شیراز - ایرنا - تنش‌های آبی از چالش‌های بزرگ کشورهای کم بارش همچون ایران است که باید با کاهش سرانه مصرف و مدیریت بهینه، اثرات سوء آن را کاهش داد، آموزش و فرهنگسازی این مهم از الزاماتی است که باید از کودکی در دستور کار قرار گیرد.

به گزارش خبرنگار ایرنا، تنش‌های آبی در جایی معنا پیدا می‌کند که میزان تولید و مصرف با یکدیگر برابر باشد و در این صورت است که اگر به دلایلی چون شدت گرما مصرف به صورت مقطعی افزایش یابد، ممکن است این توازن به هم خورده و با کمبود مایع حیات مواجه شویم.

این چالش در استان فارس بسیار جدی است چرا که به گفته مسئولان شرکت آب و فاضلاب، این استان هم اکنون ۲۰ شهر و ۴۰۰ روستای آن درمعرض تنش‌های آبی است.

بدون شک نهادینه شدن فرهنگ صرفه جویی با کاهش میزان فرهنگ نوعی دامنه امن و پایدار برای دسترسی به این منابع آبی فراهم می‌کند و ما را از گزند بی آبی و مشکلات ناشی از آن در امان می‌دارد.

نگاهی به میزان مصرف آب از سوی مردم فارس، نشان می‌دهد که صرفه جویی به معنای مصرف نکردن نیست بلکه می‌توان از این منابع به دستی استفاده کرد چرا که به گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان، هم اکنون سرانه مصرف در این استان میانگین ۲۰۰ لیتر است در حالی که با استفاده بهینه می‌توان این میزان را به کمی بیش از نصف کاهش داد.

به گفته علی جان آمارها نشان دهنده این است که ۶۷ درصد از مشترکان آب استان فارس مصرفی بالاتر از الگو دارد؛ با برداشتی از همین آمارهای ثبت شده می‌توان تخمین زد که نهادینه شدن فرهنگ صرفه جویی تا چه اندازه چاره‌ساز تنش‌های آبی این استان است.

غیر از مصارف خانگی آب، با توجه به اینکه بیشترین میزان مصرف و هدر رفت آب در بخش کشاورزی رخ می‌دهد، این بخش نیز باید مورد بررسی‌های کارشناسانه و پژوهشی قرار گیرد تا طرح‌هایی برای کاهش مصرف آبی باغ‌ها و مزارع ارایه شود.

اکنون که ضرورت فرهنگسازی در زمینه مصرف به اندازه آب برکسی پوشیده نیست، یکی از مهمترین گروه‌های هدف برای آموزش دیدن در این زمینه را کودکان و نوجوانان تشکیل می‌دهند و نهادینه کردن فرهنگ صرفه‌جویی در اذهان این گروه سنی نوعی سرمایه‌گذاری برای آینده آبی ایران است.

فرونشست زمین در پی برداشت‌های بی‌رویه از منابع آبی زیرزمینی

هوشیارسازی دانش‌آموزان نسبت به آب‌های نادیدنی

در این راستا به یقین "گسترش سواد آبی" دانش‌آموزان موثر خواهد بود تا علاوه بر کاهش مصرف آب در مدارس این مصرف بهینه را در قامت سفیری پویا در میان خانواده خود نیز ترویج کنند.

منابع آب زیرزمینی یکی از تامین کننده‌های اصلی نیاز آبی بشر به ویژه در کشور ایران است که تاسیسات آب زیرزمینی آن عقبه تاریخی طولانی‌مدتی دارد. آشنایی با وضعیت آب‌های زیرزمینی تلنگری اثرگذار برای مصرف بهینه آب است؛ منابع آبی ارزشمندی که دور از چشم قرار دارند و به این خاطر، حفاظت و نگهداری و توجه به ظرفیت و محدودیت آنها، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد.

امروز این ذخایر حیاتی به دلیل ناآگاهی و براثر فعالیت‌های انسانی و تغییرات آب و هوایی، تحت‌فشار فزاینده‌ای قرارگرفته‌اند و تعادل میان تغذیه این منابع و برداشت از آنها، برهم‌خورده است.

