسد می شد.
نکته دوم نیز این بود که می گفتند قیمت خرید گل در دیگر استان ها همین مقداری است که آنان از کشاورز در لاله زار می خرند. نکته بعد نیز اینکه ادعا داشتند در کنار هزینه های بالای تولید، امکان صادرات هم به علت تحریم ها سخت شده و همه اینها را به عنوان دلایل چرایی اینکه امسال قیمت گل را پایین آورده اند یا به زعم آنان باید پایین تر از پارسال باشد، بیان می کردند. یکی از مدیران این کارخانه ها همچنین تاکید داشت که سال گذشته قیمت گل را بدون منطق در لاله زار، چندبرابر کرده اند وگرنه الان هم قیمت خرید، پایین نیست؛ حالا البته دیگر کسی از این افراد به این پرسش پاسخ نداد که چطور می شود سال گذشته کارخانه داران زیربار قیمت چندبرابری رفتند و آن را خریدند.
در این میان اما هرچند این افراد دلایل خود را اینگونه شرح می دادند اما زمینه خرید توافقی گل در سطح بخش لاله زار شهرستان بردسیر تا عصر فراهم شده بود و خرده مالکان عموما در جریان قرار گرفته بودند.
یکی از کارمندان جهاد که اهل شهر لاله زار بود، مامور شد در چند روز آینده، در مرکز خرید گل این شهرستان بماند تا امکان شناسایی دلالان و کشاورزان واقعی را داشته باشد و به روند خرید توافقی کمک کندقبل از بازگشت به شهر کرمان و حرکت از شهر لاله زار بودیم که رییس سازمان جهاد کشاورزی استان تاکید کرد ابتدا باز به یکی از مراکز خرید برویم تا ببینیم کارها به چه شکلی پیش می رود.
به همان محلی که قبل از ظهر رفته بودیم دوباره رفتیم و مشاهده کردیم ۲ کارمند جدید آنجا مستقر شده اند و گل را می خرند اما باز مشاجره ای با چند خریدار بالا گرفته است. حالا وقت وساطت بود؛ وقتی سر موضوع باز شد دیدیم که آن افراد، گل های پلاسیده را آورده اند و تاکید دارند که با همان قیمت خریداری شود؛ حال آنکه مجری خرید مدعی بود این افراد، دلال هستند.
یکی دیگر از افراد حاضر گفت که این فروشنده گل، همان است که قبل از ظهر، بنرهای ما را بعد از دعوا، پایین کشیده بود. وی مدعی بود که این فرد برای یکی از کارخانه های گلابگیری نیز فعالیت می کند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی یکی از کارمندان جهاد شهرستان بردسیر که اهل شهر لاله زار بود را مامور کرد در چندروز آینده به جای رفتن به محل کارش در مرکز شهرستان، در این مرکز خرید گل در شهر لاله زار بماند تا امکان شناسایی دلالان و کشاورزان واقعی را داشته باشد و به روند خرید توافقی کمک کند.
در این میان و باتوجه به وضعیت به وجود آمده در این شهر، رییس جهاد کشاورزی استان کرمان خطاب به مدیران اتحادیه ها و تعاونی های روستایی و نیز اداره کل تعاون روستایی تاکید کرد که برای آنکه چنین وضعیتی در سایر محصولات و دیگر نقاط استان شکل نگیرد، از هم اکنون در بحث خرید خرما و سایر محصولات استان اقدام و برنامه ریزی کنند. در این میان تاکید شد که سردخانه های موجود این مجموعه ها نیز آماده و فعال است تا مشکلی در خرید توافقی شکل نگیرد.
پس از آنکه مدیران تعاون روستایی و جهاد کشاورزی استان توصیه ها را برای نحوه خرید و برخورد با دلالان دریافت کردند، عازم شهر کرمان شدیم و در مسیر بازگشت هم به بازدید از یک طرح کشاورزی دیگری رفتیم تا شاید گرهی از چند خانوار روستایی فاقد برق در محدوده شهرستان بردسیر، درحالی که چندصدمتر بیشتر با خط انتقال برق فاصله نداشتند اما محصولات مختلفی تولید می کردند، باز شود.
