امروز جمعیت کشورها، تنها یک شاخص انسانی در بین شاخصه‌های مختلف اجتماعی جوامع مختلف نیست و به یک مولفه قدرت برای کشورهای جهان تبدیل شده است. این امر باعث شده بیشتر کشورها با هر وضعیت اقتصادی نگاه مثبتی به افزایش جمعیت داشته باشند.
سال‌های اخیر بیشتر کشورها، سیاست گذاری‌هایشان را به سمت و سوی سیاست‌های تشویقی افزایش جمعیت پیش برده‌اند وحتی چین تمامی محدودیت‌های فرزند آوری در این پرجمعیت‌ترین کشور جهان را برداشته است.
کشورمان از دهه ۷۰ با تحولات اقتصادی، اجتماعی، تغییر نگرش مردم و تشدید نگاه فردگرایانه افراطی در مقابل رویکرد جمع‌گرایانه، شاهد نهادینه شدن فرهنگ تک‌فرزندی و ۲ فرزندی در جامعه بوده است.
همراهی کامل نهادهای بین‌المللی با سیاست‌های کاهش جمعیتی کشور در آن سال‌ها، با وجود عدم تخصیص کمک به مسایل و چالش مهم بهداشتی دیگر کشور در آن مقطع زمانی جای سوال دارد و به گفته رییس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، تنها کمک بین المللی در حوزه بهداشت و درمان که بطور کامل به کشورمان پرداخت شده، بودجه کنترل جمعیت است.
امروز برخی با توهم دانستن چالش جمعیتی ایران، آن را به هیچ عنوان ابرچالش کنونی کشور نمی‌دانند و می پرسند که آیا در شرایط فعلی به افزایش جمعیت نیازمندیم؟
دشمن به دنبال سقوط جمعیتی ایران است
برخی کارشناسان بر این باورند، دشمنان ایران در صدد هستند با تبلیغات مخالف در زمینه فرزندآوری زمینه ورود هرچه سریع‌تر ایران به سیاه‌چاله جمعیتی را فراهم کنند.
مشاور عالی وزیر کشور در حوزه جمعیت در ششمین جلسه قرارگاه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت استان اصفهان در این پیوند گفت: موضوع جوانی جمعیت امروز به مرز بحرانی رسیده است و وضعیت فرزندآوری کشورمان در بدترین شرایط ۷۰ سال گذشته قرار دارد.
محمد اسماعیل اکبری ادامه داد: تلاش دشمن بر این است تا تحت عنوان نظم نوین جهانی، جمعیت کره زمین را محدود کند، بنابراین در این شرایط باید هوشیارانه بدانیم در چه شرایطی قرار داریم و رویکرد آینده ما چیست.
وی خاطرنشان کرد: ضرورت دارد در این راستا حرکت‌های معناداری در سراسر کشور شکل بگیرد و اجرای قانون جوانی جمعیت از سازمان‌های کشوری مطالبه شود.
مشاور عالی وزیر کشور متذکر شد: براساس سیاست‌هایی که رهبر معظم انقلاب در برنامه هفتم توسعه تبیین کردند بایستی نرخ باروری به ۲ و نیم درصد برسد.
اکبری افزود: تمامی دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی و حاکمیتی بایستی در خصوص رفع چالش جمعیت، برنامه‌های عملیاتی داشته باشند و افق برنامه‌ریزی در حوزه جوانی جمعیت، پیاده سازی فرمایش رهبر معظم انقلاب باشد.
تنها کمک بین المللی در حوزه بهداشت و درمان که بطور کامل به کشورمان پرداخت شده، بودجه کنترل جمعیت است
رییس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این پیوند به ایرنا گفت:جمعیت از مقوله‌های قدرت و امنیت است و تنها کمک بین المللی در حوزه بهداشت و درمان که به‌طور کامل به استان و کشورمان پرداخت شد، بودجه کنترل جمعیت بود.
شاهین شیرانی ادامه داد: زمانی ژاپن الگوی بسیاری از کشورها در زمینه توسعه و پیشرفت بود ولی این کشور نتوانست از "پنجره جمعیتی" خود استفاده کند و اکنون به کشور کهنسالی تبدیل شده است که دیگر نمی‌تواند از بسیاری ظرفیت‌های خود استفاده کند.
وی یادآور شد: تنها پنج سال فرصت داریم تا کشورمان وارد سیاه‌چاله جمعیتی نشود و نباید این فرصت کوتاه را از دست بدهیم و باید در این زمینه کار جهادی انجام دهیم.
وی تاکید کرد: نخستین راهبرد مقابله با بحران جمعیت و نخستین فعالیت در این زمینه، فرهنگ‌سازی و اِقنای مردم است زیرا تا خطر کاهش نرخ جمعیت تببین نشود و مردم از خطرات پیری جمعیت آگاه نشوند، نمی‌توان از آنها توقع داشت همگام با برنامه‌های جمعیتی دولت حرکت کنند.
وی با اشاره به اهمیت فرهنگ سازی گفت: ترویج فرهنگ ازدواج آسان و جلوگیری از تاخیر در ازدواج و فرزندآوری ضروریست و با وجود مشکلات اقتصادی نباید این موضوع را بهانه کرد.
پنجره جمعیتی چیست؟
فرصتی که یک کشور برای پیشگیری از کاهش جمعیت و پیر شدن دارد پنجره جمعیتی نامیده می‌شود و کارشناسان بر این باورند این پنجره در ایران از سال ۱۳۸۵ شروع شده و دست بالا تا پنج سال بسته می‌شود.
رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و تعالی خانواده مجلس شورای اسلامی در این پیوند گفت: شرایط کشور در صورتی که پنجره جمعیتی خود را از دست بدهد، سخت خواهد شد.