به این دلیل عینی کردن مسایل و چالش‌های آب‌های زیرزمینی، در کانون آموزش‌های آبی امسال طرح سواد آب دانش‌آموزان یا داناب قرار گرفت تا اذهان آنها را نسبت به این مهم روشن سازد؛ طرحی که به گفته سیاوش بدری مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت سهامی آب منطقه‌ای فارس، بیش از ۲ هزار و ۳۰۹ فرهنگی و دانش آموز این استان در آن مشارکت کردند.

آنطور که مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت سهامی آب منطقه‌ای فارس در آیین تجلیل از برگزیده‌های این طرح گفت: این استان در منطقه خشک و نیمه خشک کشور واقع شده و ۹۰ درصد از ۱۳۹ دشت مطالعاتی آن از مناطق ممنوعه در برداشت آب است.

به گفته سیاوش بدری تنها برداشت آب از ۱۵ دشت استان فارس مجاز است.

اهمیت این گفته هنگامی روشن‌تر می‌شود که بدانیم برداشت غیر مجاز از چاه‌ها در چرخه‌ای طبیعی دیگر بخش‌ها را نیز درگیر می‌کند؛ طوریکه اضافه برداشت‌های حاشیه دریاچه های مهارلو و بختگان موجب پیشرفت آب های شور به سمت زمین های حومه این دریاچه ها شده است.

به گفته بدری بخش کشاورزی بیش از ۹۱ درصد از برداشت‌های آب فارس را به خود اختصاص داده است که برای مقابله با بی قانونی در این عرصه نصب کنتورهای هوشمند بر روی چاه های مزارع در دستور کار است.

پیشرفت ۱۰ درصدی رسیدن آب خلیج فارس به فارس

برای جبران بخشی از نیازهای آبی فارس انتقال آب خلیج فارس به استان‌های فارس و اصفهان در دست اجرا است و به گفته مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت سهامی آب منطقه‌ای فارس تا کنون ۱۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

به گفته او اولویت بهره برداری از این آب استفاده‌های صنعتی و در گام‌های بعد آب شرب است.

مدیرعامل و رییس هیات مدیره شرکت سهامی آب منطقه‌ای فارس افزود: علاوه بر این مطالعات احداث سه سد آبی نیز در این استان در دست انجام است.

نتیجه بخشی سواد آبی از آبخوری مدارس تا همه خانه‌ها

آشنایی با واقعیت‌های منابع آبی استان و بررسی، پژوهش و ارایه پیشنهاد در این باره تلاشی فعال است که در خلال آن سواد آبی نسل آینده ارتقا می‌یابد و نوید بخش فرداریی روشن‌تر در کاهش سرانه مصرفی استان است.

مدیرکل آموزش و پرورش فارس که روز دوشنبه در آیین اختتامیه طرح «گسترش سواد آبی» سخنرانی می‌کرد در این ارتباط گفت: هنر صرفه جویی باید در میان این نسل فرهنگ سازی شود و در این راستا مهمترین وظیفه آموزش و پرورش جریان سازی است.

محمد خلیل عسکری تاکید کرد: با توجه به محدودیت منابع آبی، کاهش بارش ها، مصرف بی رویه و دیگر شرایط موجود، آب نیازمند مدیریتی هنرمندانه است.

به اعتقاد او فرهنگ صرفه جویی باید از آبخوری‌های مدارس آغاز شود و همراه با دانش‌آموزان به همه خانه‌ها ورود کند و مورد توجه قرار گیرد.

عسکری موثرترین عنصر تربیت را مادران هستند و اثرگذارترین رسانه معلمان عنوان کرد و گفت: برای فرهنگ سازی در صرفه جویی، سواد آبی باید با سواد رسانه‌ای گره بخورد تا جریان فرهنگ‌سازی موفق باشد.

مدیرکل آموزش و پرورش استان فارس با اشاره به اهمیت و اثرگذاری رویکرد پژوهشی حوزه آب و مدیریت منابع این حوزه، بیان کرد: همکاری این اداره کل با شرکت آب منطقه‌ای فارس به محوریت دانش‌آموزان تداوم خواهد داشت تا جریان سازی در ارتقای سواد آبی نسل آینده به سرمنزل مقصود برسد.