پس لرزه هایی که ادامه یافت
اما در حالی که گمان می کردیم حالا دیگر امکان خرید توافقی گل برای خرده مالکان با قیمت مناسب تر از آنچه کارخانه داران یا دلالان می خرند فراهم شده، طی یکی دو روز بعد وقایعی اتفاق افتاد که باز جالب بود. سنگ اندازی ها در مسیر خرید گل از شهروندان به قیمت بالاتر از نرخ برخی کارخانه ها و دلالان در واقع به همان روز محدود نشد؛ دو روز پس از آن خبر رسید چندکارخانه بزرگ منطقه در یک هماهنگی با همدیگر، دست به یکی کرده اند و درهای خود را به روی کشاورزان بسته اند و به طور کلی خرید گل را متوقف کرده اند.
سنگ اندازی ها در مسیر خرید گل از شهروندان به قیمت بالاتر از نرخ برخی کارخانه ها و دلالان در واقع به همان روز محدود نشد؛ دو روز پس از آن خبر رسید چندکارخانه بزرگ منطقه در یک هماهنگی با همدیگر، دست به یکی کرده اند و درهای خود را به روی کشاورزان بسته انددر این وضعیت بود که خبرنگار ایرنا مطلع شد رییس سازمان تعاون روستایی استان به همراه رییس جهاد کشاورزی استان دوباره شخصا به منطقه عزیمت کرده و در محل حاضر شده است تا ابعاد موضوع روشن تر شود. در رایزنی این مدیران با کارخانه داران، آنان اصرار داشتند که نیازی به خرید گل ندارند، هرچند برخی خبرها حاکی از آن است که غنچه گل را می خرند.
بعد از آن بود که مدیران تعاون روستایی اعلام کردند در این شرایط، ظرفیت های خرید خود را افزایش دادند و در کنار مرکز دائمی خرید گل محمدی، یک واحد سیار خودرویی نیز راه اندازی کردند تا در لاله زار و برخی مناطق اطراف مثل هراران امکان خرید مستقیم از کشاورزان با قیمت اعلام شده، انجام شود.
پرویز رییسی، رییس سازمان تعاون روستایی استان گفت که حدود ۱۵ نفر نیرو در این مجموعه و اتحادیه ها و تعاونی ها کنار نیروی انسانی مجموعه جهاد کشاورزی به کار گرفته شده اند تا طی این چندروز بتوانند مشکلات خرید گل را حل کنند.
علی اکبر حسین زاده مدیرعامل اتحادیه تعاونی روستایی استان کرمان نیز در این زمینه به خبرنگار ایرنا توضیح داد: باوجود امتناع چند کارخانه بزرگ از خرید گل های محمدی، کار خرید ما از مردم جریان دارد و از امروز به روال معمولی رسیده است.
وی با بیان اینکه البته اینک به روزهای پایانی برداشت گل رسیده ایم، در عین حال از مردم درخواست کرد که صبح زود برای گل چینی اقدام کنند و همان روز با فوریت گل را با کیفیت مناسب تحویل مرکز خرید تعاونی روستایی دهند.
حسین زاده گفت: ما بازوان اجرایی تعاونی روستایی و جهاد کشاورزی هستیم، همه امکان هایمان را برای خرید فراهم آورده ایم و کشاورزان نگران فروش گل هایشان نباشند.
این بود ماحصل آنچه در مسیر برخورد با دلالان گل در یک شهر کوچک گذشت و این پرسش همواره بی پاسخ می ماند که چطور و چرا کارخانه هایی که با حمایت های دولتی، زمین یا تسهیلات و سایر امکانات برای راه اندازی واحد تولیدی گرفته اند، برخی از آنها همچنان دنبال حمایت برای طرح های توسعه ای خود هستند، درحالی که ماموریت دارند از روند تولید و بهره برداران کشاورزی نیز به عنوان قشر مولد جامعه حمایت کنند، اینچنین در مواقع ضروری شانه خالی می کنند و تنها به فکر سود خودشان هستند و معیشت کشاورز زحمتکش را نادیده می گیرند.