وی اظهار داشت: اگر نرخ رُشد جمعیت کشورمان افزایش نیاید و نرخ فعلی ثابت بماند، هفت سال آینده تنها یک میلیون دانش‌آموز کلاس اولی خواهیم داشت و این در حالیست که اکنون یک میلیون و ششصد هزار دانش آموز کلاس اول ابتدایی در کشور وجود دارد.
امیرحسین بانکی‌پور هشدار داد:در صورتی‌که پنجره جمعیتی کشور را از دست بدهیم، دهه آینده در گُماشتن افراد برای جایگاه‌های کلیدی کشور مانند اساتید دانشگاهی و معلمان، دچار مشکل تامین نیروی انسانی ایرانی خواهیم داشت.
نماینده اصفهان در مجلس تاکید کرد: در صورتی که در سیاه‌چاله جمعیتی بیفتیم حدود ۱۵۰ سال طول می‌کشد تا از آن خارج شود و بحران جمعیت مانند بحران کرونا نیست که حین درگیری بتوانیم با آن نیز مقابله کنیم.
وی اظهار داشت: هفت سال پیش تعداد موالید سالانه در کشور یک میلیون ۵۸۰ هزار نفر بود که این رقم سال گذشته به یک میلیون و ۸۰ هزار نفر رسید که کاهش حدود ۳۴ درصدی را نشان می‌دهد.
بانکی‌پور افزود: کاهش ۳۴ درصدی توّلدهای سالیانه نسبت به هفت سال پیش از آن، خیلی خطرناک است و نشان می‌دهد، هشدارها درباره جمعیت کشور، وَهم و خیال نیست و بسیار هم جدّی است.
وی تصریح کرد: در ۱۲ سال گذشته میزان ازدواج‌ها در سطح کشور ۴۰ درصد کاهش داشته البته در ۲ ، سه سال اخیر بدنبال نزول شدید تعداد ازدواج‌ها در سال‌های قبل از آن، وضعیت ازدواج در کشور تثبیت شده است.
آیا جمعیت تنها یک مقوله قدرت است و یا در واقع به آن نیازمندیم؟
برخی مخالفان سیاست‌های افزایش جمعیت، عنوان می کنند: کشورمان متاسفانه هم اکنون از نظر اقتصادی،فرهنگی و حتی منابع زیست محیطی توان ازدیاد جمعیت را ندارد و حتی در تامین غذا می تواند با مشکل روبرو شود و سوالی مطرح می کنند که آیا جمعیت تنها یک مقوله قدرت برای سیاستمداران است و یا واقعا به آن نیازمندیم؟
این گروه بر این باورند که زمانی که مشکلات اقتصادی زیاد است و این مشکلات اقتصادی آسیب‌های اجتماعی گسترده ای در پی خواهد داشت، آیا کشور توان مدیریت جمعیت افزایش یافته را خواهد داشت؟
این گروه کیفیت جمعیت را مهمتر از کمّیت آن می‌دانند و حل چالش‌های جمعیت فعلی را مقدم بر اقدام برای افزایش جمعیت می پندارند و براین باورند که رُشد جمعیت موجب می‌شود که سهم قابل توجهی از درآمد دولت صرف تامین خدمات ضروری اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی برای جمعیتی که اضافی می‌شود، شود و این به نوبه خود مانع بهبود سطح زندگی خواهد شد.
کارشناسان موافق با افزایش جمعیت بر این باورند جمعیت تنها یک مقوله قدرت نیست و هم اینک واقعا به آن نیازمندیم و از نگاه میان مدت و دراز مدت تردیدی در این مهم نیست.
رییس دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در این پیوند گفت:بحران جمعیت یک بحران واقعی است و جمعیت تنها یک مقوله قدرت نیست و کاهش جمعیت می‌تواند پدیده سالمندی را تحت تاثیر قرار دهد و تنها موتور جوانی می‌تواند بار جمعیت کشور را به تعادل برساند.
شیرانی خاطرنشان کرد: اول انقلاب سن اُمید به زندگی ۵۲ تا ۵۳ سال بود و امروز این شاخص به بالای ۷۵ سال برای مردان و بیشتر از آن برای زنان رسیده است و بطور متوسط، سن امید به زندگی هر ایرانی ۲۵ سال اضافه شده است که در صورت متوازن نبودن جمعیت در گروه های سنی مختلف بزودی در ارایه خدمات به سالمندان با مشکل مواجه می شویم.
وی گفت: تمام کارکنان نظام سلامت از بهورز شاغل در مراکز و خانه‌های سلامت تا مراکز فوق تخصصی در موفقیت افزایش امید به زندگی نقش داشته اند ولی باید مراقب باشیم که جایگزین نکردن جمعیت می‌تواند کشورمان را با بُحران جدی مواجه سازد.
مدیر درمان تامین اجتماعی اصفهان نیز در این پیوند گفت: درصورت ادامه روند فعلی که رشد بسیار کم جمعیت در سال‌های پیش رو است، وضعیت بسیار خطرناکی در انتظار استان اصفهان خواهد بود.
دکتر محمد رجالی ادامه داد: براساس پیش بینی ها در سال ۱۴۲۵، ۴۰ درصد جمعیت استان اصفهان بالای ۶۰ سال خواهند بود که هزینه های سنگینی را به تامین اجتماعی وارد می کند، فیلم زیر بیانگر اظهارات این مقام مسوول در این زمینه است.
به گزارش ایرنا، استان اصفهان اکنون با بیش از پنج میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از لحاظ شاخص جمعیتی روند کاهشی دارد. حدود ۱۲ درصد از جمعیت استان سالمند و بالای ۶۰ سال هستند و شیب سالمندی در این خطه تُندتر از میانگین کشور است.